FIZJOPATOLOGIA

FIZJOPATOLOGIA

ZAPALENIE

ZAPALENIE

Dr n. med. Joanna

Kądziołka

ZAPALENIE

ZAPALENIE

FIZJOPATOLOGIA - ZAPALENIE Dr n.med. Joanna
Kądziołka

O

O

bronna reakcja unaczynionych tkanek

bronna reakcja unaczynionych tkanek

na różnego rodzaju uszkodzenia

na różnego rodzaju uszkodzenia

Obejmuje wszystkie procesy zachodzące

Obejmuje wszystkie procesy zachodzące

w tkankach od momentu powstania

w tkankach od momentu powstania

uszkodzenia do jego ustąpienia

uszkodzenia do jego ustąpienia

Nie jest stanem lecz dynamicznym

Nie jest stanem lecz dynamicznym

procesem

procesem

Na obraz zapalenia składa się zespół

Na obraz zapalenia składa się zespół

zaburzeń w krążeniu, zmian

zaburzeń w krążeniu, zmian

wstecznych i rozplemowych

wstecznych i rozplemowych

FIZJOPATOLOGIA - ZAPALENIE Dr n.med. Joanna
Kądziołka

PRZYCZYNY

PRZYCZYNY

ZMIAN MORFOLOGICZNYCH

ZMIAN MORFOLOGICZNYCH

I ZABURZEŃ HEMODYNAMICZNYCH

I ZABURZEŃ HEMODYNAMICZNYCH

:

:

1.

1.

bezpośredni wpływ

bezpośredni wpływ

czynników uszkadzających

czynników uszkadzających

2. reakcja obronna organizmu

2. reakcja obronna organizmu

1

1

2

2

RODZAJE ZMIAN BIORĄCYCH

RODZAJE ZMIAN BIORĄCYCH

UDZIAŁ W PATOGENEZIE

UDZIAŁ W PATOGENEZIE

ZAPALENIA

ZAPALENIA



fizykochemiczne

fizykochemiczne



biochemiczne

biochemiczne



wsteczne

wsteczne



rozplemowe

rozplemowe



zaburzenia hemodynamiczne

zaburzenia hemodynamiczne

FIZJOPATOLOGIA - ZAPALENIE Dr n.med. Joanna
Kądziołka

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA

PRZEBIEG , OBRAZ I ROZLEGŁOŚĆ

PRZEBIEG , OBRAZ I ROZLEGŁOŚĆ

ZAPALENIA

ZAPALENIA



Charakter czynnika uszkadzającego

Charakter czynnika uszkadzającego



Nasilenie czynnika uszkadzającego

Nasilenie czynnika uszkadzającego



Czas działania czynnika uszkadzającego

Czas działania czynnika uszkadzającego



Miejsce zadziałania czynnika uszkadzającego

Miejsce zadziałania czynnika uszkadzającego



Rodzaj uszkodzenia

Rodzaj uszkodzenia



Stopień uszkodzenia

Stopień uszkodzenia



Rozległość uszkodzenia

Rozległość uszkodzenia



Rodzaj odpowiedzi obronnej organizmu

Rodzaj odpowiedzi obronnej organizmu



Nasilenie odpowiedzi obronnej organizmu

Nasilenie odpowiedzi obronnej organizmu

FIZJOPATOLOGIA - ZAPALENIE Dr n.med. Joanna
Kądziołka

PODSTAWOWE OBJAWY

PODSTAWOWE OBJAWY

ZAPALENIA

ZAPALENIA

1. obrzęk

1. obrzęk

2. zaczerwienienie

2. zaczerwienienie

3. podwyższenie temperatury

3. podwyższenie temperatury

4. bolesność

4. bolesność

5. upośledzenie czynności

5. upośledzenie czynności

FIZJOPATOLOGIA - ZAPALENIE Dr n.med. Joanna
Kądziołka

PRZYCZYNY ZAPALENIA

PRZYCZYNY ZAPALENIA

I.

I.

