ĆWICZENIA IV

organizacja czynności ruchowych

• rodzaje ruchów u człowieka
• rola rdzenia kręgowego oraz pnia mózgu w zachowaniu
ruchowym
• mechanizmy sterowania ruchami dowolnymi (korowe okolice
ruchowe, układ piramidowy)
• rola móżdżku w organizacji ruchów
• układ pozapiramidowy

Rodzaje ruchów u człowieka

Czynności ruchowe człowieka są wynikiem aktywności skurczowej mięśni

szkieletowych. Możemy wyodrębnić ruchy:

1.

Postawne – zapewniające utrzymanie właściwej pozycji ciała

2.

Lokomocyjne – dzięki którym możemy się poruszać

3.

Manipulacyjne – dzięki nim możemy wykonywać mniej lub bardziej
złożone prace według określonego planu

Z punktu widzenia mechanizmu wyzwalania ruchów możemy wyodrębnić:

1.

Ruchy dowolne - powstające z udziałem naszej woli

2.

Ruchy mimowolne (współruchy) – zachodzą bez udziału naszej woli,
są sterowane automatycznie, stanowią uzupełnienie ruchów dowolnych

Składowe układu kontroli ruchu

I.

Kora mózgowa – odpowiedzialna za planowanie ruchów dowolnych i

wysyłanie poleceń ruchowych inicjujących ich wykonanie, uruchamia

aparat ruchowy mowy, kieruje ruchami precyzyjnymi (zginacze palców)

II.

Ośrodki podkorowe – kontrola złożonych czynności ruchowych

sterowanych automatycznie (ruchy związane z lokomocją czy

utrzymaniem prawidłowej postawy ciała lub przyjmowaniem

określonej pozycji ciała w warunkach walki czy ucieczki)

1.

Zwoje podstawy – dostarczają wzorców ruchowych niezbędnych do

utrzymania postawy ciała koniecznej do prawidłowego wykonania poleceń

ruchowych

2.

Móżdżek – otrzymuje z kory mózgowej informację o naturze zamierzonego

ruchu, natomiast z rdzenia kręgowego o tym jak dalece prawidłowo jest on

wykonywany.

3.

Pień mózgowy – stacja przekaźnikowa dla wszystkich poleceń ruchowych,

z wyjątkiem tych najbardziej precyzyjnych, które przekazywane są

bezpośrednio do rdzenia kręgowego. Pień mózgu jest również

odpowiedzialny za utrzymywanie normalnej postawy ciała podczas

aktywności ruchowej

III.

Rdzeń kręgowy – zawiera wspólne końcowe drogi, poprzez które ruch jest

wykonywany. Uczestniczy we właściwym wykonaniu zadania ruchowego

poprzez wybór właściwych motoneuronów do poszczególnych zadań i przez

odruchowe dostosowanie ich aktywności. Poziom rdzeniowy odpowiada za

regulację podstawowych odruchów związanych z kontrolą długości i

napięcia mięśni szkieletowych (odruch rozciągania, zgięcia)

IV.

Receptory

Unerwienie motoryczne mięśni

szkieletowch

• Skurcze mięśni poprzecznie prążkowanych szkieletowych

zachodzą poprzez pobudzenie miocytu przez impuls

nerwowy powstający w neuronach ruchowych

(motoneurony typu α)

• Motoneurony typu α umiejscowione są w jądrach

ruchowych nerwów czaszkowych (w śródmózgowiu, moście

i rdzeniu przedłużonym) oraz w jądrach ruchowych rdzenia

kręgowego (w rogach przednich)

• Aksony tych neuronów przenoszą impulsy nerwowe

pobudzające komórki mięśniowe za pośrednictwem płytek

ruchowych (przekaźnik – acetylocholina)

Unerwienie czuciowe mięśni

szkieletowch

W mięśniach wyróżniamy dwa typy włókien nerwowych:
1.

Ruchowe (eferentne) – odpowiedzialne za pobudzenie mięśni

do skurczu

2.

Czuciowe (aferentne) – kończące się w receptorach

W mięśniu wyróżniamy:
Wrzeciona mięśniowe – odpowiedzialne za kontrolę stanu

rozciągnięcia mięśnia

Receptory ścięgniste – odpowiedzialne za siłę skurczu mięśnia

Te informacje należą do tak zwanego czucia głębokiego

(proprioceptywnego).

