1. Postanowienia ogólne

1.1. Przedmiot instrukcji

Przedmiotem instrukcji są zasady organizacji i wykonywania

bezpiecznie

pracy

przy

urządzeniach

i

instalacjach

elektroenergetycznych, hydrotechnicznych oraz sprężonego

powietrza zwanych dalej „urządzeniami lub instalacjami

energetycznymi”.

1.2. Zakres stosowania instrukcji

Postanowienia instrukcji mają zastosowanie przy eksploatacji,

remontach, modernizacji, próbach, pomiarach oraz rozruchu

urządzeń i instalacji energetycznych. Ponadto instrukcja ma

zastosowanie przy budowie i eksploatacji obiektów budowlanych

znajdujących się w pobliżu lub krzyżujących się z urządzeniami i

instalacjami energetycznymi będącymi w eksploatacji.

1.3. Przeznaczenie instrukcji

Instrukcja przeznaczona jest dla osób dozoru, eksploatacji i

wykonujących prace przy urządzeniach i instalacjach

energetycznych.

Zasady organizacji pracy

2.1.1. Praca przy urządzeniach i instalacjach wyłączonych

spod napięcia
Praca wykonywana na urządzeniach i instalacjach

energetycznych wyłączonych spod napięcia, podczas której

pracownik jakąkolwiek częścią swego ciała albo narzędziami

nie narusza strefy prac w pobliżu napięcia innych urządzeń i

instalacji pozostających pod napięciem.

2.1.2. Praca w pobliżu napięcia

Praca, podczas której pracownik znajduje się w strefie prac w

pobliżu napięcia lub jakąkolwiek częścią swego ciała albo

narzędziami narusza tę strefę, a nie narusza strefy prac pod

napięciem.

2.1.3. Praca pod napięciem

Praca, podczas której pracownik ma kontakt z częściami

pozostającymi pod napięciem lub jakąkolwiek częścią swego

ciała albo narzędziami narusza strefę prac pod napięciem.

2.2. Wykaz prac wykonywanych w warunkach szczególnego

zagrożenia

Do prac wykonywanych przy urządzeniach i instalacjach

energetycznych w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i

życia ludzkiego należy zaliczyć w szczególności prace:

1. wykonywane w strefie prac pod napięciem,

2. wykonywane w strefie prac w pobliżu napięcia,

3. przy urządzeniach elektroenergetycznych wyłączonych spod

napięcia, lecz nieuziemionych, lub uziemionych w taki sposób, że

żadne z uziemień (uziemiaczy) nie jest widoczny z miejsca pracy,

4. przy opuszczaniu i zawieszaniu przewodów na wyłączonych spod

napięcia elektroenergetycznych liniach napowietrznych w przęsłach

krzyżujących drogi kolejowe, wodne i kołowe,

5. związane z identyfikacją i przecinaniem kabli elektroenergetycznych,

wykaz prac wyk. w war. szczególnego zagrożenia

c.d.

11. podnośnikiem koszowym, żurawiem samojezdnym oraz

innym sprzętem zmechanizowanym przy urządzeniach

i instalacjach energetycznych w odległości mniejszej od

dopuszczalnej odległości zbliżenia, podane w Tabeli nr 2,

12. wymagające odkrycia kadłubów turbin, wyjęcia wirników

turbiny generatorów oraz ich naprawy,

13. na ujęciach i zrzutach wody oraz na zbiornikach

zrzutowych,

14. wewnątrz komór turbin, w których znajdują się lub mogą

być doprowadzone woda, gazy lub inne ciecze,

wykaz prac wyk. w war. szczególnego zagrożenia

c.d.

18. wykonywane w okresie zimowym na ochronnych

skarpach zapór, brzegach rzek, kanałów i zbiorników,

19. pirotechniczne, wykonywane na terenie elektrowni,

20. spawalnicze w budynkach i halach hydrogeneratorów,

21. spawalnicze w pobliżu składowanych paliw płynnych
i gazowych oraz w pomieszczeniach i strefach
zagrożonych pożarem lub wybuchem.

Poleceniodawca

Pracownik dozoru, posiadający ważne świadectwo

kwalifikacyjne dla osób sprawujących dozór nad

eksploatacją, upoważniony pisemnie przez prowadzącego

eksploatację do wydawania poleceń wykonania prac na

urządzeniach i instalacjach energetycznych.

