Klastry szansą

Klastry szansą

rozwoju

rozwoju

regionalnego

regionalnego

Iwonicz Zdrój, 9 listopada 2007

Iwonicz Zdrój, 9 listopada 2007

Klastry

to geograficzne skupiska wzajemnie

powiązanych firm, wyspecjalizowanych
dostawców, jednostek świadczących
usługi, firm działających w pokrewnych
sektorach

i

związanych

z

nimi

instytucji

w

poszczególnych

dziedzinach, konkurujących między
sobą, ale także współpracujących.

Inicjatywa klastrowa

oznacza

świadome

i

oddolne

organizowanie

wysiłków

celem

wsparcia

wzrostu

i

poprawy

konkurencyjności klastra w regionie,
poprzez angażowanie firm klastra,
władz rządowych i samorządowych
oraz uniwersytetów i instytucji B&R.

Struktura klastra

Struktura klastra

Inicjatywa klastrowa a klaster

Inicjatywa służąca rozwojowi

już istniejącego klastra

Inicjatywa dążąca do powstania

klastra

Model

polityki

ukierunkowany

na

wzmacnianie

interakcji

w ramach

potrójnej

heliksy

(triple

helix),

czyli systemu powiązań
między

trzema

kluczowymi

aktorami

systemu gospodarczego:

- przedsiębiorstwami,

-

światem

nauki

(uniwersytety i instytucje
B+R)

- władzami rządowymi
i samorządowymi
głównie

szczebla

regionalnego

Potrójna heliksa (triple helix)

Korzyści płynące z

Korzyści płynące z

uczestnictwa w klastrze

uczestnictwa w klastrze

Lokalny łańcuch

podażowy

Szybszy dostęp, niższe

koszty transportu

Wyspecjalizowana siła

robocza

Wyższa produktywność

Specjalistyczne usługi

Szybszy i łatwiejszy dostęp

Duża liczba firm

Możliwość wspólnych

przedsięwzięć, pracy w

sieciach

Możliwość wyboru

dostawcy

Niższy koszt, wyższa

jakość

Stowarzyszenia

Wspólna wizja,

planowanie

Uczenie się

Transfer technologii i

innowacje

PRZYKŁADY KLASTRÓW NA

PRZYKŁADY KLASTRÓW NA

ŚWIECIE

ŚWIECIE

Dolina Krzemowa (Silicon

Dolina Krzemowa (Silicon

Valley)

Valley)



Dolina Krzemowa - wspólnota technologiczna, cechująca

Dolina Krzemowa - wspólnota technologiczna, cechująca

się bardzo wysoką mobilnością personelu

się bardzo wysoką mobilnością personelu

(średni czas pracy

(średni czas pracy

pracowników w firmie to 2-3 lata, przy czym zdarza się, że

pracowników w firmie to 2-3 lata, przy czym zdarza się, że

wracają oni do tego samego przedsiębiorstwa powtórnie).

wracają oni do tego samego przedsiębiorstwa powtórnie).



Źródło postępu technologicznego

Źródło postępu technologicznego

w Dolinie Krzemowej -

w Dolinie Krzemowej -

region i sieci współpracy, a nie pojedyncze firmy.

region i sieci współpracy, a nie pojedyncze firmy.



Obszar

Obszar

: Na przestrzeni 300 mil kwadratowych między Palo Alto

: Na przestrzeni 300 mil kwadratowych między Palo Alto

i San Jose w Kalifornii ulokowanych jest obecnie ponad 6 tys.

i San Jose w Kalifornii ulokowanych jest obecnie ponad 6 tys.

firm wysokotechnologicznych, w których pracuje ponad 1 mln

firm wysokotechnologicznych, w których pracuje ponad 1 mln

osób. Większość z tych przedsiębiorstw zajmuje się rozwojem

osób. Większość z tych przedsiębiorstw zajmuje się rozwojem

mikroelektroniki i komputerów.

mikroelektroniki i komputerów.



