[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

Praktyczne algorytmy

ocen ryzyka

dla człowieka i

środowiska

od szlaków transportu

niebezpiecznych

substancji

[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

Algorytm

Algorytm

wyznaczania

wyznaczania

wielkości ryzyka

wielkości ryzyka

generowanego przez

generowanego przez

przewóz substancji

przewóz substancji

niebezpiecznych

niebezpiecznych

drogami

drogami

[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

Metoda przyjęta do oceny

zagrożenia

• Zastosowana metoda sprowadza

się do wyznaczenia
prawdopodobieństwa wystąpienia
poważnej katastrofy
transportowej, która może
wywołać jeden z następujących
skutków:

[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

•

utratę życia co najmniej 10 osób

•

zanieczyszczenie wód powierzchniowych (ładunek >
15g/cm

2

w przypadku ropopochodnych i > 5g/cm

2

w

przypadku substancji mogących zmienić istotnie
jakość wód) na odległości co najmniej 10 km, w
przypadku wód bieżących lub na obszarze co najmniej
1km

2

w przypadku jezior i zbiorników wodnych

•

zagrożenie wód podziemnych (przekroczenie norm
zanieczyszczenia ujęcia/ gromadzenia się wód w
obszarach chronionych w Szwajcarii - wyznaczone
poprzez współczynniki przepuszczalności gleby i
głębokość warstwy piezometrycznej).

[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

Prawdopodobieństwo wystąpienia

wypadku transportowego o

poważnych skutkach jest sumą

prawdopodobieństw scenariuszy o

poważnych skutkach, związanych z

pożarem, wybuchem i uwolnieniem

substancji toksycznych lub

związków chemicznych mogących

znacznie zmienić jakość tych wód

[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

Ogólny algorytm obliczeń

prawdopodobieństwa wystąpienia

wypadku transportowego o poważnych

skutkach :

• wyznaczanie stref bliskiej i odległej w odniesieniu do

rozważanych odcinków dróg,

• podział drogi na odcinki,
• podział gęstości zaludnienia na grupy,
• opis otoczenia szlaków drogowych,
• wyznaczania intensywności i struktury ruchu drogowego,
• podział na grupy możliwych scenariuszy awaryjnych,
• wyznaczenie częstość wypadków z udziałem

niebezpiecznych materiałów w poszczególnych grupach,

• obliczenie prawdopodobieństwa każdego scenariusza

awaryjnego,

• obliczenie prawdopodobieństwa całkowitego przez

sumowanie przyczynków od poszczególnych scenariuszy.

[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

Niezbędne dane:

• Intensywność ruchu drogowego
• Struktura ruchu drogowego
• Częstość wypadków

[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

Wyznaczenie prawdopodobieństwa

wypadku transportowego o

poważnych skutkach dla

społeczeństwa i środowiska

Oddzielnie

oblicza

się

prawdopodobieństwo wystąpienia
poważnych awarii ze skutkami:

• dla ludności,
• dla środowiska – wody powierzchniowe

i wody poziemne.

[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

Prawdopodobieństwo

wystąpienia takich scenariuszy

awaryjnych oblicza się stosując

następującą zależność

H

S

= TJM



365



ASV



UR



AGS



ASK



ARS



RFZ



ASS,

[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

gdzie:

• H

S

- prawdopodobieństwo

wystąpienia scenariusza o
poważnych skutkach, [(km·rok)

-1

];

• TJM

-

wartość

TJM(24)

ekstrapolowane jest na okres 1
roku, [pojazd/rok];

• ASV - udział przewozów ciężkich w

TJM(24) wielkość bezwymiarowa;

[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

• UR- częstość wypadków w transporcie

ciężkim, [(pojazd·km)

-1

]

• AGS - udział transportu materiałów

niebezpiecznych w transporcie materiałów

ciężkich;

• ASK - udział określonej klasy ADR

determinującej scenariusz reprezentatywny;

• AR - udział substancji wyznaczającej

scenariusz reprezentatywny w klasie ADR,

do której ta substancja należy;

[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

• RFZ - prawdopodobieństwo

uwolnienia decydującego substancji
a przypadku pożarów i wybuchów
prawdopodobieństwo zapłonu;

• ASS - prawdopodobieństwo tego,

że po zajściu rozważanego
scenariusza reprezentatywnego
wystąpią poważne skutki.

