Przedmiot:
Handel międzynarodowy
(wykład 30 godzin)
Prowadzący: dr Piotr Rubaj
Przedmiot:
Handel międzynarodowy
(wykład 30 godzin)
Prowadzący: dr Piotr Rubaj
Instytucje regulujące i wspierające
handel zagraniczny
Instytucje regulujące i wspierające handel
zagraniczny:
1. Światowa Organizacja Handlu
2. Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju
3. Międzynarodowy Fundusz Walutowy
4. Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju
5. Organizacja Współpracy Gospodarczej i
Rozwoju
6. Konferencja Narodów Zjednoczonych do
spraw Handlu i Rozwoju
7. Bank Rozrachunków Międzynarodowych
Światowa Organizacja Handlu
(WTO, World Trade Organization)
WTO jest kontynuatorem niemal 50-letniej
działalności Układu Ogólnego w Sprawie Taryf
Celnych I Handlu (Genaral Arrangements on
Tariffs and Trade)
- GATT funkcjonował w latach 1948-1995
- był wyrazem pierwszych dążeń do realizacji
idei wolnego handlu na świecie
- był pierwszym forum wymiany poglądów
gospodarczych na skalę ogólnoświatową
Światowa Organizacja Handlu
(WTO, World Trade Organization)
- GATT był głównym forum liberalizacji
międzynarodowej wymiany handlowej
- działalność GATT opierała się na czterech
podstawowych zasadach: klauzuli
największego uprzywilejowania, zasadzie
wzajemności, klauzuli narodowej oraz
zasadzie wyłączności ceł jako instrumentu
interwencji w handlu.
Światowa Organizacja Handlu
KNU – jej istotą był zakaz dyskryminacji w stosunkach
handlowych między partnerami. KNU nakazywała
rozciąganie wszystkich korzyści i ulg przyznawanych
jednemu partnerowi na pozostałych sygnatariuszy GATT.
Zasada wzajemności (uzupełnienie KNU) oznaczała, że
żaden z członków GATT nie był zobowiązany do udzielania
szczególnych preferencji bez wzajemności z jego strony.
Klauzula narodowa nakazywała traktowanie towarów
importowanych nie mniej korzystnie niepodobnych towarów
pochodzących z kraju.
Zasad wyłączności ceł jako instrumentu interwencji w
handlu oznaczała, że jedynym instrumentem chroniącym
rynek krajowy przed konkurencją z zewnątrz mogły być
tylko i wyłącznie cła, nie zaś inne instrumenty.
Światowa Organizacja Handlu
- liberalizacja handlu odbywała się w ramach
tzw. rund, których odbyło się osiem:
Genewa 1947, Annency 1949, trzecia runda
GATT (1950-1951), czwarta Geneva (1955-56),
piąta runda Dillona (1961-1962), szósta runda
Kennedye’go (1963-67), siódma runda
tokajska (1973-1979) oraz ostatnia runda
urugwajska w latach 1986-1994. Była to
najważniejsza runda poprzedzające powstanie
WTO.
Światowa Organizacja Handlu
(ustalenia Rundy Urugwajskiej)
Jej ustalenia były następujące:
- redukcja ceł na towary przemysłowe – przeciętnie około 39%
- znacząca liberalizacja handlu produktami rolnictwa
- redukcja barier pozataryfowych i wprowadzenie zakazu
stosowania środków szarej strefy
- objęcie regułami GATT handlu tekstyliami
- modyfikacje kodeksów GATT
- rozszerzenie reguł GATT na nowe dziedziny handlu
międzynarodowego (ochrona praw własności intelektualnej
oraz handlowych aspektów inwestycji zagranicznych)
- zawarcie Układu ogólnego w sprawie handlu usługami
(General Agrement on Trade in Services, GATS)
- ustanowienie Światowej Organizacji Handlu (WTO)
Runda Urugwajska zgromadziła na początku 103 kraje, a ich
liczba w końcowej fazie rundy wzrosła do 117.
Światowa Organizacja Handlu
Ustanowienie WTO:
Podpisanie Aktu końcowego Rundy Urugwajskiej
nastąpiło 15 kwietnia 1994 roku w Marakeszu w
Maroko,
gdzie
przyjęto
Porozumienie
ustanawiające Światową Organizację Handlu.
WTO rozpoczęło działalność 1 stycznia 1995
roku i utworzyło ją 81 krajów.
