CO TO JEST OTYŁOŚĆ

CO TO JEST OTYŁOŚĆ

?

?

Otyłość jest przewlekłą chorobą spowodowana

Otyłość jest przewlekłą chorobą spowodowana

nadmierną podażą energii zawartej w pokarmach

nadmierną podażą energii zawartej w pokarmach

w stosunku do zapotrzebowania organizmu,

w stosunku do zapotrzebowania organizmu,

skutkiem czego jest magazynowanie nadmiaru w

skutkiem czego jest magazynowanie nadmiaru w

postaci tkanki tłuszczowej.

postaci tkanki tłuszczowej.

Rozróżnia się dwa typy otyłości: otyłość

Rozróżnia się dwa typy otyłości: otyłość

pierwotną i wtórną. Otyłość wtórna może być

pierwotną i wtórną. Otyłość wtórna może być

spowodowana: wadami chromosomalnymi,

spowodowana: wadami chromosomalnymi,

zaburzeniami układu nerwowego, czy też

zaburzeniami układu nerwowego, czy też

stosowaniem leków. Otyłość pierwotna może być

stosowaniem leków. Otyłość pierwotna może być

uwarunkowana genetycznie (brak genów

uwarunkowana genetycznie (brak genów

odpowiedzialnych za prawidłową przemianę

odpowiedzialnych za prawidłową przemianę

materii), szacuje się, że jest tak u około 40%

materii), szacuje się, że jest tak u około 40%

pacjentów. Inną przyczyną otyłości pierwotnej

pacjentów. Inną przyczyną otyłości pierwotnej

jest prowadzenie nieodpowiedniego stylu życia.

jest prowadzenie nieodpowiedniego stylu życia.

PRZYCZYNY

PRZYCZYNY

OTYŁOŚCI

OTYŁOŚCI

Najczęstszą przyczyną powstawania otyłości

Najczęstszą przyczyną powstawania otyłości

jest przekarmianie (zbyt duża

jest przekarmianie (zbyt duża

wartość energetyczna

wartość energetyczna

pożywienia w stosunku

pożywienia w stosunku

do zapotrzebowania organizmu).

do zapotrzebowania organizmu).

-

-

czynniki

czynniki

genetyczne

genetyczne

– mogą odgrywać rolę

– mogą odgrywać rolę

w powstaniu otyłości lub zwiększać

w powstaniu otyłości lub zwiększać

podatność na jej rozwój. Istnieją genetycznie

podatność na jej rozwój. Istnieją genetycznie

uwarunkowane zespoły chorobowe, w których

uwarunkowane zespoły chorobowe, w których

dochodzi do nadmiernego gromadzenia się

dochodzi do nadmiernego gromadzenia się

tkanki tłuszczowej w organizmie. Należą do

tkanki tłuszczowej w organizmie. Należą do

nich:

nich:

zespół

zespół

Pradera-Williego

Pradera-Williego

,

,

zespół

zespół

Laurence'a-Moona-Biedla

Laurence'a-Moona-Biedla

,

,

zespół Cohena

zespół Cohena

oraz

oraz

zespół

zespół

Carpentera

Carpentera

.

.



czynniki biologiczne

czynniki biologiczne

– również odgrywają rolę w

– również odgrywają rolę w

powstaniu otyłości. Uszkodzenie podwzgórza (

powstaniu otyłości. Uszkodzenie podwzgórza (

proces

proces

zapalny lub nowotworowy

zapalny lub nowotworowy

) i jąder brzuszno-

) i jąder brzuszno-

przyśrodkowych podwzgórza mogą powodować

przyśrodkowych podwzgórza mogą powodować

rozwój otyłości. Dochodzi wtedy do nadmiernego

rozwój otyłości. Dochodzi wtedy do nadmiernego

przyjmowania pokarmów oraz zaburzeń układu

przyjmowania pokarmów oraz zaburzeń układu

autonomicznego.

autonomicznego.



