Miejsce Polski
w rankingach
konkurencyjności i ocena
gospodarki polskiej przez
pryzmat różnych
mierników ekonomicznych
Miejsce Polski
w rankingach
konkurencyjności i ocena
gospodarki polskiej przez
pryzmat różnych
mierników ekonomicznych
2
Plan prezentacji
Pozycja konkurencyjna Polski w wybranych
rankingach
Pozycja konkurencyjna Polski względem
największych gospodarek wschodzących
Pozycja konkurencyjna oraz potencjał
konkurencyjny Polski w oparciu o analizę
mierników społeczno-gospodarczych
3
Uwagi wstępne
Polska jako kraj o mało stabilnym systemie
rynkowym, przechodzący proces
transformacji gospodarczej i ustrojowej,
włączający się równolegle w procesy
integracyjne w Europie oraz do systemu
gospodarki światowej.
4
Pozycja konkurencyjna Polski
na tle wybranych państw
w oparciu o raporty IMD z lat
2002-2007
Rok
Wielka
Brytani
a
Niemc
y
Francja
Hiszpani
a
Węgr
y
Czechy Włochy
Słowacj
a
Polska
200
2
16
17
25
23
30
32
34
38
49
200
3
19
20
23
27
34
35
41
46
55
200
4
22
21
30
31
42
43
51
40
57
200
5
22
23
30
38
37
36
53
40
57
200
6
20
25
30
31
35
28
48
33
50
200
7
20
16
28
30
35
32
42
34
52
Źródło: International Institute for Management Development, World Competitiveness Yearbook 2005, 2007
5
Pozycja Polski w rankingu IMD
Na tę stosunkowo słabszą pozycję Polski
w rankingu IMD wpływają szczegółowe oceny
w zakresie czterech grup ocenianych
czynników: sytuacji gospodarczej,
skuteczności rządu, efektywności
przedsiębiorstw oraz infrastruktury.
Na ocenie sytuacji gospodarczej Polski,
niekorzystnie odbija się przede wszystkim
sytuacja na rynku pracy, czyli wysoki poziom
bezrobocia oraz niska stopa zatrudnienia.
6
Pozycja Polski w rankingu IMD
W
przypadku czynników odnoszących się
do skuteczności rządu relatywnie dobrze
Polska wypada w przypadku zarządzania
finansami publicznymi, a w szczególności
pod względem wysokości podatków
od dochodu przedsiębiorstw, różnicy
między stopą procentową depozytów
a stopą procentową dla kredytów oraz pod
względem poziomu zadłużenia sektora
publicznego.
7
Pozycja Polski w rankingu IMD
Jeśli chodzi o efektywność przedsiębiorstw,
to dobrze oceniana jest produktywność,
natomiast znacznie gorzej oceniane
są umiejętności marketingowe
przedsiębiorstw, a także czynniki związane
z odpowiedzialnością społeczną
menedżerów.
Korzystnie na ocenę Polski wpływa stan
systemu edukacji, natomiast relatywnie
najgorzej stan oraz poziom infrastruktury
technologicznej.
8
Pozycja Polski w rankingu
Human Development Report
Oceny tego rankingu pozwalają na
wyszczególnienie krajów rozwiniętych, krajów
rozwijających się i krajów słabo rozwiniętych
oraz dokonanie pomiaru na ile polityka
gospodarcza tych krajów przyczynia się do
poprawy jakości życia.
Miejsce kraju na liście świadczy o jakości życia
mieszkańców w danych kraju, która przekłada
się na warunki rozwoju społecznego.
Polska w tym rankingu zajmuje dość odległą 37.
pozycję wśród 177 państw.