Porozumieniu
towarzyszyło
podpisanie
4
załączników:
1 A, B, C oraz 2,3,4.
Światowa Organizacja Handlu
Załącznik 1A – Wielostronne porozumienie w sprawie handlu
towarami, m.in. dotyczące tekstyliów, środków
fitosanitarnych, inspekcji przedwysyłkowej oraz
licencjonowania importu.
Załącznik 1 B – układ Ogólny w sprawie handlu usługami
(GATS) – wyszczególniał kategorie usług, do których odnosił
się układ oraz określał podstawowe prawa i obowiązki stron
obejmujące
zasady
przyznawania
partnerom
klauzuli
największego uprzywilejowania. Ponadto zawierała zasady
konsultacji i rozstrzygania sporów między stronami układu.
Załącznik 1 C – Porozumienie w sprawie handlowych
aspektów praw własności intelektualnej; określało m.in.
zobowiązanie
krajów
członkowskich
do
rozszerzenia
podstawowych zasad GATT na dziedzinę praw autorskich
związanych z handlem międzynarodowym.
Światowa Organizacja Handlu
Załącznik 2 – porozumienie w sprawie zasad i procedur
regulujących rozstrzyganie sporów – był obowiązującym
do czasu zakończenia rundy urugwajskiej mechanizmem
rozstrzygania sporów.
Załącznik 3 – Mechanizm przeglądu polityki handlowej –
jego ustalenia miały na celu badanie polityki i praktyk
handlu krajów członkowskich w celu przestrzegania
reguł WTO.
Załącznik 4 – fakultatywne porozumienia handlowe –
obejmuje cztery porozumienia:
- w sprawie handlu samolotami cywilnymi
- w sprawie zakupów rządowych
- międzynarodowe porozumienie o mięsie wołowym
- międzynarodowe porozumienie mleczarskie
Światowa Organizacja Handlu
Cele WTO:
1.
Czuwanie
nad
wdrażaniem
i
przestrzeganiem wszystkich postanowień WTO
przez jej członków
2. Pomoc w rozstrzyganiu sporów handlowych
3. Dokonywanie przeglądu polityki handlowej
sygnatariuszy
4. Forum negocjacji mających na celu
liberalizacje handlu międzynarodowego
5. Współpraca z MFW oraz Bankiem
Światowym
Światowa Organizacja Handlu
Struktura:
Najważniejszym
organem
WTO
jest
konferencja
ministerialna w skład, której wchodzą przedstawiciele
krajów członkowskich i zwoływana jest nie rzadziej niż
raz na dwa lata. Pomiędzy sesjami Konferencji
Ministerialnej
władzę
sprawuje
Rada
Generalna
składająca się również z przedstawicieli wszystkich
krajów członkowskich. Jeżeli trzeba to przekształca się
one w Organ Rozstrzygania sporów lub Organ Przeglądu
Polityki Handlowej. Ponadto kieruje ona pracami rad
pomocniczych, nadzorujących porozumienia zawarte w
rundzie urugwajskiej.
Światowa Organizacja Handlu
Do Rad pomocniczych należą:
- Rada ds. Handlu Towarami
- Rada ds. Handlu Usługami
- Rada ds. Handlowych Aspektów Praw Własności
Intelektualnej
Wymienione Rady mogą powoływać komisje i
grupy robocze do wykonywania szczegółowych
zadań.
Światowa Organizacja Handlu
Ponadto w strukturze WTO działają cztery
osobne komitety powołane przez Konferencję
Ministerialną:
- Komitet ds. Handlu i Rozwoju
- Komitet ds. Ograniczeń Wprowadzonych dla
Ochrony Bilansu Płatniczego
-
Komitet
ds.
Budżetu,
Finansów
i
Administracji
- Komitet ds. Handlu i Środowiska
Światowa Organizacja Handlu
Organizowaniem działalności WTO od strony
technicznej, informacyjnej i logistycznej
zajmuje się sekretariat z siedzibą w Genewie.
Na jego czele stoi dyrektor generalny,
mianowany przez Konferencję Ministerialną,
który z kolei mianuje członków personelu
sekretariatu.
Światowa Organizacja Handlu
Podejmowanie decyzji w ramach WTO odbywa się
według czterech reguł:
-
jednomyślności – jeżeli decyzje dotyczą poprawek do
zasad ogólnych
-
Większości trzech czwartych – w przypadku
interpretacji klauzul WTO i zwolnień z rygorów WTO
dla członków
-
Większości dwóch trzecich – jeżeli poprawki dotyczą
zagadnień innych niż zasady ogólne, a także
zatwierdzenia budżetu oraz akcesji nowych członków
-
Konsensusu – w pozostałych sprawach nie
wymienionych osobno.
