ZABURZENIA

ODŻYWIANIA

…

Zaburzenia odżywiania występują pod

dwiema postaciami: jadłowstrętu
psychicznego, czyli anoreksji
(anorexia nervosa), oraz żarłoczności
psychicznej, czyli bulimii

ANOREKSJA

• Jadłowstręt psychiczny jest

chorobą – jak nazwa

wskazuje - psychiczną, w

której występuje spaczony

obraz własnego ciała. Chorzy

są przekonani, że są zbyt

grubi, więc stosują dietę

doprowadzającą do

wyniszczenia organizmu. Nie

przyjmują do świadomości

swego ciężkiego stanu

starając się utrzymać

skrajnie niską masę ciała

przez stosowanie diety,

zwiększenie aktywności

fizycznej a także innymi

metodami.

PRZYCZYNY CHOROBY

•

Przyczyna tej choroby nie jest

znana. Najczęściej choroba jest

stwierdzana u dziewcząt i młodych

kobiet, szczególnie w wieku

pomiędzy 13 a 14 rokiem życia

oraz pomiędzy 17 a 18 r. ż., z

częstością do 1% w całej populacji.

U chłopców i mężczyzn anoreksja

pojawia się około 10-20 razy

rzadziej.

•

Częstość występowania jest

zależna od czynników społecznych i

kulturowych w danym środowisku.

Promowana obecnie szczupła

sylwetka jako wzór korzystnego

wyglądu sprzyja występowaniu

jadłowstrętu. Najwięcej

przypadków tej choroby

zaobserwowano wśród tancerek.

Częsta jest też ta choroba wśród

modelek, zdarza się wśród np.

skoczków narciarskich. Może

jednak dotknąć każdego

WYGLĄD OSOBY CHOREJ

• Osobę z anoreksją

charakteryzuje skrajnie

szczupłe wyniszczone ciało,

zaostrzają się rysy twarzy,

skóra jest sucha, pokryta jest

owłosieniem typu meszek,

tkanka tłuszczowa prawie

całkiem zanika.

• Przede wszystkim osoby chore

nie zdają sobie sprawy z

choroby. Mimo wyniszczenia

taka osoba nadal uważa, że

jest zbyt „gruba”. W tej

chorobie istnieje zaburzone

postrzeganie obrazu własnego

ciała - chorzy nie zdają sobie

sprawy z tego, jak bardzo są

wyniszczeni, nie widzą swojej

„chudości”.

CECHY OSOBOWOŚCI OSOBY

CHOREJ

• U osób chorych na anoreksję

występują charakterystyczne

cechy osobowości: brak

gotowości do nawiązywania

kontaktów z innymi ludźmi,

odsuwanie się od innych,

utrata przyjaciół.

Perfekcjonizm - osoby chore są

solidne, koncentrują się na

nauce i pracy, cechuje je duża

potrzeba sukcesu. Cechuje je

także niepewność, lęk przed

niepowodzeniami, nadmierny

krytycyzm wobec siebie.

Charakterystyczna jest niska

samoocena i brak wiary w

siebie. Stan depresji,

niepokoju i społecznego

wycofania często poprzedza

pojawienie się choroby.

INNE OBJAWY ANOREKSJI

•

Często spotykanymi objawami są bóle

brzucha, wymioty, nietolerancja zimna,

hipotermia (obniżona temperatura

ciała) i zaparcia. Niektórzy chorzy

nadużywają środków

przeczyszczających - w takich

przypadkach zaparcia występują na

przemian z biegunką. Serce bije zbyt

wolno (bradykardia).

•

U młodszych dziewcząt proces

dojrzewania zostaje zatrzymany,

następuje zmniejszenie objętości

tkanki gruczołowej sutków, zwolnienie

procesu wzrostu. U kobiet starszych

następuje zatrzymanie miesiączki. Po

ponadrocznym okresie trwania

choroby pojawia się osteopenia, a

następnie występują osteoporoza i

złamania kości. Wraz z rozwojem

choroby charakterystyczna jest coraz

większa drażliwość, trudno jest

spokojnie porozmawiać z osobą chorą

na anoreksję.

KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE

• Możemy podejrzewać anoreksję,

gdy osoba np:

•

przeżywa silny lęk przed przybraniem

na wadze lub otyłością, nawet jeśli ma

niedowagę;

•

nie chce utrzymać wagi w granicach

normy dla swojego wieku i wzrostu, co

nie jest spowodowane żadnym

schorzeniem fizycznym ani

psychicznym;

•

nieprawidłowo ocenia wagę własnego

ciała, wymiary i sylwetkę;

•

lekceważy skutki nagłego spadku wagi;

•

w okresie dojrzałości płciowej (po

okresie pokwitania) cierpi na wtórny

brak miesiączki w ciągu co najmniej 3

miesięcy;

•

spożywa posiłki w samotności (ze

wstydu przed innymi);

•

gotuje dla innych tzw. "zdrowe posiłki";

DIAGNOZA

•

Diagnoza

•

Jeśli do szpitala trafia kobieta, ważąca

mniej niż 45 kg to prawdopodobnie

cierpi ona na anoreksję. Jednak

zdiagnozowanie tej choroby jest

bardzo trudne.

