Instytut Logistyki i Magazynowania
Instytut Logistyki i Magazynowania EAN Polska
61-755 Poznań, ul. E. Estkowskiego 6
Informatyka w Logistyce
Standardowe znakowanie
dla potrzeb
elektronicznej gospodarki
Warszawa, – 14 -15 kwietnia 2003
Informatyka w Logistyce
Standardowe znakowanie
dla potrzeb
elektronicznej gospodarki
Warszawa, – 14 -15 kwietnia 2003
Anna Kosmacz-Chodorowska
E-mail: anna_chodorowska@ilim.poznan.pl
tel. 48 (61) 852-76-81 w.208 fax 48 (61) 852-63-76
O czym będziemy mówić ?
O czym będziemy mówić ?
Podstawowe narzędzia nowoczesnej
logistyki: ADC i EDI
Standardy krajowe i branżowe ADC i EDI
Standardy globalne ADC i EDI –
znakowanie danych biznesowych
Wdrożenie zalecanych oznaczeń dla EC
Instytucje standaryzacyjne
Narzędzia usprawniające – docelowo:
synchronizacja ADC i EDI
Producent Jednostka
konsumencka
Jednostki
wysyłkowe
Transport
Konsumenci
EAN/UCC-13
EAN-13
UCC/EAN-
128
EAN/UCC-13
EAN-13
EDI - przepływ informacji
Detalista
SSCC
SSCC
Jednostka
konsumencka
EAN/UCC-14
ITF-14
EAN/UCC-14
ITF-14
Jednostki
logistyczne
Jednostki
wysyłkowe
Jednostki
logistyczne
3
ADC
ADC
A
B
EDI
EDI
Systemy dla firmy i jej otoczenia oraz całego
łańcucha dostaw
Auto ID
Auto ID
=
ADC
ADC
to automatyczne (za pomocą specjalnych urządzeń)
wprowadzanie danych do komputerowych systemów
informatycznych. Techniki pozwalające na zakodowanie i
maszynowy odczyt oraz przetwarzanie informacji, eliminując
popełnienie błędu.
56
1 2 3
567
Rozpoznawanie
znaków
optycznych
Rozpoznawanie
głosu
Systemy
wizyjne
1 2 3 4
Rozpoznawanie
znaków w zapisie
magnetycznym
Systemy ADC a techniki ADC
Taśma magnetyczna
RF
Częstotliwość radiowa
Kod kreskowy
AIM
Auto ID
Integracja
systemów
4
Najtańsza i najpowszechniejsza technika
ADC
Najtańsza i najpowszechniejsza technika
ADC
Kod kreskowy
to graficzne odzwierciedlenie znaków
czytelnych wzrokowo, poprzez
kombinację ciemnych i jasnych kresek
(komórek), ustaloną wg reguł budowy
danej symboliki, w celu ich maszynowego
odczytu
5
Schemat
ADC
Rodzaje kodów
kreskowych
Standardy ADC – uwarunkowania - branżowe
standardy przemysłowe ADC
Rozwiązania
indywidualne i regionalne
–
prywatne / wewnętrzne firmowe lub krajowe
-
niestandardowe
(ograniczone efekty, brak możliwości
rozwoju - najniższa efektywność)
Rozwiązania
branżowe
-
międzynarodowe (ANSI
-American National Standards Institute)
Amerykański Standard Militarny (1982 r.) pierwowzorem
standardowe identyfikatory danych ID ANSI/FACT i kody: Kod
39 lub Kod 128 lub
Kodabar lub PDF 417
, format etykiet
transportowych na jednostki logistyczne - normy CEN
Cechy:
ograniczona jednoznaczność danych:
numery produktów i
oznaczenie firmy - nadaje ostateczny odbiorca =
ten sam
wyrób i firma mają tyle oznaczeń ilu jest odbiorców
wykorzystywane w ograniczonym zakresie -
tylko dla
branżowych dostaw kooperacyjnych
(kooperant -
producent finalny)
Kosztowna i długotrwała migracja do standardu
globalnego
6
Standardy krajowe i branżowe EDI / ADC
Austria - SEDAS - 1984
Belgia - ICODIF - 1985
Francja - GENCODE - 1975
Holandia - TRANSCOM - 1986
Niemcy - SEDAS - 1977
Norwegia - STANDARD RECORDS - 1980