Włókna aferentne biegnące zarówno z receptorów mięśniowych jak i

stawowych wpływają bezpośrednio (monosynaptycznie) lub

pośrednio, poprzez interneurony na czynność motoneuronów.

Informacja z receptorów dociera również do ośrodków

nadrdzeniowych, których funkcją jest sterowanie czynnością

mięśni.

Wrzeciona mięśniowe

• Pobudzane przez rozciągnięcie mięśnia, ale położone w tych

receptorach zakończenia włókien czuciowych są również stymulowane

przy skurczu

• Dzieje się tak w wyniku skurczu wyspecjalizowanych włókien

mięśniowych, zlokalizowanych w kurczliwych częściach wrzecion,

unerwianych przez neurony γ i β

• Wrzeciona budowane są przez cienkie i krótkie włókna mięśniowe tzw.

śródwrzecionowe (intrafuzalne) wkomponowane pomiędzy

decydujące o skracaniu lub zmianie napięcia włókna ekstrafuzalne

• Włókna śródwrzecionowe należą do mięśni poprzecznie prążkowanych

jednak w środkowej części prążkowanie zanika co powoduje jej

niezdolność do skurczu. Tu znajdują się zakończenia włókien

czuciowych

Włókna intrafuzalne dzielą się na:

• Włókna worka jądrowego; dłuższe włókna, kilka warstw jąder, 2

włókna we wrzecionie

• Włókna łańcucha jądrowego; krótkie, cienkie włókna, liczniejsze,

jądra ułożone jedno za drugim

Wrzeciona mięśniowe

OUN

WRZECIONA
MIĘŚNIOWE

IA (grube)

II (cienkie)

IA (pierwotne)

pierścieniowo-spiralne

• wszystkie włókna
śródwrzecionowe

•Wysoka czułość

II (wtórne) wiązki

kwiatów,

bukietowe

• włókna
łańcucha
jądrowego

motoneurony γ i

β

k. mięśniowe
ekstrafuzalne

k. mięśniowe
intrafuzalne

Włókna typu ‘łańcucha
jądrowego’

Włókna typu ‘woreczka
jądrowego’

Tkanka łączna otaczająca
wrzeciono

Unerwienie
czuciowe

Włókna aferentne (czuciowe), typ A,
grupa I a

Zakończenia pierścieniowo-
spiralne

Włókna aferentne (czuciowe), typ A,
grupa II

Zakończenia typu ‘wiązanki
kwiatów’

Unerwienie
ruchowe

motoneurony γ

Włókna
typu α

Stopka
mięśniowa

Wrzeciona mięśniowe

pętla γ

IA

IA

IA

γ

γ

γ

SPOCZYNEK

włókno śródwrzecionowe
ma unerwienie czuciowe Ia i
ruchowe γ

SKURCZ WŁÓKNA

ROZCIĄGANIE

Skurcz obwodowych części wrzeciona
(motoneuron γ) powoduje rozciągnięcie środkowej
części wrzeciona (zakończenie czuciowe IA)

Wrzeciona mięśniowe

• Zakończenia pierwotne i wtórne znajdujące się w centralnej, nie

kurczącej się części włókien śródwrzecionowych pobbudzane są

poprzez:

 Rozciągnięcie mięśnia

 Skurcz obwodowych części tych włókien

• Włókna śródwrzecionowe są pobudzane poprzez małe motoneurony γ

oraz motoneurony β

• Odpowiednia długość mięśnia jest sygnałem do generowania przez

wrzeciona wyładowań o częstotliwości odpowiedniej do stopnia

rozciągnięcia mięśnia (pozycja ciała)

• Wrzeciona są receptorami adaptującymi się wolno i w niewielkim

stopniu

• Włókna IA z wrzecion mięśniowych łączą się z motoneuronem

obsługiwanego przez siebie mięśnia oraz z mięśniami

synergistycznymi monosynaptycznie i działają na niego

pobudzająco (SIŁA SKURCZU↑)