WEWNĄTRZUSTROJOWE

WEWNĄTRZUSTROJOWE

:

:



uszkodzenie tkanek w wyniku samozatrucia

uszkodzenie tkanek w wyniku samozatrucia



działanie przeciwciał

działanie przeciwciał



martwica tkanek w wyniku ostrego

martwica tkanek w wyniku ostrego

niedokrwienia

niedokrwienia



nowotwory złośliwe

nowotwory złośliwe



obecność we krwi enzymów takich jak

obecność we krwi enzymów takich jak

trypsyna

trypsyna

FIZJOPATOLOGIA - ZAPALENIE Dr n.med. Joanna
Kądziołka

1

1

PRZYCZYNY ZAPALENIA

PRZYCZYNY ZAPALENIA

II. Z

II. Z

EWNĄTRZUSTROJOWE

EWNĄTRZUSTROJOWE



uszkodzenia mechaniczne tępe i ostre

uszkodzenia mechaniczne tępe i ostre



inne czynniki fizyczne : prąd

inne czynniki fizyczne : prąd

temperatura

temperatura

promieniowanie

promieniowanie



czynniki chemiczne

czynniki chemiczne



czynniki biologiczne : drobnoustroje i ich toksyny

czynniki biologiczne : drobnoustroje i ich toksyny



antygeny

antygeny

FIZJOPATOLOGIA - ZAPALENIE Dr n.med. Joanna
Kądziołka

2

2

REAKCJE USTROJU NA ANTYGENY

REAKCJE USTROJU NA ANTYGENY



Reakcja typu I – anafilaktyczna

Reakcja typu I – anafilaktyczna



Reakcja typu II – cytotoksyczna

Reakcja typu II – cytotoksyczna

za pośrednictwem

za pośrednictwem

1. dopełniacza

1. dopełniacza

2. przeciwciał na powierzchni komórki

2. przeciwciał na powierzchni komórki



Reakcja typu III – na tle działania kompleksów

Reakcja typu III – na tle działania kompleksów

antygen – przeciwciało

antygen – przeciwciało



Reakcja typu IV – komórkowego

Reakcja typu IV – komórkowego

FIZJOPATOLOGIA - ZAPALENIE Dr n.med. Joanna
Kądziołka

KOMÓRKI BIORĄCE UDZIAŁ W

KOMÓRKI BIORĄCE UDZIAŁ W

ZAPALENIU

ZAPALENIU



granulocyty obojętnochłonne - neutrofile

granulocyty obojętnochłonne - neutrofile



granulocyty kwasochłonne - eozynofile

granulocyty kwasochłonne - eozynofile



granulocyty zasadochłonne - bazofile

granulocyty zasadochłonne - bazofile



limfocyty T i B

limfocyty T i B



monocyty i osiadłe makrofagi

monocyty i osiadłe makrofagi



komórki endotelium – śródbłonek naczyń

komórki endotelium – śródbłonek naczyń



trombocyty

trombocyty

FIZJOPATOLOGIA - ZAPALENIE Dr n.med. Joanna
Kądziołka

MEDIATORY ZAPALNE

MEDIATORY ZAPALNE



histamina

histamina



bradykinina

bradykinina



plazmina

plazmina



leukotrieny

leukotrieny



interleukiny

interleukiny



chemokiny

chemokiny



cytokiny

cytokiny



monokiny

monokiny



tlenek azotu

tlenek azotu



przeciwciała

przeciwciała



interferony

interferony



prostaglandyny

prostaglandyny



endotelina

endotelina



serotonina

serotonina



czynniki krzepnięcia

czynniki krzepnięcia



układ dopełniacza

układ dopełniacza



białka ostrej fazy

białka ostrej fazy



czynnik martwicy

czynnik martwicy

nowotworów

nowotworów



czynnik aktywujący płytki

czynnik aktywujący płytki



czynnik migracji

czynnik migracji

makrofagów

makrofagów



czynnik migracji

czynnik migracji

fibroblastów

fibroblastów

FIZJOPATOLOGIA - ZAPALENIE Dr n.med. Joanna
Kądziołka

PATOFIZJOLOGIA ZAPALENIA

PATOFIZJOLOGIA ZAPALENIA

OSTREGO

OSTREGO

I. REAKCJA MIEJSCOWA

I. REAKCJA MIEJSCOWA



uszkodzenie tkanki + drobnoustroje

uszkodzenie tkanki + drobnoustroje



nagromadzenie komórek „ zapalnych ”

nagromadzenie komórek „ zapalnych ”



