HISTORIA IZRAELA W

ŚWIETLE NOWEGO

TESTAMENTU

PRUDNIK, 20 LIPCA 2013

I zgromadziły ich na

miejsce, zwane po
hebrajsku

Har-

Magedon.

(Ap

16,16).

Potem na ołtarzu kapłan tłuszcz

zamieni w dym, a mostek
będzie dla Aarona i jego
synów. (32) Także i prawą
łopatkę oddacie kapłanowi,
jako część kapłańską z ofiar
biesiadnych (Kpł 7,31-32).

Potem na ołtarzu kapłan tłuszcz

zamieni w dym, a mostek
będzie dla Aarona i jego
synów. (32) Także i prawą
łopatkę oddacie kapłanowi,
jako część kapłańską z ofiar
biesiadnych (Kpł 7,31-32).

Cokolwiek zaś z prawdy i łaski znajdowało się już u

narodów, dzięki jakby ukrytej obecności Boga,
uwalnia to od zaraźliwych powiązań ze złym i
przekazuje na powrót ich Sprawcy, Chrystusowi,
który burzy władztwo szatana i kładzie tamę
wielorakim złościom zbrodni. Dlatego jakikolwiek
dobry posiew znajdujący się w sercach i umysłach
ludzkich lub we własnych obrządkach i kulturach
narodów, nie tylko nie ginie, lecz doznaje
uleczenia, wyniesienia na wyższy poziom i pełnego
udoskonalenia na chwałę Bożą, na zawstydzenie
szatana i dla szczęścia człowieka (AG 9).

Pwt 25,17-19→ Pamiętaj, co ci uczynił

Amalek w drodze, gdyś wyszedł z
Egiptu. 18 Zaszedł ci drogę i napadł
na wszystkich osłabionych, na twoje
tyły, gdyś ty był zmęczony i
wyczerpany, on Boga się nie lękał

4

.

19 Gdy Pan, Bóg twój, da ci
bezpieczeństwo od wszystkich twoich
wrogów okolicznych w kraju, który ci
daje Pan, Bóg twój, w posiadanie,
wygładzisz imię Amaleka spod nieba.
Nie zapomnij o tym!

Wj 17,8-16 → Amalekici

3

przybyli, aby walczyć z Izraelitami w Refidim. 9

Mojżesz powiedział wtedy do Jozuego: «Wybierz sobie mężów i
wyruszysz z nimi na walkę z Amalekitami. Ja jutro stanę na szczycie
góry z laską Boga w ręku». 10 Jozue spełnił polecenie Mojżesza i
wyruszył do walki z Amalekitami. Mojżesz, Aaron i Chur wyszli na szczyt
góry. 11 Jak długo Mojżesz trzymał ręce podniesione do góry, Izrael miał
przewagę. Gdy zaś ręce opuszczał, miał przewagę Amalekita. 12 Gdy
ręce Mojżesza zdrętwiały, wzięli kamień i położyli pod niego, i usiadł na
nim. Aaron zaś i Chur podparli jego ręce, jeden z tej, a drugi z tamtej
strony. W ten sposób aż do zachodu słońca były ręce jego stale
wzniesione wysoko. 13 I tak zdołał Jozue pokonać Amalekitów i ich lud
ostrzem miecza. 14 Pan powiedział wtedy do Mojżesza: «Zapisz to na
pamiątkę w księgę i wyryj to w pamięci Jozuego, że zgładzę zupełnie
pamięć o Amalekicie pod niebem». 15 Potem Mojżesz zbudował ołtarz,
który nazwał Pan-Nissi

4

, 16 gdyż mówił: «Ponieważ podniósł rękę na

tron Pana, dlatego trwa wojna Pana z Amalekitą z pokolenia w
pokolenie»

5

.

Lb 24,20 → Amalekici przeklęci

przez Balaama → Dostrzegł
następnie Amalekitów i wygłosił
swą przepowiednię, mówiąc:
Amalek jest pierwszym pośród
narodów, lecz przeznaczony
jest na wieczną zagładę.

Wznoszę

swe

oczy

ku

górom: Skądże nadejdzie
mi pomoc? (2) Pomoc mi
przyjdzie od Pana, co
stworzył niebo i ziemię (Ps
121,1-2).

Powiedzieli do Niego: Kimże Ty jesteś?