• Jednocześnie włókna IA za pośrednictwem interneuronów IA

hamujących działają na mięśnie antagonistyczne (SIŁA

SKURCZU↑)

Receptory ścięgniste

(ciałka buławkowate)

• Reagują na skurcz mięśni oraz na ich bardzo silne

rozciąganie

• Położone szeregowo na granicy włókien mięśniowych i

ścięgien

• Budują je włókna kolagenowe otoczone kapsułą

łącznotkankową, w którą wplata się zakończenie czuciowe

typu IB

• Dostarczają bieżącej informacji o przebiegu zaplanowanrgo

ruchu (dokładność, precyzja, ocena ciężkości trzymanych

przedmiotów)

• Włókna typu IB pochodzące z receptorów ścięgnistych

polisynaptycznie hamują motoneurony tego mięśnia, w

którym położone są receptory

Pojęcie odruchu

ODRUCHEM nazywa się czynną, względnie stereotypową zmianę stanu

organizmu (reakcję) spowodowaną przez zewnętrzny lub wewnętrzny

bodziec i realizowaną za pośrednictwem układu nerwowego. Sposób

reakcji zależy od siły i rodzaju bodźca zgodnie z regułami dotyczącymi

recepcji.

Podłożem strukturalnym odruchu jest łuk odruchowy będący drogą przekazu

pobudzeń. Łuk odruchowy składa się z:

1.

Receptora

2.

Drogi aferentnej (czuciowej)

3.

Ośrodka odruchu

4.

Drogi efrentnej (ruchowej)

5.

Efektora

Podział odruchów rdzeniowych

W zależności od rodzaju efektora wyróżnia się:
1.

Odruchy wegetatywne (autonomiczne) – zmiana ukrwienia skóry,
zmiana częstości skurczów serca, pocenie się. Rolę efektora spełniają
mięśnie gładkie, naczynia krwionośne lub gruczoły

2.

Odruchy somatyczne – efektorem są mięśnie poprzecznie prążkowane

W zależności od ilości neuronów tworzących łuk odruchowy wyróżnia

się:

1.

Odruchy proste (dwuneuronowe, monosynaptyczne), o krótkim
czasie utajenia (odruch na rozciąganie)

2.

Odruchy złożone (wieloneuronowe, polisynaptyczne), o długim
czasie utajenia w związku z większym opóźnieniem synaptycznym

ODRUCH WŁASNY – receptor odruchu leży w tym samym narządzie co

receptor (wydzielanie soku żołądkowego w fazie żołądkowej). W innym
wypadku odruch nazywamy odruchem obcym (wydzielanie śliny na
widok pokarmu)

Odruch rozciągania

ODRUCH ROZCIĄGANIA – zwany również odruchem miotatycznym

lub własnym mięśnia, jest najprostszym, dwuneuronowym,

monosynaptycznym odruchem rdzeniowym. Wywołuje się go

poprzez nagłe rozciągnięcie mięśnia lub jego ścięgna. Należą tutaj

odruch kolanowy, skokowy, z mięśni dwu- i trójgłowego ramienia.

• Droga aferentna – włókna mielinowe należące do grupy Ia. Biegną

one od pierwotnych zakończeń we wrzecinach nerwowo

mięśniowych, czyli od zakończeń pierścieniowato – spiralnych.

Włókna Ia po wejściu do rdzenia rozgałęziają się tworząc liczne

kolaterale, które przekazują impulsy z wrzecion mięśniowych na

motoneurony danego mięśnia i mięśni synergistycznych

• Ośrodek odruchu – synapsy zlokalizowane w rogach przednich

rdzenia

• Droga eferentna – wypustki motoneuronów α opuszczające

rdzeń przez korzenie brzuszne i podążające do tych samych mięśni

(wrzecion nerwowo mięśniowych) od których zaczęło się pobudzenie

Dywergencja włókien IA nie ogranicza się tylko do połączeń z

motoneuronami. Odgałęzienia motoneuronów pobudzają również

interneurony IA hamujące, które tworzą synapsy na na

motoneuronach mięśni antagonistycznych.

Odruchy rdzeniowe cd.

