Gmina

wiejska

Podstawowe pojęcia



Gmina- to wspólnota samorządowa

mieszkańców odpowiedniego
terytorium. Stanowi
podstawowa jednostką samorządu
terytorialnego, która wykonuje
zadania nie zastrzeżone dla innych
jednostek tego samorządu.



Gminy można podzielić na trzy

podgrupy:

-

Gminy wiejskie

-

Gminy miejskie

-

Gminy miejsko-wiejskie

Gmina wiejska



Gmina która na swoim terytorium

nie zawiera miasta



Organem samorządowym jest

rada gminy, natomiast
wykonawczym wójt gminy



W Polsce znajduje się 1576 gmin

wiejskich



Interesy gmin wiejskich na forum

ogólnopolskim reprezentuje
Związek Gmin Wiejskich

Ogólna sytuacja
finansowa

Wyszczególnieni

e

2008

2009

2010

tys.

Dochody

27 035 858

28 476 596

31 865 318

Wydatki

27 100 255

30 195 634

35 301 594

Wynik

-64 397

-1 719 038

-3 436 276

Struktura dochodów gmin
wiejskich w 2008 roku

W 2008 roku dochody własne zostały zrealizowane w
102,1% planu rocznego, w stosunku do poprzedniego
roku wzrosły one o 8,1%. Dotacje celowe zostały
wykonane w kwotach wyższych o 8,5% w stosunku do
poprzedniego roku, natomiast subwencja ogólna została
wykonana w 100% i była wyższa w gminach wiejskich o
12,1%.

Struktura dochodów gmin
wiejskich w 2009 roku.

W 2009 roku dochody własne zostały zrealizowane
w 96,1% planu rocznego. W stosunku do
poprzedniego roku zmniejszyły się o 1,3%. Dotacje
celowe zostały wykonane w kwotach wyższych o
8,1%, natomiast subwencja ogólna została
wykonana w 100% i była wyższa w stosunku do
poprzedniego roku o 10,4%.

Struktura dochodów gmin
wiejskich w 2010 roku.

W 2010 roku dochody własne zostały wykonane w
96,2% panu rocznego. W stosunku do poprzedniego
roku zwiększyły się o 7,5%. Dotacje celowe zostały
wykonane w kwocie dużo wyższej na co istotny wpływ
miał wzrost środków przekazanych w ramach
programów finansowych z udziałem środków
europejskich oraz innych zagranicznych
niepodlegających zwrotowi oraz płatności z budżetu
środków europejskich które w porównaniu z rokiem
ubiegłym wzrosły aż trzykrotnie. Subwencja ogólna
została wykonana w 100% i wzrosła o 2,3%.

Szczegółowa analiza
dochodów

Wyszczególnie

nie

2008

2009

2010

Dochody

Struktu

ra

%

Dochody

Struktu

ra

%

Dochody

Struktu

ra

%

Razem

dochody

własne, w

tym:

10 615 860

207,47

100

10 475 011

236,45

100

11 428 889

411,93

100

CIT

163 810

890,74

1,5

155 001

115,20

1,5

168 899

812,52

1,5

PIT

3 445 615 878

32,5

3 196 078 470

30,5

3 293 384 732

28,8

Podatek rolny

782 662

106,23

7,4

785 513

139,13

7,5

634 815

728,24

5,6

Podatek od

nieruchomości

2 797 982

124,73

26,4

2 946 459

285,96

28,1

3 159 717

607,74

27,6

Podatek leśny

111 426

372,00

1,0

115 917

658,16

1,1

104 437

212,97

0,9

Podatek od

środków

transportowych

197 752

306,91

1,9

211 910

642,08

2,0

229 068

567,38

2,0

Podatek od

spadków i

darowizn

38 388 171,62

0,4

39 986 323,32

0,4

38 646 535,29

0,3

Szczegółowa analiza dochodów
cd.

Wyszczególnie

nie

2008

2009

2010

Dochod

y

Struktur

a

%

Dochod

y

Struktur

a

%

Dochod

y

Struktur

a

%

Podatek od dział.

gos. od os. fiz.

opłacany w formie

k. podatkowej

14 311

309,40

0,1

13 828

765,87

0,1

13 089

256,47

0,1

Podatek od

czynności

cywilno-prawnych

324 155

533,99

3,1

253 718

889,64

2,4

261 978

690,68

2,3

Wpływy z opłaty

skarbowej

38 486 558,82

0,4

35 982 235,27

0,3

34 050 692,41

0,3

Wpływy z opłaty

eksploatacyjnej

116 725

106,99

1,1

114 172

325,31

1,1

119 310

237,93

1,0

Wpływy z opłaty

targowej

18 497 889,09

0,2

18 630 800,31

0,2

17 587 618,56

0,2

Dochody z
majątku

659 370

422,34

6,2

572 101

168,68

5,5

597 839

310,02

5,2

Pozostałe
dochody

1 906 750

536,61

18,00

2 015 710

417,52

19,2

2 756 063

418,72

24,1

Szczegółowa analiza dochodów
cd.