•

Osoby z zaburzeniami typu

psychotycznego mogą być

przekonane, że ich żywność jest

zatruta, odmawiać jedzenia i znacznie

chudnąć. Unikanie jedzenia może być

także skutkiem depresji, ponieważ

chory nie jest w stanie skoncentrować

się na tej czynności. Odmawianie

przyjmowania pokarmów może być

także spowodowane chorobami

nowotworowymi lub innymi.

•

Dlatego, aby z całkowitą pewnością

stwierdzić, że przyczyną utraty wagi

jest anoreksja, trzeba mieć pewność,

że pacjent nie cierpi na żadną inną

chorobę psychiczną ani fizyczną.

BULIMIA

-żarłoczność

psychiczna

• Bulimia, podobnie jak anoreksja jest chorobą o podłożu

psychicznym. Są to okresowe napady żarłoczności z utratą kontroli

nad ilością spożywanych pokarmów - są to ataki przymusu

jedzenia, nad którymi pacjent nie potrafi zapanować. Chorzy na

bulimię czują się głodni nawet bezpośrednio po jedzeniu. Bulimia

jest tez czasem określana jako wilczy głód, wilczy apetyt.

• Okresem życia, w którym szczególnie często pojawiają się

zaburzenia odżywiania jest okres młodzieńczy między 12 a 14

rokiem życia oraz między 18 a 21 rokiem życia. Występuje w tym

czasie duża aktywność hormonalna, intensywny rozwój fizyczny,

ponadto wzrost zainteresowań oraz rozwój myślenia

abstrakcyjnego. Tworzy się indywidualność młodej osoby,

kształtuje się tożsamość psychoseksualna.

• Tym zmianom towarzyszyć może szczególne rozchwianie emocji.

Pojawia się bunt przeciwko np. rodzicom, szkole. Uwaga

koncentruje się na własnym wyglądzie i figurze. U dziewcząt stres

związany z dojrzewaniem biologicznym jest większy, stąd

prawdopodobnie częstsza zachorowalność na bulimię i anoreksję.

…

•

Na zaburzenia odżywiania cierpią najczęściej dziewczęta i młode kobiety, których

kariera zawodowa jest związana z koniecznością utrzymywania szczupłej sylwetki i

kontroli swojego ciała. Są to więc młode tancerki, uczennice szkół baletowych, czy

modelki.

•

Ponadto wpływ na wystąpienie bulimii mają takie czynniki jak niska samoocena i

towarzyszące im częste okresy niepokoju, które mogą łagodzić gwałtowne napady

obżarstwa. Innym czynnikiem są stresujące wydarzenia życiowe (kłótnie, choroby,

śmierć w rodzinie). Anoreksja i bulimia często mają podłoże w niewłaściwych,

konfliktowych relacjach z najbliższymi. Osoby z bulimią czasem traktują jedzenie jako

namiastkę miłości - osoba, która czuje się osamotniona, pusta i niekochana, je, aby

zrekompensować sobie te negatywne uczucia.

•

W początkowym okresie choroby pacjentki zwykle podejmują odchudzanie się,

ograniczają jedzenie i nakładają na siebie szereg restrykcji żywieniowych.

Ograniczanie jedzenia, zaburzenie rytmu posiłków w ciągu dnia wywołuje narastające

uczucie głodu. Pacjentki próbują w jakiś sposób oszukiwać głód podejmując różne

działania odwracające uwagę od głodu lub używając czegoś, co mogłoby przejściowo

wypełnić żołądek (np. wypijanie większej ilości płynów).

•

Wszystkie te zabiegi okazują się prędzej czy później nieskuteczne i w efekcie długich

okresów głodzenia u pacjentek pojawiają się napady objadania się. Powtarzające się

napady objadania się w istotny sposób wpływają na zwiększenie wagi ciała, dlatego

chore z bulimią pomimo ponawianych prób odchudzania się utrzymują wagę na

poziomie prawidłowym lub zbliżonym do prawidłowego (nie tak jak w anoreksji, gdzie

dochodzi do wyniszczenia organizmu).

…

• Próby odwrócenia uwagi od odczuć głodu poprzez angażowanie się w

intensywne działania przyczyniają się do tego, że większość napadów

bulimicznych ma miejsce wieczorem lub w nocy, kiedy pacjentki przebywają

w domu po ukończonych zajęciach w szkole lub po skończonej pracy.

• Osoby z bulimią zdają sobie sprawę, że jedzenie wymknęło się im spod

kontroli. Odczuwają lęk przed przytyciem. Próbują między okresami

obżarstwa rygorystycznie przestrzegać diety i opanować napady

żarłoczności. Wstydzą się tego i utrzymują w tajemnicy przed najbliższym

otoczeniem.