9
HDI w roku 2007
- ranking wybranych krajów UE
Kraj
Pozycja w rankingu
Czechy
32
Węgry
36
Estonia
44
Słowacja
42
Bułgaria
53
Grecja
24
W. Brytania
16
Portugalia
29
Polska
37
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych zawartych na stronie
http://hdr.undp.org/en/media/hdr_20072008_presskit.pdf
)
10
Wartość
wskaźników wolności
gospodarczej
w wybranych krajach Europy
Miejsc
e
na świ
ecie
w rok
u
2007
Miejsc
e
w regi
onie
w rok
u
2007
Wskaź
nik
wolno
ści
gospo
darcze
j w
roku
2007
Zmian
a
w stos
unku
do rok
u 2006
Kraj
Wolność
biznesu
Wolno
ść
handlo
wa
Woln
ość
mone
tarna
Woln
ość
od
inter
wenc
ji
rząd
u
Woln
ość
fiskal
na
Praw
a
włas
ności
Woln
ość
inwe
stow
ania
Wol
noś
ć
fina
nso
wa
Woln
ość
od k
orup
cji
Woln
ość
rynk
u
prac
y
6
1
81,6
-0,7
Wlk.
Brytania
92,1
76,6
79,3
54,2
74,6
90
90
90
86
82,7
12
5
78,1
2,2
Estonia
80
76,6
83
66,8
89,7
90
90
90
64
51,2
31
18
69,7
-0,3
Czechy
61,2
76,6
86,2
52,7
79,9
70
70
80
43
77,2
44
25
66,2
-0,9
Węgry
71,2
76,6
76,7
41,8
79,2
70
70
60
50
66,1
58
27
63,6
0,1
Słowenia
74,2
76,6
79
56,8
69,7
50
70
50
61
48,7
62
29
62,2
-2,1
Bułgaria
66,9
60,8
75,7
65,6
91,3
30
60
60
40
71,5
67
31
61,3
2,3
Rumunia
70,9
74,0
69,7
74,9
91,7
30
50
60
30
61,4
87
35
58,8
-2,8
Polska
56,1
76,6
80,3
55,3
79,1
50
50
50
34
56,2
94
36
57,6
-0,5
Grecja
70,2
76,6
78,3
45,3
74,5
50
50
40
43
48,5
Źródło: Index of Economic Freedom (2007), s. 62
11
Ocena pozycji Polski wg
rankingu wolności gospodarczej
Polska plasuje się w tym rankingu dość daleko,
zarówno w skali Europy, jak i świata. Spośród
członków UE, Polska wyprzedza jedynie Grecję.
W przypadku wolności inwestycyjnej, Polsce
„szkodzą” ograniczenia praw cudzoziemców
do nabywania ziemi, a także często zmieniające się
prawo oraz wysoki stopień korupcji.
Relatywnie niska ocena wskaźnika prawa
własnosci wynika z powolnego systemu sądowego
oraz niespodziewanych zmian w prawie.
12
Ocena pozycji Polski wg
rankingu wolności gospodarczej
Stosunkowo nisko jest Polska oceniana w
sferze wolności robienia interesów, co
wynika z relatywnie długiego czasu oraz
wielu procedur wymaganych zarówno
do otwarcia jak i likwidacji biznesu.
Relatywnie niska ocena Polski w zakresie
wolności rynku pracy wynika z wysokich
pozapłacowych kosztów pracy oraz
stosunkowo wysokich kosztów związanych
ze zwolnieniami pracowników.
13
Metoda World Economic Forum
- The Global Cometetiveness
Report
Indeks GCI (Global Competetiveness Index)
opracowywany jest przy zachowaniu podziału na
kraje, które opierają swoje gospodarki na
zasobach (factor-driven), wydajności (efficiency-
driven) i na innowacjach (innovation-driven).
Ranking wprowadza dwa indeksy CCI (Current
Competitivness Index) - Indeks konkurencyjności
bieżącej, która zwraca tylko uwagę na
kształtowanie się dochodu narodowego oraz
krótkookresowe perspektywy wzrostu oraz GCI
(Growth Competiveness Index) - Indeks wzrostu
konkurencyjności, który eksponuje długookresowe
perspektywy rozwoju danego kraju.
