Układ rozrodczy

Rozród

• Podstawą rozrodu (reproduction)

jest połączenie się dwóch
odmiennych komórek płciowych,
czyli gamet, powstanie zygoty i
rozwój nowego ustroju
potomnego.

Determinacja płci

• Komórka płciowa męska, czyli

plemnik, wytwarzana jest w
jądrze.

• Komórka płciowa żeńska, czyli

jajo , powstaje w jajniku.

Determinacja płci

• Zarówno komórki płciowe męskie,

jak i żeńskie w czasie dojrzewania
wykazują podział redukcyjny
-mejoza, w czasie którego liczba
chromosomów zmniejsza się o
połowę .

Determinacja płci

• W organizmie mężczyzny i kobiety

w jądrze komórkowym komórek
somatycznych jest 46
chromosomów.

Determinacja płci

• U mężczyzny są to 22 pary

autosomów i dwa chromosomy
płciowe: X i Y.

• U kobiety występują również 22

pary autosomów i dwa
chromosomy płciowe:

X i X.

Determinacja płci

• Od informacji genetycznej

zawartej w chromosomach
płciowych zależy płeć osobnika.

Determinacja płci

• Po połączeniu się dwóch

dojrzałych komórek płciowych,
czyli po zapłodnieniu i powstaniu
zygoty determinuje się płeć
genetyczna przyszłego
organizmu.

Determinacja płci

• Jeżeli zygota zawiera chromosomy

XY, będzie to genetycznie
organizm męski, jeśli zaś zygota
ma 2 chromosomy XX — będzie to
genetycznie organizm żeński.

Determinacja płci

• W 9 tygodniu życia płodowego

pod wpływem hormonów
wydzielanych przez gruczoły
płciowe — testosteronu u płodów
męskich i estrogenów u płodów
żeńskich — tworzy się płeć
gonadalna.

Determinacja płci

Garnitur chromosomalny i hormony

płciowe warunkują płeć

somatyczną, na którą składa się;

• rozwój narządów płciowych

wewnętrznych i zewnętrznych,

• budowa ciała,
• zachowanie typowe dla płci

męskiej lub żeńskiej

Determinacja płci

• Gruczoły płciowe nie wykazują

większej aktywności w
organizmach wzrastających aż do
czasu osiągnięcia dojrzałości
płciowej, która występuje u
chłopców średnio w 14 roku życia
i u dziewcząt w 12 roku życia.

Determinacja płci

• W okresie pierwszych kilkunastu

lat życia wytwarzanie i
wydzielanie do przysadkowych
naczyń wrotnych hormonu
uwalniającego gonadotropiny z
przysadki (GnRH) jest hamowane
m.in. przez melatoninę
powstającą w szyszynce.

Determinacja płci

• Osiągnięcie dojrzałości płciowej

jest uwarunkowane zwiększeniem
wydzielania gonadotropin przez
część gruczołową przysadki

Rozród u płci męskiej

Spermatogeneza

• Po osiągnięciu dojrzałości płciowej

w cewkach nasiennych krętych
jąder

zachodzi spermatogeneza

Spermatogeneza

• Komórki płciowe w cewkach

nasiennych tworzą kilka warstw.
Pomiędzy nimi występują komórki
podporowe. Komórki płciowe
dojrzewając zbliżają się do światła
cewek nasiennych.

Spermatogeneza

• Najdalej od światła w cewkach

nasiennych są rozmieszczone
spermatogonie, następnie
występują spermatocyty I i II
rzędu, spermatydy i w samym
świetle cewek znajdują się
dojrzałe komórki płciowe męskie,
czyli plemniki.

Spermatogeneza

Spermatogeneza

• Dojrzewanie męskiej komórki

płciowej trwa około 74 dni.

Spermatogeneza

Spermatogeneza

• Plemniki są transportowane wraz

z innymi składnikami nasienia
przez cewki nasienne proste i
przewodziki odprowadzające jądra
do najądrza , w którego
przewodzie są magazynowane.

Spermatogeneza

• Hormon folikulotropowy (FSH)

pobudza czynność komórek
podporowych w cewkach
nasiennych.