Odpowiedział

im

Jezus:

Przede

wszystkim po cóż jeszcze do was
mówię? (26) Wiele mam o was do
powiedzenia i do sądzenia. Ale Ten,
który Mnie posłał jest prawdziwy, a Ja
mówię

wobec

świata

to,

co

usłyszałem od Niego (J 8,25-26).

pięciu owych mężów, którzy wywiadywali się o kraj, weszło do

wnętrza, wzięło posążek rzeźbiony wraz z efodem i terafim
oraz posążek ulany z metalu. A kapłan stał na progu u drzwi
razem z owymi sześciuset mężami uzbrojonymi do boju.
(18) Ci więc, wszedłszy do wnętrza domu Miki, wzięli
posążek rzeźbiony wraz z efodem i terafim oraz posążek
ulany z metalu, na co rzekł do nich kapłan: Cóż wy robicie?
(19) Odpowiedzieli mu: Milcz! Przyłóż rękę do ust i pójdź z
nami. Będziesz dla nas ojcem i kapłanem. Czyż nie lepiej ci
być kapłanem całego pokolenia i rodu izraelskiego aniżeli w
domu jednego człowieka? (20) Uradowało się na te słowa
serce kapłana. Wziąwszy więc efod, terafim, rzeźbiony
posążek i posążek ulany z metalu, przyłączył się do
oddziału. (Sdz 18,-17-20).

Posążki bóstw

1

natomiast mówią tylko

brednie,
wróżbici widzą tylko kłamstwa,
i złudne są sny, które wyjaśniają,
pocieszają zwodniczo.
Dlatego pójdą dalej, podobni do
trzody
błądzącej ciągle, bo nie ma pasterza.
Za 10,2:

Wtedy Mojżesz zstąpił z góry i nakazał

przygotować się ludowi. I wyprali
swoje szaty. (15) Później powiedział
ludowi: Bądźcie gotowi za trzy dni i
nie zbliżajcie się do kobiet (Wj 19,14-
15).

On im odpowiedział: Czy nigdy nie

czytaliście, co uczynił Dawid, kiedy
znalazł się w potrzebie, i był głodny
on i jego towarzysze? (26) Jak wszedł
do domu Bożego za Abiatara,
najwyższego kapłana, i jadł chleby
pokładne, które tylko kapłanom jeść
wolno;

i

dał

również

swoim

towarzyszom. (Mk 2,25-26).

Dusza moja nie znosi dwóch

4

narodów,

a

trzeci nie jest narodem:

26 mieszkający na górze Samarii,
Filistyni,
i głupi naród, przebywający w
Sychem. Syr 50,25-27.

Ps 1,1-6 → 1 1 Szczęśliwy mąż,

który nie idzie za radą występnych,
nie wchodzi na drogę grzeszników
i nie siada w kole szyderców

1

,

2 lecz ma upodobanie w Prawie Pana,
nad Jego Prawem rozmyśla dniem i nocą.
3 Jest on jak drzewo zasadzone nad płynącą
wodą,
które wydaje owoc w swoim czasie,
a liście jego nie więdną:
co uczyni, pomyślnie wypada.

Ps 14;53 → rzekł głupi w sercu swoim: nie

ma Boga. W ST nabalem jest częsty cały
Izrael. Pwt 32,6 → Więc tak odpłacać
chcesz Panu,
ludu głupi, niemądry? Iz 32,5 → Nie będzie
już głupi zwany szlachetnym,
ani krętacz mieniony wielmożnym.

Koh 7,4 → serce głupców w domu wesela.

z pokolenia Judy Kaleb,

syn Jefunnego (Lb 13,6).

Syr 46,7.9 → dlatego jeszcze, że Panu był

doskonale posłuszny,
a za dni Mojżesza okazał swą dobroć,
on i Kaleb

4

, syn Jefunnego,

przez to, że stanęli przeciw zgromadzeniu,
powstrzymali lud przed grzechami
i uspokoili niegodziwe szemranie.
Pan dał Kalebowi siły,
które aż do starości z nim pozostały,
mógł bowiem wstąpić na góry kraju,
gdzie jego potomstwo otrzymało dziedzictwo.

Rdz 2,21 → Wtedy to Pan sprawił, że

mężczyzna pogrążył się w głębokim
śnie, i gdy spał wyjął jedno z jego
żeber

11

, a miejsce to zapełnił ciałem.