14
Wybrane kraje Unii
Europejskiej- wartość
wskaźnika GCI i ich pozycja w
rankingu w 2007-2008
Kraj
GCI (miejsce w
rankingu)
w skali od 0-7
Czechy
4,58 (33)
Węgry
4,35 (47)
Słowacja
4,45 (41)
Grecja
4,08 (65)
Rumunia
3,97 (74)
Portugalia
4,48 (40)
Litwa
4,49 (38)
Słowenia
4,48 (39)
Polska
4,28 (51)
Źródło: Opracowanie własne na podstawie strony internetowej
(5.01.2008)
15
Transparency International
Corruption Perceptions Index
- pozycja Polski
W raporcie tym sporządza się ranking
krajów według poziomu korupcji wśród
urzędników i polityków.
Każdy kraj w rankingu jest oceniany za
pomocą Corruption Perceptions Index (CPI).
Indeks pokazuje, jak postrzegana jest
korupcja w poszczególnych krajach, czy jest
to zjawisko powszechne, czy raczej
marginalne.
16
Polska na tle wybranych krajów
UE wg wskaźnika CPI
Kraj
Pozycja w rankingu
Czechy
41
Węgry
39
Estonia
28
Słowacja
49
Grecja
56
Bułgaria
64
Rumunia
69
Portugalia
28
Litwa
51
Słowenia
27
Polska
61
Źródło: Opracowanie własne na podstawie strony
internetowej
http://www.transparency.org/news_room/in_focus/2007/cpi20
07 (5.01.2008)
17
Prowadzenie działalności
gospodarczej wg raportu Banku
Światowego „Doing Business
2006”
W
rankingu Banku Światowego uwzględnione
są czynniki odnoszące się do łatwości
prowadzenia biznesu, a w szczególności:
rozpoczynania biznesu oraz jego likwidacji,
spraw pracowniczych, uzyskiwania
niezbędnych pozwoleń, procedur związanych
z nabyciem praw własności (nieruchomości),
dostępności informacji o zdolności
kredytowej osób fizycznych
i przedsiębiorstw, ochrony inwestorów,
podatków, łatwości handlu zagranicznego
oraz procedur związanych z dochodzeniem
spornych należności.
18
Prowadzenie działalności
gospodarczej wg raportu Banku
Światowego „Doing Business
2006”
Ocena, jaką kraje otrzymują w rankingu
Doing Business wskazuje nie bezpośrednio
na potencjał wzrostowy gospodarki, ale
na warunki instytucjonalne do rozwoju
przedsiębiorczości. W długim okresie czasu
przedsiębiorczość zaś jest czynnikiem
determinującym wzrost gospodarczy.
19
Pozycja wybranych krajów
europejskich w rankingu
„Doing Business” w roku 2006
Wyszczególnienie
Polsk
a
Czechy
Węgry
Słowacja
Łatwość prowadzenia biznesu
75
52
66
36
Zakładanie działalności
114
74
87
63
Uzyskiwanie zezwoleń
146
110
143
47
Sprawy pracownicze
49
45
90
72
Rejestrowanie własności
(nieruchomości)
86
58
103
5
Informacja kredytowa
65
21
21
13
Ochrona inwestorów
33
83
118
118
Podatki
71
110
118
114
Handel zagraniczny
102
41
76
88
Egzekwowanie praw umownych
112
57
12
59
Zamykanie biznesu
85
113
48
31
Źródło: Doing Business 2006
20
Pozycja Polski wg raportu
„Doing Business 2006”
Znaczna ilość procedur oraz ich
czasochłonność jest również jednym
z czynników powodujących słabą ocenę Polski
w zakresie prowadzenia handlu zagranicznego.
Kapitał potrzebny na założenie spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością w Polsce
jest stosunkowo duży. W wartościach
względnych, jako procent PNB per capita,
wynosi ponad 200%, podczas gdy w krajach
OECD średnio 36%.
21
Pozycja Polski wg raportu
„Doing Business 2006”
Usprawnienie pracy wymiaru
sprawiedliwości oraz administracji
państwowej to kroki, które Polska powinna
podjąć w pierwszej kolejności w celu
ułatwienia prowadzenia działalności
gospodarczej.