Wielka Brytania - TRADACOMS - 1980
USA - ANSI X-12 - 1977
SWIFT - dla banków
CEFIC - dla przemysłu chemicznego
EDIFACE - dla przemysłu
elektronicznego
RINET - dla sektora ubezpieczeniowego
ODETTE - dla przemysłu
motoryzacyjnego
EDI
to wymiana standardowo sformatowanych komunikatów
między systemami informatycznymi partnerów handlowych przy
minimalnej interwencji człowieka
(klasyczne i poprzez formatki
internetowe XML)
Rozwiązania: indywidualne międzybranżowe krajowe i
branżowe międzynarodowe globalne UN/EDIFACT –
EANCOM
Standardy globalne ADC i EDI
System EAN•UCC:
globalny
-
jedyny międzybranżowy i
międzynarodowy system jednoznacznej i automatycznej identyfikacji oraz
Elektronicznej Wymiany Danych w przemyśle, handlu, usługach i administracji
28 lat istnienia,
99 organizacji krajowych, 102 kraje, ponad 900 000
firm, w Polsce – ILiM - EAN-Polska od 1990r, ponad 14 tysięcy firm.
Standardy identyfikacji danych biznesowych –
globalne numery identyfikacyjne i IZ
Standardowe nośniki danych ADC -
symboliki kodów
kreskowych i RFID
Standardowe komunikaty EDI:
UN/EDIFACT / EANCOM / ebXML
8
Standardy globalnej identyfikacji
Standardy globalnej identyfikacji
jednostek
handlowych
jednostek
logistycznych
lokalizacji
zasobów
relacji usługowych
Standardy do zastosowań specjalnych
Standardy do zastosowań specjalnych
Identyfikacja i znakowanie kodami kreskowymi:
1/ kuponów rabatowych i bonów wartościowych -
Krajowy
system obowiązuje w Polsce od lipca 1998 r.
(5 struktur
EAN-13 z prefiksem 99n)
2/ rachunków płatniczych (system przygotowywany do
wdrożenia w Polsce)
3/
kwitów
zwrotnych
(kwity
tworzone
w
celu
zautomatyzowania
płatności
za
zwrócone
puste
pojemniki, np. butelki, skrzynki - nie opracowano
krajowych zaleceń)
4/ telefonów komórkowych (nie opracowano krajowych
zaleceń)
5/ towarów definiowanych przez klientów (Customer
Specific Article – CSA, czyli towarów, które nie są
produkowane
na
zapas,
tylko
wykonywane
na
zamówienie, które określa wybrany wariant towaru - nie
opracowano krajowych zaleceń)
Standardy 3, 4 i 5 prezentowane są w formie określonej
bezpośrednio w zaleceniach EAN•UCC
Standardy globalnej
identyfikacji
A
B
C
D
1 234567 890128
GTIN:
EAN/UCC
-8
EAN/UCC-14
SSCC
GLN
lokalizacja (firm i
miejsc)
jednostka
logistyczna
Jednostka
handlowa
detaliczna
A
B
EAN/UCC-
13
UCC-12
11
GRAI i GIAI - zasoby
GSRN -relacje
usługowe
(serwis)
Globalne identyfikatory EAN.UCC
:
jednostk
a
hurtowa
Standardy globalnej identyfikacji
Standardy globalnej identyfikacji
Znakowanie jednostek handlowych
(produktów)
EAN.UCC: prefiks organizacji krajowej i cyfra kontrolna
W Polsce - umowa z ILiM-CKK
Nr jednostki kodującej: od 1990 r. - 4, od 97 r. – 4 i 5, od 98 r. – 4-
7 cyfr
Nr indywidualny towaru - 10, 1000, 10 000 lub 100 000
Struktura numeru EAN-13 obowiązująca w Polsce
Prefiks Nr jednostki
Indywidualny Cyfra
EAN.UCC
kodującej
nr towaru
kontrolna
590
P1 P2 P3 P4
T1 T2 T3 T4 T5
K
590
P1 P2 P3 P4 P5
T1 T2 T3 T4
K
590
P1 P2 P3 P4 P5 P6
T1 T2 T3
K
590
P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7
T1 T2
K
Numery identyfikacyjne jednostek
handlowych: detalicznych i
niedetalicznych
