CHOREOTERAPIA
TANIEC, RUCH
I
ZABAWA
Choreoterapia to terapia wykorzystująca
ekspresję ruchową. Jej nazwa pochodzi od
greckich słów: choreia – „taniec” i therapeuéin
– „leczyć”. Jest to aktywna praca z ciałem
łącząca trzy płaszczyzny: taniec, ruch i zabawę
najczęściej w towarzystwie różnorodnej muzyki.
CHOREOTERAPIA
ZABAWA
RUCH
TANIEC
EWOLUCJA
Taniec towarzyszył ludzkości od zarania dziejów. Prawdopodobnie był
jedną z pierwszych form grupowego ludzkiego działania i religijno-
magicznych rytuałów. Pierwsi ludzie porozumiewali się za pomocą
gestów i dźwięków i mogli się z łatwością wyrażać w tańcu. Taniec był
istotną formą praktyk religijnych i społecznych rytuałów w
społeczeństwach pierwotnych. Wszelkie święta religijne, czy
wydarzenia społeczne były połączone z grupowym tańcem. Choć
pierwotnie taniec był istotną formą religijnego i wspólnotowego życia,
wraz z rozwijaniem się cywilizacji, nastąpiło odejście od tańca.W
średniowiecznej Europie, na skutek potępienia przez Kościół
cielesności, taniec został odsunięty na bok, jako forma wyrażania
ziemskich namiętności. Ludzie nadal tańczyli ale były to jedynie tańce
dworskie lub ludowe, mające bardziej formę tańców towarzyskich niż
uzdrawiających. Rozwój tańca współczesnego stał się możliwy dopiero
po osłabieniu wpływów purytańskiej religii potępiającej cielesność i
zmysłowość. Współczesna terapia tańcem narodziła się z połączenia
idei i praktyk tańca współczesnego i różnych kierunków psychologii
humanistycznej i psychoterapii. Wysoki poziom zamożności, swoboda
obyczajów, różnorodność kultur, dynamicznie rozwijające się
społeczeństwo, rozwój tańca współczesnego i psychoterapii stworzyły
w USA warunki sprzyjające powstaniu terapii tańcem.
Choreoterapia, jak już wspomniano
wcześniej, powstała w Stanach
Zjednoczonych w latach 40. XX
w. i od tego czasu notuje się jej
intensywny rozwój. Według
American Dance Therapy
Association, choreoterapia
oznacza „terapeutyczne
wykorzystanie ruchu jako
procesu, poprzez który
wspomagana zostaje
emocjonalna i fizyczna
integracja”. Definiowana jest
również jako „wykorzystująca
ruch forma psychoterapii,
której celem jest osiągnięcie
przez jednostkę integracji
psychofizycznej”. Jest terapią
wielowymiarową i
wielozakresową, ponieważ
oddziałuje na sferę
emocjonalną, motoryczną,
fizjologiczną, poznawczą,
wolitywną, estetyczną,
erotyczną oraz sferę kontaktów
interpersonalnych.
Dlaczego ludzie współcześnie
interesują się terapią tańcem?
Oczywiście można powiedzieć, że ludzie tańczą bo lubią.
Taniec jest doświadczeniem przyjemnym, wręcz
ekstatycznym, między innymi dlatego, że może
spowodować wydzielanie się endorfin. Jednakże jest o
wiele więcej powodów dla których ludzie się interesują
terapią tańcem. Wiele się pisze o rosnących
problemach społecznych i psychologicznych
nękających obywateli społeczeństw wysoko
rozwiniętych: nadmierny stres, pośpiech, rozpad
rodziny, zanik więzi międzyludzkiej, alienacja,
odczłowieczenie.
Człowiek reaguje na te zjawiska poszukując kontaktu z
naturą, zwiększając zainteresowanie własnym
rozwojem emocjonalnym, dąży do osiągnięcia
równowagi, czy też poszukuje doświadczenia sacrum.
Terapia tańcem odpowiada na wiele potrzeb ludzi
wrażliwych i szukających równowagi emocjonalnej lub
inspiracji w rozwoju osobistym. Taniec jest zjawiskiem
złożonym i wieloaspektowym. Praktyka tańca działa
na poziom fizyczny, emocjonalny, mentalny i duchowy.
Korzyści i efekty choreoterapii
- obniżenie poziomu lęku,
- poprawa koncentracji uwagi,
- obniżenie poziomu neurotyczności,
- poprawa koordynacji ruchowej,
- poprawa odporności na zmęczenie,
- obniżenie napięcia psychofizycznego,
- rozładowanie nadmiaru energii i agresji,
- podniesienie samooceny - lepsza ocena swoich możliwości i
ograniczeń,
- korzystne zmiany zachowania, zadowolenie
- aktywizacja naturalnych senso-motorycznych układów koordynacji.