Światowa Organizacja Handlu
Finansowanie
Działalność WTO finansowana jest z wpłat
członkowskich, których wysokość zależy od
udziału danego kraju w całkowitej wartości
handlu zrealizowanego przez wszystkich
członków WTO.
Światowa Organizacja Handlu
Członkostwo
Kraje, które przystąpiły do WTO 1 stycznia 1995
roku i ratyfikowały członkostwo do końca 1996
roku zostały jej członkami pierwotnymi (Polska
stała się członkiem WTO 1 lipca 1995r.).
Członkowie wtórni są przyjmowani do WTO po
zakończeniu negocjacji, na podstawie decyzji
Konferencji Ministerialnej, przyjętej większością
dwóch trzecich głosów wszystkich krajów
członkowskich. Od rozpoczęcia negocjacji kraje
kandydujące uzyskują status obserwatora.
Bank Światowy (The World Bank)
Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju
Powołany został do istnienia na konferencji w
Bretton Woods w Stanach Zjednoczonych w
1944 roku jako odpowiedź na powojenne
potrzeby odbudowy gospodarek i konieczności
szybkiej poprawy jakości życia obywateli.
Bank Światowy
International Bank of Research and
Development
Nazwa Bank Światowy, a właściwie Międzynarodowy
Bank Odbudowy i Rozwoju (IBRD) odnosi się do
działalności trzech instytucji integralnie z sobą
związanych:
- Banku Światowego jako banku rozwoju,
- Międzynarodowej Korporacji Finansowej (IFC) oraz
-Międzynarodowego Stowarzyszenia Rozwoju (IDA) i
powołanej do życia w 1988 roku Wielostronnej Agencji
Gwarancji Inwestycji (MIGA).
Bank Światowy
(Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju)
Bank Światowy – Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju –
utworzony został w 1944 roku na Konferencji w Bretton Woods w
Stanach Zjednoczonych przez 44 kraje członkowskie (w tym
Polskę).
Bank powołany został w celu odbudowy krajów z powojennych
zniszczeń, a do jego podstawowych zadań zaliczono:
- odbudowę i rozwój krajów członkowskich poprzez finansowanie
i
wspieranie
inwestycji
służących
pobudzaniu
rozwoju
gospodarczego
- wspieranie rozwoju handlu oraz pomoc w równoważeniu
bilansów płatniczych
- wspieranie rozwoju przedsiębiorczości prywatnej
- finansowanie i udzielanie gwarancji finansowych służących
rozwojowi infrastruktury.
Bank Światowy
Rola i znaczenie Banku Światowego zmieniało się w czasie
- w latach powojennych wspierał przede wszystkim odbudowę
krajów ze zniszczeń
- w latach 50. zmieniono politykę finansowania na korzyść
krajów o gorszej pozycji finansowej (standingu) i zaczęto
finansować projekty w przemyśle, rolnictwie i edukacji.
- w latach 60. i 70. BŚ zaczął kierować projekty społeczne
ograniczające
ubóstwo,
jednak
kryzys
paliwowy lat
siedemdziesiątych znacząco ograniczył działalność BŚ.
- w latach 80. nastąpiła ponowna zmiana działalności BŚ w
kierunku
finansowania
projektów
zorientowanych
na
finansowanie reform gospodarczych.
- w latach 90. polityka finansowa BŚ w znacznym stopniu była
kontynuacją działań z lat 80. jednakże uwzględniała ona
zmiany jakie zaszły po zakończeniu zimnej wojny i
transformacji krajów Europy Środkowo-Wschodniej.
Bank Światowy
Historycznie BŚ spełnia następujące funkcje:
- kredytową, polegającą na dostarczaniu krajom
członkowskim środków na finansowanie odbudowy i
rozwoju
- koordynacyjna – związana z harmonizacja pomocy
kredytowej
- gwarancyjnej – wspierającej rozwój projektów lokalnych
- doradczej – polegającej na udzielaniu pomocy
technicznej
- mediacyjnej – polegającej na pomocy w rozwiązywaniu
sporów.
Bank Światowy
Obecnie rola BŚ obejmuje:
- bezpośrednie finansowanie określonych
projektów inwestycyjnych
- uczestniczenie w pożyczkach zaciąganych z
różnych źródeł
- udzielanie gwarancji dla zaciąganych
kredytów
-
organizowanie
pożyczek
i
sprzedaży
udziałów.
