Otyłość - problem

XXI wieku

Co powoduje nadwagę?

Nadmierna waga najczęściej spowodowana

jest dodatnim bilansem energetycznym, tzn.
spożywaniem pokarmu zawierającego
większą ilość kalorii od tej, którą organizm
może spożytkować energetycznie.

Światowa Organizacja Zdrowia bije na alarm:

w XXI wieku grozi nam epidemia otyłości.

Typy otyłości

Rozróżnia się dwa typy otyłości:

- otyłość pierwotną,
- wtórną.

Otyłość pierwotna

Przyczyny otyłości pierwotnej:

-

uwarunkowania genetycznie (brak genów

odpowiedzialnych za prawidłową przemianę

materii), szacuje się, że jest tak u około 5%

pacjentów,

-

prowadzenie nieodpowiedniego stylu życia

(szybkie spożywanie pokarmów, niewłaściwa

kultura jedzenia, brak aktywności fizycznej)

-

czynniki psychologiczne (sytuacje stresowe są

bardzo często przyczyną spożywania

nadmiernej ilości pokarmów).

Otyłość wtórna

Otyłość wtórna może być spowodowana:

- wadami chromosomalnymi (zespół Turnera,
zespół Downa)
- zaburzeniami układu nerwowego (urazy
czaszki, guzy mózgu, dystrofia tłuszczowo-
płciowa Froehlicha, zespół Blounta)
- stosowaniem leków (glikokortykoidów,
estrogenów, progesteronu, środków
uspokajających, pochodnych fenotiazyny).

Skutki nadwagi i otyłości

Z otyłością i nadwagą wiąże się zwiększone ryzyko:

- niedokrwiennej choroby serca,
- nadciśnienia tętniczego,
- miażdżycy,
- nadmiernego stężenia cholesterolu we krwi,
- cukrzycy,
- choroby zwyrodnieniowej układu kostno-stawowego,
- żylaków kończyn dolnych,
- niewydolności serca (również często występująca u
otyłych, może spowodować problemy z oddychaniem),
- nawet niektórych nowotworów (rak trzonu macicy
jajników i sutka u kobiet, rak okrężnicy, rak prostaty u
mężczyzn).

Skutki nadwagi i otyłości

Badania potwierdziły również, że osoby z

nadmierną wagą o wiele bardziej narażone są
na powstanie: udarów mózgu, nowotworów,
bezpłodności, kamienicy pęcherzyka
żółciowego.

Stwierdzono też, że otyłość skraca życie.

Gromadzenie się tkanki
tłuszczowej

Zwykle tkanka tłuszczowa w organizmie

gromadzi się w określonych partiach ciała.
Jeśli tkanka tłuszczowa odłożyła się głównie
na udach i pośladkach mówimy o otyłości
typu "gruszka".

Gromadzenie się tkanki
tłuszczowej

W otyłości typu brzusznego tłuszcz gromadzi

się głównie w środkowej części ciała (kształt
jabłka).

Otyłość pośladkowo-udowa jest bardziej
typowa dla kobiet i jest trudniejsza do
leczenia, natomiast z otyłością brzuszną
związany jest podwyższony poziom "złego"
cholesterolu.

Gromadzenie się tkanki
tłuszczowej

Do określenia typu otyłości służy wskaźnik WHR

(Waist-to-Hip Ratio), który oznacza proporcje
obwodu w talii do obwodu w biodrach.
Wskaźnik WHR > 1 dla mężczyzn i > 0,85 dla
kobiet oznacza otyłość typu "jabłko", natomiast
jeśli jest mniejszy od tych wartości - jest to
otyłość typu "gruszka".
Należy pamiętać, że otyłość i nadwaga same
w sobie, a nie rozmieszczenie tkanki
tłuszczowej stanowią największe zagrożenie
dla zdrowia.

Wskaźnik BMI

BMI (Body Mass Index) czyli Wskaźnik Masy

Ciała charakteryzuje relację pomiędzy masą
ciała a wzrostem. Obliczając BMI możemy
określić ilość tkanki tłuszczowej w organizmie.
Liczne badania epidemiologiczne wykazały, że
BMI dobrze koreluje z masą tej tkanki oraz
umożliwia ocenę zagrożenia śmiertelnością i
chorobowością.

Wskaźnik BMI

Wskaźnik Masy Ciała obliczamy

wg poniższego wzoru:

Wskaźnik BMI

Uwaga:

BMI nie jest wiarygodnym wskaźnikiem
zagrożenia chorobami dla poniższych grup osób :

- kobiety ciężarne,
- sportowcy oraz osoby o rozbudowanej tkance

mięśniowej,

- rosnące dzieci,
- osoby w starszym wieku, u których trudno

dokonać dokładnych pomiarów wzrostu.

Wskaźnik BMI

Jak dbać o prawidłową
masę ciała?

O prawidłową masę ciała należy dbać

całe życie, poprzez:
- odpowiednie nawyki żywieniowe,
- stosowanie wysiłku fizycznego,
- stosowanie odpowiedniej diety.