Na tle innych państw regionu, Polska
na korzyść odróżnia się z kolei pod
względem ochrony praw inwestorów, spraw
podatkowych oraz pracowniczych.
22
Ocena pozycji Polski według
rankingów bezpośrednich
inwestycji zagranicznych
Ocena pozycji konkurencyjnej Polski w zakresie
przyciągania bezpośrednich inwestycji
zagranicznych oparta jest o corocznie
wydawany przez UNCTAD będący agendą ONZ
raport nt. Inwestycji, tzw. World Investment
Report.
Skala napływu bezpośrednich inwestycji
zagranicznych, mierzona jako procent PKB,
była w minionych latach w Polsce
na porównywalnym poziomie co w krajach UE.
23
Ranking wg wskaźnika napływu
BIZ
Wyszczególnie
nie
2000
2004
2005
Czechy
17
29
32
Polska
49
61
57
Słowacja
43
21
60
Źródło: UNCTAD
24
Ranking według wskaźnika
potencjalnego przyciągania BIZ
Wyszczególnien
ie
2000
2004
2005
Czechy
38
38
39
Polska
41
42
43
Słowacja
47
47
47
Źródło: UNCTAD
25
Ranking przyciągania BIZ
Różnica między Polską a Czechami pod
względem wskaźnika potencjalnego
przyciągania inwestycji jest relatywnie
mniejsza niż w przypadku wskaźnika
faktycznego napływu inwestycji.
Polska nie stwarza przedsiębiorstwom
środowiska wystarczająco sprzyjającego
ich konkurencyjności, a w efekcie nie
przyciąga inwestycji zagranicznych
w stopniu adekwatnym do jej wielkości.
26
Porównanie miejsca Polski w
najważniejszych rankingach
konkurencyjności
Ranking wolności gospodarczej oraz
przygotowywany przez Bank Światowy
ranking „Doing Business” biorą pod uwagę
przede wszystkim otoczenie
instytucjonalne, od którego zależy stopień
wykorzystania potencjału polskiej
gospodarki. Świadczą więc one raczej o
potencjale konkurencyjnym, niż o pozycji
konkurencyjnej kraju.
Ranking IMD uwzględnia również faktyczną
pozycję konkurencyjną Polski.
27
Miejsce Polski w
najważniejszych rankingach
konkurencyjności
Ranking /Indeks
Pozycja w
rankingu
Liczba
ocenianych
państw
World Economic Yearbook
2007
52
55
Human Development
Index 2004
37
177
Index of Economic
Freedom 2007
87
157
Global Competitiveness
Report 2007
51
131
Corruption Perceptions
Index 2007
61
179
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych zawartych na następujących
stronach
,
,
28
Pozycja konkurencyjna Polski
względem największych
gospodarek wschodzących
Coraz większy udział gospodarek wschodzących,
takich jak m.in. Chiny i Indie w wymianie
międzynarodowej oraz międzynarodowym podziale
pracy, oznacza dla Polski jak i dla reszty nowych
krajów członkowskich UE rosnącą presję
konkurencyjną.
Presja ta wynika z faktu, że przewaga kosztowa
nowych krajów UE 12 w obszarze wynagrodzeń,
będzie stopniowo maleć, m.in. ze względu na wzrost
krajowych wynagrodzeń w efekcie konwergencji
(spójności) gospodarek nowych i starych krajów UE.
29
Pozycja konkurencyjna Polski
względem największych
gospodarek wschodzących
Raport Ministerstwa Gospodarki „Chiny i Indie
w procesie globalizacji. Potencjalne
konsekwencje dla Polski” pokazuje,
że zarówno Chiny jak i nowe kraje UE 12
wykazują deficyty w handlu zagranicznym
w obszarze półwyrobów (półprzewodników,
obwodów elektrycznych, części
samochodowych, części komputerowych).