Bank Światowy
Źródła finansowania działalności Banku
Światowego:
- emisja krótko- i długoterminowych obligacji
na rynkach kapitałowych krajów
członkowskich
- nadwyżki i rezerwy związane z prowadzona
działalnością
- kwoty spłat udzielonych pożyczek
- środki wynikające z cesji wierzytelności
Grupa Banku Światowego
Grupa Banku Świtowego obejmuje następujące
organizacje:
- Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju
(IBRD)
- Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju (IDA)
- Międzynarodowa Korporacja Finansowa (IFC)
- Wielostronna Agencja Gwarancji Inwestycji
(MIGA)
- Międzynarodowe Centrum Rozwiązywania
Sporów Inwestycyjnych (ICSID)
Grupa Banku Światowego
IDA
Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju –
powstało w 1960 roku. Główne cele tej
organizacji były następujące:
- pomoc krajom najbiedniejszym (dochód per
capita poniżej 400 USD, w 2009 poniżej 1055
USD)
- w momencie powstania było ich około 30
- specjalne kredyty preferencyjne,
niekomercyjne z okresem spłaty do 50 lat
- niskie opłaty administracyjne (0,75%)
Grupa Banku Światowego
IFC
Międzynarodowa Korporacja Finansowa – powstała
w 1956 roku a jej celem było wspieranie rozwoju
sektora prywatnego w krajach rozwijających się oraz
w krajach Europy Środkowo Wschodniej.
Najważniejsze cele to:
- wspólne inwestycje z krajowym kapitałem
prywatnym
- pomoc w przygotowaniu określonych przedsięwzięć
- nadzór techniczny, doradztwo
- jako jedyna organizacja nie wymagają gwarancji
rządowych na udzielone kredyty
Grupa Banku Światowego
IFC
Międzynarodowa Korporacja Finansowa
udziela kredytów na warunkach
komercyjnych:
- udzielane są na okres 7-12 lat
- zazwyczaj 3 letni okres karencji
- źródłem finansowania są pożyczki udzielane
przez Bank Światowy oraz zyski z
zainwestowanych kapitałów
Grupa Banku Światowego
MIGA
Wielostronna Agencja Gwarancji Inwestycji –
powstała w 1988 roku w celu stymulowania
przepływu kapitału zarówno z krajów rozwiniętych
do krajów rozwijających się, jak i pomiędzy krajami
rozwijającymi się. Główne formy działalności to:
- udzielanie gwarancji od ryzyka niehandlowego
(do 80%)
- świadczenie usług doradczych na rzecz krajów
rozwijających się
- tworzenie atrakcyjnych warunków pod inwestycje
zagraniczne
Grupa Banku Światowego
MIGA
Formy ryzyka, które obejmują ubezpieczenia
Wielostronnej Agencji gwarancji Inwestycji:
- ryzyko niewymienialności walut
- wywłaszczenia przez rząd gospodarza
- wojny i rozruchy społeczne
- zerwanie umów przez rząd gospodarza
Grupa Banku Światowego
ICSID
Międzynarodowe Centrum Rozwiązywania Sporów
Inwestycyjnych – instytucja powołana została w 1966
roku w celu rozwiązywania sporów inwestycyjnych
pomiędzy inwestorami zagranicznymi i rządami
krajów goszczących. Najważniejsze cele ICSID to:
- wspieranie przepływów kapitałów inwestycyjnych
pomiędzy krajami
- promowanie inwestycji międzynarodowych
- badania naukowe w dziedzinie gospodarki
światowej
- publikacje na temat prawa międzynarodowego
Międzynarodowy Fundusz Walutowy
MFW został utworzony, podobnie jak BŚ na
konferencji, w Bretton Woods w 1944 roku z siedzibą w
Waszyngtonie. Zaczął on działać od 1-go marca 1947
roku na mocy podpisanej przez 44 państwa umowy (w
tym Polski).
