Polimery
• Podstawowe własności polimerów:
– Mała gęstość,
– Izolacyjne własności cieplne i
elektryczne ( z wyjątkiem
przewodzących prąd elektryczny),
– Słabo odbijają światło iu zwykle są
przezroczyste,
– W większości są giętkie i odkształcalne,
– Nie nadają się do pracy w podwyższonej
temperaturze.
Podstawowe grupy polimerów
• Podstawowe grupy polimerów
• Ze względu na własności użytkowe polimery dzielą się na:
– Plastomery, które dzielą się na:
• Plastomery termoplastyczne (termoutwardzalne)
• Polimery utwardzone (duroplasty)
– elastomery
• Plastomerami są polimery charakteryzujące się wydłużeniem przy
rozerwaniu zwykle nie przekraczającym 200%, chociaż polietylen lub
polipropylen wykazujące maksymalne wydłużenie kilkaset procent też są
zaliczane do tej grupy polimerów.
• Elastomerami są polimery cechujące się skłonnością do dużych odkształceń
sprężystych, a po poddaniu dużemu odkształceniu w temperaturze pokojowej
i po odciążeniu powracają do pierwotnej postaci lub bardzo do niej zbliżonej.
• Procesy technologiczne polimerów
Zwykle surowcem do wytwarzania polimerów jest ropa naftowa. W tej
technologii łączenie monomerów w makrocząstki następuje podczas
polireakcji, tj. polimeryzacji, kopolimeryzacji lub poliaddycji.
Materiały ceramiczne
• Ceramika są to materiały nieorganiczne, powstające w wyniku
połączenia wiązaniami kowalencyjnymi, wytwarzane zwykle w
wysokotemperaturowych procesach związanych z przebiegiem
nieodwracalnych reakcji oraz szkła, beton i cement.
• Surowce: gliny (tlenki aluminium, tlenki krzemu [krzemionka] SiO2).
• Materiały ceramiczne są wytwarzane w wyniku połączenia licznych
metali (zielone) i siedmiu kluczowych pierwiastków niemetalicznych
(różowe)
• <układ okresowy pierwiastków>
• Wiele stosowanych materiałów ceramicznych zawiera związki lub
roztwory więcej niż dwóch spośród wskazanych pierwiastków
chemicznych.
• Układ okresowy pierwiastków chemicznych, metale zaznaczono na
zielono, a główne pierwiastki tworzące materiały ceramiczne
zaznaczone na różowo (B, C, N, O, Si, P, S).
• Metale: aluminium, cyrkon.
Klasyfikacja materiałów
ceramicznych
• Materiały ceramiczne są to związki
tlenu, węgla i azotu z pierwiastkami
takimi jak aluminium, cyrkon i krzem.
• Powstają w wysokich temperaturach
w wyniku reakcji chemicznych.
Ceramika i jej właściwości
• Tworzywa ceramiczne i szkło można podzielić na 5 grup:
– Szkła – wszystkie na bazie SiO2 z dodatkami obniżającymi
temperaturę topnienia lub poprawiającymi inne właściwości
materiału,
– Tradycyjne tworzywa wielofazowe z dużym udziałem fazy szklistej i
gliny (iłów) używane w dużych ilościach do wyrobu naczyń
domowych (porcelany), ceramiki sanitarnej, dachówek, cegieł itp,
– Nowoczesne tworzywa ceramiczne o szczególnych
właściwościach, stosowane w narzędziach skrawających, w
narzędziach do obróbki plastycznej, częściach silników oraz
maszyn i w innych wyrobach, od których wymaga się dużej
odporności na zużycie (zawierają azotki, borki, tlenki,
węgliki),
– Cement i beton – wielofazowa mieszanina ceramiczna, która jest
jednym z podstawowych materiałów budowlanych,
– Skały i minerały (kamień, lód).
Właściwości tworzyw
ceramicznych
• Zalety:
– Wysoka twardość i znaczna odporność na ścieranie,
– Duża sztywność,
– Odporność na wysokie temperatury (termoodporność – do
temperatur w jakich została wytworzona [nie będzie się
topić]),
– Mały współczynnik rozszerzalności cieplnej,
– Obojętność chemiczna, biozgodność.