Ponadto kraje te wykazują przewagi
komparatywne w podobnych sektorach, które
cechują się wysokimi nakładami kapitału
i pracy a ponadto wymagają średnich bądź
niskich kwalifikacji.
30
Pozycja konkurencyjna Polski
względem największych
gospodarek wschodzących
Biorąc pod uwagę jednak znaczne nakłady Chin
na B+R (1,5% PKB, czyli znacznie więcej niż
w Polsce) oraz edukację, można przypuszczać,
że Chiny w dłuższym okresie mogą stać się
poważnym konkurentem w zakresie dóbr
wysokoprzetworzonych zaawansowanych
technologicznie i o charakterze innowacyjnym.
Z punktu widzenia krajów UE 12, w tym Polski,
niebezpieczne może być wejście Chin
w przemysł motoryzacyjny oraz przemysł ICT
(technologii informacyjnych i komunikacyjnych).
31
Zachowanie Polski w stosunku
do ekspansji Chin
Jednym z możliwych rozwiązań jest
podnoszenie poziomu kwalifikacji i know-
how. Intensyfikacji powinny więc ulec
reformy zmierzające do budowy gospodarki
opartej na wiedzy oraz przedsiębiorczości.
Polsce i innym krajom UE 12 trudniej będzie
uciec przed konkurencją z Chinami i Indiami
w produkcję dóbr wyżej zaawansowanych
technologicznie niż krajom UE-15,
ze względu na niższy poziom technologiczny.
32
Zachowanie Polski w stosunku
do ekspansji Chin
Pewną szansę w tym względzie tworzą programy
operacyjne współfinansowane przez UE, takie jak
np. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka.
Program ten umożliwi sfinansowanie projektów
związanych z rozwijaniem i wdrażaniem
najnowszych technologii i rozwiązań
organizacyjnych a także ich transferem z sektora
nauki do sektora przedsiębiorstw.
Raport Ministerstwa zwraca również uwagę
na szansę jaką dla polskich firm jest włączenie się
w aktywność europejskich centrów doskonałości
i klastrów przemysłowych.
33
Zachowanie Polski w stosunku
do ekspansji Chin
Równolegle do działań w obszarze podnoszenia
innowacyjności polskich firm, konieczne jest
zwiększanie produktywności, a jednocześnie
prowadzenie polityki handlowej w ramach UE,
która uwzględniałaby interesy Polski.
Jednym z przykładów takich działań jest
utrzymanie przez UE ceł na import monitorów
LCD o przekątnej powyżej 20 cali na poziomie
14% do końca 2008 roku. W przypadku
przedwczesnego uchylenia tych ceł, istniałoby
realne ryzyko wycofania się inwestorów
na naszego kraju.
34
Zachowanie Polski w stosunku
do ekspansji Chin
Patrząc na konkurencyjność polskich
przedsiębiorstw w perspektywie
długoterminowej, trzeba stwierdzić, że może
ona zostać zapewniona przez budowanie
przewag konkurencyjnych w oparciu o poziom
technologiczny, innowacje i budowę silnych
marek.
Polskie firmy powinny starać się również
wykorzystać udział Chin i Indii w wymianie
międzynarodowej aby zapewnić sobie
współpracę firm z tych rynków pod kątem
wspólnych inwestycji oraz kooperacji, np.
na bazie półproduktów wytwarzanych w Polsce.
35
Zagrożenia pozycji Polski ze
strony gospodarek
wschodzących
Zagrożenie konkurencją ze strony Chin, a
w mniejszym stopniu Indii, dotyczy przede
wszystkim sektorów i firm, które specjalizują się
w podobnych etapach łańcucha wartości dodanej,
co te kraje, tj. przede wszystkim w produkcji dóbr
finalnych w oparciu o importowane komponenty.
Z kolei firmy surowcowe oraz specjalizujące się
w produkcji komponentów oraz dóbr kapitałowych
mogą skorzystać na zwiększającym się popycie
na te dobra ze strony tych największych
gospodarek wschodzących.