13
Numery GTIN
Struktury 14 cyfrowego Globalnego Numeru Jednostki Handlowej
EAN/UCC-14 N
1
N
2
N
3
N
4
N
5
N
6
N
7
N
8
N
9
N
10
N
11
N
12
N
13
N
14
EAN/UCC-13
0 N
1
N
2
N
3
N
4
N
5
N
6
N
7
N
8
N
9
N
10
N
11
N
12
N
13
UCC-12
0 0 N
1
N
2
N
3
N
4
N
5
N
6
N
7
N
8
N
9
N
10
N
11
N
12
EAN/UCC-8
0 0 0 0 0 0 N
1
N
2
N
3
N
4
N
5
N
6
N
7
N
8
Nr jednostki kodującej do znakowania:
•jednostek dla detalu
•jednostek dla hurtu i zaopatrzenia
materiałowego
•odrębne pule numerów dla:
jednostek logistycznych
zasobów zwrotnych i indywidualnych
relacji usługowych
zastosowań specjalnych (kupony)
Standardy identyfikacji do zastosowań specjalnych
Standardy identyfikacji do zastosowań specjalnych
Rozwiązania krajowe i wewnętrzne wg standardów
globalnych:
Znakowanie jednostek handlowych o zmiennej ilości
-
wyroby mierzone i wyroby ważone
Znakowanie wewnętrzne jednostek handlowych i dla
innych dowolnych celów w danej firmie:
numery i kody EAN/UCC-8 z prefiksem 0 i 2
numery i kody EAN/UCC-13 z prefiksem 04 i 20
IZ od 90 do 99 (an..30) i kod UCC/EAN-128
Są kompatybilne z oznaczeniami globalnymi i
wewnętrznymi własnymi i partnerów oraz elastyczne -
Zaleca się je stosować w miejsce indywidualnych
rozwiązań !!!
Znakowanie kuponów promocyjnych (rabatowych)
Standardy globalnej identyfikacji
Standardy globalnej identyfikacji
Znakowanie jednostek logistycznych
Tablica rejestracyjna - nr EAN.UCC 18 cyfrowy z IZ 00:
SSCC
Seryjny Nr Jednostki Wysyłkowej / Logistycznej
(Serial Shipping Container Code)
Kod Agencji Przydzielającej (Issuing Agency Codes – IAC)
etykieta logistyczna EAN•UCC
Struktura SSCC obowiązująca w Polsce
Cyfra Prefiks Nr jednostki Indywidualny nr
Cyfra
0-9 EAN.UCC kodującej jednostki logistycznej
kontrolna
IAC 590
P1 P2 P3 P4
S1 S2 S3 S4 S5 S6
S7 S8 S9 K
IAC 590
P1 P2 P3 P4 P5
S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7
S8 K
IAC 590
P1 P2 P3 P4 P5 P6
S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7
K
IAC 590
P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7
S1 S2 S3 S4 S5 S6
K
Nr nie dublowany w okresie 1 roku - od 10 mln do 10 mld
Standardy globalnej identyfikacji
Standardy globalnej identyfikacji
Znakowanie lokalizacji
– znakowanie firm i fizycznych lokalizacji (odbioru, dostawy,
składowania)
Globalny Numer Lokalizacyjny EAN/UCC (
GLN
) - nr EAN/UCC-
13
Struktura numerów GLN obowiązująca w Polsce
Prefiks
Nr podmiotu Nr
szczegółowej Cyfra
EAN.UCC gospodarczego lokalizacji
kontrolna
590
P1 P2 P3 P4
L1 L2 L3 L4 L5 K
590
P1 P2 P3 P4 P5
L1 L2 L3 L4
K
590
P1 P2 P3 P4 P5 P6
L1 L2 L3
K
590
P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7
L1 L2
K
590
P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8
L1 K
590
P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 P9
K
IZ to standard globalny znakowania danych
biznesowych typu:
1
o
Identyfikacja towaru
2
o
Numery kontrolne
3
o
Daty
4
o
Ilość
IZ z danymi
przedstawia
5
o
Wymiary handlowe i logistyczne
odmiana Kodu
128:
6
o
Dokumenty referencyjne
UCC/EAN
-128
7
o
Kody lokalizacyjne
8
o
Zastosowania specjalne
9
o
Zastosowania wewnętrzne
oraz prefiks definiujący rodzaj i format danych.