Spermatogeneza

• Spermatogeneza jest

kontrolowana przez;

1. hormon folikulotropowy,
2. hormon luteinizujący,
3. testosteron wytwarzany przez

komórki śródmiąższowe jądra.

Wzwód prącia

• Wzwód prącia -erekcja zachodzi

w następstwie pobudzenia
neuronów przywspółczulnych w
rogach bocznych segmentów
krzyżowych (S2—S4) rdzenia
kręgowego.

Wzwód prącia

• Pod wpływem impulsacji

przywspółczulnej rozkurczają się
tętniczki doprowadzające krew do
ciał jamistych prącia i ciała
gąbczastego prącia i następuje

wzwód prącia

Wzwód prącia

• Unerwienie współczulne ma

działanie przeciwne, jeśli chodzi o
wypełnienie się ciał jamistych
krwią, natomiast wywołuje skurcz
najądrzy, nasieniowodów,
pęcherzyków nasiennych i
gruczołu krokowego.

Wzwód prącia

• Dzięki tym skurczom nasienie

wypełniające przewód najądrza i
nasieniowód jest wydalane do
cewki moczowej wraz z wydzieliną
pęcherzyków nasiennych i
gruczołu krokowego.

Wytrysk nasienia

• Po emisji nasienia do cewki

moczowej następuje wytrysk
nasienia, czyli ejakulacja

Wytrysk nasienia

• Pobudzenie receptorów w cewce

moczowej i w gruczole krokowym
powoduje na drodze odruchowej
skurcz

toniczno-kloniczny mięśni

opuszkowo-jamistego i kulszowo-
jamistego.

Wytrysk nasienia

• Rytmiczne skurcze tych mięśni

powodują wyrzucanie nasienia z
cewki moczowej na zewnątrz.

• Ośrodki odruchowe w rdzeniu

kręgowym związane ze wzwodem
prącia i wytryskiem nasienia są
kontrolowane przez ośrodki w
mózgowiu.

Rozród u płci żeńskiej

Cykl płciowy żeński

• Cykle płciowe zaczynają występować

u dziewcząt w okresie pokwitania
w wieku od 11 do 14 lat.

• Przekwitanie-menopauza objawia

się wydłużeniem się i zanikaniem
cykli płciowych, co zachodzi u kobiet
w wieku od 45 do 55 roku życia

Cykl płciowy żeński

• Zasadniczym objawem wskazującym

na występowanie cykli płciowych są
krwawienia miesiączkowe. W czasie
krwawienia dochodzi do utraty łącznie
około 70 mL krwi. Dzień, w którym
pojawia się krwawienie, rozpoczyna

cykl miesiączkowy trwający

przeciętnie 28 dni

Cykl płciowy żeński

W cyklu płciowym żeńskim wyróżnia się

4 fazy:

1. krwawienie miesiączkowe

mestruacja, które trwa przeciętnie 4
dni;

2. fazę folikularną , która trwa około 9

dni;

3. owulację, która trwa l dzień;
4. fazę lutealną , która trwa 14 dni.

Cykl płciowy żeński

• Poszczególne dni cyklu

miesiączkowego charakteryzują się
określoną czynnością
wewnątrzwydzielniczą podwzgórza,
przysadki i jajników oraz
towarzyszącymi im zmianami
morfologicznymi i czynnościowymi w
obrębie jajników, macicy, pochwy i w
sutkach.

Cykl płciowy żeński

Hormonalne sprzężenie zwrotne
• Regularne występowanie cykli

płciowych u dojrzałych płciowo

kobiet zależy od fizjologicznego

mechanizmu kontrolowanego

przez żeński ośrodek rozrodczy w

podwzgórzu, pozostającego pod

wpływem różnorodnych oddziaływań

Cykl płciowy żeński

• Przed osiągnięciem dojrzałości

płciowej szyszynka i wydzielana
przez nią melatonina hamują
czynność ośrodka rozrodczego
w podwzgórzu, opóźniają
pokwitanie i wystąpienie
pierwszych cykli miesiączkowych.

Cykl płciowy żeński

• Układ limbiczny, a zwłaszcza

należące do niego ciało
migdałowate, działają przeciwnie
przyspieszając pokwitanie.

