RODZAJE I SKUTECZNOŚĆ
TRANSAKCJI POZABILANSOWYCH
W ZABEZPIECZENIU PRZED
RYZYKIEM

Wysocka Aleksandra OHS VI

POZABILNASOWE TRANSAKCJE
ZABEZPIECZAJĄCE



Pozabilansowe transakcje zabezpieczające to transakcje zabezpieczające
przed ryzykiem kursowym, których zawarcie przez przedsiębiorstwo nie
skutkuje ich odzwierciedleniem w jego bilansie. Transakcje te zwane są
również walutowymi kontraktami terminowymi lub inaczej walutowymi
instrumentami pochodnymi ( derywaty). Walutowe kontrakty terminowe to
takie kontrakty finansowe, których wartość zależy od wartości instrumentu
podstawowego, którym w tym przypadku są waluty obce. Termin realizacji
tych kontraktów następuje w przyszłości, ale po cenie ustalonej z góry w
momencie ich zawarcia.



Do walutowych kontraktów terminowych zalicza się przede wszystkim:
forward walutowy, walutowe opcje pozagiełdowe, walutowe transakcje
futures , walutowe transakcje opcyjnie oraz swapy walutowe.



Wymienione powyżej kontrakty są instrumentami pochodnymi tzw. pierwszej
generacji. Oprócz nich istnieją jeszcze instrumenty pochodne tzw. drugiej
generacji. Są to takie kontrakty terminowe, w przypadku których
instrumentami podstawowymi są instrumenty pochodne.



Transakcje terminowe można również podzielić według kryterium miejsca ich
występowania. Według tego kryterium kontrakty terminowe dzieli się na
kontrakty giełdowe i pozagiełdowe ( OTC- over the counter market).

POZABILNASOWE TRANSAKCJE
ZABEZPIECZAJĄCE



Cechy giełdowych i pozagiełdowych kontraktów terminowych



Z tabeli wynika, iż giełdowe kontrakty terminowe różnią się od pozagiełdowych
kontraktów terminowych wieloma cechami. Najistotniejsza różnica polega na tym, że
kontrakty giełdowe są ściśle wystandaryzowane, co sprawia, iż są one przedmiotem
stosunkowo hermetycznego rynku giełdowego. Natomiast kontrakty pozagiełdowe nie
są wystandaryzowane ( są dostosowane do potrzeb stron kontaktów; ang. tailor
made), w związku z czym są przedmiotem rynku pozagiełdowego.

Cechy

Kontrakty pozagiełdowe

Kontrakty giełdowe

Przykłady

Kontrakty forward, Swapy, Opcje
pozagiełdowe

Kontrakty futures, Opcje giełdowe

Rynek

Sieć powiązanych ze sobą market
makerów wymieniających
informacje cenowe i negocjujących
transakcje

Zorganizowany rynek (giełdy
terminowe i giełdy papierów
wartościowych

Umowy

Dostosowanie do klienta „szyte na
miarę”, by sprostać jego
określonym potrzebom

Wystandaryzowane kontrakty

Ryzyko

Ryzyko niedotrzymania warunków,
ryzyko kredytowe

Zagwarantowane wykonanie
kontraktu

Stopień uregulowania rynku

Formalnie nieuregulowany

Uregulowany

Możliwość wyceny kontraktów

Różnie przez rynek- jedne mają
przekaz elektroniczny, inne
wymagają indywidualnego
dowiadywania się i wyceny

