ŚRODKI FARMAKOLOGICZNE

WYKORZYSTYWANE W ZNIECZULENIU

OGÓLNYM

OPRACOWANIE:

mgr Jolanta Gładczuk

LEKI ZANIECZULENIA OGÓLNEGO

I. NIOPIOIDOWE DOŻYLNE ŚRODKI ANESTETYCZNE.

1. BARBITURANY:

- wywołują krótkotrwałą analgezję połączoną z

hiperalgezją, po której może nastąpić sen

ponarkotyczny),

-

znacznie zmniejszają przepływ mózgowy

(śpiączkę barbituranową można stosować w w

terapii neurologicznej),

-

przeciwwskazane są w porfiriach,

-

ostrożnie podaje się w niewydolności krążenia

(mogą spowodować spadek ciśnienia krwi i

pojemności minutowej serca), mogą wywołać

napady astmy u alergików,

LEKI ZANIECZULENIA OGÓLNEGO

A. TIOPENTAL = THIOPENTAL (PENTOTHAL

)- fiolki

0,5g; 1,0 g (substancja sucha)

-

dawka: 3-5 mg/kg m.c.

-

rozcieńczać w wodzie destylowanej

-

po 20-30 minutach wraca przytomność

-

wskazania:

•

wprowadzenie do znieczulenia

•

napady drgawek,

•

śpiączka barbituranowa (obniżenie ciśnienia

śródczaszkowego)

uwaga! Podany domięśniowo, podskórnie, dotętniczo

powoduje martwicę tkanek (silny, piekący ból),

zgorzel, uszkodzenie nerwów, obniża ciśnienie krwi,

LEKI ZANIECZULENIA OGÓLNEGO

B.

BRIETAL (METOHEKSITAL)

- fiolki 0,5 g/50 ml
- dawka- 1,0- 1,5 mg/kg m.c.
- po jego podaniu mogą wystąpić mioklonie i

czkawka

- wskazania:

 wprowadzenie do znieczulenia,
 krótkie znieczulenia dożylne

LEKI ZANIECZULENIA OGÓLNEGO

2. ETOMIDAT= HYPNOMIDAT

- krótko działający lek anestetyczny
- postać- ampułka 10 ml/20 mg
- dawka – 0,2; 0;3 mg/kg m.c.
- nie posiada działania p/bólowego i

niedostateczne hamowanie
odruchów (wcześniej podać
Fentanyl),

LEKI ZANIECZULENIA OGÓLNEGO

3. PROPOFOL=DIPRIVAN(DISOPRIVAN)

- postać- 200 mg/20 ml; 500 mg/50 ml (emulsja)
- dawka- 1,5 -2,5 mg/kg m.c.
- Jest on związany z anestezją całkowice dożylną (TIVA)
- zastosowanie:

 wprowadzenie do znieczulenia (indukcja),
 krótkie znieczulenie dożylne bez użycia wziewnych środków

anestetycznych,

 do sedacji pooperacyjnej

- środek nasenny bez działania p/bólowego
- Zalety: przyjemne, szybkie zasypianie i budzenie

- Substancja czynna środka jest zawieszona w emulsji tłuszczowej,

dlatego środek ma charakterystyczną postać białego płynu, którego

podanie często wywołuje ból w miejscu iniekcji. Należy stosować

ostrożnie u chorych z hipowolemią i zaburzeniami metabolizmu

lipidów.

LEKI ZANIECZULENIA OGÓLNEGO

4. KETAMINA= KETANEST; CALIPSOL

(0,5 g/10 ml)

- postać- 0,5 g/10 ml; 0,2 g/20 ml

- dawka- 1-2 mg/kg m.c.

- jedyny lek dożylny o silnym działaniu analgetycznym,

- wywołuje stan anestezji zdysocjowanej, co może objawiać

się pobudzeniem i halucynacjami. Ketamina jest często

stosowana z benzodiazepinami łagodzącymi te dolegliwości.