Cykl płciowy żeński

• Regularna owulacja i

występowanie krwawienia
miesiączkowego u dojrzałych
płciowo kobiet zależy od kolejnego
oddziaływania wielu hormonów na
ośrodek rozrodczy w podwzgórzu

Cykl płciowy żeński

• Ośrodek ten stanowi zasadnicze

ogniwo w humoralnym sprzężeniu
zwrotnym dla pętli zarówno
zewnętrznego, jak i wewnętrznego
sprzężenia zwrotnego.

Cykl płciowy żeński

Ogniwami pętli zewnętrznego

sprzężenia zwrotnego są;

1. podwzgórze,
2. płat gruczołowy przysadki
3. jajniki.

Cykl płciowy żeński

• W sprzężeniu tym hormony

wytwarzane w jajniku oddziałują
na podwgórze, hamując
wydzielanie hormonu
uwalniającego gonadotropiny z
płata gruczołowego przysadki
(GnRH)

Cykl płciowy żeński

• Prawidłowe, czyli pulsacyjne,

wydzielanie GnRH przez podwzgórze
do przysadkowych naczyń wrotnych w
fazie folikularnej cyklu miesiączkowego
powoduje także wydzielanie pulsacyjne
przez płat gruczołowy przysadki
hormonów luteinizującego (LH) i
folikulotropowego (FSH) oraz przez
jajnik — estrogenów

Cykl płciowy żeński

• W ostatnich dniach fazy folikularnej

zawartość estrogenów we krwi
zmniejsza się.

• Jest to prawdopodobnie spowodowane

zwrotnym, hamującym działaniem
estrogenów na komórki płata
gruczołowego przysadki wytwarzające
hormony gonadotropowe

Cykl płciowy żeński

• Również zwrotnie hamuje

wydzielanie FSH czynnik zwany
inhibiną wytwarzany przez
komórki warstwy ziarnistej
pęcherzyka jajnikowego
dojrzałego

Cykl płciowy żeński

• W wyniku zmniejszenia się

zawartości estrogenów we krwi
komórki podwzgórza przestają być
zwrotnie hamowane przez
estrogeny i zaczynają uwalniać od
przysadkowych naczyń wrotnych
większe ilości GnRH

Cykl płciowy żeński

• W następstwie zwiększonego

uwalniania przez podwzgórze tego
neurohormonu przysadka wydziela
do krwi w ciągu kilku godzin
większą ilość hormonu
luteinizującego (LH), co powoduje
owulację.

Cykl płciowy żeński

• Wydzielanie pulsacyjne GnRH

przez podwzgórze i gonadotropin
przez przedni płat przysadki
występuje w odstępach 90—120
minut. Częstotliwość występowania
i amplituda stężenia we krwi
hormonów gonadotropowych są
modulowane przez kilka czynników

Cykl płciowy żeński

• Największa amplituda

wydzielanych pulsacyjnie
gonadotropin występuje we krwi w
pierwszych dniach fazy
folikularnej w porze dziennej.

Cykl płciowy żeński

• Systematyczne wprowadzanie do

organizmu egzogennych
estrogenów w fazie folikularnej
cyklu miesiączkowego hamuje
czynność podwzgórza.

Cykl płciowy żeński

• Nie dochodzi do znacznego

zwiększenia wydzielania LH i
pęcherzyki jajnikowe dojrzałe nie
pękają — nie ma więc owulacji.

Cykl płciowy żeński

• Wprowadzane egzogenne

estrogeny hamują wydzielanie
GnRH przez podwzgórze i
powodują występowanie
bezowulacyjnych cykli
miesiączkowych

Cykl płciowy żeński

W pętli wewnętrznego sprzężenia

zwrotnego uczestniczą:

• podwzgórze,
• podwzgórzowy hormon uwalniający

gonadotropiny — GnRH,

• płat gruczołowy przysadki i

wydzialane przez przysadkę
gonadotropiny FSH i LH

Cykl płciowy żeński

• Znaczenie wewnętrznego

sprzężenia zwrotnego w regulacji
żeńskiego cyklu płciowego nie
zostało dotychczas dostatecznie
poznane.

