Wstęp do socjologii

Wstęp do socjologii

Biurokracja

Biurokracja

Dr hab.Adam Jelonek

Władza...

Władza...

Władza relacyjna (vs. władza sieciowa)

„Naga władza” Harold Laswell (1902-1978)

Władza prawomocna Max Weber (1864-
1920)
Gospodarka i społeczeństwo

Typy władzy prawomocnej

Typy władzy prawomocnej



Władza charyzmatyczna



Władza tradycyjna

(tradycjonalna)



Władza legalna

Władza charyzmatyczna

Władza charyzmatyczna



oparta na pewnych specyficznych i wyjątkowych cechach charakteru,
heroizmie, świętości danej jednostki, a także na normatywnych
wzorach postępowania i wynikającego z nich ładu jaki ona objawiła
lub ustanowiła



Źródło władzy - unikalne cechy
jednostki (charyzma)



Przykłady



Czy władza charyzmatyczna może być
dziedziczona????

Tybet...

Tybet...



Tenzin Gyatso XIV Dalajlama

Przywódcy religijni Tybetu od 1391 roku uznawani za inkarnację

Avalokitesvary -Buddy Litościwego od XVII wieku do 1959 roku także
przywódca rządu Tybetu. (V Dalajlama zjednoczył Tybet korzystajac z
poparcia mongolskiego chana Gushri.

Po śmierci kolejnego Dalajlamy- trwające kilka lat poszukiwanie jego

inkarnacji -tulku- następnie szkolonego przez innych Lamów w
Lhassie.

Podobnie losowanie inkarnacji Panchen Lamy.

Władza tradycyjna

Władza tradycyjna

(tradycjonalna)

(tradycjonalna)



związana silnie z przekonaniem o świętości nieprzemijającej tradycji i
legitymizacji statusu tych, którzy sprawują zgodnie z nią władzę

Typy władzy tradycjonalnej
-patriarchalna
-stanowa

Władza legalna

Władza legalna

Oparta na prawie- „umowie

społecznej”

Racjonalny sposób

Racjonalny sposób

organizacji społecznej

organizacji społecznej

Biurokracja- typ idealny

Cechy biurokracji

Cechy biurokracji



Podlegają władzy jedynie w zakresie swoich oficjalnych obowiązków o
bezosobowym charakterze.



Hierarchia urzędów w jakich działają jest jasno zdefiniowana.



Każdy urząd odznacza się jasno zdefiniowanym zakresem kompetencji.



Sprawowanie urzędu powiązane jest z dobrowolnie zawartą umową.



Bardzo istotną rolę przy wyborze kandydata odgrywają jego kwalifikacje
zawodowe.



Pobory biurokratów odznaczają się ustaloną wysokością, wypłacaną w
gotówce.



Sprawowany urząd jest traktowany jako jedyne lub główne zatrudnienie danej
osoby.



Urzędnik pracuje w całkowitym oderwaniu od własności środków
administrowania i nie ma prawa do "zawłaszczenia" swojego stanowiska.



Jest on poddany ścisłej, systematycznej dyscyplinie i kontroli.

Dysfunkcje biurokracji

Dysfunkcje biurokracji

Robert K. Merton

Robert K. Merton

(1910-2003)

(1910-2003)

Teoria socjologiczna i

Teoria socjologiczna i

struktura społeczna

struktura społeczna

Wyuczona nieudolność

Wyuczona nieudolność

Thorstein Veblen (1857-1929)

Thorstein Veblen (1857-1929)

Osobowość biurokratyczna

Osobowość biurokratyczna

człowiek organizacji

człowiek organizacji

Nadspecjalizacja czyni z jednostek urzędników nieświadomych szerszych

Nadspecjalizacja czyni z jednostek urzędników nieświadomych szerszych

konsekwencji swoich działań

konsekwencji swoich działań

Prawo Parkinsona

Prawo Parkinsona

Cyril N. Parkinson

Cyril N. Parkinson

Parkinson's Law: The Pursuit of Progress (

1958

).

Wykonanie czynności

zajmuje dokładnie tyle

czasu, ile czasu można jej

poświęcić

Zasada Petera

Zasada Petera

Laurence J. Peter (1919-1990)

The Peter Principle,

1969

W organizacji hierarchicznej każdy

awansuje aż do osiągnięcia
własnego progu niekompetencji

Zasada Gilberta

Zasada Gilberta

Scott Adams (1957-)

Scott Adams (1957-)

Przedsiębiorstwa zawsze promują na

najwyższe stanowiska swoich najmniej
kompetentnych pracowników żeby
ograniczyć szkody które piastujący te
stanowiska mogliby wyrządzić.

Biurokratyczne błędne koło

Biurokratyczne błędne koło

Michel Crozier (1922-)

Michel Crozier (1922-)

też Paragraf 22 Joseph Heller

też Paragraf 22 Joseph Heller

biurokracja kreuje coraz więcej norm i zasad których złożoność rośnie a

biurokracja kreuje coraz więcej norm i zasad których złożoność rośnie a

koordynacja maleje co z kolei prowadzi do tworzenia zasad sprzecznych

koordynacja maleje co z kolei prowadzi do tworzenia zasad sprzecznych

ze sobą

ze sobą

Zależność biurokracji i

Zależność biurokracji i

demokracji

demokracji

Żelazne (spiżowe) prawo oligarchii

Roberto Michelsa (1876-1936)

Czy biurokracja jest

Czy biurokracja jest

jedynym „racjonalnym”

jedynym „racjonalnym”

modelem organizacji

modelem organizacji

społecznej?

społecznej?



Modele piramidalne



Modele segmentowe