MATURA Z
HISTORII
SZTUKI

PRACA ZE STANDARDAMI

WYMAGAŃ MATURALNYCH

Opracowała dr Beata Lewińska-Gwóźdź

ZALETY POWTARZANIA
ZGODNIE ZE STANDARDAMI



Łatwiej zdążyć z powtórzeniem całego materiału.



Mniejsze niebezpieczeństwo, że pominie się

określone w standardach wymagania.



Zwraca się uwagę nie tylko na opanowanie

niezbędnych wiadomości, ale wyposaża się w

konkretne umiejętności.



Uczeń czuje się bardziej odpowiedzialny za

przygotowanie do egzaminu.



Fakultety maturalne prowadzone są metodami

aktywizującymi

Klasyfikacja

Klasyfikacja

standardów

standardów

wymagań

wymagań

STANDARD I

Wiadomości

i rozumienie

STANDARD II

Korzystanie
z informacji

STANDARD III

Tworzenie
informacji

STANDARD I - rozróżnianie

epok,

stylów i kierunków sztuk plastycznych

oraz umieszczanie ich we właściwym

porządku chronologicznym, a także

identyfikowanie dzieł sztuki,

przyporządkowywanie je właściwym

autorom oraz wskazanie czasu i

miejsce, z którym są związane

.

Kroki do wykonania



Sięgając do opracowań uczeń wypisuje

najważniejsze style kierunki i tendencje oraz czas

ich trwania. Oznacza je na osi czasu lub układa w

porządku chronologicznym. Stara się pamiętać, na

jakie wieki przypada czas trwania np.

średniowiecza (w tym romanizmu, gotyku),

renesansu, baroku itd. Czas wyłaniania się

kierunków sztuki nowoczesnej i współczesnej

umieszcza na osi, a następnie stara się

zapamiętać kolejność ich powstawania.



Do wypisanych epok, stylów kierunków i tendencji

uczeń dopisuje nazwiska najważniejszych twórców,

którzy je reprezentowali

Kroki do wykonania



Uczeń znajduje w słowniku lub w mediach

zasób podstawowych ornamentów,

charakterystycznych dla każdego stylu, epoki

lub kierunku. Zapamiętuje, jak wyglądają:

meandry, palmety, bukranion, plecionka

romańska lub celtycka, ornament zygzakowy,

gotyckie ornamenty: z motywem suchego ostu,

motywem z winorośli czy maswerkowy,

renesansowa groteska, ornament okuciowy,

rollwerk, kartuszowy, rocaille czy florystyczne

ornamenty secesyjne.



Uczeń stara się przypisać te ornamenty

poszczególnym stylom w sztuce. Rysuje je lub

kopiuje i wkleja do swojego notatnika,

zachowując porządek chronologiczny.

Kroki do
wykonania



Po wypisaniu nazwisk twórców,

reprezentujących poszczególne epoki uczeń

wskazuje tych, których dzieło zdecydowanie

wykracza poza granice epok, w których

tworzyli i wskazuje drogę nowym kierunkom

oraz tendencjom, czyli jest prekursorskie. Z

boku, przy nazwiskach tych twórców, wpisuje

nazwy kierunków, które zapoczątkowali.



Przy nazwiskach twórców, posługując się

odnośnikami (strzałkami), dopisuje

najważniejsze dzieła, które wykonali.

Zapamiętuje, w jakich ośrodkach tworzyli Ci

artyści i gdzie znajdują się ich realizacje.

Kroki do wykonania



Powtarzanie wiadomości w ramach każdej

epoki (stylu lub kierunku) uczeń zaczyna od

przeglądania reprodukcji dzieł malarstwa,

rzeźby architektury itd.



Po obejrzeniu dzieł stara się określić, jakie

cechy wyróżniają sztukę tego okresu od

innych epok.



Po wypisaniu cech charakterystycznych

uczniowie porównuje swoje notatki z

notatkami kolegów, a następnie weryfikują je z

opracowaniami.