Cele MFW zostały określone w art. 1 i obejmowały one:
- popieranie międzynarodowej współpracy walutowej i
współdziałanie w międzynarodowych sprawach
walutowych
- ułatwianie rozwoju i zrównoważonego wzrostu
wymiany międzynarodowej, przyczynianie się do
popierania i utrzymywania wysokiego poziomu
zatrudnienia i dochodu realnego oraz rozwijania
zasobów produkcyjnych członków MFW
Międzynarodowy Fundusz Walutowy
- przyczynienia się do utrzymania stabilnych walut,
utrzymania uporządkowanych stosunków walutowych
między członkami i unikanie dewaluacji walut w celach
konkurencyjnych
- pomoc w tworzeniu wielostronnego systemu
regulowania należności w zakresie bieżących transakcji
miedzy członkami i w usuwaniu ograniczeń dewizowych,
które hamują wzrost handlu światowego
- pomoc w równoważeniu deficytów w bilansach
płatniczych krajów członkowskich poprzez właściwa
alokację środków finansowych.
- utworzenie specjalnej waluty SDR, która miała cztery
podstawowe funkcje:
Międzynarodowy Fundusz Walutowy
1. Regulacyjną – polegającą na ustanawianiu
międzynarodowych norm o wzorców w sferze
międzynarodowych stosunków finansowych
2. Kredytowa – polegającą na dostarczaniu
krajom członkowskim dodatkowych środków
finansowych
3. Konsultacyjną – wymiana doświadczeń i
doradztwo gospodarcze
4. Kontrolna – nadzorowanie realizacji
uzgodnionych programów.
Międzynarodowy Fundusz Walutowy
Struktura MFW
Najwyższy organ – Rada Gubernatorów, do której każdy kraj
deleguje dwóch przedstawicieli – gubernatora i jego zastępcę,
wybieranych na okres 5 lat. Spośród swojego grona Rada
Gubernatorów wybiera przewodniczącego, który kieruje
pracami MFW.
Organem wykonawczym MFW jest Rada Wykonawcza, która
pracuje w sposób ciągły w siedzibie MFW w Waszyngtonie i
składa się z 24 dyrektorów, którzy są mianowani lub
wybierani w głosowaniu. Na czele rady Wykonawczej stoi
dyrektor generalny wybierany na 5 lat.
Proces głosowania w MFW jest oparty na systemie ważenia
głosów, tj. każde państwo posiada 250 głosów plus dodatkowy
głos za kazde100tys. SDR wpłaconych.
Międzynarodowy Fundusz Walutowy
Podstawową funkcją MFW jest szeroko zakrojona działalność
kredytowa. Do najważniejszych mechanizmów finansowych
możemy zaliczyć następujące formy finansowania:
1. Promesy kredytowe – (stand-by arrangements) – ustanowione w
1952 roku, są krótkoterminowymi kredytami, udzielanymi na 12-18
miesięcy z możliwością przedłużenia do 3 lat. Udzielana są w
ratach lub transach w celu stabilizacji gospodarki lub bilansu
płatniczego.
2. Fundusz przedłużony – (extended fund facility) ustanowiony w
1974 roku jest źródłem 3 letnich kredytów z możliwością
przedłużenia do lat 4. Są przeznaczone na stabilizowanie
gospodarki lub bilansu płatniczego w warunkach zmian
strukturalnych w gospodarce.
3. Rezerwa uzupełnieniowa – (suplement reserve facilities) – środki
finansowe w formie dodatkowej rezerwy (ustanowiony w 1997
roku) przyznawane na okres 1 roku z okresem spłaty od 1 do 1,5
roku.
Międzynarodowy Fundusz Walutowy
4. Kontyngentowe linie kredytowe – (contingent credit
lines) – zostały ustanowione w 1999 roku jako instrument o
charakterze prewencyjnym. Zapewnia krótkoterminowe
finansowanie gospodarki w przypadku utraty zaufania
rynkowego. Przyznawany jest na okres 1,5 roku z
możliwością przedłużenia o rok.
5. Finansowanie wyrównawcze – (compensatory financing
facility)
–
ustanowione
w
1963
roku
kredyty
kompensacyjne przeznaczone na łagodzenie ujemnego
wpływu na gospodarkę skutków spadku wpływów
eksportowych.
6. Pomoc nadzwyczajna – (emergency assistance) – pomoc
w przypadku klęsk żywiołowych (ustanowiona w 1962
roku) oraz w przypadku konfliktów zbrojnych.
Międzynarodowy Fundusz Walutowy
7.
Redukcja
biedy
i
promowanie
wzrostu
gospodarczego – (poverty reduction and growth
facility) – Pomoc w ramach tego funduszu kierowana
jest do najbiedniejszych krajów członkowskich w celu
rozwiązywania problemów związanych z nierównowagą
bilansu płatniczego.