Codzienne rozliczanie się i wycena
w ciągu dnia przekazywana
elektronicznie

RODZAJE TRANSAKCJI
POZABILANSOWYCH

FORWARD WALUTOWY



Jednym z najprostszych instrumentów pochodnych jest terminowa transakcja forward.
Wiąże się ona z rozliczeniem kontraktu w określonym czasie w przyszłości po ustalonej z
góry cenie (cena rozliczenia). Jest to pewnego rodzaju umowa pomiędzy dwiema stronami,
gdzie jedna ze stron zobowiązuje się do kupna określonego instrumentu bazowego,
natomiast druga strona do jego sprzedaży. Kupujący zajmuje na rynku walutowym pozycje
długą (long position), natomiast sprzedający pozycję krótką (short position).
W transakcjach forward poza stronami może brać udział również pośrednik (dealer). Strony
uzgadniają między sobą podstawowe parametry kontraktu, takie jak cena, czas rozliczenia
czy ilość instrumentu bazowego. Rozliczenie może polegać na fizycznym dostarczeniu
instrumentu bazowego albo rozliczeniu gotówkowym, gdzie strony naliczają sobie jedynie
różnice między ceną bieżącą a ustaloną w kontrakcie ceną rozliczenia. 
Porównując poziom kursu walutowego w dniu rozliczenia (cena bieżąca) z ustalonym w tym
kontrakcie kursem rozliczenia określa się poziom zysku czy strat dla stron zawierających
daną transakcję. W przypadku gdy cena bieżąca jest wyższa od ceny rozliczenia właściciel
kontraktu, który zajął pozycje długą osiąga zysk, a kiedy cena ta jest niższa osiąga stratę.
Bilans zysku i strat dla drugiej strony, zajmującej w tym samym czasie pozycję krótką na
kontrakcie jest odwrotny. Wartym podkreślenia jest fakt, że zarówno strata, jak i zysk może
być nieograniczony. Forward jest instrumentem symetrycznym, co oznacza, że zysk dla
jednej strony kontraktu stanowi jednocześnie stratę dla drugiej strony. 
W przypadku gdy kurs bieżący w dniu rozliczenia kontraktu jest wyższy niż kurs rozliczenia,
to strona zajmująca pozycję długą w kontrakcie otrzymuje kwotę pieniężną wynikającą z
przemnożenia wielkości kontraktu oraz różnicy pomiędzy kursem bieżącym a kursem
rozliczenia. Jeżeli kurs bieżący w dniu rozliczenia kontraktu jest niższy niż kurs rozliczenia,
to strona zajmująca krótką pozycję w kontrakcie otrzymuje kwotę pieniężną wynikającą z
przemnożenia wielkości kontraktu przez różnicę pomiędzy kursem bieżącym a kursem
rozliczenia. 



Zabezpieczenie się przed ryzykiem kursowym ( hedging) za pomocą walutowych
kontraktów terminowych forward polega na zajęciu pozycji odwrotnej w stosunku do pozycji
walutowej, którą chce się zabezpieczyć. Tym samym niezależnie do tego, w którym
kierunku zmieni się kurs walutowy, zysk osiągnięty na jednej z tych pozycji powinien
skompensować stratę poniesioną na drugiej.

WALUTOWE TRANSAKCJE FUTURES



Futures (kontrakt terminowy) – to instrument finansowy, będący rodzajem umowy, zawartej
pomiędzy kupującym (sprzedającym) a giełdą lub izbą rozliczeniową, w której sprzedający
zobowiązuje się sprzedać określony instrument bazowy za ściśle określoną cenę w ściśle
określonym terminie. Cena, według której strony przeprowadzą transakcje w przyszłości,
zwana jest ceną terminową (ang. futures price), zaś dzień, w którym strony zobowiązane są
przeprowadzić transakcję, to data rozliczenia (ang. settlement date) lubdata dostawy (ang.
delivery date).



Znaczna większość kontraktów futures jest rozliczana gotówkowo - zaledwie kilka procent
kontraktów jest rozliczane w drodze dostawy aktywów bazowych.



Podstawowa forma kontraktu futures jest taka sama jak kontraktu forward. Różnica polega
na tym, że futures jest rozliczany na koniec każdego dnia. Można powiedzieć, że kontrakt
futures jest to ciąg konraktów forward.



Ryzyko kredytowe tego kontraktu jest praktycznie wyeliminowane (ale oczywiście istnieje
prawdopodobieństwo niewywiązania się kontrahenta z kontraktu), ponieważ strony
transakcji wpłacają zabezpieczenie początkowe (gdy saldo rachunku spadnie poniżej
pewnego uzgodnionego minimum, inwestor musi złożyć dodatkowe zabezpieczenie, jeśli
tego nie zrobi, jego pozycja zostanie zamknięta, zanim dojdzie do wykorzystania kwoty
zabezpieczenia). Kontrakty te są standaryzowane; np. aktywa bazowe, terminy wykonania
kontraktów (4 w ciągu roku), wielkości kontraktów, negocjowana jest tylko cena, w
przeciwieństwie do kontraktów forward, które są w całości negocjowane.



Cena futures jest wyższa od ceny natychmiastowej. Cena futures wzrasta wraz z
wydłużaniem się okresu pozostałego do wykonania kontraktu.



Cena futures zbliża się do ceny natychmiastowej, gdy skraca się czas do realizacji
kontraktu. Jest to efekt działania rynku i ekonomiczne myślenie inwestorów. Cena futures
informuje o oczekiwaniach rynku co do kształtowania się ceny spot w momencie
określonym jako termin dostawy w konkretnym kontrakcie terminowym.

