Wykład 12

Wprowadzenie do psychologii

pozytywnej

Psychologia pozytywna

Zajmuje się dobrym życiem (szczęście a

życie w sposób wartościowy)

1.

Ludzie są twórczy i zdolni do cieszenia

się życiem

2.

Istnieją trwałe zasoby w człowieku,

które warunkują dobre życie.

3.

Odpowiedź na potrzeby społeczeństw:

rosnący poziom depresji (wybujały

indywidualizm, zawyżona nieracjonalna

samoocena, duchowość zmalała)

Koncepcja autentycznego
szczęścia Seligmana
(2002)



Przyjemność a gratyfikacja



6 cnót: mądrość, odwaga, miłość,

sprawiedliwość, wstrzemięźliwość,

duchowość + 24 silne strony



Silne strony należy wykorzystywać

na rzecz innych



Test diagnostyczny:

www.authentichappiness.org

Cebulowa teoria szczęścia
Czapińskiego (1992, 2001)



Trzy poziomy dobrostanu
psychicznego: wola życia
(wrodzony), subiektywnie
doznawana wartość życia,
obiektywne szczęście (warstwa
zewnętrzna)

Koncepcja odnajdywania
korzyści (Tennen, Afflect,
2002)



Benefit finding



Odnajdywanie korzyści w
wydarzeniach dnia codziennego i w
ważnych wydarzeniach życiowych

Korzyści ze złych emocji



Informowanie: o zagrożeniach, o
mechanizmach, którymi rządzi się
świat, refleksje…)



Nauka sposobów zaradczych,
wytrwałość



Zaangażowanie (flow;
Csikszentmihalyi, 1990),
przezwyciężanie

Korzyści z cierpienia



Dezintegracja pozytywna
(Dąbrowski, 1979)



DLACZEGO ? ? poszukiwanie
znaczenia, nadawanie sensu,
przewartościowywanie (Affleck,
Tennen, 1996)

Korzyści z chorowania

Emocje pozytywne radości, nadziei i miłości u chorych

onkologicznie przed zabiegiem chirurgicznym

(Kossakowska, Sojda, 2008)

* p<0,05

** p<0,01

*** p<0,001

Wzrost potraumatyczny

(Tedeschi, Calhoun, 1996)

(1)

W sytuacji poważnego kryzysu

życiowego

(2)

Poważne zmiany życiowe

(3)

Rezultat radzenia sobie z sytuacją

traumatyczną

(4)

Wymaga radykalnej zmiany

podstawowych założeń

dotyczących życia

Wzrost potraumatyczny



Poprawa związków interpersonalnych



Odnalezienie nowych możliwości w życiu



Docenianie życia



Poczucie osobistej siły



Rozwój duchowy

(śmierć bliskiej osoby, wypadek z poważnym uszkodzeniem ciała,

rozwód rodziców, więzienie, problemy na studiach, niechciana
ciąża; Tedeschi, Calhoun, 1996)

Wzrost potraumatyczny



Zwiększone umiejętności radzenia sobie i

przetrwania w skrajnie trudnych warunkach



Weryfikacja przyjaźni



Zwiększenie umiejętności empatycznych w

stosunku do innych osób



Przewartościowanie znaczeń (docenianie

drobnych wartości związanych z życiem

codziennym)



Zmiana tzw. filozofii życiowej na poziomie

religijnym, filozoficznym, egzystencjalnym



Rozwój tzw. mądrości życiowej

Psychologia mądrości
życiowej



Wyjątkowa wiedza prowadząca do mądrości

(rozumie istotę ludzkiej egzystencji, próbuje uczyć

się na własnych błędach)



Wiedza dot. wykorzystania mądrości (kiedy

udzielać rad, kiedy powstrzymać się, jest

dostępnym doradcą)



Wiedza dot. kontekstu życia (docenia rolę zmian

priorytetów życiowych, rozumie znaczenie

konfliktów między priorytetami)



Wyjątkowa osobowość i funkcjonowanie społeczne

(dobry słuchacz, niezwykle ludzki)

(Berliński Paradygmat Mądrości; Staudinger, Sowarki i in., 1997)

Zachowania zdrowotne z
perspektywy psychologii pozytywnej



Optymiści są bardziej otwarci na negatywne

informacje dot. ryzyka zw. z zachowaniami

zdrowotnymi (Aspinwall, Brunhart, 1996)



Pozytywnie nastawieni ludzie chętniej

akceptują informacje o zagrożeniu (por.