Odwrócony odruch na rozciąganie – polega na rozkurczu

mięśnia w odpowiedzi na jego bardzo silne rozciągnięciei

stanowi mechanizm obronny, zabezpieczający przed zerwaniem

mięśnia.

• Drogę wstępującą stanowią włókna aferentne IB z receptorów

ścięgnistych

• Jest to odruch polisynaptyczny, angażujący interneurony IB

hamujące

• Rozciągnięcie mięśnia powoduje impulsację z włókien

aferentnych IB, które poprzez interneurony IB hamujące, hamują

motoneurony mięśnia macierzystego powodując jego rozkurcz

Odruch zginania (odruch cofania) – pełni funkcję obronną

przed czynnikiem mogącym uszkodzić tkanki. Wycofywanie

kończyny z pola działania bodźca nocyceptywnego następuje

odruchowo poprzez skoordynowany skurcz mięśni zginaczy w

kilku stawach jednocześnie. Jest to odruch polisynaptyczny.

Składowe układu kontroli ruchu

Kora kojarzeniowa

Kora ruchowa

Pień mózgu

Rdzeń kręgowy

Mięśnie

szkieletowe

Móżdżek

Zwoje podstawy

Korowe ośrodki ruchu i drogi piramidowe

Pierwotne pole ruchowe

(pole 4 wg

Brodmanna) zajmuje

zakręt przedśrodkowy

płata czołowego. Do

przodu od niego leży

pole ruchowe wtórne

(dodatkowe) i tzw. kora

przedruchowa.

Pole ruchowe pierwotne

cechuje organizacja

somatotopiczna, tzn.

poszczególne fragmenty

ciała mają w

przeciwległej półkuli

mózgu swoją

reprezentację korową,

która jest ich regularnym

odwzorowaniem.

DROGI RDZENIA KRĘGOWEGO (1)

ZSTĘPUJĄCE; korowo-rdzeniowe (piramidowe)

Rozpoczynają się w korze mózgu i biegną nieprzerwanie do rdzenia

kręgowego.

zakręt przedśrodkowy płata czołowego (neuron I)

wieniec promienisty

torebki wewnętrznej

odnoga mózgu

most

RP

na wysokości RP

gromadzą się

tworząc na

powierzchni

wyniosłość zwaną

piramidą

DROGA KOROWO-RDZENIOWA

PRZEDNIA

(nieskrzyżowana 10-20%
włókien)

DROGA KOROWO-RDZENIOWA

BOCZNA

(skrzyżowana 80-90% włókien)

Skrzyżowanie
piramid

Komórki ruchowe rogów

przednich (neuron II)

Funkcja: drogi korowo-rdzeniowe przewodzą impulsy dla ruchów

dowolnych.

Uszkodzenia dróg piramidowych

• Ograniczenie ruchów dowolnych (niedowład) lub ich zniesienie

(porażenie)

• Odruchy patologiczne np. odruch Babińskiego
• Wzmożone napięcia mięśniowe typu spastycznego
• Wygórowanie odruchów
• Współruchy

Jądra kresomózgowia (1)

Z jądrami kresomózgowia (prążkowiem i gałką bladą) funkcjonalnie

powiązane są istota czarna środmózgowia oraz jądro niskowzgórzowe.

Często określane są wspólnie jako układ pozapiramidowy

Połączenia tych ośrodków z korą mózgu oraz pomiędzy sobą mają istotny

wpływ na przebieg wykonywanych ruchów dowolnych.

Prążkowie

Kora mózgu

(pola ruchowe

pierwotne i wtórne,

kora

przedruchowa)

Gałka blada

Jądro

niskowzgórzow

e

Istota czarna

Wzgórze

Twór

siatkowaty

Jądro

czerwienne

Rdzeń kręgowy

Jądra kresomózgowia

 Zwrotne połączenie z korą mózgu ma wpływ na modyfikację powstającego

w polach ruchowych programu ruchu, natomiast drogi zstępujące do

rdzenia regulują ich przebieg w czasie wykonywania

Jądra kresomózgowia odpowiadają za:

 Wykonywanie ruchów zautomatyzowanych, mimowolnych
 Instynktowne przyjmowanie postawy ciała
 Gesty niezależne od naszej woli
 Regulację napięcia mięśniowego
 Współdziałają z układem piramidowym w planowaniu ruchów

