Psychotropowe środki

farmakologiczne

Michał Wiciński

Podstawy psychopatologii

- u podstaw chorób psychicznych leżą

zaburzenia funkcjonowania
neuroprzekaźników w OUN:

D, NA, 5HT
- schizofrenia
- depresja

Podział leków psychotropowych

Zaburzenia psychiczne

• Do głównych zaburzeń psychicznych, pod

względem zachorowalności należą:
zaburzenia nastroju, zaburzenia nerwicowe
oraz schizofrenia.

• Schizofrenia dotyka 1% populacji
• mężczyźni zaczynają chorować wcześniej

(mężczyźni – 15–24 r.ż., kobiety – 25–34 r.ż.)

• Ryzyko samobójstwa chorych ocenia się na

10%

• ryzyko nawrotu szacuje się na 60–80%

• Jak donosi raport

Światowej
Organizacji Zdrowia
(WHO) choroby
psychiczne stanowią
coraz większy
odsetek wszystkich
schorzeń. Problem
ten dotyczy również
Polski

Powinowactwo receptorowe

neuroleptyków

Neuroleptyki - działania niepożądane

Neuroleptyki - działania

niepożądane

Neuroleptyki – grupa pochodnych

fenotiazyny

Właściwości farmakologiczne

pochodnych fenotiazyny

Pochodne butyrofenonu

Pochodne butyrofenonu

haloperidol
- silniejszy od chlorpromazyny
- posiada działanie przeciwwymiotne
- skuteczny w przypadku chorób ukł.

nerwowego z hiperkinezami

- podawany doustnie, biodostępność 50%

Pochodne difenylobutyropiperydyny

Neuroleptyki atypowe

- nie wywołują pozapiramidowych

motorycznych działań nieożądanych

- częstym działaniem niepożądanym jest

zwiększenie masy ciała

klozapina

- Blokuje D4, 5HT2, M
- może powodować agranulocytozę

Atypowe neuroleptyki

Atypowe neuroleptyki

Schemat leczenia schizofrenii

(WHO 2001)

• Farmakoterapia w celu opanowania

objawów i zapobiegania nawrotom

• Psychoedukacja pacjentów i rodzin

• Rehabilitacja w celu ułatwienia powrotu

do samodzielnego życia

Zasady leczenia

przeciwpsychotycznego:

• Pierwszy ostry epizod psychotyczny -

rozpocząć leczenie jak najwcześniej,
preferowane są neuroleptyki atypowe
(olanzapina, risperidon , kwetiapina),
podawane doustnie w najmniejszej
skutecznej dawce
Po ustąpieniu objawów psychotycznych
leczenie profilaktyczne przez 12-24
miesiące

Zasady leczenia

przeciwpsychotycznego c.d.

• Po kolejnym epizodzie psychotycznym

profilaktyka powinna być kontynuowana przez

min. 2 lata, a po trzecim epizodzie do końca

życia

• Ostra interwencja- pacjent pobudzony, w silnym

lęku, agresywny - Haloperydol +

benzodiazepiny

i.m.

• Schizofrenia lekooporna – klozapina (konieczne

jest wykonywanie morfologii raz na tydzień

przez pierwsze 18tyg. ze względu na możliwość

wystąpienia agranulocytozy!), ew. łączenie

neuroleptyków

Złośliwy zespół neuroleptyczny

• Występuje u 1% leczonych neuroleptykami
• Nieleczony w 5-20% kończy się śmiercią
• Patofizjologia: Blokada aktywności

dopaminergicznej podwzgórza i prążkowia

• Predysponowani: młodzi mężczyźni, osoby z

uszkodzeniem OUN, osoby odwodnione,
osoby z zaburzeniami afektywnymi, częściej
po silnych neuroleptykach

Złośliwy zespół neuroleptyczny

c.d.

• Objawy: zaburzenia świadomości,

wzmożony tonus mięśniowy, hipertermia,
zaburzenia rytmu serca, wzrost RR,
zaburzenia czynności wątroby i nerek

• W badaniach laboratoryjnych: leukocytoza,

wzrost CPK-MM najczęściej ponad
1000jm/l, wzrost AspAT i ALAT,
mioglobinuria.

Złośliwy zespół neuroleptyczny

c.d.

Leczenie:

odstawić neuroleptyk,
monitoring RR, HR, temp, leukocytozy, CPK-

MM, enzymów wątrobowych

płyny dożylnie
leki: Benzodiazepiny, pancuronium,

bromokryptyna, Dantrolen

• Jeżeli pacjent wymaga dalszego leczenia

p/psychotycznego po okresie ok. 2 tygodni

włączamy klozapinę lub olanzapinę