Finansowanie
Najważniejszym źródłem finansowania MFW są wpłaty
krajów członkowskich do kapitału zakładowego w
wysokości uzależnionej od ich udziału w handlu
światowym. Wpłaty te w 75% w walucie narodowej zaś
w 25% w złocie lub USD,zaś obecnie w SDR.
Krytyka działalności Banku Światowego i
Międzynarodowego Funduszu
Walutowego
Na fali nieudanych doświadczeń
reformatorskich w krajach rozwijających się
pod adresem obu organizacji zostały
wysunięte następujące zarzuty:
- stosowanie wobec wszystkich krajów takich
samych środków, niezależnie od ich specyfiki
- wspieranie programów, które nie działają,
hamują wzrost gospodarczy i prowadzą do
eskalacji ubóstwa
- stosowanie w sposób doktrynalny liberalnej
filozofii rynkowej
Krytyka działalności Banku Światowego i
Międzynarodowego Funduszu
Walutowego
- ignorowanie opinii rządów państw
rozwijających się
- brak wpływu na decyzje rządów w krajach
wysoko rozwiniętych
- arbitralność w przyznawaniu kredytów i
faworyzowanie krajów prozachodnich
- Rozbudowana biurokracja
Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju
(European Bank for Reconstruction and
Development)
Umowa o utworzeniu EBOR podpisana została 29 maja
1990 roku przez 38 krajów i dwie organizacje
międzynarodowe.
Cele banku:
- finansowanie rozwoju gospodarczego krajów Europy
Środkowej i Wschodniej
- pomoc w transformacji gospodarczej krajów tego
regionu
- inwestycje w krajach tego regionu obejmujące
infrastrukturę
- finansowanie reform gospodarczych obejmujące
pomoc prawna i techniczną
Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju
Funkcje banku:
- kredytowa – polegająca na dostarczaniu
środków
finansowych
niezbędnych
do
realizowania określonych reform
- gwarancyjna – polegająca na udzielaniu
gwarancji w realizacji określonych projektów
-
konsultacyjna
–
pomoc
doradcza
i
opiniotwórcza.
Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju
W dyspozycji EBOIR pozostają następujące
instrumenty finansowe:
- kredyty – są stosunkowo łatwo dostępne,
zabezpieczeniem jest tylko wiarygodność
kredytobiorcy
- minimalna wartość kredytów wynosi 5 mln Euro
- okres kredytowania do 15 lat
- kredyty udzielane są na warunkach
komercyjnych, stopa procentowa oparta jest na
stopie LIBOR
- okres karencji można negocjować
Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju
- inwestycje kapitałowe – są dokonywane w różnej formie.
Najpopularniejsze są inwestycje w kapitał zakładowy
przedsiębiorstw, zakup akcji zwykłych, uprzywilejowanych lub
weksli
- gwarancje EBOiR – pomagają kredytobiorcom w dostępie do
kapitału poprzez udzielanie gwarancji obejmujących
wszystkie rodzaje ryzyka lub też gwarancji częściowych,
odnoszących się do konkretnego rodzaju ryzyka. Warunkiem
udzielenia gwarancji jest określenie i zmierzenie ryzyka
- linie kredytowe – mogą być otwierane w celu sfinansowania
kredytu przez wybranych pośredników finansowych.
Organizacja Współpracy
Gospodarczej i Rozwoju
OECD
jest
sukcesorem
Organizacji
Europejskiej
Współpracy
Gospodarczej
(OEEC) powołanej do życia 16 kwietnia 1948
roku przez 16 państw członkowskich.
W obliczu zmian gospodarczych zachodzących
w gospodarce światowej, 14 grudnia 1960
roku
powołano
Organizację
Współpracy
Gospodarczej i Rozwoju, która zaczęła
funkcjonować od 30 września 1961 roku.
Organizacja Współpracy
Gospodarczej i Rozwoju
Cele OECD:
- dążenia do osiągnięcia możliwie najwyższego
poziomu wzrostu gospodarczego w krajach
członkowskich, przy jednoczesnym dążeniu do
stabilizacji finansowej.
- promowanie rozwoju handlu światowego opartej
na wielostronnej współpracy gospodarczej,
- wspieranie międzynarodowej konkurencyjności
gospodarek narodowych.
