STEFAN I JULIAN DUNIN-HOLECCY
GR.3B
Czynniki niebezpieczne,
szkodliwe, uciążliwe,
klasyfikacja.
Klasyfikacja czynników.
Czynnikiem niebezpiecznym jest czynnik, którego
oddziaływanie na pracującego prowadzi lub może prowadzić do
urazu.
Czynnikiem szkodliwym nazywamy czynnik, którego
oddziaływanie na pracującego prowadzi lub może prowadzić do
schorzenia.
Czynnikiem uciążliwym nazywamy czynnik, którego
oddziaływanie na pracującego może spowodować złe
samopoczucie lub nadmierne zmęczenie nie powodując jednak
trwałego pogorszenia stanu zdrowia pracownika
Rodzaje czynników szkodliwych
niebezpiecznych.
1) fizyczne
2) chemiczne
3) biologiczne
4) psychofizyczne
Czynniki niebezpieczne.
Czynnikami niebezpiecznymi w środowisku pracy
mogą być:
poruszające się maszyny i inne urządzenia (np. pojazdy),
ruchome części maszyn i ich oprzyrządowania oraz
poruszające się narzędzia (np. wszelkie typy obrabiarek),
przemieszczające się wyroby, półwyroby, materiały i
surowce;
położenie stanowiska pracy na poziomie różnym od
poziomu otoczenia;
eksploatowane urządzenia do przetwarzania,
magazynowania, przesyłania i rozdzielania energii i jej
nośników (np. kotły parowe i grzewcze, silniki spalinowe,
dieslowskie, sprężarki, kompresory, zbiorniki, pojemniki z
gazem, aparaty próżniowe, przewody zasilające),
spadające przedmioty (np. obluzowane części maszyn,
narzędzia, materiały, kamienie, odłamki skał),
Czynniki niebezpieczne cd.
- ostre wystające elementy: ostrza, ostre krawędzie,
szorstkie powierzchnie,
- śliskie, nierówne powierzchnie,
- gorące lub zimne powierzchnie i substancje,
- substancje i materiały wybuchowe i łatwopalne,
- gorący lub zimny mikroklimat,
- prąd elektryczny,
- elektryczność statyczna,
- promieniowanie,
- hałas, wibracje, oświetlenie
- pyły przemysłowe
- ograniczone wąskie przestrzenie, dojścia, przejścia
Szkodliwe czynniki chemiczne.
Czynniki chemiczne, niebezpieczne i szkodliwe w
procesie pracy,
w zależności od rodzajów działania na organizm
człowieka,
można podzielić na:
1) toksyczne
2) drażniące
3) uczulające
4) rakotwórcze
5) mutagenne
6) upośledzające funkcje rozrodcze
Podział w zależności od sposobów wchłaniania:
1) przez drogi oddechowe
2) przez skórę i błony śluzowe
3) przez przewód pokarmowy
Czynniki chemiczne występujące w
pracy.
a) w zależności od rodzaju działania na organizm człowieka:
- toksyczne
- drażniące
- uczulające
- rakotwórcze
- mutagenne
- teratogenne
Czynniki chemiczne występujące w
pracy:
b) w zależności od sposobów wchłaniania:
- przez drogi oddechowe,
- przez skórę i błony śluzowe,
- przez przewód pokarmowy.
Czynniki fizyczne.
hałas (ustalony i nieustalony, hałas infradźwiękowy, hałas,
ultradźwiękowy),
mikroklimat,
promieniowanie optyczne (widzialne, podczerwone i
ultrafioletowe),
promieniowanie jonizujące,
promieniowanie laserowe,
pole elektromagnetyczne (niskiej i wysokiej częstotliwości),
pole elektrostatyczne,
pyły przemysłowe,
wibracja (ogólna i oddziałująca na organizm człowieka
przez kończyny górne).
Czynniki biologiczne.
mikroorganizmy (priony wirusy bakterie - riketsje
i chlamydie, bakterie spiralne, Gram-ujemne, Gram-
dodatnie, promieniowce, grzyby - niższe (pleśniaki,
drożdżaki), wyższe (podstawczaki)
makroorganizmy [rośliny - porosty, wątrobowce,
pyłki kwiatowe, substancje toksyczne (alkaloidy,
glikozydy, toksalbuminy, furokumaryny) i
alergizujące wytwarzane przez rośliny zielne; pyły
roślin zielnych; pył drzewny; zwierzęta - pierwotniaki
i robaki pasożytnicze; stawonogi (kleszcze, roztocze);
owady - karaczany, szarańcze, wołek zbożowy,
brudnica nieparka, jedwabnik morwowy, pszczoła
miodna i in.; zwierzęta kręgowe].
Czynniki uciążliwe.
Mogą one prowadzić do dłuższej nieobecności
pracownika z powodu choroby i obniżenia
wydajności. Do głównych czynników o
charakterze uciążliwym zaliczyć można
następujące kategorie:
1) mikroklimat,
2) monotonia,
3) obciążenie psychiczne,
4) obciążenie statyczne,
5) oświetlenie,
6) wysiłek fizyczny.
Czynniki psychofizyczne
1) obciążenie fizyczne:
statyczne (wywołane długotrwałym napięciem mięśni spowodowanym
utrzymywaniem przez dłuższy czas ciała lub przedmiotu w tej samej wymuszonej
pozycji
-dynamiczne(związane z aktywnością ruchową podczas pracy)
2) obciążenie nerwowo- psychiczne:
- obciążenie umysłu (nadmierna aktywność całej psychiki lub pewnej jej funkcji
przez dłuższy okres zmiany roboczej, wywołana najczęściej przez wadliwą
konstrukcję obsługiwanego urządzenia lub niewłaściwie zaprojektowany proces
technologiczny),
- niedociążenie lub przeciążenie percepcyjne (ograniczenie pracy człowieka
związane najczęściej z procesem automatyzacji maszyn, urządzeń i procesów
technologicznych, powodujące osłabienie aktywności psychicznej przy
równoczesnej konieczności czuwania),
- obciążenie emocjonalne.
Regulacje prawne.
Regulacje prawne związane z czynnikami szkodliwymi, niebezpiecznymi i
uciążliwymi zawiera szereg aktów prawnych. Najważniejsze z nich to:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974r. - Kodeks pracy Kodeks pracy ( DZ.U. 1974, nr
24, poz. 141, tekst ujednolicony 2001.05.17, z późn. zm.) w szczególności
rozdział VI stanowiący o profilaktycznej ochronie zdrowia, który nakłada na
każdego pracodawcę
obowiązek przeprowadzania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla
zdrowia
oraz informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z
wykonywaną pracą;
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 lipca 2010r.
zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i
natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. 2010,
nr 141, poz. 950, z późn. zm.) określające najwyższe dopuszczalne stężenia i
natężenia czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy;
Regulacje prawne.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 lutego
2008r. zmieniające rozporządzenie w sprawie
szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w
środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników
zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. 2008, nr
48, poz. 288, z późn. zm.);
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011r.
– w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych
dla zdrowia w środowisku pracy ( Dz. U. 2011, nr 33,
poz. 166, z późń. zm.), regulujące zasady i częstotliwość
dokonywania badań i pomiarów czynników szkodliwych
dla zdrowia w środowisku pracy;
Dziękuję za uwagę.
Bibliografia:
http://www.ciop.pl/
http://www.puls.edu.pl
http://wsse.krakow.pl/strona2/index.php/obszar
y-dzialan/nadzor-sanitarny/84-srodowisko-
pracy/51-czynniki-szkodliwe-i-uciazliwe-w-
srodowisku-pracy