Ważne daty:

Ważne daty:



1912: początki Doliny (wynalezienie wzmacniaczy),

1912: początki Doliny (wynalezienie wzmacniaczy),



1938: powstanie firmy Hewlett-Packard, założonej przez studentów Williama

1938: powstanie firmy Hewlett-Packard, założonej przez studentów Williama

Hewletta i Davida Packarda wspartych pożyczką przez osobę odpowiedzialną

Hewletta i Davida Packarda wspartych pożyczką przez osobę odpowiedzialną

za rozwój miasta - profesora Uniwersytetu w Stanford,

za rozwój miasta - profesora Uniwersytetu w Stanford,



rok 1955: powstanie Laboratorium Półprzewodników, przyciągającego

rok 1955: powstanie Laboratorium Półprzewodników, przyciągającego

najzdolniejszych inżynierów, którzy po pewnym czasie opuścili je, by założyć

najzdolniejszych inżynierów, którzy po pewnym czasie opuścili je, by założyć

własne firmy w Dolinie,

własne firmy w Dolinie,



lata 1960-te: rozwój firm w Dolinie Krzemowej dzięki ogromnemu popytowi

lata 1960-te: rozwój firm w Dolinie Krzemowej dzięki ogromnemu popytowi

na elektronikę ze strony przemysłu zbrojeniowego i kosmicznego

na elektronikę ze strony przemysłu zbrojeniowego i kosmicznego



Lata 1980-te: siła Doliny Krzemowej osłabła, m.in. ze względu na

Lata 1980-te: siła Doliny Krzemowej osłabła, m.in. ze względu na

konkurencję ze strony Japonii i państw wschodnioazjatyckich

konkurencję ze strony Japonii i państw wschodnioazjatyckich

TelecomCity - Szwecja

TelecomCity - Szwecja



Klastry w Blekinge - w 10 lat od regionu słabo

rozwiniętego do europejskiego lidera



TelecomCity w Karlskronie to organizacja dbająca o

rozwój

telekomunikacyjny,

wiodąca

na

skalę

międzynarodową.



Unikalny przykład współpracy pomiędzy szkołą wyższą,

przedsiębiorstwami i instytucjami państwowymi, która

opiera się na ciągłym dialogu.



Organizacja składa się z 40 członków.



Ważne daty:



1987 - Powstanie Soft Center w Ronneby - centrum rozwoju

przedsiębiorczości, szkoleń i

badań naukowych w technologii

informatycznej.



1989

Politechnika w Blekinge przekształca się w Uniwersytet. Per

Eriksson.



1990

Ericsson zakłada Software Technology Profile.



1990

Europolitan Vodafone nowy operator GSM



1993

TelecomCity-początek działalności klastra



1995

Początek napływu szwedzkich inwestorów oraz kapitału obcego

Włoski klaster obuwniczy

Włoski klaster obuwniczy

Źródło: Porter, M.,

Konkurencyjna

przewaga narodów,

1990.

Kalifornijski klaster win

Kalifornijski klaster win

Źródło: Porter, M.,

Konkurencyjna

przewaga narodów,

1990.

Klastry Polsce

Klastry Polsce

Dolina Lotnicza

Plastikowa Dolina w

Tarnowie

Płytki
ceramiczne
w Opocznie

Kotły w
Pleszewie

Bursztyn w
Gdańsku

Jachty w
Gdańsku
oraz na
Mazurach

MOŻLIWOŚĆ ROZWOJU

MOŻLIWOŚĆ ROZWOJU

KASTÓW W POLSCE

KASTÓW W POLSCE

WSCHODNIEJ

WSCHODNIEJ

Projekt realizowany przez

Ministerstwo Rozwoju

Regionalnego

Kluczowe branże

Kluczowe branże

w województwie lubelskim

w województwie lubelskim

L.p

L.p

.

.