Cechy osoby prowadzącej
uzdrawiający taniec:
Powodzenie terapii tańcem zależy w dużym
stopniu od doświadczenia, umiejętności,
podejścia i cech osobowości terapeuty.
Terapeuta pracujący z tańcem i ruchem
powinien posiadać duże własne
doświadczenie w zakresie ruchu i pracy z
ciałem. Aby być skutecznym i celnym , musi
on potrafić podejmować szybkie decyzje
płynące z doświadczenia danej chwili, to
znaczy wyczuwać proces grupy lub pacjenta
i odpowiednio nań reagować. W
odróżnieniu od innych rodzajów terapii,
terapeuta tańca powinien posiadać
umiejętność podejmowania
natychmiastowych decyzji w trakcie ruchu
gdzie czas na obserwacje, zastanawianie się
i analizę jest minimalnie krótki. W takim
rodzaju terapii wzrasta rola wyczucia ruchu
i intuicji ruchowej. Zadanie terapeuty
polega na odzwierciedlaniu i modelowaniu
ruchów i zachowań grupy aby prowadzić je
w kierunku rozwijania ekspresji, poczucia
pewności siebie i siły, rozwoju integracji i
samorealizacji uczestników.
Terapeuta powinien posiadać
głęboką wiedzę w swojej
dziedzinie oraz rozwinąć w
sobie mądrość ciała, aby móc
szybko podejmować mądre
decyzje i wiedzieć, co robić w
zaskakujących sytuacjach,
ponadto terapeuta będzie miał
tym lepsze i pełniejsze efekty
w pracy z emocjami pacjentów,
im lepiej i bardziej świadomie,
wyraża własne emocje. Aby
pomagać uczestnikom w
poznawaniu siebie i
nawiązywaniu kontaktu z
nieznanymi obszarami
psychiki, terapeuta powinien
posiadać dobry kontakt i
zrozumienie procesu własnej
podświadomości. W przypadku
terapeutów tańcem wskazane
jest również posiadanie
dodatkowych umiejętności.
Maurice Bejart, wielki tancerz i
choreograf francuski, chyba
najlepiej nazwał sekret tej formy
ekspresji: "Taniec jest jedną z
rzadkich dziedzin działalności
ludzkiej, gdzie człowiek jest
zaangażowany całkowicie: ciałem,
duszą i umysłem". W tym być może
tkwi przyczyna wciąż rosnącej
popularności tańca jako formy
terapii. W USA, w Europie
Zachodniej, a powoli także i u nas
powstaje coraz więcej miejsc, gdzie
prowadzone są specjalistyczne
warsztaty. Jedni wybierają jazz,
drudzy tango, jeszcze inni
afrykańskie rytmy albo flamenco.
Większość jednak łączy różne
rodzaje muzyki. Na takie zajęcia
przychodzą ludzie, którzy chcą
odreagować stresy i frustracje,
którzy walczą z depresją, szukają
źródeł radości i pragną lepiej
poznać samych siebie.
Kiedy taniec zaczyna być
terapią a kiedy nią nie
jest?
Czy taniec artystyczny i sportowy także pełni funkcje
terapeutyczne, gdyby tak było wszyscy wybitni tancerze,
powinni być ludźmi szalenie rozwiniętymi emocjonalnie i
zrównoważonymi psychicznie. Czy jest tak rzeczywiście?
Samo ćwiczenie ruchu tanecznego nie jest wystarczającym
elementem, by taniec zaczął działać uzdrawiająco i
terapeutycznie. Choć intensywny trening tańca, wzmacnia i
kształtuje zarówno ciało i psychikę nie będzie spełniał funkcji
psychoterapii. Dużo zależy od sposobu podejścia do treningu.
Mary Whitehouse twierdzi że ruch wykonywany
mechanicznie, podczas treningów sportowych lub tanecznych
nie rozwija świadomości uczuć i świadomości ciała jedynie
wpływa na kondycję i sprawność. Dopiero ruch wypływający
organicznie z ciała tzw. Ruch autentyczny rozwija głęboką
świadomość siebie i jest uzdrawiający emocjonalnie, uwalnia
od napięć. Można osiągnąć biegłość ruchów tanecznych lecz
nadal być nie świadomym swojego ciała i mieć problemy
emocjonalne.
„Wszystko, co chcesz
powiedzieć
można wyrazić
tańcem
wtedy jest to proste i
łatwe”
Heymood Broun