Do obowiązków poleceniodawcy należy:

1. ustalić rodzaj polecenia (pisemne, ustne),

2. określić zakres, miejsce i termin wykonania pracy,

3. określić środki i warunki do bezpiecznego wykonania

pracy,

4. ustalić liczbę pracowników skierowanych do pracy,

Poleceniodawca

Do obowiązków poleceniodawcy należy:

5.wyznaczyć pracowników o odpowiednich kwalifikacjach

odpowiedzialnych za organizację pracy i jej wykonanie:

1) koordynującego, dopuszczającego - stanowiskiem lub

imiennie,

2) kierownika robót, nadzorującego, kierującego zespołem

– imiennie,

6. przy poleceniu ustnym omówić warunki pracy z

przynajmniej z jedną z wymienionych osób funkcyjnych:

kierującym zespołem pracowników, nadzorującym,

dopuszczającym lub koordynującym,

7. prowadzić ewidencję poleceń,

8. przez okres 30 dni od daty zakończenia pracy

przechowywać polecenia pisemne.

Koordynujący

Wyznaczony imiennie lub stanowiskiem przez poleceniodawcę,

pracownik komórki organizacyjnej sprawującej dozór nad ruchem

urządzeń i instalacji energetycznych, przy których będzie wykonywana

praca, posiadający ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku

dozoru.

Do obowiązków koordynującego należy:

1. koordynowanie wykonania prac, określonych w poleceniu, z ruchem

urządzeń i instalacji energetycznych,

2. określenie czynności łączeniowych związanych z przygotowaniem

miejsca pracy,

3. wydanie zezwolenia na przygotowanie miejsca pracy, dopuszczenie

do pracy i likwidację miejsca pracy,

4. podjęcie decyzji o uruchomieniu urządzeń i instalacji

energetycznych, przy których była wykonywana praca,

5. zapisanie w dokumentacji ruchowej ustaleń wynikających z p. 1- 4.

Nie jest wymagana koordynacja, jeżeli tak postanawiają

instrukcje stanowiskowe lub szczegółowe instrukcje eksploatacji.

Dopuszczający

Wyznaczony imiennie lub stanowiskiem przez

poleceniodawcę, pracownik posiadający ważne

świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji

i upoważniony pisemnie do wykonywania czynności

łączeniowych w celu przygotowania miejsca pracy.

Do obowiązków dopuszczającego należy:

1. przygotowanie miejsca pracy,

2. dopuszczenie do wykonania pracy,

3. sprawdzenie wykonania pracy,

4. zlikwidowanie miejsca pracy po jej zakończeniu,

5. złożenie meldunku koordynującemu z wykonania

czynności w p. 1 – 4.

Nadzorujący

Do obowiązków nadzorującego należy:

1. sprawdzenie przygotowania miejsca pracy i

jego przejęcie od dopuszczającego, jeżeli

zostało przygotowane właściwie,

2. zaznajomienie nadzorowanych pracowników z

warunkami bezpiecznego wykonywania pracy,

3. sprawowanie ciągłego nadzoru nad

pracownikami, aby nie przekraczali granicy

wyznaczonego miejsca pracy,

4. powiadomienie dopuszczającego lub

koordynującego o zakończeniu pracy.

Łączenie funkcji

Decyzję o łączeniu funkcji podejmuj poleceniodawca.

Dopuszcza się łączenie następujących funkcji :

1. poleceniodawca może pełnić funkcję

koordynującego albo dopuszczającego,

2. koordynujący może być poleceniodawcą,

3. dopuszczający może pełnić funkcji nadzorującego,

4. kierujący zespołem pracowników kwalifikowanych

może pełnić funkcję dopuszczającego.

2.5. Wystawianie i ewidencja poleceń na pracę

6. Polecenie wystawia się na prace wykonywane w jednym miejscu dla

jednego zespołu pracowników. Można wystawić jedno polecenie na

prace wykonywane przez jeden zespół pracowników kolejno w kilku

miejscach, jeżeli:

1) zespół pracowników pracuje w tym samym czasie tylko w

jednym miejscu,

2) warunki bezpiecznego wykonania pracy są takie

same w wszystkich miejscach.

7. Polecenie pisemne jest ważne na czas określony przez

poleceniodawcę.

8. Poleceniodawca może dokonać następujących zmian w poleceniu:

1) terminu wykonania pracy, w tym przedłużenie z określeniem

warunków do spełnienia w czasie przerwy, jeżeli praca

rozpoczęta nie została w określonym terminie zakończona,

2) liczby pracowników w składzie zespołu.

2.7. Dopuszczenie do pracy

Dopuszczenie może nastąpić po przygotowaniu miejsca pracy

i polega na:

1. sprawdzeniu przygotowania miejsca pracy wspólnie przez

dopuszczającego i kierującego zespołem pracowników lub

nadzorującego.