Cykl jajnikowy i maciczny

• W czasie krwawienia

miesiączkowego dochodzi do
złuszczania się warstw
powierzchniowych błony śluzowej
macicy i ich wydalania na
zewnątrz wraz z krwią.

Cykl jajnikowy i maciczny

• W fazie folikularnej zwanej

również proliferacyjną, następuje
odnowa błony śluzowej macicy.

• W końcu tej fazy, trwającej

przeciętnie około 9 dni, błona
śluzowa macicy osiąga taką
grubość, jaką miała bezpośrednio
przed złuszczaniem się.

Cykl jajnikowy i maciczny

• Odnowa dotyczy również

gruczołów błony śluzowej macicy,
które w fazie folikularnej mają
przebieg prosty: od powierzchni
błony aż do mięśnia macicznego.

Cykl jajnikowy i maciczny

• Na początku tej fazy kilka

pęcherzyków jajnikowych
pierwotnych zaczyna w obu jajnikach
przekształcać się w pęcherzyki
jajnikowe wzrastające.

• Następnie zazwyczaj jeden, a

czasami dwa pęcherzyki dojrzewają,
osiągając średnicę co najmniej 10 mm.

Cykl jajnikowy i maciczny

• Pęcherzyk jajnikowy dojrzały

zajmuje całą szerokość kory
jajnika i uwypukla się na jego
powierzchni.

• Pozostałe pęcherzyki zmniejszają

swoje rozmiary i uwsteczniają się.

• Proces ten nosi nazwę atrezji.

Cykl jajnikowy i maciczny

• W cyklu 28-dniowym zazwyczaj

czternastego dnia cyklu
miesiączkowego następuje pękanie
pęcherzyka jajnikowego
dojrzałego pod wpływem hormonu
luteinizującego (LH) i komórka
jajowa, owocyt II rzędu, zostaje
wydalona przez jajnik.

Cykl jajnikowy i maciczny

• W czasie jednego cyklu

miesiączkowego stadium pęcherzyka
jajnikowego dojrzałego osiąga w
obu jajnikach jeden lub dwa
pęcherzyki jajnikowe wzrastające.

• Tym samym z obu jajników zostaje

wydalona jedna lub rzadziej dwie
komórki jajowe

Powstawanie komórki

jajowej

Cykl jajnikowy i maciczny

• Po owulacji zmniejsza się w

mięśniu macicy liczba receptorów
błonowych wiążących oksytocynę i
zmniejsza się jego wrażliwość
na oksytocynę.

Cykl jajnikowy i maciczny

• Komórka jajowa w postaci

owocytu II rzędu trafia do bańki
jajowodu.

• W jajowodzie nie zapłodniona

komórka jajowa pozostaje około 4
dni, a następnie zostaje wydalona
do jamy macicy, gdzie podlega
cytolizie.

Cykl jajnikowy i maciczny

• Po owulacji rozpoczyna się faza

lutealna, zwana również fazą
sekrecyjną.

• W końcu pierwszej połowy tej fazy

błona śluzowa macicy osiąga
swoją maksymalną grubość około
6 mm.

Cykl jajnikowy i maciczny

• W tej fazie gruczoły błony

śluzowej macicy mają przebieg
kręty i wydzielają duże ilości
śluzu.

• Błona śluzowa macicy jest

przygotowana do zagnieżdżenia
zapłodnionej komórki jajowej.

Cykl jajnikowy i maciczny

• Jama pęcherzyka jajnikowego dojrzałego

po wydaleniu komórki jajowej
początkowo jest wypełniona krwią.

• Następnie zapełniają ją komórki

luteinowe i pęcherzyk zamienia się w
ciałko żółte miesiączkowe, które
wytwarza żeńskie hormony płciowe:
estrogeny i progesteron oraz
oksytocynę.

Cykl jajnikowy i maciczny

• W końcu fazy lutealnej, jeżeli

nie nastąpiło zapłodnienie, ciałko
żółte miesiączkowe przestaje
wydzielać progesteron, natomiast
w dalszym ciągu wydziela
oksytocynę.

Cykl jajnikowy i maciczny

• Zwiększa się jednocześnie liczba

receptorów wiążących oksytocynę
i mięsień macicy staje się na nią
bardziej wrażliwy.

