STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA

USA

UPH - Instytut Nauk
Społecznych
Sławomir Wierzbicki,
Łukasz Zajko;
Bezpieczeństwo Narodowe
II rok semestr 3



załamanie się bipolarnego ładu
międzynarodowego (rozpad ZSRR);



wzrost znaczenia pozamilitarnych
wyzwań i zagrożeń bezpieczeństwa
światowego;



nowe obszary niestabilności i siły
zagrażające Stanom Zjednoczonym.

PRZESŁANKI REDEFINICJI

BEZPIECZEŃSTWA PO ZIMNEJ WOJNIE

PRZESŁANKI REDEFINICJI

BEZPIECZEŃSTWA PO ZIMNEJ WOJNIE

Stany Zjednoczone stały się jedynym na świecie

mocarstwem hegemonicznym

Są liderem w czterech wymiarach mocarstwowości:



militarnej



ekonomicznej;



technologicznej (innowacje);



kulturowej (atrakcyjność).

Wraz załamaniem się bipolarnego ładu

Wraz załamaniem się bipolarnego ładu

międzynarodowego pojawiły się przed nimi

międzynarodowego pojawiły się przed nimi

nowe

nowe

wyzwania i zagrożenia:

wyzwania i zagrożenia:



nacjonalizmy i konflikty etniczne w wielu

regionach świata;



transnarodowa przestępczość zorganizowana;



proliferacja broni masowego rażenia;



wzrost nielegalnych migracji

międzynarodowych.

USA PO ZIMNEJ WOJNIE

USA PO ZIMNEJ WOJNIE

Największe znaczenie w polityce

bezpieczeństwa USA zyskał terroryzm
międzynarodowy, zwłaszcza działalność Al-
Kaidy.

Przyczyny:



zamach terrorystyczny z 11 września 2001 r.



propaganda Al-Kaidy, Bin Laden uważa wojnę
w Iraku za „Trzecią wojnę światową, w
której koalicja krzyżowców-syjonistów
walczy przeciwko narodowi islamskiemu”.

„Kiedyś walczyliśmy z Ryszardem Lwie Serce i

Ludwikiem IX, dziś bijemy się z Bushem”.



Orędzie o stanie państwa wygłoszone przez

prezydenta George’a Busha 29 stycznia 1991

r.;



Narodowa strategia bezpieczeństwa 1991 r.;



Narodowa strategia bezpieczeństwa:

zaangażowanie i rozszerzenie z lutego 1996

r.;



Narodowa strategia bezpieczeństwa na nowy

wiek z października 1998 r.;



Narodowa strategia bezpieczeństwa z

września 2002 r.;



Narodowa strategia bezpieczeństwa z marca

2006 r.



Najnowsza Narodowa strategia bezpieczeństwa z

2010r.

Dokumenty programowe

Dokumenty programowe

Założenia:



rozpoczęcie nowej ery

(pax Americana, globalna dominacja USA)



wolnej od terroryzmu, sprawiedliwszej, w

której narody miały się rozwijać i żyć w

zgodzie, miały być odpowiedzialne za

zachowanie wolności i bezpieczeństwa na

świecie;



kluczowa rola USA;



przywództwo USA oparte na współpracy z innymi

podmiotami

z zastrzeżeniem możliwości działań

samodzielnych

New world order

„Nowy ład światowy”

New world order

„Nowy ład światowy”

Pierwsze ważne

dokumenty dotyczące
polityki zagranicznej
USA po zimnej wojnie.

Są wykładnią „Nowego

Ładu Światowego”;

pełny wymiar tej idei
w Narodowej strategii

bezpieczeństwa
wydanej w 1991.

Narodowa strategia bezpieczeństwa 1991 r.

Narodowa strategia bezpieczeństwa 1991 r.



„Zaangażowanie” -
konieczność budowy
podstaw służących
ochronie, konsolidacji i
poszerzaniu społeczności
krajów demokratycznych o
gospodarce
wolnorynkowej;



„rozszerzanie” -
przywództwo w stosowaniu
dyplomacji prewencyjnej.

Narodowa strategia bezpieczeństwa:

zaangażowanie i rozszerzenie z 1996 r

.

Narodowa strategia bezpieczeństwa:

zaangażowanie i rozszerzenie z 1996 r

.

Uznano

Globalne przywództwo USA

Globalne przywództwo USA

Za główne cele USA uznano:

umacnianie bezpieczeństwa;

wspieranie narodowego dobrobytu;

promocje demokracji.

Podstawowe instrumenty realizacji tych celów

podzielono na:

-

Jednostronne

-

Podejmowane w ramach sojuszu lub

partnerstwa

-

wielostronne

Przy czym



jednostronne - stosowane, gdy w grę

wchodziły bezpośrednie interesy

amerykańskie;



podejmowane w ramach sojuszu lub

partnerstwa - gdy interesy USA były

tożsame z interesami innych podmiotów;



wielostronne - gdy chodzi o

amerykańskie interesy natury ogólnej,

a problemy mogą być skutecznie

rozwiązane przy pomocy społeczności

międzynarodowej.



