Wykonały:

Dorota Anuszkiewicz

Karolina Luty

Agnieszka Budowicz

Joanna Oszmian

Natalia Andryszczyk

Pedagogika Niestacjonarne

Semestr Iv

Uczniowie

zdolni

Pojęcie zdolności:



Zbigniew Pietrasiński: zdefiniował
zdolność jako różnice indywidualne,
„które sprawiają, że przy danym
zasobie wiedzy i praktyki oraz w takich
samych warunkach zewnętrznych i
przy równej motywacji jedni ludzie
sprawniej niż inni wykonują dane
czynności, w tym także-szybciej uczą
się rzeczy nowych”



Maria Tyszkowa: zdolność odniosła do
„sprawnościowej lub efektywnościowej
strony czynności i działalności
człowieka. Wyraża ono hipotetyczną
właściwość (bądź właściwości)
jednostki, poziomie organizacji i
wynikach (efektywności) działania”.



Psycholodzy rozumieją zdolność jako
indywidualną właściwość osobowości
człowieka, dzięki której można
kształtować różnego rodzaju nawyki,
sprawności i umiejętności.



Franz J. Monks uważa, że "Zdolności
są indywidualnym potencjałem
ujawniającym się poprzez wybitne
osiągnięcia w jednej lub w wielu
dziedzinach."

Zdolności ogólne
 
Utożsamia się je z inteligencją
 
 
 
DYSPOZYCJA
 

Zdolności kierunkowe
 
„specjalne”, zwane tez
uzdolnieniami, które się przejawiają
w różnych dziedzinach wiedzy,
umiejętności lub czynności
 
AKTUALNE MOŻLIWOŚCI

*jednostki przejawiające uzdolnienia specjalne nie muszą mieć wysokiego ilorazu inteligencji (Hornowski 1986)

Podział zdolności wg. Aleksieja N.
Leontiewa:



Naturalne, tzw. podstawowe



Rzeczywiste- specyficznie ludzkie

Klasyfikacje zdolności specjalnych
(wg. B. Hornowskiego)



Poznawcze



Językowe



Literackie



Matematyczne



Techniczne i wynalazcze



Muzyczne



Plastyczne



Pedagogiczne

Trójpierścieniowy model zdolności J.S.
Renzulliego

ponad

przeciętne

zdolności

zaangażowa

nie w pracę

„[…] wybitne zdolności czy też talent powstają w wyniku
współdziałania trzech grup właściwości człowieka:
ponadprzeciętnej inteligencji lub uzdolnień kierunkowych,
zdolności dywergencyjnych i takich właściwości osobowości,
które zapewniają możliwość długotrwałej, wytężonej pracy,
pozwalającej na koncentrację na zadaniu” (Wiesława Limont)

Typologia zdolności Abrahama J.
Tannenbauma:



1.pierwsza grupa- wybitne zdolności , które pozwalają osobom
zdolnym na dokonywanie odkryć, tworzenie wynalazków i
generowanie rozwiązań ułatwiających życie innym ludziom.



2. druga grupa- wybitne zdolności , które dotyczą osób o
uzdolnieniach artystycznych, tworzących dzieła sztuki trudne
do ocenienia ze względu na relatywizm preferencji
estetycznych , a także na zróżnicowany kontekst kulturowy i



3.trzecia grupa- zdolności osób wykonujących zawody
konieczne dla prawidłowego funkcjonowania społeczeństwa.



4. czwarta grupa- wybitne uzdolnienia pozwalające na
niecodzienne wyczyny, mające niekiedy wartość praktyczną.

Uczniowie zdolni- pojęcie

„Dzieci, które przejawiają możliwości zaawansowanych dokonań w

dziedzinie umysłowej twórczości, artystycznej, w zakresie zdolności

przywódczych czy w poszczególnych przedmiotach nauczania i które w

celu pełnego rozwinięcia tych możliwości wymagają usług lub zajęć

niedostarczanych przez standardową szkołę”

[Eby, Smutny 1998]

Cechy uczniów zdolnych:



Uczniowie zdolni pochodzą z reguły z rodziny o wysokim statusie
kulturowo-materialnym



W dzieciństwie osoby zdolne wcześniej niż ich rówieśnicy zaczynają
chodzić i mówić.