Wyszczególnienie

2008

2009

2010

Dochód

Dochód

Dochód

Dotacje ogółem, w tym:

-

6 057 345 291,11 8 215 173 546,21

Dotacje celowe, w tym:

5 602 639

653,15

5 528 968 498,93 6 617 185 618,72

Na zadania z zakresu adm.

rządowej

3 954 712

573,91

3 817 991 907,92 4 629 116 502,88

W tym: inwestycyjne

16 117 304,89

3 840 987,86

4 510 679,47

Na zadania własne

1 267 107

348,87

1 283 680 901,53 1 638 475 160,37

W tym: inwestycyjne

226 820 417,04

411 035 574,13

549 693 328,27

Na zadania realizowane na

podstawie porozumień z org.

adm. rządowej

43 503 814,39

76 672 391,80

44 026 414,20

W tym: inwestycyjne

4 941 199,31

1 604 074,40

3 351 706,09

Na zadania realizowane na

podstawie porozumień między JST

104 389 509,48

130 739 078,94

145 401 287,11

W tym: inwestycyjne

62 248 179,03

82 853 101,15

93 259 546,25

Otrzymane z funduszy celowych

232 926 406,50

219 884 218,74

160 166 254,16

Szczegółowa analiza dochodów
cd.

Wyszczególnienie

2008

2009

2010

Dochody

Dochody

Dochody

W tym: inwestycyjne

193 830 608,04

180 429 055,48

126 412 186,91

Dotacje rozwojowe

-

528 376 792,18

-

W tym: inwestycyjne

-

285 167 704,30

-

Dotacje §§ 200 i 620

-

-

1 597 987 927,49

W tym: inwestycyjne § 620

-

-

1 204 915 241,06

Subwencja ogólna w tym:

10 817 350 780,00 11 944 239 083,00 12 221 255 014,00

Część wyrównawcza

3 447 548 154,00

4 051 392 906,00

3 965 283 986,00

Część oświatowa

7 225 317 479,00

7 695 311 365,00

8 027 677 648,00

Część rekompensująca

271 320,00

299 859,00

274 967,00

Część równoważąca

143 889 062,00

170 490 178,00

147 092 560,00

Uzupełnienie subwencji

ogólnej

324 765,00

26 744 775,00

80 925 853,00

Szczegółowa analiza
wydatków

Wyszczególnie

nie

2008

2009

2010

Wydatki Struktu

ra

%

Wydatki Struktur

a

%

Wydatki

%

Struktur

a

%

Wydatki ogółem

w tym:

27 100 254

894,39

100

30 195 633

803,13

100

35 301 593

831,05

100

Wydatki

majątkowe

5 461 263

499,87

20,2

7 036 689

467,43

23,3

9 328 533

881,10

26,4

W tym: wydatki na

inwestycje

5 403 598

567,09

19,9

6 956 891

437,35

23,0

9 267 253

585,09

26,3

Wydatki bieżące,

w tym:

21 638 991

394,52

79,8

23 158 944

355,7

76,7

25 973 059

949,95

73,6

Wydatki na

wynagrodzenia

8 484 819

098,02

31,3

9 283 994

527,08

30,7

10 092 777

732,67

28,6

W tym:

wynagrodzenia

osobowe

7 674 534

942,09

28,3

8 347 069

535,35

27,6

9 027 665

489,81

25,6

Pochodne od

wynagrodzeń

1 519 386

485,97

5,6

1 626 279

028,15

5,4

1 758 071

253,02

5,0

Szczegółowa analiza wydatków
cd.

wyszczególnie

nie

2008

2009

2010

Wydatki

Struktu

ra

%

Wydatki

Struktur

a

%

Wydatki Struktur

a

%

Dotacje

999 473

594,47

3,7

1 180 396

904,16

3,9

1 286 396

936,90

3,6

Wydatki na

obsługę długu

167 763

746,66

0,6

173 532 119,12

0,6

249 221

055,27

0,7

Wydatki z tytułu

udzielenia

poręczeń i

gwarancji

1 400 255,10

-

1 317 943,65

-

1 767 403,05

-

Świadczenia na

rzecz osób

fizycznych

-

-

4 623 920

992,66

15,3

5 565 280

935,68

15,8

Pozostałe

wydatki

10 466 148

214,30

38,6

6 269 502

820,88

20,8

7 019 544

633,36

19,9

WYNIK

-64 397

253,77

-1 719 038

192,57

-

-3 436 275

858,91

Kryteria zadłużenia



Struktura wg tytułów dłużnych



Struktura wg terminów

zapadalności



Struktura, jako relacja

zobowiązań

Struktura zadłużenia wg tytułów
dłużnych

Struktura zadłużenia jako relacja
zobowiązań

Struktura zadłużenia według
tytułów dłużnych

Struktura zadłużenia gmin
wiejskich wg wierzycieli

Wpływ MF na sytuację finans.

gmin wiejskich



Wprowadzono regułę, że wydatki bieżące nie mogą przekraczać
dochodów bieżących gminy, co dla wielu gmin wiejskich o niskich
dochodach własnych jest poważnym ograniczeniem rozwojowym.