• Obawa przed przybraniem na wadze powoduje, że osoby te stosują diety aż

do głodowania między napadami objadania się. Czasem intensywnie ćwiczą

(pływanie, biegi, gimnastyka), prowokują wymioty oraz nadużywają środków

przeczyszczających i moczopędnych. Bywa też tak, że po wymiotach

odczuwają tak wielką ulgę, że przejadają się po to, aby je wywołać.

• Przebieg choroby jest przewlekły, często z towarzyszącą depresją,

niepokojem i utrudnionym kontaktem z rówieśnikami. Częste wymiotowanie

może powodować schorzenia dziąseł i ubytki zębów, odwodnienie,

zaburzenia równowagi elektrolitowej, a co za tym idzie - zaburzenia pracy

serca. Dochodzić może też do uszkodzenie nerek, odwrócenie perystaltyki

jelit, tężyczki, napadów padaczkowych, osłabienia mięśni, znacznego spadku

masy ciała. W skrajnych przypadkach bulimia prowadzi do poważnych

zaburzeń rytmu pracy serca, mogących spowodować śmierć.

DIAGNOZA CHOROBY

• Rozpoznanie bulimii lekarz opiera na określonych

kryteriach. Są nimi

:

• powtarzające się ataki niepohamowanego jedzenia, brak

możliwości przerwania ataku jedzenia,

• występowanie co najmniej dwóch ataków tygodniowo przez

ostatnie 3 miesiące,

• reagowanie na atak wywoływaniem wymiotów, użyciem środków

przeczyszczających, wprowadzeniem głodówki lub intensywnych

ćwiczeń fizycznych,

• stała nadmierna troska o wygląd zewnętrzny i masę ciała.

• Przy podejrzeniu nieprawidłowości zachodzących w organizmie

należy zawsze zgłosić się do lekarza - lekarz poprowadzi właściwą

diagnostykę pozwalającą na postawienie rozpoznania i wdroży

następnie odpowiednie do rozpoznania leczenie

• Bulimia jest chorobą poważną i trudną w leczeniu. W leczeniu

bulimii stosuje się głównie psychoterapię, ponieważ obsesja

chorych by nie być otyłym ma podłoże w zaburzonym obrazie

własnej osoby.

Objadanie się

Objadanie się

•

objadanie się - wynika z wewnętrznego przymusu, wiąże się m.in. z: nadmiernym

spożywaniem wysokokalorycznych pokarmów, częstym stosowaniem różnorakich diet

odchudzających, powstrzymywaniem się od jedzenia w obecności innych osób,

wycofywaniem się z życia towarzyskiego i aktywności fizycznej, postępującym

zmęczeniem i brakiem energii. Ponieważ nie dochodzi do przeczyszczania się ani

ćwiczeń fizycznych, osoba systematycznie przybiera na wadze i staje się otyła.

Wynikają z tego takie konsekwencje psychologiczne jak: jeszcze większe

zaabsorbowanie jedzeniem i własnym wyglądem, snucie fantazji na temat

schudnięcia, fałszywe poczucie władzy i niezależności wynikające z nieograniczonego

objadania się, zły stan psychiczny wynikający z braku kontroli nad jedzeniem i

przyrostem masy ciała. Osoby cierpiące na to zaburzenie nieprawidłowo interpretują

bodźce płynące z własnego ciała, a dokładnie - mylą emocje z głodem. W wyniku tego

każde napięcie emocjonalne, konflikt, a nawet pozytywne, ale intensywne

emocjonalnie wydarzenie, staje się powodem sięgania po jedzenie. Krótkotrwały

skutek jest zgodny z oczekiwaniem, polega bowiem na rozładowaniu napięcia i jest

odczuwane jako wyciszenie, uspokojenie, zapełnienie wewnętrznej pustki.

Pojawiające się jednak wkrótce poczucie winy powoduje ponowne narastanie

napięcia. Można metaforycznie powiedzieć, że odczuwany w tym przypadku głód jest

głodem emocjonalnym, nie pokarmowym. Najbardziej narażone na kompulsywne

objadanie się są osoby: z niską samoświadomością, małą umiejętnością radzenia

sobie ze stresem, wychowane w rodzinach, gdzie jedzenie związane było wyrażaniem

emocji (np. gdy jesteś smutny - zjedz ciastko, gdy świętujemy - jemy obfity obiad)

oraz gdzie przywiązywało się ważność do spożywania określonych potraw i w

określonym czasie, bez względu na apetyt.

Objawy:

• odczuwanie silnej potrzeby jedzenia zaraz po

posiłku lub w niedługim odstępie czasu

• zwiększona tolerancja na jedzenie- zjadanie coraz

większych ilości pożywienia

• odczuwanie silnego przymusu jedzenia w stresie

• trudność w zakończeniu jedzenia

• poświęcanie coraz większej ilości czasu i pieniędzy

na jedzenie

• zaniżona samoocena i występowanie poczucia winy

• ukrywanie faktu jedzenia, zaprzeczanie

• obiecywanie sobie zaprzestania objadania się

Najważniejsze to

zaakceptować

siebie!!