Cykl jajnikowy i maciczny

• Pod jej wpływem tworzą się w

macicy substancje luteolityczne,
głównie prostaglandyny PGF2a i

ciałko żółte miesiączkowe

przekształca się w ciałko białawe
miesiączkowe

Cykl jajnikowy i maciczny

• Po upływie 14 dni od dnia owulacji

pojawia się krwawienie
miesiączkowe i rozpoczyna się
nowy cykl płciowy.

Cykl jajnikowy i maciczny

• Pod wpływem hormonów

płciowych wydzielanych przez
jajnik w różnych dniach cyklu
miesiączkowego dochodzi do
zmian w ilości i konsystencji śluzu
wypełniającego szyjkę macicy

Cykl jajnikowy i maciczny

• W fazie lutealnej powiększają się

sutki, w końcu tej fazy zaś, przed
wystąpieniem krwawienia
miesiączkowego, następuje
zatrzymanie wody w
organiźmie.

Cykl jajnikowy i maciczny

• W czasie cyklu miesiączkowego

stwierdza się zmiany temperatury
ciała mierzonej w godzinach
porannych.

• W fazie folikularnej temperatura

ciała mierzona w godzinach
porannych nie przekracza 37°C

Cykl jajnikowy i maciczny

• W dniu owulacji temperatura ciała

obniża się, a następnego dnia, już
w fazie lutealnej, jest podwyższona
i przekracza 37°C

Cykl jajnikowy i maciczny

• Do końca fazy lutealnej

temperatura w godzinach rannych
jest stale podwyższona, a przed
wystąpieniem miesiączki obniża
się.

Ciąża

• Zapłodnienie, czyli połączenie się

męskiej komórki płciowej z żeńską
komórką płciową, następuje w
bańce jajowodu. Zapłodniona
komórka jajowa przemieszcza się
przez jajowód do jamy macicy w
czasie 3—4 dni . W tym okresie
podlega podziałom i przemianom.

Zapłodnienie

Ciąża

• Zapłodnione jajo zagnieżdża się w

błonę śluzową macicy około 7 dnia
od dnia ówulacji, czyli w połowie
fazy lutealnej

Rozwój ciąży

Ciąża

• Prawdopodobnie implantowane

jajo oddziałuje hamująco na
tworzenie się i uwalnianie z
macicy czynnika luteolitycznego
— prostaglandyn

Ciąża

• Dzięki temu ciałko żółte

miesiączkowe nie

zanika, lecz przeciwnie, powiększa

swoje wymiary i przekształca się w
ciałko żółte ciążowe

Ciąża

• Wydzielanie progesteronu przez

ciałko żółte ciążowe zwiększa się
kilkakrotnie w czasie pierwszych
kilkunastu tygodni ciąży

Ciąża

• .Największe wydzielanie

progesteronu przez jajniki
stwierdzono w 12 tygodniu ciąży,
licząc czas trwania ciąży od dnia
owulacji.

Ciąża

• Następnie wydzielanie

progesteronu przez jajniki
zmniejsza się w miarę zbliżania się
porodu

Ciąża

• Rozwijające się łożysko przejmuje

funkcję wydzielniczą jajników,
wydzielając do krwi znaczne ilości
progesteronu i estrogenów

Łożysko

• Łożysko, tworzące się w

pierwszych tygodniach ciąży, w 10
tygodniu ciąży, licząc od dnia
owulacji, waży około 10 g, w 20
tygodniu — około 170 g, w 30
tygodniu — około 430 g i
największą swą masę osiąga w 40
tygodniu ciąży około 500-600 g

łożysko

Łożysko

Zasadniczą funkcją łożyska jest;
• 1. wymiana gazów (O2 i CO2),

• 2. produktów energetycznych i

budulcowych oraz ich metabolitów
pomiędzy krwią matki a krwią płodu.
Przez łożysko w ciągu jednej sekundy
przepływa 8,3 mL krwi matki i 6,6 mL
krwi płodu.

Łożysko

• 3. Wymiana pomiędzy krwią matki

a krwią płodu zachodzi dzięki
dyfuzji, aktywnemu transportowi i
pinocytozie.