czynniki farmakologiczne

czynniki farmakologiczne

– do

– do

leków

leków

, których

, których

przyjmowanie może prowadzić do zwiększenia masy

przyjmowanie może prowadzić do zwiększenia masy

ciała należą

ciała należą

leki przeciwdepresyjne

leki przeciwdepresyjne

(

(

amitryptylina

amitryptylina

,

,

doksepin

doksepin

),

),

leki

leki

przeciwlękowe

przeciwlękowe

,

,

leki psychotropowe

leki psychotropowe

(

(

pochodne

pochodne

fenotiazyny

fenotiazyny

), przeciwpadaczkowe (

), przeciwpadaczkowe (

kwas

kwas

walproinowy

walproinowy

,

,

karbamazepina

karbamazepina

), kortykosteroidy,

), kortykosteroidy,

niektóre beta-adrenolityki i

niektóre beta-adrenolityki i

insulina

insulina



czynniki środowiskowe

czynniki środowiskowe

– wśród których największe

– wśród których największe

znaczenie ma

znaczenie ma

aktywność fizyczna

aktywność fizyczna

jako forma

jako forma

wydatkowania dostarczonych zasobów energetycznych. Na

wydatkowania dostarczonych zasobów energetycznych. Na

skutek postępu technologicznego możliwe stało się znaczące

skutek postępu technologicznego możliwe stało się znaczące

zmniejszenie wydatku energetycznego związanego z

zmniejszenie wydatku energetycznego związanego z

codzienną aktywnością. Równocześnie zwiększył się dostęp

codzienną aktywnością. Równocześnie zwiększył się dostęp

do żywności i jej konsumpcja. Wzrosła również wartość

do żywności i jej konsumpcja. Wzrosła również wartość

energetyczna łatwo dostępnego pokarmu, który jest

energetyczna łatwo dostępnego pokarmu, który jest

dodatkowo ubogi w witaminy, sole mineralne i błonnik.

dodatkowo ubogi w witaminy, sole mineralne i błonnik.

Regularna aktywność fizyczna zapobiega nadwadze i otyłości.

Regularna aktywność fizyczna zapobiega nadwadze i otyłości.



czynniki psychologiczne

czynniki psychologiczne

– takie jak

– takie jak

zaburzenia nastroju

zaburzenia nastroju

mogą być przyczyną powstawania nadwagi. Osoby, u których

mogą być przyczyną powstawania nadwagi. Osoby, u których

występuje tendencja do przyrostu masy ciała, podczas

występuje tendencja do przyrostu masy ciała, podczas

każdego kolejnego nawrotu

każdego kolejnego nawrotu

depresji

depresji

zwiększają swoją masę

zwiększają swoją masę

ciała. Osoby chore uczą się, że jedząc mogą częściowo

ciała. Osoby chore uczą się, że jedząc mogą częściowo

zmniejszać objawy depresji, poprzez dostarczenie

zmniejszać objawy depresji, poprzez dostarczenie

krótkotrwałej przyjemności.

krótkotrwałej przyjemności.

KONSEKWENCJE

KONSEKWENCJE

OTYŁOŚCI

OTYŁOŚCI



Najczęstszymi chorobami układu krążenia związanymi z otyłością

Najczęstszymi chorobami układu krążenia związanymi z otyłością

są:

są:



Choroba wieńcowa. Nadwaga zwiększa zagrożenie chorobą

Choroba wieńcowa. Nadwaga zwiększa zagrożenie chorobą

wieńcową szczególnie u młodych mężczyzn. Większość badań

wieńcową szczególnie u młodych mężczyzn. Większość badań

wskazuje, że otyłość typu trzewnego stanowi niezależny czynnik

wskazuje, że otyłość typu trzewnego stanowi niezależny czynnik

ryzyka. Nasilenie miażdżycy, skłonność do zakrzepicy, wzrost

ryzyka. Nasilenie miażdżycy, skłonność do zakrzepicy, wzrost

masy mięśnia serca powodujący zwiększone zapotrzebowanie na

masy mięśnia serca powodujący zwiększone zapotrzebowanie na

tlen nieuchronnie prowadzą do szybkiego rozwoju choroby

tlen nieuchronnie prowadzą do szybkiego rozwoju choroby

wieńcowej.

wieńcowej.



Nadciśnienie tętnicze i otyłość maja, jak się sądzi, współne

Nadciśnienie tętnicze i otyłość maja, jak się sądzi, współne

czynniki etiologiczne (genetyczne i środowiskowe). Przy 20%

czynniki etiologiczne (genetyczne i środowiskowe). Przy 20%

nadwadze ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego wzrasta 3-

nadwadze ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego wzrasta 3-

krotnie. Obniżenie masy ciała redukuje wartość skurczowego

krotnie. Obniżenie masy ciała redukuje wartość skurczowego

ciśnienia

ciśnienia

tętniczego

tętniczego



Niewydolność serca występuje 2-krotnie częściej u osób otyłych.