KLUCZOWE BRANŻE

KLUCZOWE BRANŻE

1

1

Nauka i szkolnictwo wyższe

Nauka i szkolnictwo wyższe

2,9

2,9

2

2

Rolnictwo ekologiczne

Rolnictwo ekologiczne

3,1

3,1

3

3

Przemysł spożywczy

Przemysł spożywczy

3,6

3,6

4

4

Turystyka

Turystyka

3,9

3,9

5

5

Energia źródeł odnawialnych

Energia źródeł odnawialnych

6,2

6,2

6

6

Technologie informatyczne

Technologie informatyczne

6,3

6,3

7

7

Medycyna, zdrowie, nowoczesne usługi

Medycyna, zdrowie, nowoczesne usługi

medyczne

medyczne

6,4

6,4

8

8

Przemysł lotniczy

Przemysł lotniczy

7,2

7,2

9

9

Przemysł chemiczny

Przemysł chemiczny

7,3

7,3

10

10

Drewno w tym meble

Drewno w tym meble

9,8

9,8

Kluczowe branże

Kluczowe branże

Lubelskie

Podkarpackie

Podlaskie

Świętokrzyskie

Warmińsko-

mazurskie

Nauka i

szkolnictwo wyższe

Nauka i
szkolnictwo

wyższe

Nauka i

szkolnictwo wyższe

Nauka i

szkolnictwo wyższe

Nauka i

szkolnictwo wyższe

Rolnictwo

ekologiczne

Rolnictwo

ekologiczne

Rolnictwo

ekologiczne

Hutnictwo metali

Rolnictwo

ekologiczne

Przemysł

spożywczy

Przemysł

spożywczy

Przemysł

spożywczy

Przemysł

spożywczy

Przemysł

spożywczy

Turystyka

Turystyka

Turystyka

Turystyka

Turystyka

Energia ze źródeł

odnawialnych

Hutnictwo metali

Energia ze źródeł

odnawialnych

Energia ze źródeł

odnawialnych

Energia ze źródeł

odnawialnych

Technologie

informatyczne

Technologie

informatyczne

Technologie

informatyczne

Technologie

informatyczne

Produkcja

wyrobów

gumowych

Medycyna,

zdrowie,

nowoczesne usługi

medyczne

Branża logistyczna

Budownictwo

Budownictwo

Budownictwo

Przemysł lotniczy

Przemysł lotniczy

Produkcja odzieży

Medyczna,

zdrowie,

nowoczesne usługi

medyczne

Produkcja odzieży

i wyrobów

skórzanych

Przemysł

chemiczny

Przemysł

chemiczny

Maszynowa

Maszynowa

Maszynowa

Drzewna w tym

meble

Drzewna w tym

meble

Drzewna w tym

meble

Branża logistyczna

Drzewna w tym

meble

Zalążki klastrów i inicjatywy

Zalążki klastrów i inicjatywy

klastrowe

klastrowe

wpływ na rozwój województwa

wpływ na rozwój województwa

WOJEWÓDZTWO LUBELSKIE

Dolina Ekologicznej Żywności

3,2

Klaster turystyczno - uzdrowiskowy

3,7

Klaster wiedzy

3,9

Klaster spożywczy

4,0

Odnawialne źródła energii na

Lubelszczyźnie

5,9

Klaster Kultury Lubelszczyzny

5,9

Klaster Medycyna Polska

6,1

Klaster Restauratorów

Lubelszczyzny

6,8

Klaster Lubelskie Drewno

7,6

Chmielaki nadwiślańskie

7,7

zalążek

Zalążki klastrów i inicjatywy

Zalążki klastrów i inicjatywy

klastrowe

klastrowe

Podkarpackie

Podlaskie

Świętokrzyskie

Warmińsko-

mazurskie

Klaster meblarski

Grupa Maszynowo-

mechaniczna

Grono ceramiczne

Końskie-Opoczno

Bałtycki Klaster

Ekoenergetyczny

Klaster odlewnictwa

aluminium

Klaster Bieliźniarski

Klaster budowlany

Grupa Kaletnicza -

Elbląg

Klaster producentów

komponentów lotniczych

Klaster Mleczny

Klaster Medycyna Polska

Kętrzyński Klaster

Energii Odnawialnej

Klaster spożywczy

Klaster Spożywczy

"Naturalnie z

Podlasia"

Klaster metalowy

Klaster Browarów

Regionalnych

Klaster turystyczno –

uzdrowiskowy

Klaster producentów

jachtów

Klaster producentów

biomasy

Klaster Medialno-

Reklamowy

Małopolsko-Podkarpacki

Klaster Czystej Energii

Klaster Turystyczny

Klaster sadowniczy,

ekologiczna żywność

Klaster Mleczarski

Podkarpacko-Lubelski

Innowacyjny Klaster

Informatyczny // PKI

Podlaski Klaster

Drzewny

Klaster targowo –

kongresowo - usługowy

"Grono Targowe Kielce"