Rdz 15,12 → A gdy słońce chyliło się ku

zachodowi, Abram zapadł w głęboki
sen i opanowało go uczucie lęku, jak
gdyby ogarnęła go wielka ciemność.

Lk 23:43 Jezus mu odpowiedział:

Zaprawdę, powiadam ci: Dziś ze Mną
będziesz w raju."

Następnie wyruszyli z Elim. Przybyło zaś całe

zgromadzenie Izraelitów na pustynię Sin

1

,

położoną między Elim a Synajem, piętnastego
dnia drugiego miesiąca od ich wyjścia z ziemi
egipskiej. 2 I zaczęło szemrać na pustyni całe
zgromadzenie Izraelitów przeciw Mojżeszowi i
przeciw Aaronowi. 3 Izraelici mówili im: «Obyśmy
pomarli z ręki Pana w ziemi egipskiej, gdzieśmy
zasiadali przed garnkami mięsa i jadali chleb do
sytości! Wyprowadziliście nas na tę pustynię, aby
głodem umorzyć całą tę rzeszę». Wj 16,1-3.

Od góry Hor szli w kierunku Morza Czerwonego, aby obejść ziemię

Edom; podczas drogi jednak lud stracił cierpliwość. 5 I zaczęli
mówić przeciw Bogu i Mojżeszowi: «Czemu wyprowadziliście nas z
Egiptu, byśmy tu na pustyni pomarli? Nie ma chleba ani wody, a
uprzykrzył się nam już ten pokarm mizerny». 6 Zesłał więc Pan
na lud węże o jadzie palącym, które kąsały ludzi, tak że wielka
liczba Izraelitów zmarła. 7 Przybyli więc ludzie do Mojżesza
mówiąc: «Zgrzeszyliśmy, szemrząc przeciw Panu i przeciwko
tobie. Wstaw się za nami do Pana, aby oddalił od nas węże». I
wstawił się Mojżesz za ludem. 8 Wtedy rzekł Pan do Mojżesza:
«Sporządź węża

2

i umieść go na wysokim palu; wtedy każdy

ukąszony, jeśli tylko spojrzy na niego, zostanie przy życiu». 9
Sporządził więc Mojżesz węża miedzianego i umieścił go na
wysokim palu. I rzeczywiście, jeśli kogo wąż ukąsił, a ukąszony
spojrzał na węża miedzianego, zostawał przy życiu

3

. (Lb 21,4-9).

2Krl 25,6-7 → tragiczny los Sedecjasza:

Pojmali więc króla i zaprowadzili go
do króla babilońskiego, do Ribla, i
wydali na niego wyrok. 7 Synów
Sedecjasza wymordowano na jego
oczach, a [król babiloński] rozkazał
wyłupić oczy Sedecjaszowi i zakuć go
w podwójne kajdany z brązu.
Następnie

uprowadził

go

do

Babilonu.

1Krn 10,10 uściśla pośmiertne losy

Saula → Zbroję jego złożyli w świątyni
swoich bogów, a czaszkę jego
przytwierdzili w świątyni Dagona.

To mówi Pan: Przeklęty mąż, który

pokłada nadzieję w człowieku i który
w ciele upatruje swą siłę, a od Pana
odwraca swe serce. Jest on podobny
do dzikiego krzaka na stepie, nie
dostrzega, gdy przychodzi szczęście:
wybiera miejsca spalone na pustyni,
ziemię słoną i bezludną. Jer 17,5-6.

Gdy wejdziesz do kraju, który ci daje Pan, Bóg twój, gdy go posiądziesz i

w nim zamieszkasz, jeśli powiesz sobie: «Chcę ustanowić króla nad
sobą, jak mają wszystkie okoliczne narody», 15 tego tylko ustanowisz
królem

4

, kogo sobie Pan, Bóg twój, wybierze spośród twych braci - tego

uczynisz królem. Nie możesz ogłosić królem nad sobą kogoś obcego, kto
nie byłby twoim bratem. 16 Tylko nie będzie on nabywał wielu koni i nie
zaprowadzi ludu do Egiptu, aby mieć wiele koni. Powiedział bowiem
wam Pan: Tą drogą nigdy wracać nie będziecie