WALUTOWE TRANSAKCJE FUTURES



Rozliczenie transakcji futures:



Pozycja długa. W dniu rozliczenia: zapłata i przyjęcie instrumentu bazowego po z
góry ustalonej cenie. Zamknięcie pozycji: zawarcie transakcji "odwrotnej", tj.
sprzedaż tej samej liczby kontraktów. Osoba otwierająca pozycję długą (kupująca
kontrakt) zobowiązuje się do kupienia w przyszłości określonej ilości instrumentu
bazowego po określonej cenie. Nabywca kontraktu liczy na wzrost ceny
instrumentu bazowego w przyszłości. Jeśli jego przewidywania się sprawdzą,
będzie mógł on nabyć instrument bazowy po cenie niższej (wynikającej z
kontraktu) i sprzedać go drożej na rynku kasowym. Inwestor zrealizuje wtedy zysk.
W przypadku, gdy cena na rynku kasowym będzie niższa od tej wynikającej z
kontraktu – nabywca długiej pozycji poniesie stratę.



Pozycja krótka. W dniu rozliczenia: dostarczenie instrumentu bazowego po z
góry ustalonej cenie. Zamknięcie pozycji: zawarcie transakcji "odwrotnej", tj.
kupno tej samej liczby kontraktów. Osoba otwierająca pozycję krótką (sprzedająca
kontrakt) zobowiązuje się do sprzedania w przyszłości określonej ilości
instrumentu bazowego po określonej cenie. Sprzedawca kontraktu liczy na spadek
ceny instrumentu bazowego w przyszłości. Jeśli jego przewidywania się sprawdzą
(cena na rynku kasowym będzie niższa od tej ustalonej w kontrakcie), będzie mógł
sprzedać instrument bazowy po cenie wyższej (wynikającej z kontraktu). Inwestor
zrealizuje wtedy zysk. W przypadku, gdy cena na rynku kasowym będzie wyższa
od tej wynikającej z kontraktu – sprzedający kontrakt poniesie stratę.

WALUTOWE OPCJE POZAGIEŁDOWE



Opcja walutowa ( currency option) jest to umowa między dwoma stronami, w której jedna z
nich tzw. posiadacz opcji (holder) ma prawo, ale nie obowiązek kupna, ( w opcji kupna) lub
sprzedaży ( w opcji sprzedaży) uzgodnionej ilości waluty obcej, w z góry określonym czasie i
po z góry określonej cenie. Natomiast druga strona umowy to tzw. wystawca opinii ( writer),
który jest zobowiązany do sprzedaży ( w opcji kupna) lub kupna ( w określonej sprzedaży)
uzgodnionej ilości waluty w z góry określonym czasie i po z góry określonej cenie.



Ze względu na fakt, że posiadacz opcji ma tylko prawo kupna lub sprzedaży waluty obcej ( w
zależności czy jest to opcja kupna czy sprzedaży), a wystawca opcji ma tylko zobowiązanie
do kupna lub sprzedaży waluty, posiadacz opcji w momencie jej nabycia płaci wystawcy opcji
pewną kwotę pieniężną zwaną premią (Premium).



Posiadacz opcji w kontrakcie opcyjnym przyjmuje długą pozycję ( long posittion), natomiast
wystawca opcji przyjmuje w tym kontrakcie krótką pozycję ( short position). Pod względem
organizacyjnym opcje występują zarówno na wystandaryzowanym rynku giełdowym (opcje
giełdowe), jak i na rynku OTC (opcje pozagiełdowe). W opcjach pozagiełdowych strony
dowolnie ustalają wszystkie warunki umowy, w szczególności:



Typ opcji;



Rodzaj opcji;



Walutę bazową;



Walutę niebazową;



Termin wygaśnięcia;



Cenę wykonania;



Sposób rozliczenia



Premię.



Istnieją dwa typy opcji: opcja kupna (call option) i opcja sprzedaży ( put option). Zgodnie z
powyższą definicją opcji walutowej, opcja kupna daje jej posiadaczowi prawo kupna
określonej waluty bazowej, a na wystawcę tej opcji nakłada zobowiązanie do jej sprzedaży
posiadaczowi opcji. Z kolei opcja sprzedaży daje jej posiadaczowi prawo sprzedaży waluty
bazowej, a na wystawcę opcji nakłada zobowiązanie do kupna tej waluty od posiadacza opcji.

