PRAWO DLA

PRAWO DLA

EKONOMISTÓW

EKONOMISTÓW

Dr Kamilla Kurczewska

Dr Kamilla Kurczewska

Katedra Prawa Wyższej

Katedra Prawa Wyższej

Szkoły Informatyki i

Szkoły Informatyki i

Zarządzania w Rzeszowie

Zarządzania w Rzeszowie

Wykład I

Wykład I

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

SZCZEGÓŁOWY PROGRAM WYKŁADU

SZCZEGÓŁOWY PROGRAM WYKŁADU

Zdarzenia regulowane

metodą cywilistyczną

pojęcia podstawowe

Zdarzenia regulowane

metodą administracyjną

Zdarzenia regulowane

metodą prawnokarną

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

PODSTAWOWE POJĘCIA

PODSTAWOWE POJĘCIA

NORMA PRAWNA

PRAWO

PRZEPIS PRAWA

ŹRÓDŁA PRAWA

ZDARZENIE PRAWNE

STOSUNEK PRAWNY

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

PRAWO

OHMA

PRAWO

PRACY

PRAWO

WŁASNOŚCI

PRAWO

ENGLA

PRZEPIS

PRAWA

PRZEPIS

KULINARNY

NORMA

PRAWNA

NORMA

-FUNKCJA

-RZECZYWISTA

-W MATEMATYCE

NORMA

BRAK

DOSTĘPU

DO PAMIĘCI

ZDALNEJ

NORMA

TECHNICZNA

NORMA

MORALNA

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

PRZEPIS PRAWA

PRZEPIS PRAWA

DEFINICJA:
Jednostka redakcyjna tekstu aktów prawnych tj porcja tekstu oznaczonego
terminem art. (artykuł), ust. (ustęp), § (paragraf) oraz numerem (np. Art.
23 §1)

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

PRZYKŁAD PRZEPISU PRAWA

PRZYKŁAD PRZEPISU PRAWA

PRZYKŁAD 1

Art. 222. § 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie
jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej
przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania
rzeczą.

PRZYKŁAD 2
Art. 405 K.C. Kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową
kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a
gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

NORMA PRAWNA

NORMA PRAWNA

DEFINICJA:
Reguła zachowania skonstruowana na podstawie przyjętej interpretacji
przepisów prawnych

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

PRZYKŁAD NORMY PRAWNEJ

PRZYKŁAD NORMY PRAWNEJ

abstrakcyjnej i generalnej

abstrakcyjnej i generalnej

PRZYKŁAD:

Pierwsza norma wyinterpretowana z art. 405 k.c.:
Kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej
osoby i ma możliwość wydania korzyści w naturze powinien wydać tej
osobie korzyść w naturze

Druga norma wyinterpretowana z art. 405 k.c.:
Kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej
osoby i nie ma możliwości wydania korzyści w naturze powinien zwrócić
tej osobie równowartość korzyści

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

BUDOWA NORMY PRAWNEJ

BUDOWA NORMY PRAWNEJ

DEFINICJA:
Okoliczności w których
norma ma zastosowanie

DEFINICJA:
Nakaz zachowania się w
sytuacji określonej w
hipotezie

HIPOTEZA

Jeśli...

DYSPOZYCJA

To...

przykład:
Jeśli korzyść majątkowa:
1.została uzyskana kosztem
innej osoby
2.bez podstawy prawnej
3.istnieje możliwość wydania
korzyści w naturze

przykład:
Osoba wzbogacona powinna:
- wydać osobie zubożonej
korzyść w naturze

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

PRAWO

PRAWO

DEFINICJA 2:
Zbiór norm indywidualnych i konkretnych odczytanych przez
interpretatora z przepisów umieszczonych w tekstach
uznawanych za źródła prawa w kontekście rozstrzygania
konkretnego i indywidualnego stanu faktycznego, których
realizacja jest zabezpieczona przymusem państwowym
DEFINICJA 3:
Połączone zbiory norm abstrakcyjnych i generalnych oraz
indywidualnych i konkretnych odczytanych przez interpretatora
z przepisów umieszczonych w tekstach uznawanych za źródła
prawa , których realizacja jest zabezpieczona przymusem
państwowym

DEFINICJA 1:
Zbiór norm abstrakcyjnych i generalnych odczytanych przez
interpretatora z przepisów umieszczonych w tekstach
uznawanych za źródła prawa, których realizacja jest
zabezpieczona przymusem państwowym

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

ŹRÓDŁO PRAWA

ŹRÓDŁO PRAWA

DEFINICJA:
Forma przekazu norm wskazana w akcie podstawowym (konstytucji) jako
źródło prawa

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

ŹRÓDŁA PRAWA W RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ

ŹRÓDŁA PRAWA W RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ

USTAWY

ROZPORZADZENIA WYKONAWCZE

KONSTYTUCJA

RATYFIKOWANE UMOWY

MIĘDZYNARODOWE

AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

KONSTYTUCJA RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ

KONSTYTUCJA RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ

KONSTYTUCJA

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 2 kwietnia 1997 r.