Przykład:
Standardowe Identyfikatory Zastosowania -
IZ
17
(01) 9 5 9 0 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 (30) 5 0 (10) a b c d
(01) 9 5 9 0 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 (30) 4 9 (10) a b c 1
Lista Identyfikatorów Zastosowania (fragment)
Lista Identyfikatorów Zastosowania (fragment)
400
Numer zamówienia
n3+an..30
401
Numer przesyłki
n3+an..30
402
Numer identyfikacyjny wysyłki
n3+n17
403
Kod trasy
n3+an..30
410
Numer lokalizacyjny GLN „Wysłać do / Dostarczyć do”
n3+n13
411
Numer lokalizacyjny GLN „Rachunek do / Faktura do”
n3+n13
412
„Zakupiono od” — numer lokalizacyjny GLN kontrahenta, od
którego zakupiono
towar n3+n13
413
GLN „Wysłać do / Dostarczyć do / Wyekspediować do”
n3+n13
414
GLN - numer lokalizacji fizycznej n3+n13
420
„Wysłać do / Dostarczyć do” — kod pocztowy w zasięgu tych
samych władz
pocztowych n3+an..20
421
„Wysłać do / Dostarczyć do” — kod pocztowy z trzycyfrowym
prefiksem kraju ISO
n3+n3+an..9
422
Kraj pochodzenia produktu n3+n3
……………………….
90 Do zastosowań wewnętrznych lub uzgodnionych obustronnie
n2+an..30
91–99 Zastosowania wewnętrzne
n2+an..30
Przykład IZ — Daty
Przykład IZ — Daty
Format dat: n6 (RRMMDD)
(dla oznaczenia tylko roku i miesiąca w miejsce DD wstawić „00”)
1. IZ 11 — Data produkcji
2. IZ 12 — Data płatności
3. IZ 13 — Data pakowania
4. IZ 15 — Minimalna data trwałości (Najlepszy do dnia — „Best
before”)
5. IZ 17 — Maksymalna data trwałości (Zużyć do dnia — „Use by”)
Przykład:
(15) 9 9 0 6 1 6
19
(01) 0 5 4 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 8
5 412345 678908
Standardy globalne kodów
kreskowych EAN.UCC
- dobór kodów
7
1 2 3 4 5 6 7 8 9 0
4
EAN-13 EAN-8
UPC-A
ITF-14
UCC/EAN-128
20
UPC-E, add on 2 i 5-cyfrowy, kody zredukowane RSS,
kody złożone
Standardowe wymogi techniczne oznaczeń
kodowych i ich lokalizacji
budowa symbolu kodu kreskowego (symbolika, kodowane znaki, IZ w nawiasie,
pas wspornikowy)
Symbol kodów EAN.UCC składa się z:
symboliki kodu kreskowego i numeru EAN.UCC oraz ewentualnie innych danych biznesowych z IZ
ewentualne oznaczenia uzupełniające (pas dla ITF-14)
wymiary, odpowiednio dobrane do warunków odczytu (u siebie i u innych), w
dopuszczalnych granicach minimalnej i maksymalnej wielkości (dopuszczalne
współczynniki powiększenia i wymiary x) oraz marginesy
Wymiary symbolu w granicach normy:
wielkości nominalne i dopuszczalne współczynniki powiększenia (zależne od technik drukarskich i tolerancji
druku) obniżanie wysokości symbolu
zachowanie marginesu z obu stron
jednakowa szerokość i kolor kresek
odpowiednie kolory tła i kresek (wymagany kontrast druku)
