Eradykacja

Helicobacter pylori

Opracowanie schematów eradykacji

Helicobacter pylori dało lekarzom bardzo mocny

oręż w walce z chorobą wrzodową. Problem w

tym, że kolonizujące żołądek i dwunastnicę Gram-

ujemne laseczki nie zawsze udaje się wykorzenić.

W krajach wysoko rozwiniętych infekcja Helicobacter

pylori dotyka 20-50 proc. społeczeństwa. W państwach

o niższym poziomie rozwoju, a co za tym idzie higieny,

rozpowszechnienie zakażenia sięga 70-80 proc.

Kliniczne znaczenie infekcji Helicobacter pylori związane

jest głównie z chorobą wrzodową.

Wrzody żołądka lub dwunastnicy rozwijają się u około 15

proc. zakażonych. Istotne znaczenie ma będące

następstwem zakażenia przewlekłe zanikowe zapalenie

śluzówki żołądka - czynnik ryzyka raka żołądka i chłoniaka

żołądka typu MALT. Jednak skuteczne leczenie eradykacyjne

nie chroni przed rozwojem raka żołądka. Ale nie tylko dlatego

eradykacji nie poleca się wszystkim nosicielom. Należy

pamiętać, że leczenie eradykacyjne może być przyczyną

wielu działań niepożądanych, związanych przede wszystkim

ze stosowaniem antybiotyków. Są to m.in. uczulenia,

rzekomobłoniaste zapalenie jelit, zmiany w obrazie krwi,

komorowe zaburzenia rytmu serca i niedokrwistość

hemolityczna.

Leczenie pierwszego

rzutu

Terapia trójlekowa uchodzi obecnie za niezbędne minimum

skutecznej eradykacji. Tradycyjny schemat leczenia trzema

lekami obejmował stosowanie związku bizmutu, metronidazolu

i tetracykliny. Skuteczność takiego postępowania jest bardzo

wysoka - do 90 proc. Konieczność sięgania po leki aż cztery

razy na dobę i często występujące działania niepożądane

doprowadziły jednak do marginalizacji tego schematu.

Upowszechnienie najskuteczniejszych w hamowaniu

wydzielania kwasu żołądkowego inhibitorów pompy protonowej

(IPP) sprawiło, że to one stały się osią leczenia. Obecnie zaleca

się łączenie IPP z dwoma antybiotykami spośród amoksycyliny,

metronidazolu i klarytromycyny.

Z uwagi na oporność występujących w Polsce szczepów

Helicobacter pylori Polskie Towarzystwo Gastroenterologiczne

nie poleca kojarzenia metronidazolu i klarytromycyny w

leczeniu pierwszego rzutu.

IPP wraz z dwoma antybiotykami podaje się dwa razy dziennie

przez tydzień. Eradykacja jest skuteczna, gdy nie wykrywa się

obecności bakterii w badaniach kontrolnych przeprowadzonych

cztery tygodnie po zakończeniu leczenia. Udaje się to średnio u

60-85 proc. leczonych. Istotną przyczyną nieskuteczności

eradykacji - obok nieprzestrzegania przez chorego zaleceń

lekarskich - jest lekooporność drobnoustrojów.

Terapia ratunkowa

W razie nieskuteczności leczenia można zastosować rozszerzone leczenie

czterolekowe, w którym przez 10-14 dni podaje się IPP, metronidazol (w

dawce 3 x 500 mg), amoksycylinę lub klarytromycynę oraz cytrynian

bizmutu (Ventrisol 4 x 120 mg). W przypadku oporności na metronidazol

można go zastąpić furazolidonem w dawce 3 x 100 mg. Warto przy tym

zaznaczyć, że furazolidon jest inhibitorem monoaminoksydazy i może

wywoływać ciężki przełom nadciśnieniowy. Terapią ratunkową jest również

dołączenie do IPP i amoksycyliny rifabutyny. Ten ostatni antybiotyk nie jest

stosowany w Polsce.

Przed zastosowaniem leczenia drugiego, ewentualnie trzeciego rzutu zaleca

się określenie wrażliwości Helicobacter pylori na wdrażane antybiotyki.

Ideałem byłoby określanie lekowrażliwości w każdym przypadku leczenia

eradykacyjnego. W praktyce jest to jednak nieosiągalne. Łatwą do

przewidzenia konsekwencją wyłącznie empirycznego doboru stosowanych

antybiotyków jest takie nasilenie lekooporności, które znacznie osłabi

skuteczność obecnie stosowanych schematów leczenia.

Dziękuję za uwagę ;)