Rozszczep kręgosłupa (łac. spina bifida) jest wadą rozwojową kręgosłupa polegającą na nieprawidłowym rozwoju kręgosłupa spowodowanym rozszczepem - niezamknięciem kanału kręgowego (inaczej: braku tylnej części łuków kręgowych). Wada ta powstaje około 3 tygodnia ciąży. W zależności od obszaru wystąpienia wyróżniamy przepukliny okolicy szyjnej, piersiowej, lędźwiowej i krzyżowej.
Skutki wystąpienia rozszczepu kręgosłupa są ściśle zależne od stopnia zaawansowania wady i jej umiejscowienia. Następstwami tej wady mogą być czasami tylko łagodne bóle czy pewne trudności w poruszaniu się powodowane zaburzeniem unerwienia mięśni, ich zmęczeniem lub osłabieniem (niepodparte lub źle zawieszone mięśnie muszą wykonywać kilkukrotnie większą pracę niż mięśnie zdrowego człowieka) ale również tak poważne jak i ich porażenie mogące być powodem całkowitego unieruchomienia.
Obok wady kręgosłupa spotykane są m.in. deformacje stawów kończyn dolnych, przepukliny mogące prowadzić do porażeń nerwowych (powodujących zaburzenia czucia skórnego, a w powikłaniu odleżynami), trudności w oddawaniu kału (porażenie mięśni odbytnicy) czy moczu - neurogenny pęcherz moczowy, a co za tym idzie narażenie na liczne infekcje dróg moczowych, itp. Zaawansowanym stadiom tej wady towarzyszy często przepuklina oponowo-rdzeniowa (łac. myelomeningocoele)
Rozszczepy górnych partii kręgosłupa w ok. 80% przypadków przyczyniały się do powstania wodogłowia - w 95% śmiertelnej choroby dzieci[potrzebne źródło].
Leczenie ortopedyczne zależy od stopnia komplikacji. Wiele osób żyjących z tą wadą może nawet nie wiedzieć o jej istnieniu, gdyż nie musi ona przeszkadzać w normalnym funkcjonowaniu. Niektóre dzieci wymagają gimnastyki korekcyjnej oraz zaplecza ortopedycznego takiego jak wkładki ortopedyczne czy w gorszych przypadkach kule lub ortezy. Często źle rozwijający się kręgosłup poddaje się deformacjom od tak lekkich jak wrodzona - np. skolioza, aż do deformacji leczonych operacyjnie - zdwojenie rdzenia czy diastomatomyelia.