Odpowiedni kontrast nadruku dla kresek i tła w podczerwieni
Wymogi lokalizacji oznaczeń kodowych
21
struktura etykiety – 3 części
zawartość etykiety: nadawca,
przewoźnik, odbiorca
przedstawianie danych
kodowych do odczytu
wzrokowego
wymiary etykiety
Projektowanie etykiet logistycznych
Standard etykiety transportowej EAN.UCC
Projektowanie etykiet logistycznych
Standard etykiety transportowej EAN.UCC
22
Przykład etykiety transportowej EAN.UCC z SSCC
Przykład etykiety transportowej EAN.UCC z SSCC
23
Standard globalny EDI - UN/EDIFACT
UN/EDIFACT:
United Nations Rules / Electronic Data
Interchange For Admninistration, Commerce and
Transport
Usprawnienie EAN International:
podstandard UN/EDIFACT – EANCOM w łańcuchu
dostaw
wykorzystuje numery identyfikacyjne EAN.UCC
UN/EDIFACT wspólnym językiem wszystkich
użytkowników EDI
Synchronizacja ADC z EDI
Przykład: Zamówienie w UN/EDIFACT /
EANCOM
UNH+ME000001+ORDERS:D:93A:UN:EAN007'
BGM+220+128576'
DTM+137:19930830:102' NAD+BY+5412345000010::9'
NAD+SU+4012345500000::9' LIN+1++4000862141404:EN'
QTY+21:48'
MOA+203:699.84' UNS+S' CNT+2:1' UNT+11+ME000001'
UNH+ME000001+ORDERS:D:93A:UN:EAN007' początek
komunikatu
BGM+220+128576'
identyfikacja
dokumentu
DTM+137:19930830:102'
data
NAD+BY+
5412345000010
::9'
kupujący
NAD+SU+
4012345500000
::9'
sprzedający
LIN+1++
4000862141404
:EN'
towar 1
QTY+21:48'
ilość
MOA+203:699.84'
wartość
UNS+S'
segment sterujący
CNT+2:1'
segment kontrolny
UNT+11+ME000001'
zakończenie
komunikatu
Nowe trendy EDI – formatki internetowe XML:
ebXML
Standardy globalne z uwzględnieniem specyfiki
branżowej – przykład
Standardy globalne z uwzględnieniem specyfiki
branżowej – przykład
Międzynarodowe projekty z uwzględnieniem specyfiki branżowej
Na bazie standardów globalnych EAN.UCC
Standardy EAN•UCC w ochronie zdrowia
W latach 1995 - 1998: “Projekt Współpracy w Ochronie Zdrowia”
(Healthcare Collaboration Project - HCP)
53 instytucje i stowarzyszenia międzynarodowe
Stosowanie standardów identyfikacji, kodów kreskowych i EDI w
administracji, logistyce i procesach zaopatrzenia - wszystkie
rozwiązania
opierają się na stosowaniu systemu EAN • UCC:
znakowanie jednostek handlowych, lokalizacji, relacji
usługowych itd
, w tym rozwiązania szczegółowe:
śledzenie i kontrola przepływu pacjentów
zamawianie
i
dystrybucja
produktów
farmaceutycznych,
paramedycznych, medycznych i innych
śledzenie złożonych urządzeń medycznych dostos. do pacjentów
śledzenie i kontrola implantów medycznych
śledzenie i kontrola próbek laboratoryjnych
gospodarka odpadami w szpitalach
Standardy globalne - rozwiązania branżowe w
Polsce - przykład