Wypłata ekwiwalentu za paliwa rolnicze



Pomysł opłacania składki zdrowotnej do NFZ za rolników w
wysokości 7,75 proc. z podatku rolnego. Ma być podobno
rekompensata z budżetu państwa.



W gminach wiejskich rośnie dynamika wydatków bieżących.
Wiąże się to z przekazywaniem niedofinansowanych przez rząd
zadań. Reakcją jest gwałtowne ograniczenie wydatków
majątkowych.



Według planów wydatki majątkowe w 2015 roku będą niższe o
360 proc. niż w 2011 roku.



Jeżeli gmina ma dochody poniżej 85 proc. średniej krajowej, może
liczyć na dodatkową dotację wyrównawczą.

Sposoby finansowania gmin
wiejskich



Janosikowe -sposób zasilania funduszu solidarnościowego, z którego
finansowana jest subwencja ogólna, w praktyce nakazujący województwom 

Polski

 o wyższych przychodach przekazywanie części swoich 

dochodów

 na rzecz

pozostałych. Wysokość dotacji jest obliczana jako 

procent

 

przychodów

 województwa sprzed dwóch lat w stosunku do bieżącego roku budżetowego.



Gminy wiejskie finansowane są głównie z dochodów własnych, udziału w
podatkach, subwencji i dotacji. Dochody własne to wpływy z podatku
rolnego(wysokość podatku jest zależy od tego, gdzie znajduje się gmina.
Podatek rolny płacą właściciele gruntów przydatnych rolniczo. Najsłabsze
jakościowo ziemie V i VI klasy nie podlegają opodatkowaniu. Takich areałów jest
w Polsce ponad 75 proc. )



Część równoważąca subwencji ogólnej ( dla gmin ustala się w wysokości
sumy łącznej kwoty wpłat gmin oraz łącznej kwoty uzupełniającej (części
wyrównawczej)).Dzieli się ją wśród gmin -

25% dla gmin wiejskich

gdzie

dodatek mieszkaniowy w przeliczeniu na 1 mieszkańca był wyższy niż 90%
średnich wydatków mieszkaniowych we wszystkich gminach wiejskich w
przeliczeniu na 1 mieszkańca, 25% dla gmin (podział między miejsko-
wiejskie oraz wiejskie), w których suma dochodów (PIT, podatek leśny,
podatek rolny) w przeliczeniu na 1 mieszkańca jest niższa niż 80% średnich
dochodów z tych samych tytułów we wszystkich gminach miejskich i
miejsko-wiejskich w przeliczeniu na 1 mieszkańca.

Problemy finansowe gmin wiejskich

Debata z dnia 19.10.2011



Gminy wiejskie potrzebują więcej środków na rozwój; pieniędzy brakuje
przede wszystkim na rozbudowę infrastruktury wiejskiej, a zwłaszcza na
budowę dróg lokalnych - mówiono podczas środowej debaty
poświeconej finansowaniu gmin wiejskich.



W opinii wiceminister finansów Hanny Majszczyk, przy konieczności
ograniczania wydatków publicznych gminy nie mogą liczyć na większe
wsparcie z 

budżetu

. Nie dostaną także więcej z tzw. janosikowego, gdyż

bogate gminy nie chcą oddawać tak dużej części swoich wpływów jak
obecnie na rzecz biedniejszych. 



Wyrównywaniu różnic między regionami mają służyć fundusze
unijne, ale te środki nie są wystarczające i nie ma innej możliwości,
jak ograniczyć wydatki do niezbędnego poziomu.

Sytuacja finansowa gmin

wiejskich



NAJBOGATSZA:



Gmina Kleszczów(woj.łódzkie) ,średni dochód na mieszkańca
wynosił 34 058,03 zł. Na terenie gminy zlokalizowane: Kopalnia
Węgla Brunatnego Bełchatów i Elektrownia Bełchatów.



NAJBIEDNIEJSZA:



Gmina Łukowica,(woj.małopolskie), średni dochód na mieszkańca
wynosił 1509,69 zł.



Najbiedniejsze gminy znajdują się na terenach typowo
rolniczych. Najwięcej biednych gmin jest w woj.
lubelskim, małopolskim, mazowieckim i świętokrzyskim. 



 Biedniejsze gminy nie tylko mają małe dochody, ale też
często mają problemy ze skorzystaniem z funduszy
europejskich, gdyż dla sfinansowania inwestycji
potrzebny jest wkład własny. W związku z tym wiele
gmin zadłużyło się, a dług niektórych przekroczył nawet
60 proc. dochodów własnych. 

Wydatki gmin wiejskich



Największe wydatki gmin

przeznaczane są na cele
oświatowe, w biedniejszych
gminach na ten cel przekazywane
jest nawet 50 proc. dochodów.



Pozostałe pieniądze gminy

wydają na pomoc społeczną,
usługi komunalne, budowę
infrastruktury.