Mają szybsze tempo pracy i dobrą pamięć.



Łatwo kojarzą fakty.



Są dociekliwe.



Dość wcześnie wykazują rozległe zainteresowania.



Pod względem intelektu uczniowie zdolni wyróżniają się wysokim
stopniem rozumienia treści i dostrzegania wzajemnych zależności między
jej elementami, logicznością myślenia, szybkością rozumowania na
wysokim poziomie złożoności i trudności, ponadprzeciętnymi
zdolnościami analizowania i syntezowania, trefnością sądów, niezwykłą
wyobraźnią, wierną i trwałą pamięcią,



Pod względem umiejętności uczniowie zdolni przejawiają:
ponadprzeciętną samodzielność myślenia, umiejętność adekwatnego
ujęcia problemów, oryginalność w interpretowaniu faktów, umiejętność
osiągania rozwiązań jasnych, prostych i ekonomicznych, inicjatywę i
oryginalność w pracy umysłowej



Pod względem cech charakteru uczniowie zdolni są bardziej pracowici,
wrażliwi i wytrwali niż ich rówieśnicy. Mają wyższe poczucie obowiązku.
Jednocześnie mają wysoka ale adekwatną samoocenę

Natomiast na podstawie wieloletniej praktyki psychologicznej Franz
J.Monks podaje, że dzieci zdolne cechuje:



specyficzne zachowanie o charakterze intelektualnym, które przyspiesza ich
rozwój



wykazują dużą ciekawość poznawczą, chęć i potrzebę zdobywania wiedzy



nie ujawniają zmęczenia zabawą



mają podzielną uwagę



świetna pamięć, szerokie zainteresowania, wykazują skłonność do perfekcyjnego
opanowania konkretnych czynności



samodzielnie zdobywają umiejętność czytania i pisania, własny sposób liczenia



rozumieją związki przyczynowe zdarzeń a w drugiej połowie pierwszego roku
życia potrafią zrozumieć, że opuszczenie pokoju przez matkę nie oznacza, iż
przestała ona istnieć



duże umiejętności niewerbalnego komunikowania się z innymi osobami



zaczynają chodzić wcześniej niż inne dzieci ( około 7, 8 miesiąca życia)

Rodzaje zdolności:



Zdolności specjalne- specyfika

a)

Uzdolnienia psychomotoryczne

b)

Uzdolnienia artystyczne
- Muzyczne
- Plastyczne

c)

Uzdolnienia w zakresie uczenia się

d)

Uzdolnienia przywódcze



Zdolności ogólne- inteligencja



Zdolności twórcze

Wskaźniki zdolności
twórczych:



zadawanie wielu pytań,



własna kreatywność i eksperymentowanie w
podejmowaniu różnych działań,



wykonywanie samodzielne prac,



bogata wyobraźnia,



wymyślanie wielu sposobów na osiągnięcie
tego samego celu,



udzielanie nieoczekiwanych
"przemądrzałych" odpowiedzi,



oryginalne pomysły;

Wskaźniki zdolności
przywódczych:



łatwość kontaktowania się z
rówieśnikami i dorosłymi,



łatwość adaptacji, umiejętność
wpływania na innych,



inicjatywa w działaniu,



wysuwana przez grupę kandydatura
dziecka,

Wskaźniki zdolności
muzycznych:



wymyślanie oryginalnych melodii,



przejawiana pamięć totalna,



zainteresowanie zajęciami
muzycznymi,



wrażliwość na muzykę,



łatwość powtarzania wzorców
rytmicznych oraz odróżniania
dźwięków, melodii i rytmów;

Wskaźniki zdolności
plastycznych:



wypełnianie czasu wolnego
rysowaniem, malowaniem
różnorodnych przedmiotów,
zapamiętywanie ich szczegółów,



poważne traktowanie zajęć
plastycznych i czerpanie z nich
przyjemności oraz skupienie na nich
uwagi

Trudności w diagnozowaniu zdolności:

•

Brak wiedzy nauczycieli na temat zdolności-
przeciętni nauczyciele potrafią wskazać sześć
rodzajów zdolności: sportowe, techniczne,
plastyczne, muzyczne, matematyczne i
literacko-językowe.