osoby pijące kawę; Kunda, 1987)



Potwierdzanie własnej tożsamości

(zastanawianie się nad wartościami)

redukuje defensywną postawę wobec

zachowań zdrowotnych, powoduje otwartość

(Sherman, Cohen, 2002)

Trwałe warunki

szczęścia

Elastyczność



Elastyczność – resiliency-

Pewna liczba dzieci pomimo
traumatycznych wydarzeń
w życiu uzyskuje sukces
rozwojowy (Garmezy, 1974)
Zespół właściwości warunkujących tendencję

do elastycznego radzenia sobie z

przeciwnościami poprzez oderwanie się od

negatywnych doświadczeń i gotowość do

wzbudzania pozytywnych emocji; wynika z

konfrontacji z silnie stresującymi stresorami

(Fredrickson i in., 2003, 2006)

Foto: Jeff Oliver

Wyrażanie emocji



Rola psychicznego otwierania się
(Pennebaker, 1993, 2001)



Efektywne radzenie sobie z błahymi
stresorami: dominacja emocji pozytywnych



Efektywne radzenie sobie z poważnymi
stresorami: koncentracja na przykrych
emocjach, ale równowaga pobudzania obu
systemów: emocji pozytywnych i
negatywnych

Tłumienie emocji
negatywnych

Pobudzenie wegetatywne (Gross,

Levenson, 1997)

Zwiększenie dostępności emocji

negatywnych (Wegner, Erber,
Zanakos, 1993), emocje negatywne
same się narzucają („Nie myśl o
kwaśnych cytrynach!!”)

Inklinacja pozytywna

Optymizm – dojrzeć światełko tam,

gdzie go nie ma (na pewno nie ma ?)

Iluzje na temat świata, życia i siebie

samego

Optymizm naiwny (uproszczony) a

optymizm realistyczny (Epstein,

Meyer, 1989)

Emocje pozytywne



Poszerzają zakres uwagi, myślenia, nie
hamują twórczości, powodują, elastyczność
reakcji, ułatwiają przyjmowanie
perspektywy innych osób



Budują zasoby fizyczne, psychiczne,
intelektualne, społeczne -> ZDROWIE

Teoria Poszerzającej i Budującej Funkcji

Pozytywnych Emocji – (Barbara Fredrickson,
1998, 2000, 2001, 2003, 2005, 2007)

Emocje pozytywne

Źródło: http://www.unc.edu/peplab/undo.html

Badanie: Fredrickson, Mancuso, Branigan, Tugade, 2000)

Emocje pozytywne niwelują negatywne stany

fizjologiczne !!

Wzbudzanie emocji
pozytywnych



Kultywowanie, kapitalizacja emocji sharing
(Gable i in., 2004) – wymiana emocji
pozytywnych w interakcji społecznej
poprzez relacjonowanie, opowiadanie,
wspominanie pozytywnych wydarzeń;
funkcje: wzmacnia i buduje zasoby
interpersonalne, porządkuje pamięć
bibliograficzną, wzmacnia więzi między
ludźmi



Poczucie humoru, śmiech

Afirmacja życia



Współpobudzenie emocji
pozytywnych i negatywnych:

Zdolność do zaangażowania się i

konfrontacji z wydarzeniem
stresującym

Odnalezienie sensu w wydarzeniu

trudnym (Folkman, Moskovitz,
2000)

Rola wsparcia społecznego



spostrzeganie lub doświadczanie
miłości i troski przez innych,
szacunku i poczucie bycia cenionym,
poczucie, że jest się częścią sieci
wzajemnej społecznej pomocy i
zobowiązań (Wills, 1991)

CNOTY



Przebaczanie – poznawcze, emocjonalne

i behawioralne opracowanie

doświadczenia krzywdzącego mające na

celu zastąpienie reakcji negatywnej

reakcją neutralną lub pozytywną



Wdzięczność – uznanie + życzliwość +

odwdzięczenie się



Duchowość – odkrywanie świętości,

dążenie do kontaktu z tym, co święte,

ochrona świętości, budowanie relacji

wobec kultu; religijność

CNOTY cd



Mądrość



Miłość - pragnienie bycia razem, troska o jej

dobro, odczucie fizycznej i psychicznej

intymności z osobą kochaną



Inteligencja emocjonalna



Poczucie sensu



Nadzieja



Poczucie własnej wartości



Poczucie własnej kontroli



Poczucie własnej skuteczności



Pokora

(patrz: Trzebińska, 2008)