Grzybica stóp

i paznokci

Grzybica Stóp

• Terminem „grzybica stóp” określa się zakażenie

skóry wywołane przez grzyby, głównie przez
dermatofity, dotyczące podeszwowej powierzchni
stóp, palców i fałdów międzypalcowych.

• Infekcja grzybicza w obrębie grzbietowej

powierzchni stopy, zarówno przebiegiem
klinicznym, jak i rokowaniem, przypomina
grzybicę skóry gładkiej, w związku z czym
przyjmuje się, że grzybica stóp nie obejmuje
zakażeń o tej lokalizacji .

• Rozwojowi grzybicy sprzyjają trzy czynniki:
• ciepło, 
• wilgoć,
• uszkodzenie naskórka.
Do zakażenia grzybiczego dochodzi przeważnie tam,
gdzie króluje ciepło i wilgoć, stanowiące idealne
środowisko dla namnażania się mikropasożyta. Takimi
miejscami są wykładziny i wilgotne posadzki na
pływalniach, w łaźniach miejskich, w przebieralniach,
salach sportowych, gdzie można się łatwo zarazić
chodząc boso.

• Grzybica stóp jest jedną z najczęstszych form zakażenia

grzybiczego skóry

• Jest to druga co do częstości występowania (po

grzybicy paznokci) postać infekcji grzybiczej. Często
współistnieje z innymi formami zakażenia grzybiczego
(stwierdzono to aż u 75 % chorych), w tym najczęściej
(69%) z grzybicą paznokci stóp .

• Znacznie rzadziej grzybica stóp współistnieje z

grzybicą dłoni (2,5 %), do której dochodzi często w
wyniku przeniesienia zakażenia ze stóp

• Grzybica stóp jest w ogromnej większości

przypadków wywoływana przez dermatofity, z
których najczęstszym patogenem jest bez
wątpienia Trichophyton rubrum (izolowany w
ponad 50% przypadków)

• Dermatofity zasiedlają najczęściej martwe,

zrogowaciałe warstwy skóry i nie przedostają się
poza granicę naskórka czy przydatków skóry.

• Gdy grzyb osiądzie na skórze stopy idealnym

środowiskiem rozwoju może być wnętrze naszego
buta. Zwłaszcza trzewika z litej skóry, czy tworzywa
sztucznego zbyt ciasnego lub ściśle przelegającego
do stopy i nie przepuszczającego powietrza i
nadmiaru wilgoci. To optymalne warunki dla rozwoju
dermatofitów, takich jak: Trichophyton rubrum,
Trichophyton interdigitale i Epidermophyton
flocosum.

• Infekcji sprzyjają takie schorzenia jak, cukrzyca, czy

zaburzenia krążenia obwodowego kończyn dolnych i
upośledzone ukrwienie nóg, zwłaszcza osoby starsze

• Wyróżnia się trzy główne odmiany grzybicy stóp:
• międzypalcową
• złuszczającą 
• potnicową

• Odmiana międzypalcowa - dotyczy zwykle III i IV

przestrzeni międzypalcowej. Na początku, w zajętej
okolicy, obserwujemy świąd i zaczerwienienie, a w
dalszej kolejności złuszczanie, macerację i pęknięcia
skóry. Czasami zmiany obejmują grzbiet palców i stóp z
występowaniem drobnych pęcherzyków i złuszczaniem
naskórka na obwodzie zmiany skórnej.

• Odmiana złuszczająca - w tym wypadku najczęściej

obserwujemy rumień oraz nadmierne rogowacenie i
złuszczanie, do tego występują bolesne pęknięcia.
Wszystkie te zmiany skórnedotyczą przeważnie
podeszwy i bocznej części stóp.

• Odmiana potnicowa - najrzadsza z omawianych tu

odmian grzybicy stóp, powoduje liczne i
drobne pęcherzyki, które często zlewają się ze sobą i
pękają. Po zaschnięciu tworzą sączące się powierzchnie,
które złuszczają się na obwodzie. W zaawansowanych
przypadkach grzybica może zająć całe podeszwy.

Leczenie

• W większości przypadków grzybicy stóp

wystarczające jest leczenie zewnętrzne.

• Obecnie dostępna jest duża liczba preparatów do

stosowania zewnętrznego, wykazujących w
większości porównywalną skuteczność leczniczą.

• W wyborze leku należy brać pod uwagę m.in.

nasilenie stanu zapalnego, który zwykle rozwija się
w przebiegu zakażenia grzybiczego.

• Z zewnętrznych leków przeciwgrzybiczych znaczne

działanie przeciwzapalne wykazują cyklopiroks i
terbinafina

Grzybica paznokci

• Zakażenia grzybicze są najczęstszą chorobą

paznokci, stanowiąc ok. 50% wszystkich
onychopatii

• Grzybica paznokci stóp jest znacznie częstsza niż

grzybica paznokci rąk . Ocenia się, że schorzenie
to występuje u 2-8% ogólnej populacji

• Niestety większość z chorujących nie uznaje

swoich zmian paznokciowych za patologię, przez
co nie zasięgają porady lekarskiej i pozostając bez
leczenia stanowią przez długi czas rezerwuar
grzybów i źródło zakażenia dla otoczenia oraz dla
siebie samych.

• Zakażenie grzybicze rozpoznajemy po tym, że

płytka paznokciowa traci przejrzystość i zmienia
kolor, zaś paznokcie stają się łamliwe a ich brzegi
postrzępione. Grzybicę paznokci wykrywa się
najczęściej w paznokciach stóp lub jednocześnie w
paznokciach stóp i rąk; bardzo rzadko zakażone są
tylko paznokcie rąk.

• Grzybice paznokci mogą być wywołane przez trzy

grupy grzybów: dermatofity, grzyby
drożdżopodobne i grzyby pleśniowe. Badania
epidemiologiczne wskazują, że wyraźną większość
wśród grzybów patogennych stanowią dermatofity
antropofilne rodzaju Trichophyton, wśród których
najczęstszym patogenem, jest Trichophyton
rubrum. Jest on przyczyną 80% wszystkich zakażeń
paznokci wywołanych przez dermatofity i ponad
45% wszystkich zakażeń paznokci.

Leczenie

• Istnieją preparaty zewnętrzne, przeznaczone do

miejscowego leczenia grzybicy paznokci. Mogą
one okazać się skuteczne jednak tylko w
przypadku, gdy zakażenie grzybicze dotyczy
pojedynczych paznokci i znajduje się w
początkowym stadium zaawansowania lub też
gdy mamy do czynienia z białą powierzchowną
onychomikozą.

• Do takich leków zewnętrznych należą preparaty w

formie lakierów, w których substancjami
czynnymi są amorolfina lub cyclopiroks.

• Niezmiernie ważnym elementem w procesie

leczenia grzybicy stóp jak i paznokci jest
przeprowadzenie dezynfekcji butów i skarpetek, w
celu zapobieżenia ponownemu nadkażeniu.

• Zaniedbanie w tym względzie może całkowicie

zniweczyć trud poniesiony zarówno przez lekarza
jak i pacjenta podczas terapii.