• 4. W łożysku dyfundują zgodnie z

gradientem koncentracji lub
prężności: tlen, dwutlenek węgla i
większość soli mineralnych

Łożysko

• 5. Na zasadzie aktywnego

transportu, wbrew gradientowi
koncentracji, przechodzą przez
łożysko: glukoza, aminokwasy oraz
jony wapniowe i żelazowe. W
wyniku pinocytozy w łożysku są
transportowane z krwi matki do
krwi płodu nieznaczne ilości białek.

Łożysko

• 6. ważną funkcją łożyska jest

wytwarzanie hormonów.
Poczynając od 8 tygodnia ciąży,
łożysko stopniowo przejmuje
wytwarzanie progesteronu,
zastępując w ten sposób czynność
ciałka żółtego ciążowego.

Łożysko

• O dobowym wytwarzaniu

progesteronu pośrednio można
wnioskować na podstawie oznaczania
zawartości pregnanendiolu —
metabolitu progesteronu wydalanego z
moczem.

• Ilość dobowa tego metabolitu

wydalanego z moczem stanowi ok.15%
wytwarzanego progesteronu

Łożysko

Progesteron
• 1 osłabia pobudliwość mięśnia

macicy

• 2 obkurcza ujście wewnętrzne

szyjki macicy. Dzięki temu
zapobiega wystąpieniu poronienia
lub porodu przedwczesnego.

Łożysko

• 3 Działa synergicznie wraz z

estrogenami na wzrost sutków w
czasie ciąży.

• 4 W czasie ciąży również

znacznie zwiększa się wydzielanie
estrogenów, które powstają
głównie w łożysku

Łożysko

• Zawartość estriolu w dobowej

porcji moczu i we krwi stale
zwiększa się, poczynając od
początku ciąży aż do porodu.
Również zwiększeniu ulega jego
zawartość w wodach płodowych.

Łożysko

• Pod wpływem estrogenów

następują podziały komórek
mięśnia macicznego i zwiększenie
jego masy w czasie ciąży.

Łożysko

• Jednocześnie estrogeny zwiększają

pobudliwość mięśnia macicznego i
tym samym mają działanie
antagonistyczne w stosunku do
progesteronu, tak że mięsień ten
zaczyna kurczyć się pod wpływem
krążącej we krwi oksytocyny .

Łożysko

• Poza hormonami steroidowymi

łożysko wytwarza również
hormony białkowe. Są to: ludzka
gonadotropina łożyskowa (hCG) i
ludzki łożyskowy laktogen (hPL)
oraz w nieznacznych ilościach
hormony stale wytwarzane przez
płat przedni przysadki

Łożysko

• Działanie ludzkiego łożyskowego

laktogenu (hPL) jest podobne do
działania hormonu wzrostu. Pod
jego wpływem następuje wzrost
sutków w czasie ciąży

Poród

• Po upływie 280 dni ciąży, licząc od

pierwszego dnia ostatniej
miesiączki, następuje poród

Położenie płodu

Poród

• Tylko 5—10% kobiet rodzi w tym

czasie. Znaczny procent kobiet
(66%) rodzi w czasie do 11 dni
krótszym lub dłuższym

Poród

• Mechanizm rozpoczynający poród

nie jest w pełni poznany.
Przypuszcza się, że podwzgórze
płodu po osiągnięciu określonego
stadium rozwoju zaczyna
wydzielać podwzgórzowe hormony
uwalniane do przysadkowych
naczyń wrotnych.

Poród

• Pod wpływem tych hormonów płat

gruczołowy przysadki zwiększa
wydzielanie hormonów tropowych,
wśród nich również hormonu
kortykotropowego.

Poród

• Hormon ten pobudza korę

gruczołu nadnerczowego płodu do
znacznego wydzielania kortyzolu,
który — krążąc we krwi płodu —
przechodzi do wód płodowych i
działa na mięsień maciczny
antagonistycznie w stosunku do
progesteronu.