36
Pozycja konkurencyjna Polski
w oparciu o analizę mierników
społeczno-gospodarczych
Pozycję konkurencyjną Polski można oceniać
ex-post w oparciu o wielkość i dynamikę PKB,
poziom inflacji oraz stan bilansu płatniczego.
Wielkość i dynamika PKB, a także stan i
składowe bilansu płatniczego bezpośrednio
obrazują pozycję konkurencyjną gospodarki.
Tempo wzrostu cen wpływa na pozycję
konkurencyjną gospodarki pośrednio poprzez
oddziaływanie na warunki prowadzenia
biznesu przez przedsiębiorstwa.
37
Realny wzrost PKB w latach
1998 - 2006 dla Polski i
wybranych krajów EU (w %, rok
poprzedni=100%)
Wyszczególnienie
1998
1999
2000
2001
2002
200
3
2004
2005
200
6
2007
200
8
2009
EU25
2.9
3.1
3.9
2.0
1.2
1.3
2.4
1.8
3.0
2.9
(f)
2.4
(f
)
2.4
(f)
Czechy
-0.8
1.3
3.6
2.5
1.9
3.6
4.5
6.4
6.4
5.8
(f)
5.0
(f
)
4.9
(f)
Węgry
4.9
4.2
5.2
4.1
4.4
4.2
4.8
4.1
3.9
2.0
(f)
2.6
(f
)
3.4
(f)
Polska
5.0
4.5
4.3
1.2
1.4
3.9
5.3
3.6
6.1
6.5
(f)
5.6
(
f)
5.2
(f)
Słowacja
3.7
0.3
0.7
3.2
4.1
4.2
5.4
6.0
8.3
8.7
(f)
7.0
(f
)
6.2
(f)
Źródło: Eurostat
(f)
prognoza
38
Bilans handlu towarami dla
Polski
i wybranych krajów UE
w latach 1995-2005 (% PKB)
Kraje
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Czechy
-6.7
-9.2
-8.6
-4.2
-3.2
-5.5
-5
-2.9
-2.7
-1
1.3
Węgry
-5.5
-5.9
-4.3
-5
-4.5
-6.1
-4.2
-3.1
-3.9
-3
-1.6
Polska
-1.2
-4.6
-6.2
-7.5
-9
-7.2
-4
-3.7
-2.7
-2.2
-0.9
Słowacja
-1.2
-10.7
-9.6
-10.5
-5.4
-4.5
-10.1
-8.7
-1.9
-3.5
-5.1
Źródło: Eurostat
39
Stopa inflacji dla Polski i
wybranych krajów UE w latach
1997-2006
Wyszczególnienie
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Czechy
8.0
9.7
1.8
3.9
4.5
1.4
-0.1
2.6
1.6
2.1
Węgry
18.5
(i)
14.2
(i)
10.0
(i)
10.0
(i)
9.1
(i)
5.2
4.7
6.8
3.5
4.0
Polska
15.0
(ei)
11.8
(ei)
7.2
(ei)
10.1
5.3
1.9
0.7
3.6
2.2
1.3
Słowacja
6.0
6.7
10.4
12.2
7.2
3.5
8.4
7.5
2.8
4.3
EU
1.7
(ei)
1.3
(ei)
1.2
(ei)
1.9
(i)
2.2
(i)
2.1
(i)
2.0
(i)
2.0
(i)
2.2
(i)
2.2
Źródło: Eurostat
(e) szacunki,
(i) informacja dodatkowa nt wskaźnika inflacji - wskaźnik HICP stosowany jest przez ECB do monitorowania stopnia
konwergencji inflacji w oparciu o art. 121 Traktatu amsterdamskiego
40
Potencjał konkurencyjny Polski
Wyznacznikiem potencjału konkurencyjnego Polski,
jest wielkość, a także jakość jej zasobów
(naturalnych, ludzkich, kapitałowych
i technologicznych) oraz infrastruktury
ekonomicznej, do której zalicza się infrastrukturę
transportową, telekomunikacyjną, energetyczną
i wodną, a także infrastrukturę w zakresie
budownictwa, edukacji i ochrony zdrowia.