• Wady:
– Kruche pękanie spowodowane obciążeniami
mechanicznymi lub naprężeniami cieplnymi.
– Większy rozrzut wytrzymałości odporności na obciążenia
dynamiczne niż metal.
Wytrzymałość ceramiki na
pękanie
• Kruchość jest to skłonność materiału do
pękania bez wystąpienia wyraźnej strefy
odkształcenia plastycznego.
• Kruchość zależy od:
– Czynników materiałowych:
• Rodzaju materiału, składu fazowego, strukturalnego,
– Czynników zewnętrznych:
• Stanu naprężeń i sposobu obciążenia, temperatury,
rodzaju środowiska.
• Wszystkie ceramiki są twardymi, kruchymi
ciałami stalymi.
Ceramika konstrukcyjna a
właściwości
• Wytrzymałość mechaniczna ceramiki zależy głównie
od dwóch czynników:
– Krytycznego współczynnika intensywności naprężeń(K(IC)),
– Wzór napisany w word (Kic = o- pierwiastek(pi * a) [Mpa *
m(1/2)]
• Gdzie:
• Jest to zależność między wielkością pękania „a”, a
dopuszczalną wartością naprężenia o-, powyżej
którego zachodzi szybkie rozprzestrzenianie się
pękania.
– Rozkładu wielkości mikropęknięć w objętości.
Ceramiki konstrukcyjne o
szczególnych właściwościach
1. Diament, od wielu lat jest używany na narzędzia
skrawające, narzędzia do obróbki plastycznej i do
wiercenia skał oraz jako materiał ścierny. Jest materiałem
drogim i dlatego ma ograniczone zastosowania.
2. Nową klasą tworzyw ceramicznych, o większej Wartości
K(IC) połączonej z ograniczeniem rozrzutu rozkładu
małych mikropęknięć.
Ceramika
Typowy skład
chemiczny
Typowe
zastosowanie
Korund o dużej
gęstości
Al2O3
Narzędzia skrawające,
narzędzia do obróbki
plastycznej; odporne
na zużycie powłoki,
łożyska; implanty;
części silników i
turbin, pancerze.
Węglik i azotek
krzemu
SiC, Si3N4
Sialony
Np.. Si2AlON3
Dwutlenek cyrkonu
(regularny)
ZrO2 + 5%wag. MgO
Materiały kompozytowe
• Materiały kompozytowe są połączeniami dwóch lub więcej odrębnych i
nierozpuszczających się w sobie faz, z których każda odpowiada innemu
podstawowemu materiałowi inżynierskiemu, zapewniającymi lepszy zespół
własności i cech strukturalnych, od właściwych dla każdego z materiałów
oddzielnie
• Metale
• Osnowa metalowa, włókno ceramiczne
• Osnowa metalowa, włókno polimerowe
• Osnowa ceramiczna, włókno metalowe
• Osnowa polimerowa, włókno metalowe
• Ceramika
• Polimery
• Osnowa ceramiczna
• Włókno polimerowe
• Osnowa polimerowa
• Włókno ceramiczne
Klasy materiałów
kompozytowych
• Klasy materiałów kompozytowych ze względu na
osnowę:
– Metalową,
– Polimerową,
– Ceramiczną.
• Zastosowanie: w sprzęcie kosmicznym, samolotach,
samochodach, łodziach, jachtach, szybowcach i sprzęcie
sportowym.
• Faza powodująca wzmocnienie kompozytów nazywa się
także zbrojeniem, może być wprowadzona w postaci:
– Drobnych cząstek,
– Dyspersyjnych, krótkich włókien lub płatków,
– Włókien ciągłych.
Właściwości kompozytów
•
Istotną cechą współczesnych kompozytów jest
to, że można z dość znaczną dokładnością
przewidzieć uzyskanie żądanych właściwości.
•
Jakakolwiek właściwość fizyczna materiału jest
efektem oddziaływania fizycznego X
wywołującego skutek Y (efekt X-Y).
•
X [ ] Y
•
Efekt X Y w materiale jednorodnym
•
W kompozytach komponenty mają własne
zespoły efektów X – Y. Kombinacja tych efektów
określa właściwości kompozytów.