•

Nauczyciele wczesnoszkolni skupiają się
bardziej na diagnozie negatywnej, tj. wyłaniają
uczniów z problemami.
Diagnoza pozytywna wymaga podjęcia
pewnych działań wspierających, które są poza
zasięgiem motywacji i kompetencji nauczycieli.

Główne metody diagnozowania

zdolności w klasach wczesnoszkolnych:



obserwacja zachowania i zabaw dzieci



ocena wyników w nauce



ocena wytworów dzieci



przeprowadzenie testów psychologiczno-
pedagogicznych

Dynamika rozwoju zdolności :



Okres przedszkolny- spontaniczne pojawianie
się zdolności artystycznych zwłaszcza
plastycznych i muzycznych. Można również
zauważyć rozwój zdolności motorycznych,
literackich i uzdolnień matematycznych



Młodszy wiek szkolny- rozkwit zdolności
intelektualnych. Rozwój uzdolnień
muzycznych i plastycznych.



Okres adolescencji- bujny rozkwit zdolności
twórczych

Identyfikacja uczniów zdolnych:



Jest to proces złożony i wymaga spełnienia wielu warunków
m.in:

a)

dostarczenie wszystkim osobom biorącym udział w procesie
identyfikacji odpowiedniej wiedzy i wyposażenie ich w kompetencje
pozwalające na sprawne przeprowadzenie procesu diagnozy i
rekrutacji uczniów do programów kształcenia.

b)

przygotowanie właściwych psychopedagogicznych technik
diagnostycznych, obejmujących wiele metod i narzędzi, np. testy,
kwestionariusze, inwentarze, listy i inne.

c)

ważne jest także korzystanie z nominacji nauczycielskich,
rodzicielskich, koleżeńskich .

d)

źródłem informacji na temat zdolności ucznia jest obserwacja jego
zachowań w sytuacjach wymagających wykorzystania zdolności
twórczych oraz planowania pracy w grupie.

e)

przygotowanie procedur, które uwzględniałyby możliwość włączenia
uczniów pozostających poza wybraną grupą.

Kształcenie uczniów zdolnych-
możliwości i praktyka



W Polsce (z nielicznymi wyjątkami, w tym z
placówkami o profilu artystycznym lub
sportowym ulokowanymi w dużych miastach)
NIE MA SZKÓŁ dla dzieci zdolnych



Działania prowadzone w Polsce w kierunku
kształcenia zdolności uczniów oraz
kształcenia uczniów zdolnych są rozproszone
i docierają do nielicznej grupy dzieci.



Indywidualizacja kształcenia

Działania pedagogiczne, które
stanowią środki możliwe do
wykorzystania w typowym systemie
klasowo-lekcyjnym:



Przyspieszanie – „uczyć się szybciej”;
uczniowie zdolni mają możliwość
przejścia szybciej do kolejnych klas



Grupowanie- tworzenie klas
profilowanych do których trafiają
uczniowie zdolni



Wzbogacanie- „ucz się więcej”;
zwiększenie intensywności nauczania;
może mieć charakter ilościowy bądź
jakościowy, wertykalny lub horyzontalny

Możliwość wspierania rozwoju:



WSPIERANIE ≠ przyglądanie się;
wyręczanie, akceptowanie, postawa
terapeutyczna



WSPIERANIE = STYMULOWANIE
ROZWOJU



Odsetek uczniów zdolnych i
wybitnych wynosi 20-23% na
poziomie wczesnoszkolnym, ale
maleje do 13% w klasie VII. Te
dane po raz kolejny potwierdzają
tezę, że szkoła gubi talenty, nie
rozwija uzdolnień uczniów,
doprowadzając do regresów w
rozwoju” [Panek 1990]

„[...] mistrz nie jest kimś, kto czegoś
uczy; mistrz to ktoś, kto zachęca ucznia
do dołożenia wszelkich starań, aby odkrył
to, o czym już wie.”
(Paulo Coelho)

Bibliografia:



Teresa Giza „Socjopedagogiczne
uwarunkowania procesów
identyfikowania oraz rozwoju zdolności
uczniów w szkole” Kielce 2006



Wiesława Limont „Uczeń zdolny. Jak
rozpoznać i jak z nim pracować” GWP,
Sopot 2010



http://www.szkolnictwo.pl/index.php?
id=PU0056