WALUTOWE OPCJE POZAGIEŁDOWE



Opcja kupna i opcja sprzedaży



Posiadacz opcji kupna z jednej strony ma teoretycznie nieograniczoną możliwość osiągnięcia
zysku, gdy na rynku spot kurs waluty, którą ma prawo nabyć, wzrasta. Z jednej strony, gdy kurs
ten spada posiadacz opcji kupna może ponieść stratę ograniczoną do wysokości zapłaconej
premii. Odwrotnie przedstawia się sytuacja w przypadku wystawcy opcji kupna. Może on ponieść
w pierwszym przypadku nieograniczoną stratę lub w drugim przypadku osiągnąć zysk
ograniczony do poziomu otrzymanej premii.



Natomiast posiadacz opcji sprzedaży może osiągnąć potencjalnie nieograniczony zysk, gdy na
rynku spot kurs waluty, na jaką opiewa opcja, spada lub ograniczoną do wysokości premii stratę,
gdy kurs ten wzrasta. Z kolei wystawca opcji sprzedaży może osiągnąć teoretycznie
nieograniczoną stratę, gdy kurs waluty na rynku spot spada lub ograniczony do premii zysk, gdy
kurs ten wzrasta.



Jeżeli chodzi o rodzaj opcji, to możemy wyróżnić dwa podstawowe ich rodzaje: opcja europejska i
opcja amerykańska. Opcja europejska może zostać wykonana przez jej posiadacza tylko w
terminie jej wygaśnięcia, natomiast opcja amerykańska może zostać wykonana przez jej
posiadacza w dowolnym terminie począwszy od momentu jej zakupu do terminu wygaśnięcia
włącznie.

Typy
opcji

Opcja kupna (call)

Opcja sprzedaży (put)

Posiadacz
opcji
kupna

Wystawca
opcji
kupna

Posiadacz
opcji
sprzedaży

Wystawca
opcji
sprzedaży

Ma prawo
kupić
walutę

Ma prawo
sprzedać
walutę

Ma prawo
sprzedać
walutę

Ma
obowiąze
k kupić
walutę

OPCJE EGZOTYCZNE



Opcje egzotyczne to takie, które nie są zaliczane do klasycznych. Istnieje bardzo wiele rodzajów opcji
egzotycznych, ale można wyróżnić cztery podstawowe grupy tego typu opcji:

- opcje złożone – opcje wystawiane na inne opcje
-opcje wprowadzające innowacje w zakresie podstawowych parametrów opcji
-opcje, w których końcowy wynik finansowy zależy od kształtowania się ceny instrumentu podstawowego

w okresie do terminu wygaśnięcia

-opcje wieloczynnikowe – opiewające na więcej niż jeden instrument podstawowy.
 



Wśród opcji złożonych można wyróżnić 4 podstawowe rodzaje opcji:

-opcja sprzedaży wystawiona na opcję kupna, która daje jej posiadaczowi prawo do sprzedaży opcji

kupna z ustaloną premią

-opcja sprzedaży wystawiona na opcję sprzedaży, która daje jej posiadaczowi prawo do sprzedaży opcji

sprzedaży z ustaloną premią

-opcja kupna wystawiona na opcję kupna, dająca jej posiadaczowi prawo do kupna opcji z ustaloną

premią

-opcja kupna wystawiona na opcję sprzedaży, dająca jej posiadaczowi prawo do kupna opcji sprzedaży z

ustaloną premią.



Do drugiej grupy opcji należą te, które wprowadzają innowacje w zakresie takich parametrów opcji, jak
np. termin wygaśnięcia, wykonania, czy termin płacenia ceny opcji.



Do kolejnej grupy opcji egzotycznych, których dochód zależy od ceny instrumentu podstawowego w
okresie terminu wygaśnięcia, zalicza się opcje, w których

-cena wykonania nie jest znana w momencie ich zakupu, lecz określana jest w terminie ich wykonania;
-cena wykonania ulega zmianie w okresie do terminu wygaśnięcia;
-uwzględnia się cenę instrumentu podstawowego w pewnym okresie, a nie tylko w terminie wykonania;
-o okresie ważności opcji decyduje cena instrumentu podstawowego.



Natomiast do opcji wieloczynnikowych zalicza się przede wszystkim takie, jak:

- opcja tęczowa, którą wystawia się przede wszystkim na wiele instrumentów podstawowych, a w

terminie wykonania wybiera się spośród nich jeden instrument dający jej posiadaczowi największy
dochód;

-opcja rozpiętościowa, którą wystawia się na dwa instrumenty podstawowe, a w terminie wykonania cenę

instrumentu podstawowego ustala się jako różnicę cen tych dwóch instrumentów;

-opcja koszykowa, którą wystawia się na wiele instrumentów podstawowych, a terminie wykonania cenę

instrumentu podstawowego ustala się jako średnią ważoną cen tych instrumentów koszyka.