Klaster producentów

jachtów

Sieć "AVIA - SPLot" -

Lotnicze Centrum

Współpracy Gospodarczej

Podlaski Klaster

Piekarniczy

Klaster turystyczno-

uzdrowiskowy

Mazurskie Okna

Stowarzyszenie Grupy

Przedsiębiorców Przemysłu

Lotniczego DOLINA

LOTNICZA

Podlaski Klaster

Spożywczy

Pomidor z ziemi

sandomierskiej

Mebel Elbląg

Stowarzyszenie

Producentów Komponentów

Odlewniczych KOM-CAST

Podlaski Klaster

Obróbki Metali

Stowarzyszenie

Producentów

Komponentów

Odlewniczych KOM-CAST

Meble Lubawa

Działania polityki

Działania polityki

rozwoju klastra

rozwoju klastra

1

1

Tworzenie preferencji w dostępie do środków

Tworzenie preferencji w dostępie do środków

finansowych

finansowych

2,9

2,9

2

2

Kształtowanie infrastruktury na rzecz

Kształtowanie infrastruktury na rzecz

klastra

klastra

4,0

4,0

3

3

Działania na rzecz promocji klastra ze

Działania na rzecz promocji klastra ze

środków publicznych

środków publicznych

4,8

4,8

4

4

Tworzenie centrów technologii, inkubatorów

Tworzenie centrów technologii, inkubatorów

na potrzeby klastra

na potrzeby klastra

4,8

4,8

5

5

Stosowanie preferencji podatkowych i innych

Stosowanie preferencji podatkowych i innych

finansowych na rzecz klastra

finansowych na rzecz klastra

5,0

5,0

6

6

Dostosowanie systemu edukacji do potrzeb

Dostosowanie systemu edukacji do potrzeb

klastra

klastra

5,3

5,3

7

7

Stworzenie centrum clusteringu

Stworzenie centrum clusteringu

6,1

6,1

8

8

Identyfikacja podmiotów, formalizacja

Identyfikacja podmiotów, formalizacja

kanałów komunikacji np. strony WWW,

kanałów komunikacji np. strony WWW,

biuletyny, kooperacja

biuletyny, kooperacja

6,1

6,1

9

9

Tworzenie komórek organizacyjnych ds.

Tworzenie komórek organizacyjnych ds.

klastrów w urzędach administracji

klastrów w urzędach administracji

samorządowej

samorządowej

7,5

7,5

10

10

Raporty, analizy itp. dotyczące klastrów

Raporty, analizy itp. dotyczące klastrów

8,1

8,1

Pola współpracy

Pola współpracy

międzyregionalnej

międzyregionalnej

Lp

Lp

.

.