Przy ocenie potencjału konkurencyjnego należałoby
również uwzględniać infrastrukturę instytucjonalną,
przez którą trzeba rozumieć zarówno regulacje
prawne sterujące procesami gospodarczymi w kraju,
jak również ich wdrażanie, czemu służy system
sądowniczy oraz administracja publiczna.
41
Potencjał konkurencyjny Polski
W roku 2005 ludność Polski liczyła nieco ponad 38
milionów. Pod względem liczby ludności Polska
plasuje się na szóstym miejscu w UE.
Od roku 1997 obserwuje się spadek liczby ludności
wynikający ze spadku liczby urodzeń, jaki ma miejsce
począwszy od 1984 roku oraz ujemnego salda
migracji.
Stopa bezrobocia spadła z 17,6% w grudniu 2005
do 14,4% w marcu 2007. W lipcu 2007 roku wynosiła
ona 12,2%. Znacznemu obniżeniu uległa stopa
bezrobocia wśród ludzi młodych, w wieku 15-24 lata,
która na koniec 2005 roku wynosiła 35,5%, a w II
kwartale 2007 spadła do 21,6%.
42
Stopa zatrudnienia w Polsce
i wybranych krajach UE
w latach 2000-2006
Wyszczególnienie
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Czechy
65.0
65.0
65.4
64.7
64.2
64.8
65.3
Węgry
56.3
56.2
56.2
57.0
56.8
56.9
57.3
Polska
55.0
53.4
51.5
51.2
51.7
52.8
54.5
UE25
62.4
62.8
62.8
62.9
63.3
63.9
(p)
64.7
(p)
Źródło: Eurostat
(p)
wartości tymczasowe
43
Potencjał konkurencyjny Polski
Ważnym czynnikiem w kontekście zasobów
ludzkich jest ich koszt, który wyraża się w poziomie
wynagrodzeń, ale także w poziomie pozapłacowych
kosztów pracy. Jeśli chodzi o koszt wynagrodzeń, to
kształtują się one w Polsce na poziomie kilkakrotnie
niższym niż średni dla krajów UE 25, jak również
nieco niższym niż dla Czech i Węgier.
Tym niemniej przewaga konkurencyjna z tytułu
niższych wynagrodzeń maleje, choć do roku 2006
tempo wzrostu wydajności było wyższe od tempa
wzrostu wynagrodzeń.
44
Wydajność pracy na jednego
zatrudnionego w Polsce
i wybranych krajach UE
w latach 2000-2006*
*
mierzona jako procent wydajność w krajach UE25, dla których średnia została ustalona jako 100
Wyszcze
gólnienie
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
UE25
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
(f)
100.0
(f)
Czechy
57.7
(e
)
57.3
(e
)
59.0
59.0
60.5
60.3
63.7
66.0
66.7
68.6
(f)
72.3
(f)
75.7
(f)
Węgry
58.6
(e
)
59.6
(e
)
58.9
61.7
65.0
67.8
68.8
69.8
71.0
71.9
74.8
(f)
77.1
(f)
Polska
47.1
(
e)
48.2
(
e)
51.4
(
e)
52.6
(
e)
53.5
(
e)
56.1
(
e)
57.5
(
e)
58.9
(
e)
58.1
(
e)
59.1
(
e)
62.2
(f
)
64.7
(f
)
Słowacja
52.3
(e
)
53.7
(e
)
54.3
55.5
57.8
60.3
60.1
62.2
65.2
67.7
73.4
(f)
77.8
(f)
Źródło: Eurostat
*liczby będące podstawę do obliczeń wyrażane są w wielkościach PPS uwzględniających różnice siły nabywczej walut w
poszczególnych krajach
(f)
prognoza
(e)
szacunek
(p)
wartości tymczasowe
45
Inwestycje sektora
przedsiębiorstw w Polsce
i wybranych krajach UE
w latach 2000-2006 (jako %
PKB)
Kraje
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Czechy
24.4
24.5
23.6
22.1
21.0
20.0
20.0
(f)
Węgry
19.8
19.3
18.1
18.6
18.9
18.8
17.4
Polska
21.4
17.3
15.3
14.9
14.7
14.8
15.8
UE25
18.4
17.9
17.3
17.0
17.2
17.5
....
