ROZSZCZEP

KRĘGOSŁUPA

Jest to wada rozwojowa
kręgosłupa. Polega ona na
niewykształceniu tylnej części
łuków kręgowych i często
uszkodzeniu w obrębie rdzenia
kręgowego. Powstaje w pierwszym
miesiącu ciąży. Tkanka, z której
powstaje skóra i układ nerwowy
zagina się dogrzbietowo, aby
zamknąć się w rynienką nerwową.
Kiedy rynienka nerwowa nie
zamknie się całkowicie powstaje
właśnie rozszczep kręgosłupa (z
nim związana jest przepuklina
oponowo-rdzeniowa) - dalszy
rozwój rdzenia kręgowego i
kręgów kręgosłupa u dziecka
będzie zachodził nieprawidłowo.

Czym jest rozszczep

kręgosłupa ?

Jaka jest przyczyna powstania

tej wady ?

Do powstania rozszczepu
kręgosłupa dochodzi na
skutek nałożenia się wielu
czynników środowiskowych
(infekcje, naświetlanie
promieniami
rentgenowskimi, zatrucie
środowiska) i
genetycznych. Związek z
powstaniem tej wady może
mieć niedobór kwasu
foliowego i witamin z grupy
B w organizmie matki.

Przyczyny powstania :
- nieprawidłowości chromosomalne
- przyjmowanie kw. walproinowego
- przyjmowanie leków

przeciwdrgawkowych

- hipertermia : nadużywanie solarium
- czynniki środowiskowe

Jakie są skutki wystąpienia

rozszczepu kręgosłupa u

dziecka ?

Wiele zależy od stopnia i

miejsca uszkodzenia rdzenia

kręgowego. Najczęściej

następstwami wady są:

neurogenny pęcherz moczowy

(uszkodzony ośrodek

oddawania moczu), porażenie

lub osłabienie mięśni odbytu i

odbytnicy (zaparcia, tworzenie

się kamieni kałowych),

deformacje stawów kończyn

dolnych i kręgosłupa

(zaburzenie unerwienia mięśni

i trudności w poruszaniu się),

zaburzenia czucia skórnego

(grozi powstawaniem odleżyn).

Objawy

- skóra zabarwiona
- owłosienie
- torbiele
- uwypuklenie

tk. tłuszczowej

Jakiemu leczeniu musi być poddane

dziecko ?

Większość dzieci w pierwszej

dobie życia przechodzi

operacyjne zamknięcie

rdzenia i skóry na plecach w

miejscu wystąpienia wady.

Niektóre dzieci później

wymagają jeszcze operacji

ortopedycznych w celu

korekcji problemów

dotyczących stawów

biodrowych, kolan i stóp, czy

skrzywień kręgosłupa.

Zwykle dzieci wymagają

opieki i stałej kontroli wielu

specjalistów: neurochirurga,

urologa, neurologa, ortopedy,

rehabilitanta i innych w

zależności od przypadku

Angelika Pasek
Izabela Królikowska
Gr. II, fizjoterapia
niestacjonarne

Usprawnianie ruchowe

dzieci z wadami cewy

nerwowej

Nasilenie zaburzeń poruszania się u dzieci z wadami cewy

nerwowej może być bardzo różne :

- niektóre mogą chodzić samodzielnie i częściowo

kontrolować funkcje wydalnicze,

- inne do poruszania potrzebują specjalnych aparatów

stabilizujących porażone kończyny dolne, oraz kul lub

balkoników,

- najczęściej poszkodowane dzieci mogą poruszać się tylko z

pomocą wózka inwalidzkiego .

Dzięki sprawnym kończynom górnym większość dzieci może

osiągnąć znaczną niezależność w życiu codziennym.

Celem rehabilitacji jest maksymalne poprawienie sprawności

ruchowej dziecka i zmniejszenie deformacji kości i stawów.

Dla osiągnięcia tego celu konieczna jest ścisła współpraca

chirurga dziecięcego, neurochirurga, urologa (nefrologa),

ortopedy, pediatry, psychologa i fizjoterapeuty.