(Dz. U. z dnia 16 lipca 1997 r.)

W trosce o byt i przyszłość naszej Ojczyzny,

odzyskawszy w 1989 roku możliwość suwerennego i
demokratycznego stanowienia o Jej losie, my, Naród
Polski - wszyscy obywatele Rzeczypospolitej, zarówno
wierzący w Boga, będącego źródłem prawdy,

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

PRZYKŁAD USTAWY

PRZYKŁAD USTAWY

USTAWA

z dnia 10 kwietnia 1974 r.

o ewidencji ludności i dowodach osobistych.

(tekst jednolity)

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 1. 1. Ustawa normuje sprawy ewidencji ludności i
dowodów osobistych.
2. Ewidencja ludności polega na rejestracji danych o
miejscu pobytu osób, o urodzeniach, dotyczących
obowiązku wojskowego, zmianach stan

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

PRZYKŁAD ROZPORZĄDZENIA

PRZYKŁAD ROZPORZĄDZENIA

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I

ADMINISTRACJI

z dnia 24 grudnia 2002 r.

w sprawie zgłaszania i przyjmowania danych

niezbędnych do zameldowania i wymeldowania

oraz prowadzenia ewidencji ludności i ewidencji

wydanych i utraconych dowodów osobistych.

(Dz. U. z dnia 30 grudnia 2002 r.)

Na podstawie art. 51 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia
1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz.
U. z 2001 r. Nr 87, poz. 960 i Nr 110, poz. 1189 oraz z
2002 r. Nr 74, poz. 676 i Nr 78, poz. 716) zarządza się, co
następuje:

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

PRZYKŁAD UMOWY MIĘDZYNARODOWEJ

PRZYKŁAD UMOWY MIĘDZYNARODOWEJ

UMOWA

między Rzecząpospolitą Polską a Australią w

sprawie unikania podwójnego opodatkowania i

zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w

zakresie podatków od dochodu,

sporządzona w Canberze dnia 7 maja 1991 r.

(Dz. U. z dnia 20 maja 1992 r.)

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 7 maja 1991 r. została podpisana w Canberze
Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Australią w

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

PRZYKŁAD AKTU PRAWA MIEJSCOWEGO

PRZYKŁAD AKTU PRAWA MIEJSCOWEGO

Rozporządzenie Nr 57/99

Wojewody Podkarpackiego

z dnia 4 sierpnia 1999 r.

w sprawie zatwierdzenia projektu modernizacji

ewidencji gruntów i założenia ewidencji budynków

dla obrębów 212 Rzeszów - Staroniwa i 216

Rzeszów - Staromieście

(Rzeszów, dnia 20 sierpnia 1999 r.)

Na podstawie art. 39 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o
administracji rządowej w województwie (Dz. U. Nr 91,
poz. 577) oraz § 35 ust. 3 rozporządzenia Ministrów
Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa oraz Rolnictwa i
Gospodarki Żywnościowej z dnia 17 grudnia 1996 r. w
sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 158,
poz. 813),

zarządzam, co następuje:

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

ZDARZENIE PRAWNE

ZDARZENIE PRAWNE

DEFINICJA:
Zdarzenie wywołujące skutki w postaci powstania, zmiany lub ustania
stosunku prawnego

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

ZDARZENIA PRAWNE

ZDARZENIA PRAWNE

typologia

typologia

FAKTY

DZIAŁANIA

AKTY

PRAWWNE

CZYNY

DOZWO

LONE

NIE

DOZW.

Prze
stęp

stwa

Delik

ty

Dwu

Stron

ne

Jed

no

Stron

ne

AKTY

PRAWNE

organów

państwa

CZYNNOŚCI

PRAWNE
PRAWNE

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

STOSUNEK PRAWNY

STOSUNEK PRAWNY

DEFINICJA:
Stosunek społeczny regulowany przez normy prawne. (mamy z nim do
czynienia wtedy, gdy w świetle norm prawnych sytuacja jednego
podmiotu wiąże się w jakiś sposób z sytuacją drugiego podmiotu)

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

SCHEMAT STOSUNKU PRAWNEGO

SCHEMAT STOSUNKU PRAWNEGO

PODMIOT STOSUNKU

PRAWNEGO A

PRZEDMIOT

STOSUNKU

PRAWNEGO

PODMIOT STOSUNKU

PRAWNEGO B

PRAWO PODMIOTOWE

A

OBOWIĄZEK

B

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

METODA CYWILISTYCZNA

METODA CYWILISTYCZNA

URUCHAMIANIA MOCY WIĄŻĄCEJ NORMY

URUCHAMIANIA MOCY WIĄŻĄCEJ NORMY

X żąda wykonania
czynności C

przez Y

Y dobrowolnie
wykonuje czynności
C żądaną przez X

EFEKT

czynności C jest wykonana na mocy porozumienia stron X i Y. W razie
niewykonania czynności C , X może się zwrócić do sądu o nakazanie
metodą administracyjną wykonania tej czynności i ewentualnie
skorzystać z egzekucji komorniczej.

