Uczniowie szczególnie
uzdolnieni
Mirosława Żurawska
Metody badań
• Obserwacja
• Testy inteligencji
Iloraz inteligencji oblicza się
w następujący sposób:
Wiek umysłowy
I.I = ------------------------ x 100%
Wiek życia
cd
• Testy uzdolnień specjalnych
• Zadania sprawdzające
uzdolnienia twórcze (kreacyjne)
– myślenie dywergencyjne
(rozbieżne),
– myślenie konwergencyjne
(zbieżne).
Myślenie twórcze – cechy
charakterystyczne wg
J.P.Guilforda
• Płynność myślenia – wiele
wyprodukowanych pomysłów,
łatwość ich wytwarzania.
• Giętkość myślenia – zdolność
wytwarzania jakościowo różnych
rezultatów, pomysłów.
• Oryginalność myślenia- zdolność
wytwarzania niezwykłych, rzadkich
i odległych od siebie odpowiedzi.
Grupy uczniów zdolnych
Na podstawie poziomu inteligencji,
rodzaju zdolności i możliwości
twórczych wyróżniono trzy grupy
uczniów zdolnych:
• Uzdolnieni intelektualnie –
„uzdolnieni akademicko”
• Uzdolnieni w różnych dziedzinach –
sztuce, technice, sporcie
• Uzdolnieni twórczo – możliwości
kreacyjne, owocem ich pracy są wytwory
oryginalne i nowe.
Talent i genialność
• Talent – najwyższy stopień rozwoju
uzdolnień specjalnych. Przejawia się
w działalności twórczej i odtwórczej.
• Genialność – wyjątkowo wysoki poziom
uzdolnienia przejawiający się w
szczególnie twórczych
i oryginalnych osiągnięciach w pewnej
dziedzinie
.
Jacy są uczniowie zdolni
?
• Duża ciekawość i aktywność
poznawcza, duże skupienie podczas
pracy intelektualnej, cierpliwość w
poszukiwaniu właściwej drogi,
otwartość na nowe informacje.
• Znaczna wiedza, bogate słownictwo,
samodzielność osądów, nieustępliwość
we własnych poglądach, tolerancyjność
wobec poglądów innych osób.
c.d.
• Świetna pamięć, małe
zainteresowanie zadaniami
pamięciowymi.
• Żywa wyobraźnia, bogata wiedza,
duże zdolności kojarzenia, trafność
obserwacji powodują, że dostrzegane
fakty i zjawiska niedostępne innym
mogą być źródłem nowych pomysłów
i uogólnień. Są przez to spostrzegani
jako pomysłowi, oryginalni w
widzeniu różnych spraw.
c.d
.
• Mają potrzebę znacznej i pogłębionej
aktywności intelektualnej.
• Przy niedużej pomocy otoczenia uczą
się pracy samodzielnej, korzystania
z pozaszkolnych źródeł informacji
takich jak słowniki, encyklopedie,
książki popularnonaukowe, zasoby
edukacyjne Internetu.
Cechy zachowania uczniów
zdolnych
• Miewają fantastyczne pomysły
(„dzikie”), które próbują realizować
bez względu na istniejące warunki.
• Mówiąc akcentują elementy słabo
dostrzegane i uznawane przez innych,
co powoduje, że nie są rozumiani
i doceniani. Bywa to często źródłem
ich buntu a nawet agresji
.
c.d
.
•
Są tolerancyjni wobec sprzeczności
i wieloznaczności. Wiele zagadnień
rozpatrują z różnych punktów widzenia,
przez co są odbierani jako
spostrzegający i myślący nieprecyzyjnie.
• Interesuje ich wiele zagadnień, co
sprawia, że są spostrzegani jako
powierzchowni. Młodsi nie potrafią
opanować swojej ciekawości
i przerywają lekcje ciągłymi pytaniami
.
c.d
.
• Uczą się szybko, skracają działania
w toku rozwiązywania zadań, nie
zawsze potrafią wyjaśnić jak doszli
do danego rezultatu.
• W szkole nad lekcjami pracują lekko,
z humorem, często dowcipkując
i żartując. Przez to są spostrzegani
jako mający lekceważący stosunek do
zadań i mało odpowiedzialni.
c.d.
• Preferują pracę w samotności, co bywa
interpretowane jako przejaw zaburzenia
w ich życiu społecznym
• Niekiedy ukrywają zdolności, by nie
wyróżniać się z grupy. „Maskowanie”
zdolności wynika najczęściej z lęku
przed „innością”, ale bywa też
wymuszane przez grupę rówieśniczą
.
Zdolni – podsumowanie
• Są to osoby o bardzo bogatym życiu
wewnętrznym, co niekiedy bywa
przyczyną ich trudności osobistych
ale także kłopotów ich otoczenia –
nauczycieli, kolegów i rodziców,
którzy nie zawsze potrafią
zaakceptować i zrozumieć specyfikę
i odrębność ich myślenia, czucia
i zachowania
Ilu ich jest?
• Wybitnie utalentowani - ok.1% całej
populacji.
• Dzieci o zdolnościach wyższych od
przeciętnych (iloraz inteligencji – 115%)
– 15 – 20%.
• Zdolni (ukończą szkołę wyższą) – ok. 35%
danej populacji.
• W Polsce 2 – 3 % dzieci wysoce
uzdolnionych, 25% dzieci rokuje bardzo
dobrze i ma znaczne możliwości
rozwojowe.
Opieka nad uczniami
szczególnie uzdolnionymi
• Specjalne klasy i specjalni nauczyciele.
• Ciągi klas na tym samym poziomie
nauczania.
• Odrębne szkoły dla szczególnie
uzdolnionych.
• Nauka indywidualna.
• Konsultacje.
• Doradztwo
.
Uczniowie o uzdolnieniach
matematyczno-fizycznych
• Bardziej chłodni emocjonalnie,
• Zamknięci w sobie,
• Podejrzliwi, ale łatwo
dostosowujący się,
• Bardziej wytrwali,
• Większa samodzielność myślenia,
• Wyższa samoocena.
Uczniowie o uzdolnieniach
humanistycznych
• Większa wrażliwość uczuciowa,
• Delikatność,
• Zależność psychiczna,
• Wyższe wymagania stawiane
sobie
i innym,
• Niższa samoocena
.