rozszerzenie naczyń

rozszerzenie naczyń



zwiększenie przepuszczalności naczyń

zwiększenie przepuszczalności naczyń



wysięk zapalny obrzęk

wysięk zapalny obrzęk



ból

ból

FIZJOPATOLOGIA - ZAPALENIE Dr n.med. Joanna
Kądziołka

1

1

KORZYŚCI REAKCJI

KORZYŚCI REAKCJI

MIEJSCOWEJ

MIEJSCOWEJ



dostarczanie przeciwciał i fagocytów

dostarczanie przeciwciał i fagocytów



rozcieńczanie czynników zapaleniotwórczych

rozcieńczanie czynników zapaleniotwórczych



ograniczanie ogniska zapalnego

ograniczanie ogniska zapalnego



rozpuszczanie mas martwiczych

rozpuszczanie mas martwiczych

FIZJOPATOLOGIA - ZAPALENIE Dr n.med. Joanna
Kądziołka

ZAGROŻENIA WIKŁAJĄCE

ZAGROŻENIA WIKŁAJĄCE

OBRONĘ

OBRONĘ



zakłócenie czynności narządu przez

zakłócenie czynności narządu przez

wysięk

wysięk



obrzęk ucisk zamknięcie światła

obrzęk ucisk zamknięcie światła



owrzodzenia przebicie ściany

owrzodzenia przebicie ściany



rozprzestrzenienie stanu zapalnego

rozprzestrzenienie stanu zapalnego



krwotok

krwotok



ból

ból



rozsiew toksyn

rozsiew toksyn

FIZJOPATOLOGIA - ZAPALENIE Dr n.med. Joanna
Kądziołka

PATOFIZJOLOGIA ZAPALENIA

PATOFIZJOLOGIA ZAPALENIA

OSTREGO

OSTREGO

II. OBJAWY OGÓLNOUSTROJOWE

II. OBJAWY OGÓLNOUSTROJOWE



gorączka

gorączka



utrata apetytu

utrata apetytu



pobudzenie szpiku i uruchomienie rezerwy

pobudzenie szpiku i uruchomienie rezerwy

szpikowej leukocytoza

szpikowej leukocytoza



spadek pH krwi

spadek pH krwi



przyspieszenie czynności serca -

przyspieszenie czynności serca -

tachykardia

tachykardia



reakcja ostrej fazy przyspieszenie OB

reakcja ostrej fazy przyspieszenie OB

FIZJOPATOLOGIA - ZAPALENIE Dr n.med. Joanna
Kądziołka

2

2

RODZAJE ZAPALENIA

RODZAJE ZAPALENIA

OSTREGO

OSTREGO

I. ZAPALENIA USZKADZAJĄCE

I. ZAPALENIA USZKADZAJĄCE

II. ZAPALENIA WYSIĘKOWE :

II. ZAPALENIA WYSIĘKOWE :

1. surowicze

1. surowicze

2. włóknikowe

2. włóknikowe

3. nieżytowe

3. nieżytowe

4. naciekowe

4. naciekowe

5. ropne :

5. ropne :

ropień, ropniak, ropowica

ropień, ropniak, ropowica

III. ZAPALENIE WYTWÓRCZE

III. ZAPALENIE WYTWÓRCZE

FIZJOPATOLOGIA - ZAPALENIE Dr n.med. Joanna
Kądziołka

1

1

2

2

3

3

ZEJŚCIE ZAPALENIA OSTREGO

ZEJŚCIE ZAPALENIA OSTREGO

1. Zupełne wyzdrowienie

1. Zupełne wyzdrowienie

2. Pozostawienie blizn i zrostów

2. Pozostawienie blizn i zrostów

3. Przejście w zapalenie przewlekłe

3. Przejście w zapalenie przewlekłe

4. Śmierć chorego

4. Śmierć chorego

FIZJOPATOLOGIA - ZAPALENIE Dr n.med. Joanna
Kądziołka

4

ZAPALENIE PRZEWLEKŁE

ZAPALENIE PRZEWLEKŁE

POCZĄTEK

POCZĄTEK



może być zejściem ostrego

może być zejściem ostrego



może rozpocząć się podstępnie, bez łatwo

może rozpocząć się podstępnie, bez łatwo

dostrzegalnego początku, z małymi

dostrzegalnego początku, z małymi

objawami

objawami

CECHY

CECHY



długotrwały przebieg

długotrwały przebieg



brak zaczerwienienia i przegrzania

brak zaczerwienienia i przegrzania



mniej nasilony obrzęk

mniej nasilony obrzęk



dominacja bólu i upośledzenia funkcji

dominacja bólu i upośledzenia funkcji



często występuje w formie wytwórczej

często występuje w formie wytwórczej

FIZJOPATOLOGIA - ZAPALENIE Dr n.med. Joanna
Kądziołka

RODZAJE ZAPALENIA

RODZAJE ZAPALENIA

PRZEWLEKŁEGO

PRZEWLEKŁEGO

ZAPALENIA WYSIĘKOWE

ZAPALENIA WYSIĘKOWE

1. surowiczo – włóknikowe

1. surowiczo – włóknikowe

2. ropne

2. ropne

3. naciekowe

3. naciekowe

ZAPALENIE WYTWÓRCZE :