Niewydolność serca występuje 2-krotnie częściej u osób otyłych.



Zaburzenia rytmu serca pojawiaja się 10 razy częściej u osób z

Zaburzenia rytmu serca pojawiaja się 10 razy częściej u osób z

nadwagą i przerostem mięśnia serca. U nich również częstsza jest

nadwagą i przerostem mięśnia serca. U nich również częstsza jest

nagła śmierć sercowa spowodowana komorowymi zaburzeniami

nagła śmierć sercowa spowodowana komorowymi zaburzeniami

rytmu (częstoskurczem komorowym lub migotaniem komór).

rytmu (częstoskurczem komorowym lub migotaniem komór).



Udary mózgu związane z nadciśnieniem tętniczym są tzw. udarami

Udary mózgu związane z nadciśnieniem tętniczym są tzw. udarami

krwotocznymi, tj. spowodowanymi pęknięciem małego naczynia w

krwotocznymi, tj. spowodowanymi pęknięciem małego naczynia w

obrębie mózgu na skutek nadmiernego ciśnienia tętniczego. Jednak

obrębie mózgu na skutek nadmiernego ciśnienia tętniczego. Jednak

u osób otyłych dochodzi równie często do tzw. udarów

u osób otyłych dochodzi równie często do tzw. udarów

niedokrwiennych, spowodowanych zakrzepicą w obrębie naczyń

niedokrwiennych, spowodowanych zakrzepicą w obrębie naczyń

mózgu. Skłonnośc do zakrzepów jest charakterystyczna dla

mózgu. Skłonnośc do zakrzepów jest charakterystyczna dla

otyłości.

otyłości.



Choroby naczyń: zapalenia tętnic kończyn dolnych,

Choroby naczyń: zapalenia tętnic kończyn dolnych,

zakrzepowe zapalenie żył, żylaki podudzi należą do

zakrzepowe zapalenie żył, żylaki podudzi należą do

typowych chorób osób otyłych.

typowych chorób osób otyłych.

Wśród innych schorzeń wysuwają się na czoło: choroby

Wśród innych schorzeń wysuwają się na czoło: choroby

układu oddechowego, powikłania ze strony wątroby i

układu oddechowego, powikłania ze strony wątroby i

dróg żółciowych, zmiany zwyrodnieniowe kośćca,

dróg żółciowych, zmiany zwyrodnieniowe kośćca,

nowotwory (np. rak trzonu macicy i rak sutka u

nowotwory (np. rak trzonu macicy i rak sutka u

kobiet oraz rak gruczołu krokowego i rak jelita

kobiet oraz rak gruczołu krokowego i rak jelita

grubego u mężczyzn) oraz powikłania metaboliczne

grubego u mężczyzn) oraz powikłania metaboliczne

(cukrzyca, dna moczanowa, hiperlipidemia) i

(cukrzyca, dna moczanowa, hiperlipidemia) i

endokrynologiczne (np. zaburzenia miesiączkowania,

endokrynologiczne (np. zaburzenia miesiączkowania,

nadnierne owłosienie u kobiet, czy ginekomastia u

nadnierne owłosienie u kobiet, czy ginekomastia u

mężczyzn.

mężczyzn.

OBJAWY

OBJAWY



Szybkie spożywanie pokarmów,

Szybkie spożywanie pokarmów,



niewłaściwa kultura jedzenia,

niewłaściwa kultura jedzenia,



brak aktywności fizycznej

brak aktywności fizycznej



stosowanie używek

stosowanie używek



czynniki psychologiczne

czynniki psychologiczne



Sytuacje stresowe

Sytuacje stresowe

LECZENIE

LECZENIE



Dieta

Dieta



zalecenia dietetyczne oprócz zmniejszenia

zalecenia dietetyczne oprócz zmniejszenia

kaloryczności posiłków powinny polegać przede

kaloryczności posiłków powinny polegać przede

wszystkim na ograniczeniu spożycia tłuszczu oraz

wszystkim na ograniczeniu spożycia tłuszczu oraz

cukrów prostych. Jednocześnie należy zalecać jak

cukrów prostych. Jednocześnie należy zalecać jak

największe spożycie warzyw i owoców oraz

największe spożycie warzyw i owoców oraz

całkowite unikanie konsumpcji alkoholu. Ubytek

całkowite unikanie konsumpcji alkoholu. Ubytek

masy ciała i tempo jego uzyskiwania będzie

masy ciała i tempo jego uzyskiwania będzie

zależało od wielkości deficytu energetycznego -

zależało od wielkości deficytu energetycznego -

różnicy między energią uzyskiwaną w diecie a

różnicy między energią uzyskiwaną w diecie a

wydatkowaną przez organizm.

wydatkowaną przez organizm.