Źródło: Eurostat
(f)
prognoza
46
Skumulowany napływ BIZ
(jako % PKB)
Kraje
1990
2000
2004
Czechy
3,9
38,9
52,7
Estonia
-
51,4
85,1
Litwa
-
20,9
28,8
Łotwa
-
29,1
32,9
Polska
0,2
20,9
25,4
Słowacja
0,5
18,4
35,4
Słowenia
3,8
15,3
15,1
Węgry
1,7
49,0
60,7
UE 25
10,7
26,4
31,7
Źródło: Polska. Raport o ......, s. 84, za UNCTAD
47
Udział nakładów na B+R w PKB
w %
Wyszczególnieni
e
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Polska
0.64
0.62
0.56
0.54
0.56
0.57
....
0,62*
UE25
1.87
(s)
1.88
(s)
1.89
(s)
1.88
(s)
1.85
(s)
1.85
(s)
.....
.....
Źródła: Eurostat, * Strategia rozwoju nauki ..., str 27
(s)
dane szacunkowe
48
Nakłady na B+R w Polsce
Nadal dominujący, choć zmniejszający się
udział w wydatkach na B+R ma budżet
Państwa, którego wydatki na badania i rozwój
stanowiły prawie 58% ogółu nakładów w 2005r.
Bardzo niski jest udział sektora
przedsiębiorstw, wynoszący w 2005r. zaledwie
26% ogółu nakładów na B+R.
Średnio w krajach UE25 nakłady biznesu
na B+R są dwukrotnie wyższe niż nakłady
budżetowe.
49
Ilość patentów w Polsce
Konsekwencją niskich nakładów
na badania i rozwój są niskie współczynniki
innowacyjności polskich podmiotów.
Drastycznym tego przykładem jest ilość
patentów zgłaszanych przez polskie
podmioty w Europejskim Urzędzie
Patentowym EPO, która dla Polski wynosi
4,2 na 1 milion mieszkańców podczas gdy
średnia dla krajów UE25 wynosi 136,7, dla
Czech 15,9, a Węgier 18,9.
50
Wnioski końcowe
Strategia konkurencyjna Polski musi ulec zmianie,
jeśli Polska chce utrzymać wzrost gospodarczy
w dłuższym terminie.
W zakresie polityki makroekonomicznej
administracja publiczna powinna dążyć
do zwiększania aktywności zawodowej obywateli
oraz ich wiedzy i przedsiębiorczości, a także
wspierać dostęp do kapitału, m.in. przez
tworzenie korzystnych warunków do napływu BIZ.
Gdy postulaty te nie zostaną spełnione, to Polska
może w najbliższych dziesięcioleciach stracić
szanse rozwojowe, jakie uzyskała dzięki
przystąpieniu do UE.
51
Bibliografia
Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju, Lipiec 2007,
GUS, Warszawa 23 sierpnia 2007, dokument pobrany 11.09.2007
ze strony:
Polska 2006. Raport o stanie gospodarki, Ministerstwo Gospodarki,
Warszawa 2006, dokument pobrany 15.08.2007 ze strony:
Polska. Raport o konkurencyjności 2006. Rola innowacji
w kształtowaniu przewag konkurencyjnych, red. Weresa M., Instytut
Gospodarki Światowej, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie,
Warszawa 2006
Założenia polityki pieniężnej na rok 2007, Rada Polityki Pieniężnej,
Warszawa, Wrzesień 2006,dokument pobrany 8.11.2007 ze strony:
http://www.nbp.pl Strategia rozwoju kraju 2007-2015, Ministerstwo
Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2006
World Competitiveness Yearbook, International Institute for
Management Development, 2005, 2007
World Investment Report, UNCTAD, New York & Geneva, 2006.