Uszkodzenia poszczególnych struktur wywołują specyficzne

zaburzenia ruchu:

 Zniszczenie istoty czarnej prowadzi do niedoboru dopaminy w prążkowiu i

wywołuje chorobę Parkinsona, którą charakteryzuje zubożenie ruchów,

sztywność (zwiększenie napięcia mięśniowego), drżenie spoczynkowe

 Uszkodzenie jądra ogoniastego lub skorupy prowadzi do pląsawicy,

której objawami są nadmierna ruchliwość, obniżenie napięcia mięśniowego

i ruchy mimowolne

 Hemibalizm – uszkodzenie jądra niskowzgórzowego. Polega na

wystąpieniu gwałtownych ruchów tułowia, które ‘porywają’ za sobą

obwodowe części kończyn. Na podstawie tych obserwacji przyjmuje się, że

jądro niskowzgórzowe hamuje ruchy mimowolne.

DROGI RDZENIA KRĘGOWEGO (2)

ZSTĘPUJĄCE;

podkorowo-rdzeniowe

(pozapiramidowe)

Drogi podkorowo-rdzeniowe rozpoczynają się w ośrodkach podkorowych i w

jądrach pnia mózgu, a kończą się w komórkach ruchowych rogów przednich

rdzenia kręgowego. Drogi pozapiramidowe leżą w sznurach przednim i

bocznym.

Śródmózgowie

Droga czerwienno-rdzeniowa Droga pokrywowo-
rdzeniowa

JĄDRA CZERWIENNE WZGÓRKI GÓRNE I BLASZKA
POKRYWY

MOST

RP

RK

(komórki ruchowe rogów przednich rdzenia kręgowego)

Funkcja: drogi czerwienno-

rdzeniowe przewodzą impulsy

regulujące napięcie

mięśniowe.

Funkcja: drogi pokrywowo-

rdzeniowe przewodzą impulsy

regulujące obronne odruchy

wzrokowe i słuchowe.

DROGI RDZENIA KRĘGOWEGO (3)

ZSTĘPUJĄCE; podkorowo-rdzeniowe (pozapiramidowe)

Tyłomózgowie

Droga

siatkowo-

rdzeniowa

KOMÓRKI TWORU

SIATKOWATEGO MOSTU

I RDZENIA

PRZEDŁUŻONEGO

Droga

przedsionkowo-

rdzeniowa

JĄDRA PRZEDSIONKOWE

NERWU

VIII

Droga

oliwkowo-rdzeniowa

JĄDRA OLIWKI RDZENIA

PRZEDŁUŻONEGO

komórki ruchowe rogów przednich rdzenia
kręgowego

FUNKCJA:

regulacja

czynności mięśni

oddechowych (przepony

i mięśni

międzyżebrowych),

odruchy wyprostne

FUNKCJA:

przewodzenie

bodźców związanych z

regulacją postawy

ciała i napięciem

mięśniowym

FUNKCJA:

przewodzenie

bodźców związanych z

miostatyką i

miodynamiką

Czynność móżdżku



DROGI DOPROWADZAJĄCE:

a.

Włókna mszyste – dochodzą bezpośrednio z rdzenia kręgowego (drogi

rdzeniowo-móżdżkowe) oraz z pnia mózgu (z jąder przedsionkowych,

tworu siatkowatego, jąder mostu i niektórych jąder czaszkowych)

b.

Włókna pnące – aksony dróg oliwkowo-móżdżkowych z jądra dolnego

oliwki



Wszystkie sygnały dochodzące do móżdżku są integrowane w warstwie

zwojowej przez komórki gruszkowate Purkiniego, z których każda

zbiera informacje z dużego obszaru



DROGI ODPROWADZAJĄCE:

a.

Rozpoczynają się w komórkach Purkiniego i prowadzą do jąder móżdżku.

Informacja z jąder móżdżku dociera do ośrodków pnia mózgu i do wzgórza



CZYNNOŚĆ MÓŻDŻKU polega na:

a.

Integracji informacji dochodzących z obwodu ciała i ośrodków nadrzędnych

(kory mózgu), czyli porównanie ‘planu ruchu’ z jego ostateczną realizacją

b.