ZAPALENIE WYTWÓRCZE :

1. rozrost zrębu narządu

1. rozrost zrębu narządu

2. polipy

2. polipy

3. powstanie ziarniny nieswoistej

3. powstanie ziarniny nieswoistej

4. tworzenie się ziarniniaków

4. tworzenie się ziarniniaków

FIZJOPATOLOGIA - ZAPALENIE Dr n.med. Joanna
Kądziołka

1

1

2

2

CHOROBY

CHOROBY

ZAPALNE WIELONARZĄDOWE

ZAPALNE WIELONARZĄDOWE



Gruźlica –

Gruźlica –

Tuberculosis

Tuberculosis



Trąd –

Trąd –

Lepra

Lepra



Kiła –

Kiła –

Lues, Syphilis

Lues, Syphilis



Choroba reumatyczna ( gośćcowa) –

Choroba reumatyczna ( gośćcowa) –

Morbus rheumaticus

Morbus rheumaticus



Reumatoidalne zapalenie stawów –

Reumatoidalne zapalenie stawów –

Arthritis

Arthritis

rheumatoidea

rheumatoidea



Toczeń rumieniowaty układowy –

Toczeń rumieniowaty układowy –

Lupus erythematosus

Lupus erythematosus



Twardzina uogólniona –

Twardzina uogólniona –

Scleroderma

Scleroderma



Promienica –

Promienica –

Actinomycosis

Actinomycosis

FIZJOPATOLOGIA - ZAPALENIE Dr n.med. Joanna
Kądziołka

NOMENKLATURA

NOMENKLATURA

Zapalenie –

Zapalenie –

Inflammatio

Inflammatio

większość nazw tworzono dodając

większość nazw tworzono dodając

do greckiej nazwy narządu końcówkę

do greckiej nazwy narządu końcówkę

–

–

-itis

-itis

np. : Zapalenie mózgu –

np. : Zapalenie mózgu –

encephalitis

encephalitis

Zapalenie nerek –

Zapalenie nerek –

nephritis

nephritis

Zapalenie żył –

Zapalenie żył –

phlebitis

phlebitis

Zapalenie krtani –

Zapalenie krtani –

laryngitis

laryngitis

Miana specjalne ( wyjątki ) :

Miana specjalne ( wyjątki ) :

Zapalenie płuc –

Zapalenie płuc –

pneumonia

pneumonia

Zastrzał –

Zastrzał –

panaritium

panaritium

FIZJOPATOLOGIA - ZAPALENIE Dr n.med. Joanna
Kądziołka

SŁOWNICZEK

SŁOWNICZEK



Zapalenie uszkadzające –

Zapalenie uszkadzające –

inflammatio destructiva

inflammatio destructiva



Zapalenie surowicze –

Zapalenie surowicze –

inflammatio serosa

inflammatio serosa



Zapalenie włóknikowe –

Zapalenie włóknikowe –

inflammatio fibrinosa

inflammatio fibrinosa



Zapalenie naciekowe –

Zapalenie naciekowe –

inflammatio infiltrativa

inflammatio infiltrativa



Zapalenie nieżytowe –

Zapalenie nieżytowe –

inflammatio catarrhalis

inflammatio catarrhalis



Zapalenie wytwórcze –

Zapalenie wytwórcze –

inflammatio productiva

inflammatio productiva



Zapalenie ropne –

Zapalenie ropne –

inflammatio purulenta

inflammatio purulenta



Ropotok –

Ropotok –

pyorrhea

pyorrhea



Ropniak –

Ropniak –

empyema

empyema



Ropień –

Ropień –

abscessus

abscessus



Ropowica –

Ropowica –

phlegmone

phlegmone

FIZJOPATOLOGIA - ZAPALENIE Dr n.med. Joanna
Kądziołka