Poród

• Inny przypuszczalny mechanizm

rozpoczynający poród wiąże się ze
zwiększeniem koncentracji
estrogenów w wodach płodowych

Poród

• Zwiększenie koncentracji

estrogenów, zwłaszcza estriolu, w
wodach płodowych powoduje ich
większe przenikanie do mięśnia
macicznego, zwiększenie jego
pobudliwości, wystąpienie
pierwszych skurczów i rozpoczęcie
porodu

Poród

• W czasie porodu następuje

wydalanie płodu wraz z błonami
płodowymi i łożyskiem.

• W większości fizjologicznych

porodów częścią przodującą jest
główka płodu ustawiona
potylicowo.

Poród

Poród fizjologiczny dzieli się na trzy

okresy.

• W pierwszym okresie rozpoczyna się

czynność porodowa, która kończy się

pełnym rozwarciem szyjki macicy.

• W drugim okresie, następującym

bezpośrednio po pierwszym, płód zostaje

wydalony z macicy poza drogi rodne.

• Okres trzeci kończy się porodem łożyska i

błon płodowych.

Poród

• Na początku pierwszego okresu

porodu odpływają wody płodowe i
rozpoczyna się rozwieranie szyjki
macicy. Pełne rozwarcie szyjki
macicy następuje po upływie 8—
15 godzin.

Poród

• Okres ten jest krótszy u

wieloródek, a dłuższy u
pierworódek. W czasie jego
trwania występują regularnie silne
skurcze mięśnia macicznego
subiektywnie odczuwane jako bóle
porodowe.

Poród

• W drugim okresie porodu, pod

wpływem skurczów mięśnia
macicznego i jednoczesnych skurczów
mięśni ściany jamy brzusznej
wzmagających ciśnienie w jamie
brzusznej, następuje przesuwanie się
płodu przez kanał rodny i wydalenie
go na zewnątrz poza drogi rodne

Poród

• Płód urodzony pozostaje w

łączności z organizmem matki za
pośrednictwem sznura
pępowinowego.

Poród

Drugi okres porodu trwa od kilku

minut do kilku godzin i kończy się
w

momencie odpępnienia płodu

Poród

• Następuje to wtedy, kiedy tętnice

pępowinowe przestają tętnić.

• Sznur pępowinowy zostaje

przecięty i łączność pomiędzy
noworodkiem i organizmem matki
zostaje całkowicie przerwana.

Poród

• W trzecim okresie porodu

łożysko i błony płodowe zostają
wydalone z jamy macicy poza
drogi rodne.

• Po urodzeniu się płodu w dalszym

ciągu występują skurcze macicy.
Powoduje to oddzielenie się
łożyska od ściany macicy.

Poród

Pomiędzy ścianą macicy a łożyskiem

zaczyna się gromadzić krew.

Następujące po sobie kolejne

skurcze mięśnia macicznego
powodują wydalenie łożyska z
macicy.

Poród

• Zazwyczaj częścią przodującą

łożyska w porodach fizjologicznych
jest powierzchnia płodowa łożyska.
Po urodzeniu się łożyska poza
drogi rodne zostają również
wydalone błony płodowe

• Trzeci okres porodu trwa średnio

około pół godziny

Laktacja

• Laktacja, czyli wydzielanie mleka,

rozpoczyna się po upływie 48
godzin od

zakończenia porodu i może trwać

kilka miesięcy

Laktacja

W końcowym okresie ciąży i

bezpośrednio po porodzie sutki
wydzielają siarę. Dopiero po
dwóch dniach rozpoczyna się
wydzielanie mleka, w czym bierze
udział prolaktyna (PRL)

Laktacja

• Hormon ten, wydzielony przez

przedni płat przysadki, pobudza
komórki gruczołowe gruczołów
sutkowych. Natomiast w
wydalaniu mleka bierze udział

oksytocyna uwalniana do krwi z

tylnego płata przysadki

Laktacja

• Osesek ssąc brodawkę drażni

receptory i za pośrednictwem
impulsów nerwowych biegnących
przez rdzeń kręgowy, rdzeń
przedłużony oraz śródmózgowie
zostają pobudzone neurony
oksytocynoergiczne podwzgórza

Laktacja

• Z ich zakończeń w tylnym płacie

przysadki uwalnia się oksytocyna,
która krąży

we krwi i dostając się do

gruczołów sutkowych, działa
kurczące na ściany

przewodów mlecznych.