Odbudowa demokratycznego, bezpiecznego i

samodzielnego Iraku;



powstrzymanie programu nuklearnego Iranu;



Waszyngton będzie dążył do „pacyfikacji”

Iranu, który w opinii USA jest największym

zagrożeniem dla bezpieczeństwa regionu;



wypracowanie trwałego układu pokojowego między

Izraelem, a światem arabskim;



wsparcie dla przemian demokratycznych oraz

ochrony praw człowieka (szczególnie praw

kobiet) w krajach muzułmańskich;



wzmocnienie bezpieczeństwa regionu poprzez

współpracę wojskową z krajami regionu.

Sprawa Bliskiego Wschodu

Sprawa Bliskiego Wschodu

Nowa koncepcja koncentruje się na:



używaniu sił amerykańskich do prezentowania

amerykańskiej potęgi w świecie oraz w celu

zapobiegania konfliktom;



promowanie wzrostu gospodarczego i

otwartości politycznej ;



odnowienie bliskich związków z

sojusznikami, którzy podzielają

amerykańskie wartości;



współpraca z mocarstwami;



stanowcze odniesienie się do zagrożenia ze

strony reżimów zbójeckich i wrogich państw.

11 Września 2001r.

Punkt zwrotny w polityce bezpieczeństwa

11 Września 2001r.

Punkt zwrotny w polityce bezpieczeństwa



Polityka będzie opierać się

na nurcie internacjonalizmu;



dążyć będzie do realizacji

interesu narodowego USA, a

nie interesu „iluzorycznej

społeczności

międzynarodowej”.



preferowano politykę

realistyczną;



podkreślano wagę i znaczenie

interesu narodowego w

amerykańskiej polityce

zagranicznej.

Walka z terroryzmem

międzynarodowym, dzieli
świat na dwie grupy:



stojących po stronie USA;



wspierających
terrorystów;

Podstawą doktryny jest

koncepcja wojny

prewencyjnej, jako metoda

zapobiegania

rzeczywistym lub domniemanym

zagrożeniom

DOKTRYNA BUSHA

DOKTRYNA BUSHA



Przyznawała Stanom Zjednoczonym prawo do

wyprzedzającego ataku na kraj, który zostanie

uznany za mający „intencję i możliwości” do

rozwoju broni masowego rażenia.



Działanie tej doktryny najlepiej symbolizuje

atak na Irak w marcu 2003 r., który rozpoczął

się z powodu podejrzeń o posiadanie przez

reżim S. Hussajna BMR.



Przyniosło to sukces w sprawie Korei

Północnej.

We współpracy z innymi członkami RB ONZ,

stosując metodę „kija i marchewki” (sankcje i

oferty pomocy) udało się powstrzymać jej

program nuklearny.

DOKTRYNA „Wojny

Prewencyjnej”

DOKTRYNA „Wojny

Prewencyjnej”

Narodowa strategia

bezpieczeństwa z 2002 r.



1. Międzynarodowa strategia USA;



2. Promocja wartości demokratycznych (wolność,

sprawiedliwość, prawa człowieka, prywatna

własność);



3.i 5. Wzmocnienie sojuszu przeciwko

międzynarodowemu terroryzmowi i zapobiegania

zagrożeniom ze strony wrogich państw, w

kontekście broni masowego rażenia;



4. Współpracę z innymi państwami przy

rozwiązywaniu sporów regionalnych;



6. Nowa era globalnego wzrostu gospodarczego

poprzez promocję zasad wolnego rynku i handlu;



7. Pomoc w rozwoju gospodarczym różnym państwom;



8. Zacieśnianie współpracy z innymi silnymi

państwami;



9. Ma charakter podsumowania.

„

„

Albo jeste

Albo jeste

ś

ś

cie z nami, albo z terrorystami”

cie z nami, albo z terrorystami”

Walka z terroryzmem będzie zupełnie inna niż

jakakolwiek wojna. Obejmować będzie:



walkę ma wielu frontach, przeciwko

wyjątkowemu przeciwnikowi i przez długi czas;



wykorzystanie wszystkich elementów potencjału

narodowego i międzynarodowego;



zakaz sponsorowania, wspierania i udzielania

schronienia terrorystom przez nakłanianie

poszczególnych państw i wymuszanie na nich

realizacji swych zwierzchniczych

odpowiedzialności;



traktowanie terroryzmu jako działań

bezprawnych, jak niewolnictwa, piractwa czy

ludobójstwa (wszyscy muszą się im

przeciwstawiać).

Terroryzm

Terroryzm

Narodowa strategia

bezpieczeństwa z 2006r.

USA znajdują się w stanie wojny;



Głównym zobowiązaniem władz jest zapewnienie

bezpieczeństwa obywatelom;



Najlepszym sposobem wydaje się być promocja

demokracji,

sprawiedliwości i wolności i godności człowieka,

położenie kresu reżimom dyktatorskim na świecie.