Usprawnianie

Już po urodzeniu dziecka z rozszczepem kręgosłupa i

przepukliną oponowo-rdzeniową można zauważyć, że

porusza ono normalnie rączkami i głową, podczas gdy nóżki

pozostają nieruchome lub poruszają się bardzo słabo. To

ostatnie może oznaczać, że niektóre mięśnie są całkowicie

porażone, podczas gdy niektóre zachowują pewną siłę. Taka

nierównowaga mięśniowa sprzyja powstawaniu ograniczeń

ruchów w pewnych płaszczyznach tzw. przykurczów. Mogą

one doprowadzić do zniekształceń kostno - stawowych.

Sytuacja ta odbija się niekorzystnie na rozwoju ruchowym

dziecka. W przypadku dziecka z tą wadą rozwojową trzeba

liczyć się, że mogą wystąpić trudności z opanowaniem

niektórych czynności ruchowych. Związane jest to z

osłabieniem kręgosłupa, osłabieniem lub całkowitym

porażeniem mięśni nóżek.

I etap - niemowlęcy

Zwrócić uwagę na:

1. niedopuszczenie do powstawania lub

utrwalenia się ograniczeń w stawach kończyn

dolnych,

2. zapobieganie zniekształceniom kręgosłupa,

3. pobudzanie do skurczu nie porażonych mięśni

kończyn dolnych,

4. wzmacnianie mięśni szyi, karku, tułowia i

kończyn górnych,

5. stymulowanie czynności ruchowych.

Bardzo ważne jest układanie
niemowlęcia w odpowiedniej

pozycji

Najkorzystniejszą pozycją jest ułożenie na
brzuszku z nóżkami odwiedzionymi i
wyprostowanymi w stawach biodrowych,
wyprostowane w stawach kolanowych i ze
stopami w pozycji pośredniej. Do takiego
ułożenia można wykorzystać klin z gąbki, opaski
elastyczne. Ta pozycja powinna być stosowana
coraz dłużej, zwłaszcza w okresie czuwania.
Ułatwia to rozwój ruchów głowy, podpierania się
na rączkach, manipulowanie nimi.

Ćwiczenia bierne

Jeśli niemowlę wykonuje samo jakieś ruchy nóżkami,
świadczy to o zachowaniu czynności niektórych mięśni.
Maksymalne ich wzmacnianie przy równoczesnym
niedopuszczeniu do przykurczów jest bardzo ważne.
Ruchy nóżek można pobudzać w czasie zabawy, kąpieli,
nawet przy okazji przewijania przez drażnienie skóry w
obrębie nóżek ( a szczególnie stóp ) lub tułowia. Te ćwiczenia
powinny być powtarzane kilkakrotnie w ciągu dnia.
U dzieci z przykurczami występującymi od urodzenia,
konieczne jest delikatne rozciąganie przykurczonych tkanek -
masaż.

Ćwiczenia wzmacniające

mięśnie górnej połowy ciała

Można ćwiczyć unoszenie do pozycji siedzącej, ale
dziecko nie powinno być sadzane zbyt wcześnie,
ani na zbyt długi czas. Rozpoczęcie siadania
każdorazowo konsultować z lekarzem. W żadnym
wypadku nie powinno być sadzane dziecko, które
nie potrafi jeszcze zmieniać położenia ciała w
pozycji leżącej, ani trzymać głowy przy
podciąganiu do siadu.

II etap - przedszkole

Celem usprawniania w tym okresie jest :
- ostateczna korekcja przykurczów
upośledzających funkcję kończyn
dolnych,
- pionizowanie dziecka w prostych
aparatach ortopedycznych,
- zwiększenie sprawności kończyn
górnych (manualnej) pod kątem
przygotowania do podjęcia nauki szkolnej
i zwiększenia samoobsługi.

Usprawnianie dzieci z całkowitym

porażeniem kończyn dolnych

Przy rozległym rozszczepie kręgosłupa
dziecko nie powinno długo przebywać w
pozycji siedzącej. Główny nacisk w
usprawnianiu w tym okresie to
wzmocnienie mięśni górnej połowy ciała,
oraz wyrobienie poczucia równowagi w
różnych pozycjach. Dziecko musi
przygotować maksymalnie kończyny górne
i obręcz barkową do przenoszenia ciężaru
ciała w pozycji siedzącej, jak i stojącej.