5

. 17 Nie będzie miał

zbyt wielu żon, aby nie odwróciło się jego serce. Nie będzie gromadził
wielkiej ilości srebra i złota. 18 Gdy zasiądzie na królewskim swym
tronie, sporządzi sobie na zwoju odpis tego Prawa u tekstu kapłanów-
lewitów. 19 Będzie go miał przy sobie i będzie go czytał po wszystkie
dni swego życia, aby się nauczył czcić Pana, Boga swego, strzegąc
wszystkich słów tego Prawa i stosując jego postanowienia, 20 by
uniknąć wynoszenia się nad swych braci i zbaczania od przykazań na
prawo czy też na lewo, aby długo królował on i synowie jego w Izraelu.
(Pwt 17,14-20).

Uważaj zaś pilnie, aby go wykonać według wzoru, jaki zobaczyłeś na

górze (Wj 25,40). ST mówi także o sposobie przenoszenia Arki: Przy
zwijaniu obozu, gdy Aaron i synowie jego skończą okrywać przedmioty
święte i wszystkie przynależne do nich sprzęty, wtedy przystąpią
Kehatyci, aby je ponieść. Nie wolno im jednak przedmiotów świętych
dotykać; w przeciwnym razie umrą. Taką to służbę mają do spełnienia
Kehatyci w Namiocie Spotkania. 16 Eleazar zaś, syn kapłana Aarona,
będzie się troszczył o oliwę do oświetlenia, o pachnące kadzidło, o stałą
ofiarę z pokarmów, wreszcie o olej do namaszczania. Winien czuwać
nad całym przybytkiem oraz nad wszystkim, co się w nim znajduje: nad
miejscem świętym i jego sprzętami

1

». 17 I mówił dalej Pan do Mojżesza

i Aarona: 18 «Nie dopuśćcie, by szczep rodzin Kehatytów został spośród
lewitów wytracony. 19 Postarajcie się raczej aby żyli, a nie musieli
umrzeć, gdy się zbliżą do rzeczy najświętszych. Aaron i jego synowie
przyjdą i wskażą każdemu, co ma czynić i co nosić. 20 Sami jednak
[Kehatyci] nie mogą przyjść, by choć przez chwilę popatrzeć na rzeczy
święte; w przeciwnym razie umrą». (Lb 4,15-20).

Maryja pozostała u niej około trzech

miesięcy; potem wróciła do domu.
(Łk 1,56).

nie szukając ludzkiej chwały ani pośród

was, ani pośród innych. (1Tes 2,6).

Gdy drogi człowieka są miłe Panu,

pojedna On z nim nawet wrogów (Prz
16,7).

Hbr 1,5: Do którego bowiem z aniołów

powiedział kiedykolwiek: Ty jesteś
moim Synem, Jam Cię dziś zrodził? I
znowu: Ja będę Mu Ojcem, a On
będzie Mi Synem.

Nasi ojcowie mieli na pustyni Namiot Świadectwa. Ten

bowiem, który rozmawiał z Mojżeszem, rozkazał
zbudować go według wzoru, który [Mojżesz] ujrzał

13

. 45

Przyjęli go nasi ojcowie i pod wodzą Jozuego wnieśli do
ziemi pogan, których Bóg wypędził przed ojcami
naszymi, aż do czasów Dawida. 46 On znalazł łaskę
przed Panem i prosił, aby mógł wznieść przybytek dla
Boga Jakuba

14

. 47 Ale dopiero Salomon wybudował Mu

dom

15

. 48 Najwyższy jednak nie mieszka w dziełach rąk

ludzkich, jak mówi Prorok: Niebo jest moją stolicą, a
ziemia podnóżkiem stóp moich. Jakiż dom zbudujecie Mi,
mówi Pan, albo gdzież miejsce odpoczynku mego? Czyż
tego wszystkiego nie stworzyła moja ręka? (Dz 7,44-50).

Ap 21,22: A świątyni w nim nie

dojrzałem: bo jego świątynią jest Pan
Bóg wszechmogący oraz Baranek

Pwt 17,17 → Nie będzie miał zbyt wielu

żon, aby nie odwróciło się jego serce.

• Wtedy niewiasta spostrzegła, że

drzewo to ma owoce dobre do
jedzenia, że jest ono rozkoszą dla
oczu i że owoce tego drzewa nadają
się do zdobycia wiedzy. (Rdz 3,6).