STANDARD I – rozróżnianie gatunków
sztuki oraz technik sztuk plastycznych,
znajomość i poprawne stosowanie
terminów z zakresu sztuk
plastycznych.

Kroki do wykonania



Uczeń wypisuje z podręcznika i z pamięci

wszystkie znane mu techniki malarstwa,

grafiki rzeźby (także nowoczesne techniki o

charakterze interdyscyplinarnym). Przy każdej

z tych technik dopisuje przynajmniej trzy

cechy charakteryzujące je. Posługuje się przy

tym słownikami sztuk plastycznych.



Uczeń podkreśla techniki, które stosowane są

do dzisiaj, oraz (innym kolorem) – techniki

historyczne. Jeśli technika związana była z

określonym ośrodkiem, kulturą lub epoką –

dopisuje to robiąc odnośniki.

Kroki do wykonania



Przy wypisanych wcześniej nazwiskach

twórców, uczeń dopisuje dziedziny, w

których się wypowiadali oraz techniki, w

których się specjalizowali.



Do wypisanych na początku epok, stylów

czy kierunków uczeń dopisuje techniki, z

którymi się je wiąże (to znaczy powstały w

tej epoce).

STANDARD I – rozpoznawanie
podstawowych tematów i motywów
ikonograficznych oraz znajomość ich
źródeł

Kroki do wykonania



Korzystając z reprodukcji dzieł sztuki, tekstów

opracowań i podręczników, uczeń wypisuje

najważniejsze tematy (motywy ikonograficzne).

Zapamiętuje, z jakimi atrybutami lub pod jaką

postacią przedstawia się np. świętych: Jana

Ewangelistę, Marka, Łukasza, Mateusza, Jana

Chrzciciela, Katarzynę, Barbarę, Floriana,

Bartłomieja, Krzysztofa i innych, także postacie

starotestamentalne, jak: Dawida oraz Judytę.



Znajduje w słowniku charakterystyki

następujących motywów: Pieta, Święta Rozmowa

(Sacra Conversatione), Deesis, Św. Anna

Samotrzeć, a następnie wypisuje postacie, które

zazwyczaj występują na tych przedstawieniach.

Kroki do wykonania



Posługując się słownikami (np. Kultury Antycznej) uczeń

wypisuje najważniejszych bogów greckich i rzymskich.

Dopisuje lub dorysowuje ich atrybuty.



Przegląda albumy dzieł sztuki epoki średniowiecza i

nowożytnej i stara się (nie czytając podpisu)

zidentyfikować przedstawione postacie, a następnie

sprawdza, czy się nie pomylił.



Zastanawia się, z jakich źródeł literackich czerpiemy

wiedzę na temat wypisanych świętych, a także bogów

greckich. Wypisuje te źródła.



Projektuje znaki, które symbolizować będą takie źródła,

jak: Stary Testament, Nowy Testament, Mitologię,

literaturę (a zwłaszcza opisy żywotów świętych). Przy

wypisanych wcześniej najważniejszych dziełach znanych

twórców wstawia odpowiednie znaki tam, gdzie dzieło

zaczerpnęło temat z jednego ze wskazanych źródeł.

STANDARD II – Umiejętność
wyjaśniania związków i różnic
pomiędzy epokami, stylami i
kierunkami w sztuce. Rozumienie
powiązań i zależności między
zjawiskami artystycznymi a miejscem i
czasem ich powstania. Dostrzeganie
zależności dzieła sztuki od jego funkcji
i środowiska powstania

Kroki do wykonania



Przed powtarzaniem wiadomości z zakresu każdej
epoki uczeń czyta właściwy rozdział z podręcznika
do historii, który naświetla tło historyczne.



Cechy poszczególnych stylów i tendencji zawsze
porównuje z cechami stylu występującego
wcześniej.