SWAPY WALUTOWE



Swap walutowy (ang. Currency Swap, FX swap) – jest umową dwóch stron, dotyczącą
wymiany na określony czas między sobą pewnej kwotę waluty na równowartość w innej
walucie. Kurs wymiany powrotnej jest ustalany przy zawieraniu transakcji, w oparciu o
różnicę oprocentowania tych walut.



Inaczej mówiąc swap jest to kontrakt dotyczący zakupu waluty w określonym dniu, po
określonym kursie, a następnie odsprzedaż tej samej kwoty waluty po kursie i w terminie
ustalonym w dniu zawarcia umowy.



Zazwyczaj swap walutowy jest transakcją krótkoterminową. W trakcie trwania kontraktu nie
ma żadnych płatności odsetek.



Kurs swapowy (czyli wymiany) oblicza się według wzoru:

gdzie:
M - marża kursu terminowego,
k - kurs spot,
ik - oprocentowanie waluty krajowej,
iz - oprocentowanie waluty zagranicznej,
t - termin zapadalności kontraktu,
T –w zależności od waluty 360 lub 365 dni.

SKUTECZNOŚĆ TRANSAKCJI
POZABILANSOWYCH W
ZABEZPIECZENIU PRZED RYZYKIEM
ZMIAN KURSU WALUTOWEGO

SKUTECZNOŚĆ HEDGINGU PRZY WYKORZYSTANIU
KONTRAKTÓW TERMINOWYCH FORWARD



Jeśli przedsiębiorstwo pragnie zabezpieczyć swoje przepływy pieniężne przed

ryzykiem zmian kursu walutowego, to może także wykorzystać w tym celu kontrakty

terminowe fJeśli przedsiębiorstwo pragnie zabezpieczyć swoje przepływy pieniężne

przed ryzykiem zmian kursu walutowego, to może także wykorzystać w tym celu

kontrakty terminowe forward. W celu zabezpieczenia należności eksportowych

wyrażonych w walucie zagranicznej (długa pozycja walutowa) musi jednak sprzedać

na rynku terminowym kontrakt forward wystawiony na odpowiednią wartość waluty

zagranicznej zagrożonej spadkiem ceny na rynku kasowym (krótka pozycja

walutowa). Przedsiębiorstwo zabezpieczając swoje zobowiązania denominowane w

walucie zagranicznej przed wzrostem kursu walutowego (krótka pozycja) może zająć

a rynku terminowym długa pozycję w tej walucie, tzn. zakupić kontrakt terminowy

forward opiewający na odpowiednią wartość tej waluty.



Zabezpieczenie się przedsiębiorstw przed ryzykiem kursowym za pomocą kontraktów

terminowych forward oddziałuje dwukierunkowo. Pozwala z jednej strony uchronić się

przed stratami kursowymi w przypadku niekorzystnej zmiany kursu, z drugiej zaś

pozbawia możliwości osiągania zysków kursowych w sytuacji korzystnej dla niego

zmiany kursu. Niemniej jednak podstawowy cel transakcji zabezpieczającej, czyli

ochronę przed ryzykiem kursowym, można w pełni osiągnąć.



Wykorzystywanie kontraktów terminowych forward w celu pokrycia otwartej pozycji

walutowej na rynku kasowym jest stosunkowo tania metodą zabezpieczenia się przed

ryzykiem zmian kursu walutowego. Stosowanie tej metody nie wymaga przede

wszystkim zaangażowania własnych środków finansowych w momencie zawarcia

transakcji i nie ma istotnego wpływu na płynność przedsiębiorstwa.

SKUTECZNOŚĆ HEDGINGU WYKORZYSTUJĄCEGO
WALUTOWE KONTRAKTY TERMINOWE FUTURES



Przedsiębiorstwo może zabezpieczyć swoje przepływy pieniężne przed ryzykiem zmian kursu
wykorzystując w tym celu kontrakty terminowe futures. W celu zabezpieczenia należności
eksportowych wyrażonych w walucie zagranicznej (długa pozycja walutowa) powinno sprzedać
na rynku terminowym odpowiednią liczbę kontraktów futures opiewających na walutę
zagraniczną zagrożoną spadkiem ceny na rynku kasowym (krótka pozycja walutowa).