Informacja jest integrowana, a powstająca w ten sposób informacja

przesyłana jest zwrotnie do kory mózgu co umożliwia ewentualną korektę

‘programu ruchu’ oraz do ośrodków pnia mózgu, które przez drogi

zstępujące korygują wykonanie ruchu w czasie jego trwania.

Czynność móżdżku

Móżdżek przedsionkowy (płat grudkowo-kłaczkowy).

•

Otrzymuje wpływy z narządu przedsionkowego oraz z jąder przedsionkowych.

•

Główne drogi odprowadzające biegną z powrotem do jąder przedsionkowych,

bezpośrednio z komórek gruszkowatych kory płata grudkowo-kłaczkowatego.

•

Stamtąd informacja jest przekazywana do rdzenia kręgowego i jąder nerwów

czaszkowych zawiadujących ruchami gałek ocznych.

•

Móżdżek przedsionkowy odgrywa więc rolę w kontroli postawy ciała

(równowagi) i koordynacji ruchów gałek ocznych

Móżdżek rdzeniowy – tworzony przez robak i przyśrodkowe części półkul

móżdżku.

•

Dochodzą do niego informacje z rdzenia kręgowego i jąder nerwów czaszkowych.

•

Drogi odprowadzające wiodą od komórek gruszkowatych do jąder wierzchu,

kulkowatego i czopowatego, a stamtąd do ośrodków pnia mózgu: głównie jąder

czerwiennych, jąder przedsionkowych i tworu siatkowatego.

•

Rozpoczynające się w tych ośrodkach drogi zstępujące dają możliwość

bieżącej modyfikacji wykonywanych ruchów.

Móżdżek mózgowy – tworzą boczne części półkul móżdżku.

•

Informacja dochodzi do niego głównie z pól ruchowych kory mózgu – pośrednio

poprzez jądra mostu.

•

Drogi odprowadzające biegną poprzez włókna Purkiniego, przez jądro zębate

móżdżku, przede wszystkim do wzgórza, a stamtąd do kory przedruchowej

•

Móżdżek mózgowy oddziałuje więc zwrotnie na korę mózgu, modulując

planowanie ruchu

Uszkodzenia móżdżku

• Dysmetria – niemożliwość zatrzymania we właściwym czasie

celowego ruchu, wynika z uszkodzenia półkul móżdżku. Chory używa

siły skurczowej nieadekwatnie do zamierzonego ruchu

• Ataksja – niezborność ruchów (zaburzenie to można potwierdzić

próbą ‘palec-nos’ lub ‘pięta-kolano’

• Drżenie zamiarowe (drżenie grubo-faliste mięśni) – widoczne przy

zbliżaniu ręki do celu w czasie wykonywania ruchów dowolnych

• Oczopląs
• Atonia – obniżenie napięcia mięśniowego
• Astenia – zmniejszenie siły skurczów mięśniowych
• Trudności z utrzymaniem równowagi – wynikają z uszkodzenia

robaka, są wynikiem zaburzenia w przekazywaniu informacji z

narządu równowagi zwrotnie do robaka poprzez jego połączenie z

jądrami przedsionkowymi, które normalnie zapewniają

natychmiastowe przekazanie sygnałów do robaka i stąd do

kontrolowanych przez niego mięśni przykręgosłupowych, ramion i ud,

zapewniających utrzymanie równowagi.

DROGI RDZENIA KRĘGOWEGO (4)

WSTĘPUJĄCE; rdzeniowo - móżdżkowe

Rdzeniowo-móżdżkowa
przednia

ROBAK MÓŻDŻKU

Konar górny móżdżku

ŚRÓDMÓZGOWIE

MOST

RP

RK

(komórki duże rogów

tylnych)

Rdzeniowo-móżdżkowa tylna

MÓŻDŻEK

Konar dolny móżdżku

RP

RK

(jądro piersiowe –

podstawa rogu tylnego)

Funkcja: przewodzenie impulsów z mięśni i stawów (kontrola aparatu ruchu przez

móżdżek)