Ruch

Ruch



wzmożona aktywność fizyczna stanowi obok diety

wzmożona aktywność fizyczna stanowi obok diety

podstawowy element kuracji odchudzającej.

podstawowy element kuracji odchudzającej.

Ułatwia ona utratę energii, wyrównuje

Ułatwia ona utratę energii, wyrównuje

współistniejące zaburzenia metaboliczne.

współistniejące zaburzenia metaboliczne.

Aktywność fizyczna zapobiega obniżeniu

Aktywność fizyczna zapobiega obniżeniu

podstawowej przemiany materii po odchudzaniu

podstawowej przemiany materii po odchudzaniu

oraz efektowi jo-jo. Rodzaj ćwiczeń powinien być

oraz efektowi jo-jo. Rodzaj ćwiczeń powinien być

akceptowany przez odchudzającą się osobę i

akceptowany przez odchudzającą się osobę i

dostosowany do rozkładu dnia. Bardzo motywujące

dostosowany do rozkładu dnia. Bardzo motywujące

są ćwiczenia w grupach koedukacyjnych.

są ćwiczenia w grupach koedukacyjnych.

Intensywność ćwiczeń powinna uwzględniać

Intensywność ćwiczeń powinna uwzględniać

wydolność krążeniowo-oddechową i sprawność

wydolność krążeniowo-oddechową i sprawność

ruchową.

ruchową.



Leki

Leki



leczenie farmakologiczne otyłości należy

leczenie farmakologiczne otyłości należy

rozpocząć, gdy:

rozpocząć, gdy:



BMI jest wyższe niż 30 kg/m2

BMI jest wyższe niż 30 kg/m2



BMI jest niższe, ale współistnieją choroby

BMI jest niższe, ale współistnieją choroby

związane z otyłością (cukrzyca typu II,

związane z otyłością (cukrzyca typu II,

nadciśnienie, hiperlipidemia)

nadciśnienie, hiperlipidemia)



próby leczenia samą dietą i wysiłkiem

próby leczenia samą dietą i wysiłkiem

fizycznym zakończyły się niepowodzeniem

fizycznym zakończyły się niepowodzeniem

CO TO JEST NADWAGA

CO TO JEST NADWAGA

?

?



Nadwaga

Nadwaga

to problem znaczącej

to problem znaczącej

części społeczeństwa. W ich rozwoju

części społeczeństwa. W ich rozwoju

odgrywają rolę zarówno czynniki

odgrywają rolę zarówno czynniki

genetyczne jak i środowiskowe.

genetyczne jak i środowiskowe.

PRZYCZYNY NADWAGI

PRZYCZYNY NADWAGI



Nadwaga (najczęściej spowodowana

Nadwaga (najczęściej spowodowana

dodatnim bilansem energetycznym)

dodatnim bilansem energetycznym)

oznacza zwiększenie masy ciała

oznacza zwiększenie masy ciała

spowodowane zgromadzeniem

spowodowane zgromadzeniem

nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej.

nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej.

OBJAWY NADWAGI

OBJAWY NADWAGI



* obciążenia rodzinne

* obciążenia rodzinne

* siedzący tryb życia

* siedzący tryb życia

* niska aktywność fizyczna

* niska aktywność fizyczna

* częste spożywanie pokarmów

* częste spożywanie pokarmów

* stres

* stres

* jedzenie zbyt dużej ilości pokarmów

* jedzenie zbyt dużej ilości pokarmów

bogatych w tłuszcze zwierzęce i cukry

bogatych w tłuszcze zwierzęce i cukry

proste (np. batony, boczek)

proste (np. batony, boczek)

KONSEKWENCJE NADWAGI

KONSEKWENCJE NADWAGI



Zaburzenia układu pokarmowego

Zaburzenia układu pokarmowego



Zapalenie guzków krwawniczych z

Zapalenie guzków krwawniczych z

powodu braku ruchu

powodu braku ruchu



Hemoroidy

Hemoroidy



Kamica woreczka żółciowego

Kamica woreczka żółciowego



Zaparcia

Zaparcia

LECZENIE

LECZENIE



Dieta

Dieta



Ćwiczenia

Ćwiczenia



Leki

Leki