Uczeń wyszukuje w poprzednich epokach i
kulturach podobieństwa stylistyczne (np. obrazy
Paula Gauguina i artystów zgrupowanych wokół
niego inspirowane są sztuką egipską i mają wiele
wspólnych cech),

Kroki do wykonania



Aby zrozumieć, na czym polega tradycja i
innowacja każdej historycznej epoki, uczeń
samodzielnie wyszukuje informacje, na
temat czynników, które mogły mieć wpływ
na kształt dzieł tego okresu.

Kroki do
wykonania



Sztuka każdej epoki i każdego stylu nie jest

jednolita we wszystkich ośrodkach i ma swoje

odmiany regionalne. Uczeń musi wyszukać

informacje, czym różnią się np. kościoły

gotyckie we Francji, w Niemczech, w Anglii we

Włoszech i w Polsce. Stara się wypisać

czynniki, które wpłynęły na kształt dzieł w

poszczególnych ośrodkach w różnych epokach.

Przy każdej z epok wypisuje ośrodki, w których

powstały dzieła o szczególnym znaczeniu.

Stara się uwzględniać regionalne odmiany

stylów i kierunków powtarzając każdą epokę.

Przy wypisanych wcześniej cechach stylów

rysuje odgałęzienia i dopisuje te wiadomości.

Kroki do
wykonania



Dzieła sztuki pełniły i pełnią różne funkcje, np.
kultową (sakralną, magiczną), dostarczają
rozrywki, propagandową, sepulkralną
(grobową), użytkową, dekoracyjną,
dydaktyczną. Wiele z nich spełnia kilka funkcji
jednocześnie. Kiedy uczeń powtarza
wiadomości o najważniejszych dziełach sztuki,
zastanawia się, w jakim celu powstały te dzieła
i jak to mogło wpłynąć na ich formę.

Kroki do
wykonania



Twórczość wielu artystów była mniej lub bardziej

zależna od mecenatu. Mecenat sprawował

Kościół (poszczególne klasztory, gminy

wyznaniowe, papieże i inni hierarchowie)

mecenasami bywali też królowie, magnaci,

mieszczanie itd. Przy każdym z wypisanych

wcześniej twórców, uczeń wpisuje nazwiska

mecenasów lub instytucje, które sprawowały

opiekę nad twórczością tych artystów.



Wielu artystów pełniło funkcję malarza

nadwornego. Uczeń odpowiada na postawione

przez nauczyciela pytania, np. na czyim dworze

pracowali: Bartłomiej Berrecci, Diego Velazguez,

Peter Paul Rubens, Marcello Bacciarelli, Dominik

Merlini i inni. Stara się określić, w jakim zakresie

mecenasi mieli wpływ na powstałe dzieła.

Kroki do
wykonania



W ramach poprzednich zadań uczeń sięgał do

podręcznika historii powszechnej i literatury.

Przy powtarzaniu każdej epoki stara się

wypisać wszystkie te wydarzenia historyczne,

które mogły mieć wpływ na zakres tematyczny

i formę powstałych w niej dzieł.



Sztuka nie jest dziedziną wyalienowaną. Jej

dzieła zawsze powstają w pewnym kontekście

kulturowym i historycznym, a na ich kształt ma

wpływ filozofia, a zwłaszcza estetyka. To

sprawia, że np. dzieła malarskie i literackie

romantyzmu będą miały wiele wspólnych cech.

Uczeń porównuje dzieła sztuk plastycznych do

dzieł innych dziedzin twórczości, powstałych w

obrębie poszczególnych epok. Stara się znaleźć

przynajmniej kilka cech wspólnych.

Kroki do wykonania



Wielu wybitnych twórców pisało i mówiło o
sztuce, a ich teksty dostępne są w źródłach i
często przytaczane w opracowaniach. W
trakcie studiowania podręcznika uczeń
wypisuje cytaty na osobnych fiszkach, ale
nazwisko autora zamieszcza na odwrotnej
stronie.



Po powtórzeniu materiału z zakresu każdej
epoki uczniowie mieszają fiszki a następnie
bawią się w odgadywanie, który twórca może
być autorem wskazanej myśli. Po odgadnięciu
sprawdzają się odwracając karteczki.