Rady dla chudnących



Osoba z dużą masą ciała nie musi planować osiągnięcia

optymalnego BMI. Dla uzyskania wyraźnych korzyści

zdrowotnych wystarcza schudnąć 5-10 kg, ale w sposób trwały.



Diety "cud", w większości należące do tzw. diet dziwacznych,

mogą co najwyżej przynieść organizmowi straty (białka,

witamin, mikroelementów etc.).



Niezależnie od stosowania wspomagającego leczenia

farmakologicznego, podstawowym elementem odchudzania

jest ujemny bilans energetyczny. Organizm broni się przed

wyniszczeniem i zaczyna oszczędzać energię. Przystosowuje się

do małych racji pokarmowych i spala je wolniej.

Warto pamiętać o tym mechanizmie obronnym, bowiem jest on

także przyczyną tzw. efektu jo-jo, czyli szybkiego przyrostu

masy ciała po złagodzeniu ograniczeń dietetycznych.

Rady dla chudnących



Kończąc dietetyczną kurację odchudzającą należy stopniowo

zwiększać kaloryczność posiłków, by uniknąć efektu jo-jo.



By dieta 1000 kcal była skuteczna, musi być złożona z 4-5

posiłków.



Stosując dietę 1000 kalorii, dobrze jest korzystać z

przygotowanych przez fachowców jadłospisów, bowiem

niskokaloryczne diety łatwo mogą doprowadzić do niedoboru

ważnych dla zdrowia składników odżywczych.



Wybierając produkty spożywcze, pamiętajmy, że organizm

zużywa najwięcej energii, spalając węglowodany złożone.



Jedzmy produkty zawierające włókno pokarmowe: warzywa -

dużo, owoce - umiarkowane ilości, kasze i pieczywo

pełnoziarniste - umiarkowane ilości. Wszystkie inne produkty

jedzmy w małych ilościach.

Rady dla chudnących



Zadbajmy o przyspieszenie naszej przemiany materii. Jedynym

sposobem, by to uzyskać i przełamać stagnację w odchudzaniu, jest

wysiłek fizyczny.



Najważniejsze w uzyskaniu trwałej redukcji masy ciała jest

zmodyfikowanie stylu życia, w tym sposobu odżywiania, tak by dało

się je zaakceptować na stałe.



Dla osób, którym ciężko przychodzi zrzucenie pierwszych kilogramów,

lub takich, które nie mają czasu na staranne przygotowanie

wartościowych a niskokalorycznych posiłków, gdy do tego schudnięcie

jest sprawą pilną, rozwiązaniem może być bardzo niskokaloryczna

dieta (w Polsce najczęściej stosowana jest dieta Cambridge)



W diecie niskokalorycznej zalecana jest większa ilość płynów. Może to

być: woda mineralna niegazowana, herbata bez cukru, herbatki

ziołowe i owocowe, soki owocowe lub warzywne nie słodzone. Woda

pomaga usunąć z organizmu szkodliwe substancje powstające

z rozkładu tkanki tłuszczowej.

Uwaga: napoje gazowane pobudzają apetyt !

Rady dla chudnących

Aby się dowiedzieć jak się odżywiasz - załóż notatnik. Przez 3-

5 dni notuj, co jesz (wyłączając jedynie napoje bez kalorii:

wodę, wodę mineralną, herbatę bez cukru). Zobaczysz, na ile

kalorii sobie pozwalasz, czego jesz za dużo i kiedy podjadasz.

Notatnik powinien leżeć w kuchni, a spożyte produkty wpisuj

zaraz po jedzeniu. Po każdym posiłku wpisz :

- godzinę

- co zjadłeś?, jak dużo?, ile to kalorii?

- czy byłeś już bardzo głodny?

- dlaczego jadłeś? (np. stres, przy oglądaniu telewizji, z głodu)

- jak bardzo się najadłeś? (skala 0 - 5)

Kalorie spożyte w ciągu całego dnia podlicz wieczorem. Po

kilku dniach przeanalizuj, czy ilość kalorii jest zgodna

z zaleceniami. Jeśli zjadłeś zbyt dużo - pomyśl, jakie

popełniłeś błędy. Podkreśl na czerwono produkty, które były

w Twojej diecie niewłaściwe i należy zastąpić innymi,

o mniejszej kaloryczności.

Rady dla chudnących

W zeszłym roku zarejestrowano w Polsce dwa

leki, które mogą być stosowane do szybszego

uzyskania redukcji masy ciała:

- sibutramina - nie znosi uczucia głodu, nie

obniża apetytu, ułatwia natomiast przestrzeganie

niskokalorycznej diety. Zwiększa także produkcję

ciepła w organizmie, co dodatkowo poprawia

wydatkowanie energii i przyspiesza chudnięcie,

- orlistat - powoduje zmniejszenie wchłaniania

tłuszczu zawartego w pokarmie, co zwiększa

deficyt energetyczny związany z niskokaloryczną

dietą i przyspiesza redukcję masy ciała.

Dziękujemy