Od zamiaru do wykonania ruchu

Udział poszczególnych struktur mózgu w planowaniu ruchu

Motywacja

Układ limbiczny

Istota ruchu

Kora kojarzeniowa, okolica

przedczołowa

Analiza sytuacyjna, opracowanie

planu

Okolice: SII, przedruchowa,

dodatkowe pole ruchowe

Zakres przestrzenny ruchu,

towarzyszące ruch automatyczne

Jądra podstawy mózgu

Regulacja napięcia mięśniowego,

utrzymanie równowagi

Móżdżek

Dystrybucja informacji na obwód

Kora MI

Przesyłanie informacji do mięśnia

Dolny neuron motoryczny w

rogach przednich rdzenia

kręgowego

Okolice kojarzeniowe

1.

Okolica skroniowa przednia i

przypodstawna – otrzymuje niewiele

włókien projekcyjnych ze wzgórza, ale

posiada liczne połączenia z innymi okolicami

mózgu, zwłaszcza z polami somatycznymi,

wzrokowymi i słuchowymi oraz z układem

limbicznym



Magazynuje wrażenia zmysłowe

1.

Okolica styku płatów ciemieniowego,

skroniowego i potylicznego posiada

liczne połączenia z innymi obszarami kory

zwłaszcza z polami ruchowymi, czuciowymi,

wzrokowymi i słuchowymi, z ośrodkami

czuciowym i ruchowym mowy oraz z

poduszka podwzgórza.



Wyższe czynności psychiczne

(kształtowanie pojęć i idei, w tym także

nowych ruchów)



Nadrzędny ośrodek mowy (idea słów i zdań)

3.

Okolica czołowo – oczodołowa

(przedczołowa) Tworzenie myśli wyższego

rzędu i pojęcia abstrakcyjne



Kolejność i następstwa ruchów



Problemy matematyczne i filozoficzne



Inteligencja



Hamowanie reakcji emocjonalnych

Odruchy warunkowe

Dzielimy je na:
1.

ODRUCHY BEZWARUNKOWE – reakcje wrodzone, występujące u
wszystkich osobników danego gatunku i nie podlegające działaniu naszej
woli. Zalicza się do nich odruchy animalne (ruchowe) i wegetatywne
(naczynioruchowe, wydzielnicze, skurcze mięśni gładkich narządów
rzewnych)

2.

ODRUCHY WARUNKOWE – powstają w ciągu życia osobniczego, na
podstawie indywidualnego doświadczenia życiowego, są bardziej
zmienne od bezwarunkowych i podlegają różnym wpływom ubocznym

a)

Odruchy klasyczne; powstają poprzez czasowe kojarzenie bodźca
bezwarunkowego, wywołującego jakąś reakcję (odruch) wegetatywną
(np. wydzielanie śliny) z bodźcem obojętnym np. światłem lampki.
Warunkiem powstania odruchu warunkowego jest odpowiedni stan
pobudzenia ośrodka motywacyjnego (np. ośrodka głodu w podwzgórzu)

BODZIEC – WZMOCNIENIE - REAKCJA

a)

Odruchy instrumentalne; ich efektem nie są reakcje wegetatywne,
ale ruchowe (animalne)

BODZIEC – REAKCJA - WZMOCNIENIE

Odruchy warunkowe

Odruchy warunkowe cechują się dużą zmiennością i dynamiką.

Mogą ulec wzmocnieniu (jeśli są odpowiednio wzmacniane) lub

wygaszeniu (jeśli się ich nie wzmacnia).

HAMOWANIE ODRUCHÓW

1.

Hamowanie zewnętrzne

2.

Hamowanie wewnętrzne – powstaje przy wielokrotnym

powtarzaniu bodźca warunkowego, jednak bez wzmocnienia

bodźcem bezwarunkowym

•

Hamowanie opóźniające – wydłużanie przerwy pomiędzy

zadziałaniem bodźca warunkowego i bodźca bezwarunkowego

•

Hamowanie różnicujące – polega na zdolności zwierzęcia do

odróżniania niewielkich natężeń siły lub częstotliwości bodźca

warunkowego

•

Hamowanie warunkowe – wielokrotne powtarzanie bodźca

warunkowego bez odpowiedniego wzmocnienia

•

Wygasanie odruchów warunkowych