STANDARD II – Opisywanie dzieł
sztuki pod względem formy i treści
oraz analiza formalna dzieła sztuki

Kroki do
wykonania



Dzieła sztuki z każdej epoki, stylu lub kierunku

mają określone cechy stylistyczne, które uczeń

wypisał, wykonując zadania z zakresu I

standardu. Teraz wybiera takie dzieła z zakresu

każdej epoki, które mają najwięcej cech stylu i

wymienia te cechy. W dokonywanym wyborze

bierze pod uwagę różne dyscypliny artystyczne

(np. dzieła architektury, malarstwa i rzeźby).



W trakcie opisywania ma świadomość, że dzieła

sztuki powstałe w danej epoce nie muszą mieć

wszystkich cech, charakterystycznych dla niej,

toteż stara się być elastyczny.

Kroki do wykonania



Zdecydowana większość dzieł malarskich i

rzeźbiarskich ma swoją warstwę treściową i

formalną. W opisywanych dziełach tych

dyscyplin uczeń identyfikuje temat i zastanawia

się, jakie źródło mogło być inspiracją dla niego.



Wykorzystując wiadomości na temat epoki stara

się wskazać inne dzieła o podobnej tematyce lub

tematyce zaczerpniętej z tego samego źródła.

Wskazuje podobieństwa i różnice w interpretacji

tego tematu. Następnie przypomina sobie, czy

we wcześniejszych epokach temat ten był

realizowany, a jeśli tak, to w jaki sposób.

Kroki do
wykonania



Uczeń przypomina sobie podstawowe

gatunki malarskie i posługując się

słownikiem terminów plastycznych określa

dokładnie, co oznaczają. Zastanawia się,

jak odróżnić np. pejzaż ze sztafażem i

scenę rodzajową z tłem pejzażowym.



Uczeń przegląda reprodukcje dzieł i stara

się przyporządkować je do określonych

gatunków

STANDARD III – Samodzielne
charakteryzowanie i ocenianie
wybranych zagadnień z historii sztuki;
umiejętność formułowania tez,
argumentowanie trafnie dobranymi
przykładami dzieł i zjawisk
artystycznych

Kroki do
wykonania



Uczeń potrafi opisywać i analizować pojedyncze

dzieła - ich strukturę wizualną, będącą

nośnikiem treści i przekazu ideowego. Kierując

się powyższymi wskazówkami wybiera pod

kierunkiem nauczyciela dwie - trzy pary dzieł

malarskich, a następnie porównuje je według

kategorii informatora maturalnego

(kompozycja, kolorystyka, światłocień i

ekspresja).



W czasie analizowania bierze pod uwagę tylko

te cechy, które są istotne dla tych dzieł.

Dodatkową kategorią w analizie porównawczej

są wnioski końcowe, w których powinno być

odniesienie do tematu, jeśli temat w jakiś

sposób wiąże te dzieła i sformułowanie

wniosku.

Kroki do wykonania



W czasie analizowania uczeń stara się

pamiętać, że analiza porównawcza, to nie dwa

opisy zestawionych dzieł, lecz zestawienie cech

dwu dzieł wg przyjętych kategorii. Porównując

nie postępuje więc mechanicznie, zestawiając

„wszystko ze wszystkim”. Przy każdym

porównaniu zastanawia się czemu służyć ma ta

analiza i szczególnie uwypukla cechy kluczowe,

po czym logicznie je podsumowuje we

wnioskach.



Formułując wnioski, trafnie i przekonująco

argumentuje oraz dostrzega rolę i znaczenia

omawianego (analizowanego) dzieła dla

przemian w sztuce.

Kroki do wykonania



Pamięta, że wybór dzieł nie jest
przypadkowy, porównujemy te, które
podejmują np. podobny problem formalny,
czy treściowy, ale zupełnie inaczej go
realizują lub wychodząc z całkiem
odmiennych założeń ideowych,
estetycznych, teoretycznych – dochodzą do
podobnych rozwiązań.