Z kolei jeżeli przedsiębiorstwo pragnie zabezpieczyć swoje zobowiązania denominowane w
walucie zagranicznej przed wzrostem kursu walutowego (krótka pozycja) za pomocą
kontraktów terminowych futures, to wtedy może zająć na rynku futures długą pozycję w tej
walucie, tzn. zakupić odpowiednią liczbę kontraktów terminowych futures wystawionych na ta
walutę.



O efektywności wykorzystania walutowych kontraktów terminowych futures jako instrumentu
zabezpieczania się przed ryzykiem zmian kursu walutowego decydują następujące czynniki:

-rodzaj kontraktu futures,
-rodzaj zajmowanej pozycji na rynku kasowym,
-termin wygaśnięcia kontraktu,
-liczba kontraktów niezbędnych do pokrycia pozycji kasowej,
-ryzyko bazy.
 



Hedging wykorzystujący kontrakty futures jest zdecydowanie mniej efektywny od hedgingu z
wykorzystaniem kontraktów forward. Wpływa na to przede wszystkim ograniczona liczba walut
w kontraktach futures, konieczność ścisłego wystandaryzowania wielkości kontraktów,
standaryzacja terminów realizacji kontraktów, do których nie wszystkie przedsiębiorstwa mogą
się dostosować.



Przedsiębiorstwa nie są skłonne zabezpieczać się na giełdzie futures, ponieważ na płynnym
rynku bankowym mogą kupić kontrakt na dowolną kwotę, dowolną datę, bez potrzeby
utrzymywania jakichkolwiek depozytów zabezpieczających.

SKUTECZNOŚĆ HEDGINGU WYKORZYSTUJĄCEGO
GIEŁDOWE OPCJE WALUTOWE



Zabezpieczenie otwartych pozycji walutowych na rynku kasowym przed ryzykiem
kursowym za pomocą opcji walutowych polega na jednoczesnym zawarciu takiej
opcyjnej transakcji walutowej, w efekcie której dzięki osiągniętym zyskom możliwe
będzie całkowite pokrycie strat powstałych w wyniku realizacji transakcji pierwotnej.
Przedsiębiorstwo zabezpieczając długą pozycję walutową na rynku spot kupuje na
giełdzie odpowiednią ilość opcji sprzedaży wystawionych na walutę zabezpieczaną.



Przedsiębiorstwo zabezpieczając należności denominowane poprzez zakup opcji
sprzedaży uzyskuje pewność, że w żadnym wypadku nie poniesie stray kursowej
wyższej od zapłaconej premii. Tym samym posiada gwarancje uzyskania efektywnego
kursu wymiany na poziomie nie mniejszym niż kurs wykonania – premia. Jednocześnie
przedsiębiorstwo nie pozbawia się możliwości uzyskania wyższego kursu w przypadku
wzrostu kursu.



Z kolei przedsiębiorstwo zabezpieczając krótką pozycję walutową na rynku spot kupuje
na giełdzie odpowiednią ilość opcji kupna wystawionych na walutę zabezpieczaną.

 



Przedsiębiorstwo zabezpieczając zobowiązania denominowane poprzez zakup opcji
kupna uzyskuje pewność, że w żadnym wypadku nie poniesie straty kursowej większej
od zapłaconej premii. Przedsiębiorstwo otrzymuje możliwość kupna waluty po
efektywnym kursie wymiany (kurs wykonania + premia). Jednakże przedsiębiorstwo nie
pozbawia się możliwości niższego efektywnego kursu, w przypadku spadku kursu.

 



Największym mankamentem giełdowych opcji walutowych jest ich ścisła standaryzacja.
W pewnych sytuacjach może to znacząco utrudnić lub w ogóle uniemożliwić ich
wykonanie przez przedsiębiorstwa w celu ochrony przed ryzykiem.

SKUTECZNOŚĆ HEDGINGU WYKORZYSTUJĄCEGO
POZAGIEŁDOWE OPCJE WALUTOWE



W celu zabezpieczenia otwartych opcji walutowych na ryku kasowym przed ryzykiem kursowym za pomocą
pozagiełdowych opcji walutowych należy kupić taką opcję walutową, w efekcie której, dzięki osiągniętym zyskom,
możliwe będzie całkowite pokrycie strat powstałych w wyniku realizacji transakcji kasowej. Przedsiębiorstwo
zabezpieczając długą pozycję walutową na rynku spot kupuje od banku opcję sprzedaży opiewającą na walutę
zabezpieczaną.