- wzmaga odruchy z gardła i krtani oraz zwiększa ciśnienie

śródczaszkowe,

- przeciwwskazana jest w zabiegach okulistycznych,

neurochirurgicznych i laryngologicznych.

- zastosowanie – do krótkich zabiegów chirurgicznych jako

samodzielny środek

LEKI ZANIECZULENIA OGÓLNEGO

5. BENZODIAZEPINY-

w zależności od dawki działają:

anestetycznie, przeciwdrgawkowo, nasennie, zwiotczające i

sedatywnie. Ich działanie odwraca flumazelin.

A.

RELANIUM=DIAZEPAM, VALIUM

(działa długo powyżej 24

godzin)

-postać- amp. 10 mg/2 ml
-dawka-0,3-0,5 mg/kg m.c.
-ze względu na długi czas działania nie nadaje się do celów anestezji

ambulatoryjnej

B. DORMICUM = MIDAZOLAM

-

postać – ampułki15 mg/3 ml; 5 mg/1 ml; 5 mg/5 ml

-

dawka- 0,1-0,2 mg/kg m.c.

-

nie można po zażyciu prowadzić pojazdów

-

jego cechą charakterystyczną jest wywołanie niepamięci

wstecznej

-

stosowany w anestezji ambulatoryjnej- działa krótko- poniżej 5

godzin

-

Jest najczęściej obecnie stosowany w premedykacji

LEKI ZANIECZULENIA OGÓLNEGO

6. DROPERYDOL-

neuroleptyk powodujący

uspokojenie emocjonalne, zmniejsza aktywność
motoryczną, powoduje zobojętnienie wobec
otoczenia, środek p/wymiotny

- Zastosowanie w neuroleptoanalgezji i

nauroleptoanestezji

- Dawka- 0,15 mg/kg m.c.

LEKI ZANIECZULENIA OGÓLNEGO

II. OPIOIDY- działają silnie analgetycznie (p/bólowo) i słabo

anestetycznie (znieczulająco)

1.

MORFINA

-

Postać ampułka 10 mg/1 ml

-

Dawka analgetyczna 10 mg, dawka anestetyczna – 1-5 mg/kg m. c.

-

Zastosowanie:



W premedykacji



W grupie dużego ryzyka



W leczeniu bólu operacyjnego

Syntetyczne analogi morfiny to:

Fentanyl, Sufentanyl, Alfentanyl

2. FENTANYL-

działa silniej niż morfina, ale krócej

-postać- 0,1 mg/2ml= 0,05 mg/1 ml; 0,5 mg/10 ml
- Dawka analgetyczna 100 ug, dawka anestetyczna – 50-100 ug/kg m. c.

-

zastosowanie- uspokojenie, anelgezja

Stosowane są tu też: NALOXON- antagonista opioidów – jest on stosowany

przy przedawkowaniu opioidów, ale ma wyraźnie krótszy czas działania i

wymaga dawk powtarzanych

- zastosowanie- 0,001-0,005 mg/kg m.c.

LEKI ZANIECZULENIA OGÓLNEGO

III. ZNIECZULENIE WZIEWNE- środki znieczulenia wziewnego

dzieli się na gazy anestetyczne i ciecze lotne, a ich

nośnikiem jest czysty tlen, lub powietrze

-1.N20 – PODTLENEK AZOTU (gaz rozweselający)

•

jest jedynym gazem anestetycznym, bezbarwnym i

bezwonnym, skraplającym się pod ciśnieniem,

•

przechowywany jest w szarych stalowych butlach jako

ciecz. Na manometrze butli z N2O ciśnienie utrzymuje się

na jednakowym poziomie aż do zużycia całego

podtlenku, potem gwałtownie spada i butla natychmiast

się opróżnia!