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

METODA KARNISTYCZNA

METODA KARNISTYCZNA

URUCHAMIANIA MOCY WIĄŻĄCEJ NORMY

URUCHAMIANIA MOCY WIĄŻĄCEJ NORMY

Oskarżyciel
żąda
orzeczenia o
winie i karze
dla
oskarżonego

Oskarżony X

Osoba
oskarżona o
popełnienie
przestępstwa

SĄD KARNY

Orzeka wyrokiem

czy X popełnił przestępstwo i jaką

karę ma ponieść

EFEKT

Orzeczenie sądu powoduje wszczęcie postępowania wykonawczego i
doprowadzenie do odbycia przez oskarżonego X kary (np. osadzenie w
więzieniu)

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

METODA ADMINISTRACYJNA

METODA ADMINISTRACYJNA

URUCHAMIANIA MOCY WIĄŻĄCEJ NORMY

URUCHAMIANIA MOCY WIĄŻĄCEJ NORMY

ADRESAT

Osoba zobowiązana
normą do określonego
zachowania

STRONA

postępowania zobowiązana
do określonego zachowania
decyzją

NORMA USTAWOWA

Nakładająca

bezpośrednio obowiązki

na adresatów

EFEKT

1. Niewykonanie normy bezpośrednio-zobowiązującej powoduje
sankcje (np. Mandat)

2. Niewykonanie decyzji dobrowolnie powoduje wszczęcie przez organ
postępowania egzekucyjnego i doprowadzenie środkami przymusu do
wykonania decyzji

ORGAN ADMINISTRACYJNY

Nakładający obowiązki

DECYZJĄ

ADMINISTRACYJNĄ

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

METODY NORMOWANIA

METODY NORMOWANIA

METODA ADMINISTRACYJNA:
Uruchomienie mocy wiążącej jest niezależne od woli osób
zainteresowanych. Celem stanowienia takich norm jest doprowadzenie do
szybkich zmian rzeczywistości społecznej

METODA KARNISTYCZNA:
Uruchomienie mocy wiążącej jest niezależne od woli osób
zainteresowanych. Celem stanowienia takich norm jest zapobieganie
niepożądanym zachowaniom i zdarzeniom w życiu społecznym.

METODA CYWILISTYCZNA:
Uruchomienie mocy wiążącej zależy od woli osób zainteresowanych.
Skutkiem nieprzestrzegania tych norm może być jednak bezskuteczność
czynności. Celem stanowienia takich norm jest ustalenie reguł
rozstrzygających na wypadek sporu.

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

KTO MA ROZSTRZYGAJĄCY WPŁYW NA

KTO MA ROZSTRZYGAJĄCY WPŁYW NA

TREŚĆ PRAWA

TREŚĆ PRAWA

Naczelnik Urzędu
Skarbowego, który wydał tę
decyzję i twierdzi że
przepisy nakładają taki
obowiązek

Podatnik który otrzymał
decyzję administracyjną
nakazującą zapłatę kwoty
podatku, który twierdzi, że
przepisy nie nakładają tego
obowiązku

Ten podmiot, który ma władzę doprowadzenia do przymusowego

narzucenia swojej interpretacji prawa

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

PRZEDMIOTOWA SYSTEMATYKA PRAWA

PRZEDMIOTOWA SYSTEMATYKA PRAWA

PRAWO GOSPODARCZE

PRAWO RODZINNE

PRAWO CYWILNE

PRAWO PRACY

PRAWO AUTORSKIE

POSTĘPOWANIE CYWILNE

PRAWO KONSTYTUCYJNE

PRAWO WYNAZAZCZE

PRAWO ADMINISTRACYJNE

PRAWO KARNE

PRAWO PODATKOWE

PRAWO FINANSOWE

POSTĘPOWANIE ADMINIS.

POSTĘPOWANIE KARNE

PRAWO USTROJOWE

PRAWO PROCEDURALNE

PRAWO MATERIALNE

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

WYKŁADNIA PRAWA

WYKŁADNIA PRAWA

WYKŁADNIA GRAMATYCZNA

WYKŁADNIA SYSTEMOWA

WYKŁADNIA FUNKCJONALNA

WYKŁADNIA (INTERPRETACJA)
Zmierza do ustalenia treści przepisów prawnych – tj
„odkodowania” norm prawnych z tekstu przepisów

Dr Kamilla Kurczewska, Ka
tedra Prawa WSIiZ w Rzesz
owie

NA NASTĘPNYCH ZAJĘCIACH:

NA NASTĘPNYCH ZAJĘCIACH:

ZDARZENIA PRAWNE NORMOWANE METODĄ

CYWILISTYCZNĄ

Dziękuję za uwagę