Przedsiębiorstwo uzyskuje pewność, że w żadnym wypadku nie poniesie straty kursowej większej od zapłaconej premii.
Tym samym ma gwarancję uzyskania efektywnego kursu wymiany na poziomie nie mniejszym niż cena wykonania –
premia. Jednocześnie nie pozbawia się możliwości uzyskania wyższego efektywnego kursu w przypadku wzrostu kursu
powyżej ceny wykonania.



Przedsiębiorstwo zabezpieczając zobowiązania denominowane poprzez zakup opcji kupna uzyskuje pewność, że w
żadnym wypadku nie poniesie straty kursowej wyższej od zapłaconej premii. Przedsiębiorstwo uzyskuje możliwość
kupna waluty po efektywnym kursie wymiany nie wyższym niż cena wykonania + premia. Jednakże nie pozbawia się
możliwości uzyskania niższego efektywnego kursu w przypadku spadku kursu poniżej ceny wykonania.



Opcje walutowe umożliwiają efektywne zabezpieczenie się przed ryzykiem kursowym w sytuacjach, w których
przedsiębiorstwo nie ma pewności co do wielkości i terminu powstania otwartej pozycji walutowej, bądź tez w
przypadku , gdy przedsiębiorstwo nie jest pewne, czy taka opcja w ogóle powstanie. W porównaniu z innymi metodami
zabezpieczenia, opcje walutowe posiadają dodatkową zaletę, a mianowicie pozwalają na dokładne określenie
maksymalnych rozmiarów strat w przypadku niekorzystnych zmian kursów walutowych, nie pozbawiając przy tym
przedsiębiorstwa zysków z sytuacji korzystnych zmian kursowych. Hedging z wykorzystaniem opcji walutowych
zabezpieczając podmiot przed niekorzystną zmianą kursu walutowego, nie pozbawia jednocześnie możliwośći osiagania
zysku w przypadku korzystnej zmiany kursu.

Zalety opcji:
-możliwość osiągania zysków wynikających z pomyślnych ruchów kursów
-możliwość ograniczenia maksymalnego poziomu strat do wysokości zapłaconej premii
-duża elastyczność w wyniku możliwości wyboru przez nabywcę opcji kursu wykonania najbardziej odpowiadającego

celowi zabezpieczenia.

- możliwość zabezpieczania transakcji walutowej, która nie jest pewna
 
Wady opcji:
-konieczność wpłacenia przez nabywcę opcji premii
-trudności związane z wyceną opcji w czasie ich trwania.

SKUTECZNOŚĆ HEDGINGU WYKORZYSTUJĄCEGO
SWAPY WALUTOWE



Tradycyjny swap walutowy polega na zakupie/sprzedaży z dostawą na określoną bliższą datę waluty i
sprzedaży /zakupie tej samej kwoty tejże waluty z dostawą na dalszą datę waluty.



Każda transakcja swap składa się z dwóch operacji:

- zmiana jednej waluty na drugą na rynku natychmiastowym z natychmiastową dostawą po kursie

natychmiastowym;

-jednoczesna odwrotna zamiana tychże walut na rynku terminowym z dostawą walut w określonym terminie

w przyszłości, oczywiście po kursie terminowym.



Przedsiębiorstwo pragnące zabezpieczyć swoje należności zagraniczne przed ryzykiem zmian kursu
walutowego za pomocą swapu walutowego powinno zawrzeć z bankiem transakcję swapową
odpowiadająca wielkości i terminowi rozliczenia transakcji zabezpieczanej. Transakcja ta polega na
zakupie przez przedsiębiorstwo na rynku natychmiastowym waluty zagranicznej a walutę krajową oraz na
jednoczesnej sprzedaży w późniejszym terminie tej samej ilości waluty zagranicznej za walutę krajową po
kursie terminowym. 



Przedsiębiorstwo pragnące zabezpieczyć swoje zobowiązania zagraniczne przed ryzykiem zmian kursu
walutowego za pomocą spawu walutowego powinno zawrzeć z bakiem transakcję swapową
odpowiadającą wielkości i terminowi rozliczenia transakcji zabezpieczanej. Przy czym transakcja polega na
sprzedaży przez przedsiębiorstwo na rynku natychmiastowym waluty zagranicznej za walutę krajową oraz
na jednoczesnym zakupie w późniejszym terminie tej samej ilości waluty zagranicznej za walutę krajową
po kursie terminowym.