2. wskazaniu przez dopuszczającego, zespołowi pracowników,

miejsca pracy i związanych z nim ciągów komunikacyjnych.

3. pouczeniu zespołu pracowników o warunkach pracy oraz

wskazaniu zagrożeń występujących w sąsiedztwie miejsca

pracy,

4.

udowodnieniu, że w miejscu pracy zagrożenie nie występuje

,

2.10. Zakończenie pracy

1. Zakończenie pracy na polecenie następuje,

jeżeli zakres pracy przewidziany poleceniem

został wykonany.

W przypadku braku możliwości wykonania

całego zakresu prac objętego poleceniem,

dopuszcza się również zakończenie polecenia.

2.10. Zakończenie pracy

2. Po zakończeniu pracy:

1) kierujący zespołem pracowników lub nadzorujący jest

obowiązany:
a) zapewnić usunięcie materiałów, narzędzi oraz sprzętu,
b) wyprowadzić zespół pracowników z miejsca pracy,
c) powiadomić dopuszczającego lub koordynującego o

zakończeniu pracy i stanie urządzeń.

2) dopuszczający do pracy jest obowiązany:

a) sprawdzić i potwierdzić zakończenie pracy,
b) zlikwidować miejsce pracy przez usunięcie technicznych

środków zabezpieczających użytych do jego

przygotowania,

c) przygotować urządzenia do ruchu i powiadomić o tym

koordynującego.

Tabela nr 2

Określenie stref wokół nieosłoniętych urządzeń i ich części

znajdujących się pod napięciem przy pracy podnośnikami

koszowymi i żurawiami samojezdnymi oraz innym sprzętem

zmechanizowanym.

Napięcie znamionowe

urządzenia

Dopuszczalna odległość

zbliżenia

kV

m

do 1

3

powyżej 1 do 15

5

powyżej 15 do 30

10

powyżej 30

15

3.2. Urządzenia elektroenergetyczne

6. Wyłączenie urządzeń i instalacji elektroenergetycznych spod

napięcia powinno być dokonane w taki sposób, aby uzyskać

przerwę izolacyjną w obwodach zasilających urządzenia

i instalacje. Za przerwę izolacyjną, o której mowa wyżej, uważa się:

1) otwarte zestyki łącznika w odległości określonej w Polskiej

Normie lub w dokumentacji producenta,

2) wyjęte wkładki bezpiecznikowe,

3) zdemontowanie części obwodu zasilającego,

4) przerwanie ciągłości połączenia obwodu zasilającego w

łącznikach o obudowie zamkniętej, stwierdzone w sposób

jednoznaczny w oparciu o położenie wskaźnika odwzorującego

otwarcie łącznika.

3.2. Urządzenia elektroenergetyczne

8. Odpowiednim zabezpieczeniem przed przypadkowym

załączeniem napięcia jest:

1) w urządzeniach o napięciu znamionowym do 1kV

wyjęcie wkładek bezpiecznikowych w obwodzie

zasilającym lub zablokowanie napędu otwartego

łącznika,

2) w urządzeniach o napięciu znamionowym

powyżej 1 kV unieruchomienie i zablokowanie

napędów łączników lub wstawienie przegród

izolacyjnych między otwarte styki łączników.

3.2. Urządzenia elektroenergetyczne

9.

Uziemienia należy wykonać tak, aby miejsce

pracy
znajdowało się w strefie ograniczonej
uziemieniami;
co najmniej jedno uziemienie powinno być
widoczne
z miejsca pracy. W razie zasilania
wielostronnego,
uziemienia powinny być wykonane od każdej
strony
zasilania.
     
10. Zezwala się na czasowe zdjęcie uziemiaczy,

załączenie napięć sterowniczych oraz
czynnika w
celu wykonania prób funkcjonalnych lub
pomiarów,
jeżeli zostało to uwzględnione w poleceniu.

3.2. Urządzenia elektroenergetyczne

11.

J eżeli rozwiązanie konstrukcyjne urządzenia lub instalacji

elektroenergetycznej albo rodzaj wykonywanej pracy nie

pozwala na wykonanie uziemienia w sposób określony w pkt. 9

dopuszcza się zastosowanie innych środków technicznych i

organizacyjnych zapewniających bezpieczeństwo pracy. W

takiej sytuacji poleceniodawca, w pisemnym poleceniu

wykonania pracy, jest obowiązany umieścić odpowiedni zapis o

zastosowaniu innych środków zapewniających bezpieczeństwo

pracy.