Rdz 24,15-16 → nadeszła Rebeka córka

Betuela, syna Milki, żony Nachora,
brata Abrahama; wyszła z dzbanem
na ramieniu. 16 Panna to była
bardzo piękna, dziewica, która nie
obcowała jeszcze z mężem. Ona to
zeszła do źródła i napełniwszy swój
dzban.

• 1Kor 10,12-13 → Niech przeto ten,

komu się zdaje, że stoi, baczy, aby
nie upadł. 13 Pokusa nie nawiedziła
was większa od tej, która zwykła
nawiedzać ludzi. Wierny jest Bóg i nie
dozwoli was kusić ponad to, co
potraficie znieść, lecz zsyłając
pokusę, równocześnie wskaże sposób
jej pokonania abyście mogli
przetrwać.

Prz 28,13 → Nie zazna szczęścia, kto

błędy swe ukrywa

3

; kto je wyznaje,

porzuca - ten miłosierdzia dostąpi.

• Hbr 11,40 → gdyż Bóg, który nam

lepszy los zgotował, nie chciał, aby
oni doszli do doskonałości bez nas.

• 1Krl 15,5 → za to, że Dawid czynił to,

co jest słuszne w oczach Pana, i nie
zaniedbał niczego, co mu nakazał w
ciągu całego swego życia z
wyjątkiem sprawy Chetyty Uriasza.

• Wg Kpł 20,17 nie może pojąć jej za

żonę → Jeżeli kto weźmie swoją
siostrę, córkę swojego ojca albo
swojej matki i będzie oglądał jej
nagość, a ona będzie oglądać jego
nagość, jest to czyn haniebny, oboje
będą zgładzeni w obecności synów
ich ludu. Ten, kto odsłonił nagość
swojej siostry, zaciągnie winę.

• Odpowiedziała Rut: «Nie nalegaj na

mnie, abym opuściła ciebie i abym
odeszła od ciebie, gdyż: gdzie ty
pójdziesz, tam ja pójdę, gdzie ty
zamieszkasz, tam ja zamieszkam,
twój naród będzie moim narodem, a
twój Bóg będzie moim Bogiem (Rt
1,16).

• Rdz 35,22: gdy przebywał w tej

okolicy, Ruben zbliżył się do Bilhy,
drugorzędnej żony ojca swego, i
obcował z nią; Izrael dowiedział się o
tym. por Rdz 49,4: nie będziesz już
górował, bo wszedłeś do łoża twego
ojca, wchodząc zbezcześciłeś moje
łoże!

• Rdz 32,2-3: Jakub ruszył w dalszą

drogę. A gdy go napotkali aniołowie
Boga, 3 ujrzawszy ich, rzekł: «Jest to
obóz Boży». Nazwał więc to miejsce
Machanaim

2

.

• Jam Mesza syn Kemoszmeleka król Moabu ten_D-

2. -ibonita

1

| ojciec_mój królował nad Moabem trzydzieści lat i_ja królowa-

3. -łem po ojcu_moim | i_ja_uczyniłem tą_wielką_wyżynę

2

tą dla_Kemosza

w_Kerchoh | wy[żynę zbawi-?]

4. -ciela? bo wybawił_mnie od tych_królów i_bo dał_mi_widzieć(spoglądać)

3

ponad_wszystkich nienawidzących_mnie | Omr-

5. -i król Izraela upokarzał/dręczył/poniżał ten Moab dni wiele bo płonął_gniewem
Kemosz przeciw_zie-

6. -mi_swej | i_zmienił_go syn_jego i_powiedział również on ja_upokorzę ten Moab
| w_moim_dniu powiedział takie_to_słowa

7. a_ja_widziałem nad_niego i_nad_dom_jego

4

| i_Izrael zniszczony zniszczony wiecznie

5

a_posiadał Omri tą [całą?] zie-

8. -mię Medeby | i_zamieszkiwał w_niej dni_jego i_połowę dni syna_jego czterdzieści
lat i_przyw-

9. -rócił_ją Kemosz w_moich dniach | i_ja_zbudowałem to Baal_Meon i_ja_uczyniłem
w_nim zbiornik_wody i_ja_zbudowałem

10. to Kiriataim

6

| i_mężowie/mężczyźni Gad zamieszkiwali w_ziemi Atarot od_wieków

i_zbudował dla_siebie król I-

11. -zraela to Atarot | i_ja_walczyłem przeciw_miastu i_pochwyciłem_je | i_ja_zabiłem
wszystkich ludzi [z?]