Laktacja

• Ten odruch neurohormonalny

sprzyja opróżnianiu się gruczołów
sutkowych z nagromadzonego w
nich mleka.

Krążenie płodowe

Intensywny rozwój serca

przypada na okres między piątym
a ósmym tygodniem życia
płodowego. Wytwarza się krążenie
płodowe, które nie ulega już
zmianie do urodzenia

Krążenie płodowe

Do jego podstawowych cech należy:

podwójne połączenie między
prawą a lewą połową w części
centralnej układu krążenia,
mianowicie na poziomie
przedsionków i dużych naczyń.

Krążenie płodowe

Jest to niezbędne w sytuacji, kiedy

płuca pozostają nieczynne, a
wymiana tlenu i dwutlenku węgla
z krwią matki odbywa się w
łożysku .

Krążenie płodowe

Krew utlenowana napływa z łożyska

przez żyłę pępkową, a następnie
przez przewód żylny, biegnący
obok wątroby płodu, do żyły
głównej dolnej.

Krążenie płodowe

Część tej krwi zaopatruje wątrobę.

Do żyły głównej dolnej napływa
także odtlenowana krew z żył
kończyn dolnych i tułowia.
Odtlenowana krew z żył kończyn
górnych i głowy napływa przez
żyłę główną górną.

Krążenie płodowe

Krew miesza się częściowo w prawym

przedsionku, ale dzięki

odpowiedniemu ustawieniu grzebienia

rozdzielającego połowa bardziej

utlenowanej krwi z żyły głównej dolnej

dostaje się przez otwór owalny

przegrody bezpośrednio lewego

przedsionka, lewej komory, aorty

wstępującej i jest kierowana do tętnic

głowy i kończyn górnych .

Krążenie płodowe

Znaczna część krwi, ok. 40%

całkowitego przepływu, kieruje się
z aorty zstępującej przez tętnicę
podbrzuszną i pępkową z
powrotem do łożyska, którego
opór jest stosunkowo niski

Krążenie płodowe

Zaledwie ok. 7% krwi z pnia

płucnego dostaje się do krążenia
płucnego ze względu na znaczny
opór w nieczynnym narządzie
oddechowym. Krew ta spływa w
postaci odtlenowanej przez żyły
płucne do lewego przedsionka

Krążenie płodowe

W krążeniu płodowym prawa

komora jest znacznie obciążona;
jej pojemność minutowa jest
dwukrotnie większa w porównaniu
z lewą komorą

Krążenie płodowe

Po urodzeniu przerwane zostaje

krążenie łożyskowe, co zwiększa
opór obwodowy. Jednocześnie
oddychanie powoduje spadek
oporu i ciśnienia w krążeniu
płucnym

Krążenie płodowe

Mięśniówka przewodu tętniczego

ulega powolnemu obkurczeniu, co
przerywa przepływ między pniem
płucnym i aortą.

Krążenie płodowe

Zwiększony przepływ płucny

powoduje wzrost napływu i
ciśnienia w lewym przedsionku, co
prowadzi do złączenia przegrody
pierwotnej (septum primum) i
wtórnej (septum secundum),
zamykającego otwór owalny

Krążenie płodowe

W ten sposób obydwa obwody

krążenia zostają rozdzielone, przy
czym ciśnienie po prawej
stronie ustala się na niższym
poziomie w stosunku do lewej
strony.

Krążenie płodowe

Początkowo, zanim dokona się

trwałe zarośnięcie połączeń,
układy te są bardzo chwiejne.

Infekcja płucna, zaburzenia

oddychania, a nawet przedłużający
się krzyk dziecka mogą częściowo
przywrócić stan krążenia
płodowego.

Krążenie płodowe

Hipoksemia i kwasica zwiększają

opór oraz ciśnienie płucne,
ułatwiając nawrót przecieku
krwi poprzez przewód tętniczy
do aorty

Krążenie płodowe

Wysiłek w postaci krzyku może

przywrócić przewagę ciśnienia w
prawym przedsionku, otwarcie
otworu owalnego i przeciek krwi
do lewego przedsionka.

Krążenie płodowe