Organizacja Współpracy
Gospodarczej i Rozwoju
Organizacja liczy obecnie 30 krajów członkowskich. Najwyższym
organem władzy jest Rada OECD, w skład, której wchodzą
przedstawiciele wszystkich krajów członkowskich. Rada zbiera
się raz w roku na sesji ministerialnej i reprezentowana jest przez
ministrów gospodarki (lub finansów) i ministrów spraw
zagranicznych. Do kompetencji Rady należą:
- wydawanie aktów prawnych w imieniu OECD
- określanie zadań i zakresu obowiązków dla poszczególnych
organów pomocniczych
- przyjmowanie nowych członków
Na czele rady stoi Sekretarz generalny, a do jego uprawnień
należą m.in. mianowanie personelu sekretariatu i kierowanie
jego działalnością.
Organizacja Współpracy
Gospodarczej i Rozwoju
Finansowanie
Źródłem finansowania działalności OECD są w większości
składki członkowskie. Budżet organizacji składa się z dwóch
części – jedna stanowiąca 80% to składki członkowskie, zaś
pozostałe 20% to dobrowolne wkłady zainteresowanych
państw. W 2009 roku budżet ten wynosił 303 mln Euro.
Funkcje OECD:
- klub gospodarczy monitorujący procesy zachodzące w
gospodarce światowej
- instytut naukowo-badawczy
- wspieranie i opiniowanie projektów o charakterze
gospodarczym
- forum współpracy międzynarodowej w zakresie
doświadczeń gospodarczo-społecznych
Organizacja Współpracy
Gospodarczej i Rozwoju
- intelektualne i polityczne inspirowanie
projektów gospodarczych
- forum wymiany informacji dla klubu krajów
najbogatszych
- zwalczanie skutków kryzysów i opiniowanie
projektów zapobiegających recesji
Konferencja Narodów Zjednoczonych do
Spraw Handlu i Rozwoju
UNCTAD (United Nations Conference on Trade and
Development) – utworzona została w 1964 roku na
konferencji w Genewie przez Zgromadzenie Ogólne
Organizacji Narodów Zjednoczonych ONZ, jako jedna z
wyspecjalizowanych agend.
Konferencja z udziałem reprezentantów państw
członkowskich odbywa się, co 4 lata w celu
przedyskutowania
aktualnych
problemów
handlu
międzynarodowego oraz sformułowania odpowiedniej
strategii na lata kolejne.
Konferencja Narodów Zjednoczonych do
Spraw Handlu i Rozwoju
Cele UNCTAD:
- wspieranie porozumień na rzecz rozwoju
handlu światowego
- tworzenie zasad dotyczących harmonijnego
rozwoju handlu zagranicznego
- wspieranie działań promujących rozwój
gospodarczy
- wspieranie rozwoju krajów najbiedniejszych
-
wspomaganie
i
konsultacja
odnośnie
narodowych strategii rozwoju
Konferencja Narodów Zjednoczonych do
Spraw Handlu i Rozwoju
Sprawowanie władzy:
Organem zarządzającym organizacji w okresach
pomiędzy konferencjami jest Rada UNCTAD,
która zbiera się jesienią każdego roku podczas
sesji zwyczajnych i do trzech razy podczas sesji
wykonawczych
w
celu
przedyskutowania
problemów
bieżących.
Ramach
UNCTAD
funkcjonują trzy komisje: handlu, inwestycji i
biznesu. Rada obecnie składa się z 144
reprezentantów krajów członkowskich, zaś
sekretariat ma siedzibę w Genewie.
Konferencja Narodów Zjednoczonych do
Spraw Handlu i Rozwoju
Działalność UNCTAD polega głównie na
prowadzeniu negocjacji i tworzeniu nowych
regulacji prawnych w ramach
międzyrządowych konferencji organizowanych
co 4 lata oraz prac Rady. Do działalności
organizacji zalicza się także:
- sporządzanie analiz
- badań i publikacji
- pomoc techniczna
Konferencja Narodów Zjednoczonych do
Spraw Handlu i Rozwoju
Dotychczas odbyło się dwanaście sesji
plenarnych: W Genewie (1962 r.), New Dehli
(1968 r.), Santiago (1972 r.), Nairobi (1976 r.)
Manili (1979 r.) Belgradzie (1983 r.) Genewie
(1987 r.) Kartaginie (1992 r.), Mitrand (1996
r.) Bangkoku (2000 r.), Sao Paulo (2004 r.),
Akrze (2008 r.).
Konferencja Narodów Zjednoczonych do
Spraw Handlu i Rozwoju
Podczas obrad pierwszej sesji w Genewie (1962)
przypisano handlowi międzynarodowemu
fundamentalną rolę w rozwoju gospodarczym
państw rozwijających się. Potwierdzono również
zasadę ich uprzywilejowanego traktowania.