POLA WSPÓŁPRACY

POLA WSPÓŁPRACY

1

1

Rolnictwo i żywność ekologiczna

Rolnictwo i żywność ekologiczna

1,9

1,9

2

2

Nowoczesne przetwórstwo spożywcze i

Nowoczesne przetwórstwo spożywcze i

żywność wysokiej jakości

żywność wysokiej jakości

2,7

2,7

3

3

Turystyka

Turystyka

3,7

3,7

4

4

Nauka i szkolnictwo wyższe

Nauka i szkolnictwo wyższe

5,5

5,5

5

5

Energia ze źródeł odnawialnych

Energia ze źródeł odnawialnych

5,9

5,9

6

6

Technologie informatyczne

Technologie informatyczne

6,0

6,0

7

7

Przemysł lotniczy

Przemysł lotniczy

6,4

6,4

8

8

Medycyna, zdrowie, nowoczesne usługi

Medycyna, zdrowie, nowoczesne usługi

medyczne

medyczne

6,8

6,8

9

9

Branża drzewna w tym meblarstwo

Branża drzewna w tym meblarstwo

7,9

7,9

10

10

Budownictwo

Budownictwo

8,0

8,0

DOBRE PRAKTYKI

Województwo Lubelskie



DOLINA EKOLOGICZNEJ ŻYWNOŚCI



Sformułowanie strategii rozwoju jako

początek inicjatywy klastrowej



KLASTER KULTURY LUBELSZCZYZNY



Innowacyjna inicjatywa klastrowa w

sektorze kultury



LUBELSKIE DREWNO



Koordynacja parku maszynowego jako

podstawa kooperacji produkcyjnej

Województwo Podlaskie



PODLASKI KLASTER SPOŻYWCZY



Inicjowanie i wspieranie wielu inicjatyw w kluczowym dla

regionu sektorze (m.in. Stowarzyszenie Podlaski Klaster

Piekarniczy, Stowarzyszenie Klaster Spożywczy „Naturalnie z

Podlasia”); wymiana informacji w formie biuletynu;

współpraca w zakresie dostarczenia technologii - audyty

technologiczne (Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i

Przedsiębiorczości w Łomży)



PODLASKI KLASTER OBRÓBKI METALI



Rola organizacji trzeciego sektora jako brokera (Centrum

Promocji Podlasia

)



PODLASKI KLASTER DRZEWNY



Zaangażowanie samorządu wojewódzkiego w rozwój

inicjatywy (Urząd Marszałkowski)

Województwo Warmińsko-

Mazurskie



MAZURSKIE OKNA



Synergia działań wdrożeniowych RIS („Stymulowanie

innowacyjności gospodarki woj. warmińsko-mazurskiego

przez wspieranie klastrów – działania pilotażowe”) oraz

działań PARP (Projekt „Program szkoleń promujących

clustering

”)



MEBLE LUBAWA



Zaangażowanie agencji rozwoju regionalnego we

wdrażanie RIS,

poprzez tworzenie inicjatywy klastrowej



KLASTER BROWARÓW REGIONALNYCH



Ponadregionalny charakter inicjatywy, której

siedziba zlokalizowana jest w Olsztynie

Województwo Podkarpackie



STOWARZYSZENIE GRUPY PRZEDSIĘBIORCÓW

PRZEMYSŁU LOTNICZEGO DOLINA LOTNICZA



Współpraca z sektorem nauki i edukacji (ze szkołami –

wyposażenie

w sprzęt CNC, z Politechnika Rzeszowska – wiedza z zakresu

technologii lotniczych, kadra inżynierska, kształcenie pilotów

lotnictwa cywilnego)



STOWARZYSZENIE PRODUCENTÓW

KOMPONENTÓW ODLEWNICZYCH KOM-CAST



Koordynacja obsługi zamówień – kooperacja produkcyjna



PODKARPACKI KLASTER INFORMATYCZNY



Rola silnej firmy regionalnej jako lidera inicjatywy (Asseco

Poland S.A.)

Województwo

Świętokrzyskie



GRONO TARGOWE KIELCE



Wiodąca rola samorządu w powołaniu i rozwoju inicjatywy

klastrowej



KLASTER PRODUCENTÓW BIOMASY DLA POTRZEB

ENERGETYKI W WOJ. ŚWIĘTOKRZYSKIM



Współpraca samorządu i uczelni wyższej (Świętokrzyskie

Centrum Innowacji i Transferu Technologii przy Politechnice

Świętokrzyskiej)



POMIDOR Z ZIEMI SANDOMIERSKIEJ



Rola agencji rządowych w uświadamianiu potrzeby/klimatu

współpracy (Projekt „Program szkoleń promujących clustering”

realizowanego przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości)

Znaczenie klastrów

Znaczenie klastrów

dla gospodarek narodowych

dla gospodarek narodowych



Klastry uznawane są za katalizatory

Klastry uznawane są za katalizatory

poprawy koniunktury gospodarczej - ich

poprawy koniunktury gospodarczej - ich

liczba rośnie wraz z rozwojem gospodarki

liczba rośnie wraz z rozwojem gospodarki



Są

stymulatorami

innowacyjności

Są

stymulatorami

innowacyjności

wewnętrznej i

wewnętrznej i

 

 

środowiskowej

środowiskowej



Aktywizują

eksport

i przyciągają

Aktywizują

eksport

i przyciągają

zagraniczne inwestycje

zagraniczne inwestycje

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