[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

Lista scenariuszy

reprezentatywnych dla

zagrożeń w odniesieniu do

ludności

• Scenariusz reprezentatywny

“pożar”

• Scenariusz reprezentatywny

“wybuch

• Scenariusz reprezentatywny

“uwolnienie gazów toksycznych”

[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

Liata scenariuszy

reprezentatywnych dla wód

podziemnych

• Scenariusz reprezentacyjny

“uwolnienie węglowodorów”

• Scenariusz reprezentatywny

”uwolnienia cieczy mogących
znacznie zmienić jakość wód”

[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

Liata scenariuszy

reprezentatywnych

zagrażających wodom

powierzchniowym

• Scenariusz reprezentacyjny

“uwolnienie węglowodorów”

• Scenariusz reprezentatywny

”uwolnienia cieczy mogących
znacznie zmienić jakość wód”

[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

Praktyczne wykorzystanie prezentowanej metody do

Praktyczne wykorzystanie prezentowanej metody do

oszacowania ryzyka na planowanym odcinku

oszacowania ryzyka na planowanym odcinku

autostrady A-1 w okolicach Warszawy

autostrady A-1 w okolicach Warszawy

[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

Algorytm

Algorytm

wyznaczania

wyznaczania

wielkości ryzyka

wielkości ryzyka

generowanego przez

generowanego przez

przewóz substancji

przewóz substancji

niebezpiecznych

niebezpiecznych

szlakami kolejowymi

szlakami kolejowymi

[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

Ogólne podejście jest

analogiczne do rozważań

dotyczących szlaków

drogowych. W szczególności

dotyczy to:

• definicji poważnych skutków katastrofy

kolejowej z udziałem niebezpiecznych

substancji,

• wyznaczania stref bliskiej i odległej w

odniesieniu do rozważanych odcinków dróg,

• podziału drogi na odcinki,
• podziału gęstości zaludnienia na grupy,
• opisu otoczenia szlaków kolejowych,
• zasad wyboru scenariuszy awaryjnych, oraz
• obliczenia ich prawdopodobieństw.

[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

Niezbędne dane

• Natężenia ruchu
• Struktura ruchu
• Prawdopodobieństwa wypadków
• Środki bezpieczeństwa

[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

Wyznaczenie prawdopodobieństwa

wypadku transportowego o poważnych

skutkach dla społeczeństwa i środowiska.

Prawdopodobieństwo H

s

wystąpienia

scenariusza awaryjnego o poważnych
skutkach w odniesieniu do 1 km w
skali roku można wyrazić następująco:

H

s

= DAG

ns



UR



W



RFZ



ASS

[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

gdzie:

• DAG

ns

- średnia roczna liczba pociągów

transportujących substancje
określonego rodzaju, [pociągi/rok];

• UR - częstość wypadków, [pociągi/km];
• W - prawdopodobieństwo tego, że

wagon przewożący określoną
substancję wykolei się lub zostanie
uszkodzony,

[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

• RFZ - prawdopodobieństwo uwolnienia

substancji, pożaru lub wybuchu w wyniku
wykolejenia się lub uszkodzenia wagonu
przewożącego substancje niebezpieczne,

• ASS - prawdopodobieństwo tego, że po

zajściu rozważanego scenariusza
reprezentatywnego poważnych awarii
transportowych wystąpią poważne skutki,

[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

Lista scenariuszy

reprezentatywnych dla ludności

• Scenariusz reprezentatywny "pożar"
• Scenariusz reprezentatywny

“wybuch”

• Scenariusz reprezentatywny

„uwolnienie gazu toksycznego”

• Scenariusz reprezentatywny

„uwolnienie cieczy mogących silnie
zmienić jakość wód”

[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

Założenia scenariuszy reprezentatywnych

dla wód powierzchniowych

• Scenariusz reprezentatywny

„uwolnienie węglowodorów”

• Scenariusz reprezentatywny

„uwolnienie cieczy, które mogą
silnie zmienić jakość wód”

[e-mail] http://man
haz.cyf.gov.pl

Dziękuję

Dziękuję

za uwagę

za uwagę