Kolejne rozdziały strategii obejmują aspekty:



przywództwo USA gwarantujące poszanowanie

ludzkiej godności



wzmocnienie sojuszy w celu pokonania światowego

terroryzmu i działania zapobiegające atakom na

USA i ich przyjaciół.

Narodowa Strategia

Bezpieczeństwa z 2010 r.

Strategia ta ma być odejściem od polityki

George’a W. Busha, określanej przez krytyków

mianem kowbojskiej dyplomacji.



Dokument zakłada więc konieczność połączenia

wysiłków dyplomatycznych ze wzmocnieniem gospodarki

i potęgi militarnej Stanów Zjednoczonych –

fundamentów amerykańskiej potęgi i wpływu.



USA nie prowadzą wojny z islamem i nie używa takich

określeń jak „wojna z terroryzmem” czy

„islamofaszyzm”. Za głównego wroga Ameryki nadal –

obok Korei Północnej i Iranu – uznawana jest jednak

al Kaida.



Prezydencka deklaracja kładzie również duży nacisk

na rozwój globalnej współpracy i strategicznych

sojuszy



Debata rozpoczęła się wraz z

zakończeniem zimnej wojny;



Ścieranie się różnych koncepcji:

idealizmu

(liberalizmu) i

realizmu

,

izolacjonizmu i internacjonalizmu oraz

unilateralizmu i multilateralizmu.

Idealizm i realizm

stały się głównymi

nurtami dominującymi w teorii stosunków

międzynarodowych, znajdują także swoje

odzwierciedlenie w polityce

amerykańskiej.

Ewolucja koncepcji

bezpieczeństwa

Ewolucja koncepcji

bezpieczeństwa

Unilateralisci i Multilateralisci

Unilateralisci i Multilateralisci

Nurt

Unilateralizm

multilateralizm

Przedstawiciele F. D. Rosevelt, Joshua

Maravchik, Henry Kissinger,
Charles Krauthammer

Richard N. Haass

Założenia

Silne zaangażowanie
amerykańskie w świecie
powinno odbyć się na
warunkach USA i w
zgodności z ich interesami.
Rola „światowego
policjanta”, który sam
decyduje kiedy, gdzie i w
stosunku do kogo
podejmować określone
działania.

Prowadzenie przez USA
polityki zagranicznej we
współpracy z innymi
państwami i
instytucjami
międzynarodowymi.
Cechami są: wzajemne
dostosowanie
interesów
współpracujących ze
sobą państw,
akceptacja faktu
zróżnicowania ich
potencjałów, a także
podział kosztów.



od 1989 r. Stany Zjednoczone pozostają jednym z

głównych sojuszników i partnerów Polski;



pomoc USA w integracji Polski z strukturami

NATO i Unią Europejską;



kwestia pomocy amerykańskiej w modernizacji

polskich sił zbrojnych;



kwestia pomocy Waszyngtonu w przeciwstawianiu

się rosyjskiej polityce zagranicznej

prowadzonej za pomocą surowców energetycznych;



umowa offsetowa zawarta przez polski rząd przy

okazji zakupu amerykańskich myśliwców F-16



(symbol niewykorzystanych szans i strat jakie

poniósł polski przemysł zbrojeniowy).



Budowa w Morągu systemu tarczy antyrakietowej

"Patriot" –systemu mobilnej obrony powietrznej

Współpraca Polsko -

Amerykańska

Współpraca Polsko -

Amerykańska

Priorytety na najbliższe lata:



odbudowa i
stabilizacja Iraku;



zapewnienie pokoju na
Bliskim Wschodzie

(W tym regionie skupiają

się wszystkie
najważniejsze cele
polityki
amerykańskiej: walka z
terroryzmem, budowa
demokracji, prestiż
supermocarstwa oraz
kwestia surowców).

Koncepcja bezpieczeństwa USA jest w zasadzie

tożsama z polityka zagraniczną państwa;



po zimnej wojnie nastąpiła diametralna zmiana

w koncepcji bezpieczeństwa USA.



Głównymi przesłankami tego procesu należy

uznać:

- zmianę ładu międzynarodowego w wyniku

zakończenia zimnej wojny;

- wzrost znaczenia pozamilitarnych wyzwań i

zagrożeń dla bezpieczeństwa;

- w tym głównie terroryzmu międzynarodowego.



nowe obszary niestabilności i siły

zagrażających USA na świecie



metody realizacji przyjętych celów oscylują

pomiędzy unilateralizmem a multilateralizmem.

Wnioski

Wnioski

Bibliografia



Red. nauk. Zięba R., Bezpieczeństwo

międzynarodowe po zimnej wojnie, Warszawa

2008.



Red. nauk. Zając J., Polityka Zagraniczna USA po

zimnej wojnie, Toruń 2006.



www.koziej.pl