12.

Przy wykonywaniu prac na elektroenergetycznych liniach

napowietrznych, które krzyżują się w strefie ograniczonej

uziemieniami ochronnymi z liniami znajdującymi się pod

napięciem lub które znajdują się w pobliżu takich linii, należy

krzyżujące lub sąsiednie linie wyłączyć również spod napięcia i

uziemić lub zastosować inne środki techniczno-organizacyjne

niezbędne dla bezpiecznego wykonania pracy.

3.2. Urządzenia elektroenergetyczne

16. Zabrania się wykonywania jednoosobowo następujących prac:

1) czynności łączeniowych na urządzeniach o napięciu powyżej 1kV,

łącznikami z napędami ręcznymi, jeżeli narusza się strefę prac w

pobliżu napięcia,

2) czynności łączeniowych łącznikami słupowymi,

3) wymiany bezpieczników SN,

4) zakładania uziemiaczy przenośnych,

5) sprawdzania zgodności faz w stacjach i liniach SN,

6) wchodzenia na słupy i konstrukcje na wysokość powyżej 1 m nad

poziom ziemi lub podłogi,

7) wchodzenia do kanałów zamkniętych, studzienek i wykopów

o głębokości większej niż 1m,

8) oględzin stacji wieżowych dwukondygnacyjnych,

9) innych określonych w szczegółowych instrukcjach eksploatacji lub

stanowiskowych.

3.3 Urządzenia hydrotechniczne

1. Przed przystąpieniem do prac remontowych przy rurociągach i armaturze

urządzeń hydrotechnicznych należy zamknąć dopływ czynnika, rozprężyć

i odwodnić te rurociągi. Wykonywanie prac w odwodnionych rurociągach,

sztolniach, spiralach turbinowych z ciśnieniowym doprowadzeniem wody,

wieżach wyrównawczych i innych urządzeniach lub instalacjach

hydrotechnicznych jest dozwolone tylko po podwójnym odcięciu wody

górnej za pomocą zamknięcia ruchowo-awaryjnego i zamknięcia

remontowego oraz po specjalnym zabezpieczeniu przed przypadkowym

otwarciem tych zamknięć.

Gdy istniejące rozwiązanie konstrukcyjne uniemożliwia zastosowanie

podwójnego odcięcia wody, dopuszcza się wykonywanie prac, o których

mowa powyżej, bez takiego odcięcia pod warunkiem zachowania

specjalnych środków ostrożności określonych w instrukcjach eksploatacji

urządzeń lub instalacji hydrotechnicznych. Prace w odwodnionych rurach

ssących turbin wodnych, pompo-turbinach i turbinach wodnych

umieszczonych w komorach otwartych oraz komorach odwodnień

powinny być wykonywane po odcięciu dopływu wody za pomocą

zamknięć.

3.5. Zasady organizacji pracy pracowników ENEA

S.A. w innych zakładach

1. Warunki organizacji i bezpieczeństwa pracy wykonywanej

przez pracowników ENEA S.A. na urządzeniach będących

w eksploatacji innych zakładów powinny być prowadzone

na podstawie ustaleń pisemnych.

3.6. Zasady organizacji pracy wykonywanej przez

obcych wykonawców

1. Obcych wykonawców obowiązuje pisemne

zgłoszenie robót do prowadzącego eksploatację

urządzeń i instalacji energetycznych zgodnie

z załącznikiem nr 4.

2. Prace wykonywane przez obcych wykonawców

przy urządzeniach i instalacjach już eksploatowanych

powinny być prowadzone na polecenie pisemne, z

wyjątkiem prac dla których warunki pracy ustalono

odrębnie na piśmie.

3.7. Podstawowe zasady użytkowania sprzętu

ochronnego

4. Zabronione jest używanie narzędzi i sprzętu, które nie są

oznakowane.

5. Stan techniczny narzędzi pracy i sprzętu ochronnego należy

sprawdzać wizualnie bezpośrednio przed jego użyciem.

6. Narzędzia pracy i sprzęt ochronny, uszkodzone

mechanicznie, lub które utraciły ważność próby okresowej,

powinny być niezwłocznie wycofane z użycia.

3.7. Podstawowe zasady użytkowania sprzętu

ochronnego

7. Zabrania się używania uszkodzonych lub

niesprawnych narzędzi pracy i sprzętu ochronnego.

8.

Osoby dozoru powinny okresowo sprawdzać stan

techniczny, stosowanie, przechowywanie i ewidencję

sprzętu ochronnego oraz środków ochrony

indywidualnej

.