STANDARD III – Krytyczna ocena
dzieła lub zjawiska w sztuce oraz
wartościowanie zjawisk
artystycznych i dzieł sztuki z
uwzględnieniem treści oraz
środków wyrazu. Uzasadnienie
swojego zdania na podstawie
trafnie dobranych przykładów

Kroki do
wykonania



Uczeń powinien umieć napisać

wypracowanie na jeden z wybranych

tematów. Zaczyna od wnikliwej analizy

tematów z ostatniego informatora, matury

próbnej i publikacji CKE. Wybiera kilka z

nich i pisze wypracowania. Przystępując do

pracy stara się:



przemyśleć sposób realizacji wybranego tematu, tzn.:

sformułować tezę (główne założenie i myśl przewodnią

wywodu.



wybrać dzieła kluczowe (wskazaną liczbę), które będą

podstawą pracy i które należy w związku z tematem

wypracowania szerzej omówić.



wybrać też dzieła analogiczne, o których warto

wspomnieć, lub tylko je wymienić (gdyż np. podobnie

realizują omawiane zagadnienie),



przemyśleć wnioski podsumowujące.

Kroki do
wykonania



W czasie pisania uczeń zastanawia się nad właściwą

konstrukcją pracy, zaczynając od sporządzenia

zwięzłego planu, aby nie umknęły mu w trakcie pisania

wcześniejsze przemyślenia. Pamięta jednak, że

brudnopis nie jest czytany i brany pod uwagę przy

ocenianiu, więc nie rozwija go nadmiernie).



Właściwa konstrukcja wypracowania dotyczy jego

trójdzielności w sensie merytorycznym i graficznym.



Trójdzielność w sensie graficznym sprowadza się do

stosowania akapitów.



Trójdzielność w sensie merytorycznym polega na

podziale treści na wstęp, rozwinięcie i zakończenie.



We wstępie uczeń może odnieść się do wyboru tematu,

wyjaśnić, jak rozumie pojęcia sformułowane w temacie,

wybrać kierunki, w obrębie których powstały dzieła

najlepiej egzemplifikujące temat, postawić tezę, jeśli

temat tego wymaga itd.

Kroki do
wykonania



Rozwinięcie jest najważniejszą i najbardziej analityczną
częścią pracy. Jeżeli temat wymaga omówienia na
wybranych przykładach – tutaj uczeń je omawia. Pamięta
jednak, że przywołane przykłady muszą pozostawać w
związku z tematem. W przeciwnym razie stracić może punkt
przyznawany za logikę wywodu, ale także punkty
przyznawane za omówione przykłady.



W analizowanych przykładach pamięta zarówno o warstwie
treściowej, jak i formalnej dzieł. Nawet jeśli temat dotyczy
tylko formy – ta służy do podkreślenia treści. W przypadku
tematu, który odnosi się do ikonografii – dzieła z kolei mają
różne rozwiązania formalne. W pracy oceniana będzie
zarówno poprawność analizy formalnej przytaczanych
przykładów, jak i interpretacja treści.

Kroki do
wykonania



Praca będzie lepsza, jeśli uczeń wykaże się w niej
znajomością faktografii (artyści, wydarzenia, daty, kierunki,
style itd.) Egzaminator będzie wyszukiwał w pracy kilku
takich miejsc, w których uczeń udowadnia, że zna
podstawowe fakty i przyzna za to od 0 do 2 punktów.



W każdej pracy pojawiają się terminy z dziedziny sztuk
plastycznych, takie jak: nazwy kierunków, stylów, dotyczące
formy dzieła itd.). Jeśli uczeń swobodnie będzie nimi
operował i umieszczał je w prawidłowym kontekście –
zdobędzie dodatkowy punkt.



W czasie pisania wypracowania uczeń musi pamiętać o
estetyce języka i jego poprawności, gdyż za to dostaje
dodatkowy punkt. Dyslektycy mają ten punkt przyznany z
założenia.

CZAS NA MATURĘ