Tytuł wykładów:

Podstawy finansów

Dr Tadeusz T. Kaczmarek

www.kaczmarek.waw.pl

dr Tadeusz T. Kaczmarek

Podstawy finansów

• Literatura:

• J. Ostaszewski, Finanse, Wyd. 4, Difin

Warszawa 2008.

• S. Owsiak,

Podstawy nauki finansów

PWE Warszawa 2002.

• Podstawy finansów, redakcja naukowa Krzysztof Marecki,

PWE Warszawa 2008.

• D. Korenik, S. Korenik,

Podstawy finansów

, PWN

Warszawa 2004.

dr Tadeusz T. Kaczmarek

Podstawy finansów – Istota i funkcje

• Finanse to to zjawiska i procesy

pieniężne

• Przez finanse rozumie się ogół zjawisk pieniężnych

powstających w związku z działalnością gospodarczą
i społeczną człowieka.

• Są to zjawiska związane z

kreacją i ruchem

realnie istniejących zasobów pieniężnych.

• Te zjawiska mają odzwierciedlenie w ewidencji

księgowej i w statystyce.

• Polityka finansowa

– oznacza dokonywanie

wyboru celów, które mają być osiągnięte jak i
sposoby działania dla osiągnięcia wybranych
celów.

dr Tadeusz T. Kaczmarek

Podstawy finansów

• Nauka finansów

ma charakter

systemowy

, czyli

może posługiwać się metodami analizy systemowej.

• Historycznie jest dziedziną nauk ekonomicznych.
• Ma także wymiar

pozaekonomiczny:

prawny,

polityczny, społeczny.

• Kompleksowe

podejście należy uznać za słuszne.

• Trzeba pamiętać, że rzeczywistość gospodarcza w XXI

wieku zmienia się

coraz szybciej

• Procesy finansowe można objaśnić przy pomocy

zjawisk ekonomicznych, politycznych,
przyrodniczych, demograficznych i
technologicznych.

dr Tadeusz T. Kaczmarek

Podstawy finansów

• Pełne poznanie gospodarki wymaga

od badaczy wszechstronności oraz
podejścia

interdyscyplinarnego.

• W moim wykładzie będę

stosował podejście zintegrowane
przy wyjaśnianiu zjawisk na
rynku finansowym, wyjaśnianiu
natury pieniądza i innych zjawisk
finansowych.

dr Tadeusz T. Kaczmarek

Podstawy finansów

• Relacje nauki o finansach z innymi dyscyplinami

naukowymi

• 1. Ekonomika (teoria) finansów
• 2. Makro i mikroekonomia
• 3. Historia finansów
• 4. Socjologia finansów
• 5. Psychologia finansów
• 6. Nauki prawne
• 7. Nauka o polityce finansowej
• 8. Statystyka finansów
• 9. Matematyka finansowa i inżynieria finansowa

dr Tadeusz T. Kaczmarek

Podstawy finansów

Celem polityki finansowej

przedsiębiorstwa jest

zwiększenie jego wartości oraz maksymalizacja zysku.

Chodzi o stymulowanie

trwałego rozwoju

gospodarczego

i pełne wykorzystanie potencjału

gospodarczego (siły roboczej).

Finanse powiązane są ze sferą zjawisk realnych.

Zjawiska realne

(rzeczowe) obejmują procesy produkcji

dóbr i usług, ich wymiany na rynkach krajowych i
zagranicznych, ich alokacji w procesach konsumpcji i
akumulacji.

W sferze realnej następuje

zmiana alokacji

majątku

rzeczowego nagromadzonego w przeszłości. – Zmiana
właścicieli na rynkach wtórnych, np. nieruchomości.

dr Tadeusz T. Kaczmarek

Podstawy finansów

Finanse w gospodarce towarowej są podstawowym

instrumentem podziału wartości rzeczowych między różne
sfery zastosowania (produkcja, spożycie).

Jaki jest przedmiot nauki finansów?

Jest to nauka o zjawiskach i procesach

pieniężnych.

Jest jedną z gałęzi ogólnej nauki ekonomii, która traktuje o

procesach gospodarczych i prawach rządzących tymi
procesami.

Przedmiotem

prawa finansowego

jest badanie prawnych

aspektów gospodarki pieniężnej banków, instytucji
finansowych, przedsiębiorstw i gospodarstw domowych.

dr Tadeusz T. Kaczmarek

Istota finansów

Reasumując:
Nauka finansów zajmuje się badaniem ruchu

pieniądza:

1- jego tworzeniem (kreacją) w systemie bankowym,
2- krążeniem (cyrkulacją),
3- osiadaniem (akumulacją) w postaci oszczędności i

rezerw pieniężnych.

Nauka finansów różni się od makroekonomii stopniem

szczegółowości analizy

zjawisk pieniężnych

Bardziej szczegółowo bada

: finanse publiczne, finanse

przedsiębiorstw, banków, firm
ubezpieczeniowych.

dr Tadeusz T. Kaczmarek

Funkcje finansów

Podstawowe funkcje:

Stabilizacyjna, alokacyjna i redystrybucyjna.

1) Funkcja

stabilizacyjna

finansów polega na

oddziaływaniu na przebieg procesów w sferze rzeczowej w
kierunku zachowania stałego i zrównoważonego wzrostu.

2) Funkcja

alokacyjna

polega na dokonywaniu podziału

materialnych i ludzkich czynników produkcji w sferze
produkcji dóbr prywatnych i publicznych.

3) Funkcja

redystrybucyjna

– polega na dokonywaniu

wtórnego podziału dochodów, które powstały w wyniku
pierwotnego podziału PKB na szczeblu przedsiębiorstw
pod wpływem mechanizmu rynkowego lub regulacji
administracyjnych.

dr Tadeusz T. Kaczmarek

Funkcje

• 4) Funkcja

kredytowa

finansów

związana jest z finansowym
zasilaniem podmiotów
gospodarczych przez instytucje
kredytowe. Przedmiotem tej funkcji
jest

kredyt

, będący pieniądzem

emitowanym przez banki (

pieniądz

bezgotówkowy

dr Tadeusz T. Kaczmarek

Podstawy finansów

• Teorie finansów

- obejmują wyjaśnianie ich

ogólnych funkcji w procesach gospodarczych.

• Chodzi o budżet, podatek, deficyt budżetowy, zysk

przedsiębiorstwa, kredyt bankowy.

• W teorii pieniądza jest nurt neutralny oraz drugi: o

aktywnej roli pieniądza w procesach gospodarczych.

• W klasycznej teorii pieniądza wyróżniamy

sferę

realną

(produkcja, zatrudnienie, inwestycje,

konsumpcja) oraz

sferę pieniężną

(krążenie

pieniądza w roli środka wymiany towarów na
rynku).

dr Tadeusz T. Kaczmarek

Podstawy finansów

Prawo rynków J.B. Say’a:

Wyznaczenie przez pieniądz ogólnego poziomu cen

opiera się na ilościowej teorii pieniądza, według
której przeciętny poziom cen jest wyznaczany z
jednej strony ilość pieniądza w obiegu (M) i przez
szybkość jego krążenia (V) w określonym czasie,
a z drugiej strony przez wolumen towarów i usług
(T).

MV=TP

P – oznacza sredni poziom cen.
Teoria ta została zakwestionowana przez J.M. Keynesa.

dr Tadeusz T. Kaczmarek