•

jako jeden z nielicznych anestetyków ma stosunkowo

silne działanie przeciwbólowe, lecz słabe nasenne i

nieznaczne działanie zwiotczające mięśnie prążkowane,

•

należy go podawać w mieszaninie z tlenem (co najmniej

30% O2) i 70% podtlenku azotu,

•

nie powinien być stosowany u chorych obciążonych

kardiologicznie oraz w wypadku podejrzenia zatoru

powietrznego (zwiększa objętość zatoru).

LEKI ZANIECZULENIA OGÓLNEGO

2.HALOTHAN=FLUOTHAN= NARCOTAN

• jest płynem niepalnym, przechowywanym w ciemnych butelkach,

ponieważ ulega rozkładowi pod wpływem światła.

• jest wykorzystywany do indukcji wziewnej.

 przy wprowadzeniu do znieczulenia do 2,55 objętości; przy

podtrzymywaniu znieczulenia 0,6-1,25 objętości

• dobry anestetyk,

• powoduje nieznaczne zwiotczenie,

• brak analgezji,

• rozkurcza macicę,

• nie ma właściwości p/bólowych,

• obniża RR

• nie drażni dróg oddechowych,

• rozszerza oskrzela

• hamuje odruchy z gardła i krtani,

• działa depresyjnie na układ sercowo-naczyniowy oraz uwrażliwia serce

na arytmogenne działanie amin katecholowych.

• pobudzając nerw błędny, prowadzi do bradykardii

• może wywołać hipertermię złośliwą,

• jego metabolity mogą przyczyniać się do uszkodzenia wątroby.

LEKI ZANIECZULENIA OGÓLNEGO

3. ISOFLURAN (FORANE)
- z powodu ostrej woni i drażnienia dróg

oddechowych jest rzadko stosowany do

indukcji znieczulenia,

- nie powoduje arytmii i jest bezpieczny u

osób obciążonych kardiologicznie,

- powszechnie stosowany w neurochirurgii,

gdyż ze wszystkich anestetyków wziewnych

ma najmniejszy wpływ na krążenie

mózgowe,

- może wywoływać spadki ciśnienia krwi i

silną depresję oddechową.

LEKI ZANIECZULENIA OGÓLNEGO

4. ENFLURAN (ETHRANE)
- działa słabo depresyjnie na układ

krążenia, ale może być przyczyną
drżeń mięśniowych i drgawek. Nie
zaleca się stosowania go u osób
chorych na padaczkę.

LEKI ZANIECZULENIA OGÓLNEGO

5. SEWOFLURAN (SEVORANE)

- ze względu na przyjemny zapach,

szybko występujące działanie

anestetyczne oraz łatwość sterowania

znieczuleniem i wybudzaniem, jest

stosowany w anestezji ambulatoryjnej;

- często jest używany do indukcji

znieczulenia, zwłaszcza u dzieci,

- można go stosować do indukcji metodą

pojemności życiowej i do znieczulenia

całkowicie wziewnego (VIMA),

- podobnie jak izofluran, w nieznaczny

sposób wpływa na układ krążenia.

LEKI ZANIECZULENIA OGÓLNEGO

6. DESFLURAN (SUPRANE)
• wymaga użycia podgrzewanego

parownika z powodu słabego parowania,

• drażniący zapach „starej skóry"

ogranicza j ego użycie w indukcji
wziewnej,

• jest anestetykiem szybko działającym,

ulegającym bardzo szybkiej eliminacji,

• ma minimalny wpływ na układ krążenia.

LEKI ZANIECZULENIA OGÓLNEGO

LEKI ZWIOTCZAJĄCE MIĘŚNIE SZKIELETOWE- to

substancje, które wywołują odwracalne wiotkie porażenie
mięśni prążkowanych.

Porażenie to polega na hamowaniu przewodzenia bodźców w

płytce nerwowo-mięśniowej. Ze względu na sposób
działania wyróżniamy:

- Leki depolaryzujące (nie można p/działać środkiem

farmakologicznym w celu ich odwrócenia)

- Leki niedepolaryzujące- są leki działające jako ich

antagoniści: prostygmina(NEOSTYGMINA) – amp. 1 ml-0,5
mg; 0,5-39max 5) mg = 1 amp. ATROPINY na 2,5 mg
neostygminy.