W czasie drugiej sesji w New Dehli (1968)
podjęto prace nad generalnym porozumieniem
międzynarodowym w sprawie surowców oraz
przyjęto rezolucję zalecającą ustanowienie
systemu preferencji (GSP), który miał wspierać
eksporterów z krajów najsłabiej rozwiniętych.
Konferencja Narodów Zjednoczonych do
Spraw Handlu i Rozwoju
Na trzeciej sesji w Santiago (1972)
opracowano Kartę praw i obowiązków
ekonomicznych państw.
Czwarta sesja w Nairobi (1976) przyniosła
opracowanie „zintegrowanego programu
surowcowego”, który dotyczył 18 surowców
mineralnych i rolnych o szczególnym
znaczeniu dla eksportu krajów rozwijających
się.
Konferencja Narodów Zjednoczonych do
Spraw Handlu i Rozwoju
Sesja piąta w Manili (1979) odbyła się w
atmosferze rozczarowania postępami w dialogu
na rzecz zdynamizowania międzynarodowej
współpracy na rzecz rozwoju. Rządy krajów
zaapelowały do UNCTAD o zmiany mechanizmu
działania organizacji.
Tematem szóstej sesji w Belgradzie (1983) była
niestabilność ekonomiczna i polityczna na
świecie i zastój gospodarczy w krajach
rozwijających się.
Konferencja Narodów Zjednoczonych do
Spraw Handlu i Rozwoju
Siódma sesja w Genewie (1987) koncentrowała
się na aspektach rozwoju gospodarki światowej
w krótkim i średnim okresie. Ponadto
dyskutowano na temat słabego wzrostu
gospodarczego, protekcjonizmie, pułapce
zadłużenia, pobudzeniu wymiany handlowej.
Ósma sesja w Kartaginie (1992) była przełomowa
w historii konferencji, zakwestionowano bowiem
na niej sens istnienia samej UNCTAD i podjęto
działania mające na celu jej zreformowanie.
Konferencja Narodów Zjednoczonych do
Spraw Handlu i Rozwoju
Dziewiątą sesję w Mitrand (1996) zakończyła
konkluzja, że tylko przez globalne partnerstwo dla
rozwoju społeczność międzynarodowa może
wyeliminować dysproporcje społeczno-ekonomiczne
na świecie.
Podczas dziesiątej sesji w Bangkoku (2000)
debatowano na temat strategii na rzecz rozwoju w
globalizującym się świecie oraz o szansach
wykorzystywania zjawisk globalizacji do
przyspieszenia procesów rozwoju w krajach o niskim
dochodzie.
Konferencja Narodów Zjednoczonych do
Spraw Handlu i Rozwoju
Jedenasta konferencja w San Paulo (2004)
upłynęła pod znakiem wzmacniania spójności
pomiędzy strategiami narodowymi krajów
rozwijających się a kierunkiem zmian w
gospodarce światowej.
Ostatnia dwunasta sesja w Akrze (2008) była
poświęcona debacie na temat szans i zagrożeń
dla rozwoju, jakie wynikają z procesu
globalizacji gospodarki światowej.
Bank Rozrachunków
Międzynarodowych
Bank Rozrachunków Międzynarodowych
(Bank of International Settlements – BIS) jest
najstarszym bankiem międzynarodowym z
siedzibą w Bazylei utworzonym w 1930 roku.
Historycznie związany był z tzw. planem
Younga, czyli wypłatą reparacji wojennych
wynikających z traktatu wersalskiego
Bank Rozrachunków
Międzynarodowych
(
Bank of International Settlements)
Cele i zadania BIS:
Forum współpracy międzynarodowej:
- międzynarodowe forum współpracy pomiędzy
bankami centralnymi
-
forum
dyskusyjne
prezesów
banków
centralnych krajów, OECD
- centrum statystyczne międzynarodowych
analiz finansowych
-
forum
międzynarodowej
współpracy
walutowej
Bank Rozrachunków
Międzynarodowych
(
Bank of International Settlements)
Funkcje bankowe:
- regulacja międzynarodowych transakcji
złotem
- udzielanie kredytów bankom centralnym
- międzynarodowy obrót wekslami – sprzedaż,
kupno i redyskonto
- dyskonto dla banków centralnych ich weksli
portfelowych
- prowadzenie rachunków lokacyjnych dla
banków centralnych