Ze względu na fakt, ze swapy są przedmiotem obrotu pozagiełdowego, nie istnieje tu ścisła standaryzacja
kontraktów. Jednakże rynek swapów posiada pewne ograniczenia:

-aby zawrzeć transakcję, potencjalny partner swapu musi znaleźć kogoś, kto zechce pełnić rolę strony

przeciwnej,

-zmiana warunków transakcji swapowej lub wcześniejsze jej wygaśnięcie wymaga zgody obu partnerów
-partnerzy muszą mieć pewność cod o wzajemnej wypłacalności, gdyż w przypadku swapów nie ma gwaranta

realizacji transakcji.



Swapy walutowe stosuje się najczęściej w celu zabezpieczenia przed ryzykiem kursowym
długoterminowych transakcji zagranicznych. Instrumenty te wykorzystuje się bardzo często do
przesuwania na termin późniejszy wygasających kontraktów terminowych. Zdarza się, że gdy
przedsiębiorstwo stosuje zabezpieczenie , ponieważ oczekuje wpływów lub płaności walutowych na
konkretną datę, lecz następuje przełożenie tego terminu i w związku z tym istnieje potrzeba przedłużenia
początkowego kontraktu. Czasem jednak wpływy lub płatności walutowe przedsiębiorstwa mogą mieć
miejsce wcześniej niż data, na którą zastosowano zabezpieczenie i w związku z tym trzeba przesunąć
kontrakt terminowy na termin wcześniejszy.

SKUTECZNOŚĆ ZABEZPIECZENIA SIĘ PRZED RYZYKIEM KURSOWYM
ZA POMOCĄ OPCJI OPIEWAJĄCYCH NA WALUTOWE KONTRAKTY
FUTURES



Istota zabezpieczenia twartych pozycji walutowych na rynku kasowym przed ryzykiem
zmian kursu walutowego za pomocą opcji opiewających na walutowe kontrakty futures
polega na jednoczesnym zawarciu takiej opcji, w efekcie której, dzieki osiągniętym
zyskom możliwe jest całkowite pokrycie strat powstałych w wyniku realizacji transakcji
pierwotnej. Przedsiębiorstwo pragnące zabezpieczyć długa pozycję walutową na rynku
spot, powinno zawrzeć taką transakcję opcyjną, która przyniesie mu zysk przy spadku
kursu walutowego. Powinno zatem kupić na giełdzie odpowiednią ilość opcji sprzedaży
wystawionych na walutowe kontrakty futures.



Przedsiębiorstwo poprzez zakup opcji sprzedaży wystawionych na walutowe kontrakty i
futures zabezpiecza przed ryzykiem kursowym należności denominowane i uzyskuje
pewność, że w żadnym wypadku nie poniesie straty kursowej większej od zapłaconej
premii. Tym samym gwarantuje sobie uzyskanie efektywnego kursu wymiany na poziomie
nie mniejszym niż kurs wykonania – premia, przy czym przedsiębiorstwo nie pozbawia się
możliwości uzyskania wyższego efektywnego kursu w przypadku wzrostu kursu.



Natomiast przedsiębiorstwo, pragnące zabezpieczyć krótką pozycję walutową na rynku
kasowym, powinno zawrzeć taką transakcję opcyjną, która przyniesie mu zysk przy
wzroście kursu walutowego. Powinno zatem kupić na giełdzie odpowiednią ilość opcji
kupna wystawionych na walutowe kontrakty futures.



Przedsiębiorstwo przez zakup opcji kupna wystawionych na walutowe kontrakty futures
zabezpiecza przed ryzykiem kursowym zobowiązania denominowane i uzyskuje pewność,
że w żadnym wypadku nie poniesie straty kursowej większej niż zapłacona premia. Tym
samym gwarantuje sobie uzyskanie efektywnego kursu wymiany na poziomie nie
wyższym niż kurs wykonania + premia, przy czym przedsiębiorstwo nie pozbawia się
możliwości uzyskania niższego efektywnego kursu wymiany.



Efektywność dostępnych metod zabezpieczających jest
zróżnicowana. Część z nich oprócz zabezpieczenia
przedsiębiorstwa przed ryzykiem kursowym umożliwia również
osiąganie zysków nadzwyczajnych w przypadku
niezrealizowania się ryzyka kursowego.



Z kolei biorąc pod uwagę dostępność i efektywność metod
zabezpieczenia należy stwierdzić, że najskuteczniejszymi
metodami zabezpieczania się przed ryzykiem kursowym są
kontrakty walutowe forward oraz pozagiełdowe opcje walutowe.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Wysocka Aleksandra OHS

VI