LEKI ZANIECZULENIA OGÓLNEGO

IV. ŚRODKI ZWIOTCZAJĄCE-

są one stosowane w celi

zwiotczenia mięśni poprzecznie prążkowych

razem z wziewnymi środkami znieczulenia, które

mogłyby spowodować zwiotczenie mięśni, ale

wymagałoby to głębokiego znieczulenia, co

mogłoby spowodować wystąpienie działań

niepożądanych ze strony układu oddechowego,

sercowo-naczynioruchowego, przedłużone

budzenie często z towarzyszącymi nudnościami i

wymiotami, oraz zaburzenia metaboliczne.

Zwiotczenie mięśni poprzecznie prążkowanych

powoduje także porażenie mięśni

oddechowych, co wymaga stosowania

oddechu mechanicznego, najlepiej po

zastosowaniu drożności dróg oddechowych

rurka dotchawiczą (intubacja).

LEKI ZANIECZULENIA OGÓLNEGO

1.

DEPOLARYZUJĄCE (zwiększają przepuszczalność błony

postsynaptycznej, zapoczątkowując jej depolaryzację i powodując

przejściowy skurcz mięśni, po którym występuje zwiotczenie

mięśni).

A.

Chlorek suksametonium (CHLORSUCCILLIN)

-

postać- 0,2 g- substancja sucha

-

dawka- 1-2 mg/kg m.c.; 0,5-1 mg/kg m.c; 2-3 mg/kg m.c.

-

zastosowanie- krótkotrwałe zwiotczenie(3-6 min) do intubacji;

-

charakteryzuje się krótkim okresem latencji (czas dzielący

moment podania od wystąpienia efektu) – 52 sekundy,

-

nie ma odtrutek wobec tego leku,

-

główne działania niepożądane to:



hipertermia złośliwa,



hiperkaliemia z powodu drżeń mięśniowych,



wzrost ciśnienia śródgałkowego.

LEKI ZANIECZULENIA OGÓLNEGO

2. NIEDEPOLARYZUJĄCE
- powodują one blokadę impulsu nerwowego biegnącego z

zakończeń nerwowych do włókna mięśniowego przez blok

nerwowo-mięśniowy na skutek dużego powinnowactwa

do receptora płytki końcowej, a więc przez

współzawodnictwo (konkurencję) z acetylocholiną, którą

wypierają z jej połączeń z receptorem.

- po podaniu tych środków nie dochodzi do skurczu mięśni,

mięsień utrzymuje swój potencjał spoczynkowy, wynikiem

czego jest bezruch, wyrażający się klinicznie

zwiotczeniem.

A.

DŁUGODZIAŁAJĄCE:

-

PANKURONIUM- amp.0,004 g/2 ml, działa 40-65 min;

dawka-0,04-0,1 mg/kg m.c.

-

PIPEKURONIUM (ARDURAN)- substancja sucha-0,004

g, działanie - 45-120 min

LEKI ZANIECZULENIA OGÓLNEGO

B. ŚREDNIODŁUGO DZIAŁAJĄCE:
- ATRACURIUM=TRACRIUM – 20-35 min; amp. 0,025/25 ml,

0,05 mg/5 ml

- WEKURONIUM=NORCURON- 25-30 min, dawka początkowa

0,008-0,1 mm/kg m.c.; następne 0,03-0,05 mg/kg m.c.;
postać amp. subst. sucha. 0,1 g, 0,004 g

C. KRÓTKO DZIAŁAJĄCE:
- MIWAKURIUM=MIWAGRON- amp. 0,002 g/1 ml; czas 6-16

min

- ROKURONIUM=ZEMURON- amp. 0,01 g/1ml, czas 15-150

min (zależnie od dawki)