Standardy globalne - rozwiązania branżowe w
Polsce - przykład
Krajowe projekty z uwzględnieniem specyfiki branżowej
na bazie standardów globalnych EAN.UCC
Znakowanie farmaceutyków
W Polsce MZ od 1999 - w 2000 r. wprowadza kody EAN.UCC na
wszystkie rejestrowane leki
Struktura numeru
Prefiks
Nr MZ Nr rejestru
Oznaczenie
Cyfra
EAN.UCC MZ opakowania kontrolna
590
9 9 9 X
T1 T2 T3 - T4 O1- O2K
W latach 1996-1999 Departament ds. Informatyki MZ z CKK
określiło założenia do systemów informatycznych obsługujących
szpitale - Instrukcja dla aplikantów: Ruch Chorych i Apteka
zawierają standardy EAN.UCC w przetargu MZ
Aktualnie działa Grupa Robocza – Farmacja Polska –
wypracowująca szczegółowe zalecenia krajowe do wdrażania ADC
i EDI w tej branży wg EAN.UCC
Jak wdrażać ? - warunki podstawowe
wprowadzenia systemu ADC
1. Właściwe oznakowanie kodem
kreskowym
2. Odpowiedni sprzęt
3. Oprogramowanie
- wszystko połączone we właściwe
rozwiązanie logistyczne
1. Właściwe oznakowanie kodem
kreskowym
2. Odpowiedni sprzęt
3. Oprogramowanie
- wszystko połączone we właściwe
rozwiązanie logistyczne
Trzy podstawowe warunki
efektywnego wprowadzenia systemu
ADC do sklepu, magazynu lub w
procesie produkcyjnym:
Trzy podstawowe warunki
efektywnego wprowadzenia systemu
ADC do sklepu, magazynu lub w
procesie produkcyjnym:
28
Jak wdrażać ? Kolejne kroki
Jak wdrażać ? Kolejne kroki
1. Kiedy wdrażać ?
2. W jakim zakresie ?
3. Jak wdrażać ?
Założenia projektowe: zakres systemu ADC –
uwarukowania organizacyjno-techniczne, potrzeby i
możliwości wewnętrzne firmy i jej klientów, specyfika
branżowa odpowiedź na pyt.:
Co i jak oznakować ?
Jakie wymogi techniczne - jak dobrać sprzęt ?
Jak zmodyfikować oprogramowanie aplikacyjne ?
4. Etapy realizacyjne:
1.
Projekt systemu ADC
2.
Oznaczenie obiektów
3.
Zakup sprzętu, instalacja, szkolenie
4.
Zakup lub modyfikacja oprogramowania aplikacyjnego
5.
Pilotowe wdrożenie
Instytucje standaryzujące
ISO, CEN PKN
ONZ – Komisja Gospodarcza – CEFACT (EDI)
UCC i EAN International
EAN International
z
siedzibą w Brukseli (ADC i EDI)
Centrum Kodów Kreskowych ILiM -
EAN
Polska
z siedzibą w Poznaniu
Branżowe:
Przemysł motoryzacyjny: PLODETTE Centrum
EDI Polska CEDIP Komitet KIG ds.
Racjonalizacji Procedur Biznesowych - Biuro
POLPRO
(EDI)
sektor finansowy (SWIFT)
Wojsko –
NATO
integracja z EAN.UCC (ADC)
Rada Koordynacyjna ds. Teleinformatyki przy RM
Rada ds. Elektronicznej Gospodarki - Zespół ds.
Dokumentu Elektronicznego (Ustawa i zmiany w
kodeksie Cywilnym o dokumencie i podpisie
elektronicznym i jego certyfikacji) ILiM
-
EAN Polska
Krajowe Grupy Robocze
: ds. EDI i Farmacja Polska