12. tego_miasta ofiarę?/miły_widok?

7

dla_Kemosza i_dla_Moabu | i_ja_przywróciłem

stamtąd ten ołtarz Dawida/Dodo

8

i_ja_za-

13. -ciągnąłem_go przed_oblicze Kemosza w_Keriot | i_ja_osadziłem w_nim tych
mężów/mężczyzn Szaronu i_tych mężów

14. Meharot

9

| i_powiedział do_mnie Kemosz idź pochwyć to Nebo od Izraela | i_ja_

15. _poszedłem w_nocy i_ja_walczyłem przeciw_niemu od_rozszczepienia
tego_świtu

10

aż_do południa | i_ja_poch-

16. -wyciłem_je i_ja_zabiłem wszystkich siedem tysięcy mężczyzn i_chłopców

11

|

i_kobiety i_dziewczyn-

17. -ki

12

i_brzemienne

13

| bo dla_Asztar Kemosza poświęciłem_je | i_ja_zabrałem

stamtąd t[e na-?]

18. -czynia?

14

Jahweh i_ja_zaciągnąłem je przed_oblicze Kemosza | i_król Izraela

zbudował to

19. Jahaz i_przebywał w_nim w_czasie_walki_jego przeciwko_mnie | i_wypędził_go
Kemosz od_oblicza_mego i

20. wziąłem z_Moabu dwieście mężów wszystkich dowódców_jego

15

|

i_ja_ustawiłem_ich? przeciw_Jahaz i_ja_pochwyciłem_je

21. aby_przyłączyć do Dibonu | ja zbudowałem Kerchoh mur

tych_lasów/ten_drewniany? i_mur

22. tego_wzgórza

16

| i_ja zbudowałem bramy_jego i_ja zbudowałem

wieże_jego | i_j-

23. -a zbudowałem dom króla i_ja uczyniłem zapory?/oba? tego_zbiorni[ka
dla_w?]ód w_pośród

24. tego_miasta | i_cysterny żadnej w_pośród tego_miasta w_Kerchoh
i_powiedziałem do_wszystkich ludzi uczyńcie dla_

25. _was(siebie) mąż(każdy) cysternę w_domu_jego | i_ja
wyciąłem/wykopałem te_wycięcia/rowy dla_Kerchoh przez_jeńc-

26. [-ów ]Izraela | ja zbudowałem Aroer i_ja uczyniłem tą_publiczną_drogę
w_Arnon [ | ?]

27. ja zbudowałem Bet Bamot bo zrujnowano go | ja zbudowałem Bezer bo

kupą_gruzów

28. [ ? męż-?]owie Dibonu uzbrojeni bo cały Dibon posłuszny_był | i_ja królowa-

29. -łe[m ? ] setką w_miastach które przyłączyłem do_ziemi(kraju) | i_ja zbudowa-

30. -łem [tą Me]de[b]ę i_Bet

17

Diblataim | i_Bet Baal_Meon i_umieściłem tam tych

hodowców_owiec?

31. [ ? ] owce tej_ziemi(kraju) | i_Horonaim mieszkał w_nim do[m]?/sy[n]?
[Da]wida?/[Da]du[y]? [i_?]powiedział

32. [ ? ] powiedział do_mnie Kemosz zejdź walczyć przeciw_Horonaim |
i_ja_zszedłem i_[ ? ]

33. [ ? i_przy]wrócił_je Kemosz w_moich_dniach i_[ ? ] stamtąd dziesięć [ ? ]

34. [ ? ] lat ? | i_[ja?]

Uczy SW II: Tak więc niech przez czytanie i

studium Ksiąg świętych "słowo Boże szerzy się
i jest wysławiane" (2 Tes 3,1), a skarbiec
Objawienia powierzony Kościołowi niech serca
ludzkie coraz więcej napełnia. Jak z ciągłego
uczestnictwa w tajemnicy eucharystycznej
życie

Kościoła

doznaje

rozkwitu,

tak

spodziewać się wolno nowego bodźca do życia
duchowego ze wzmożonej czci dla słowa
Bożego, które "trwa na wieki" (Iz 40,18, por. 1
P 1,23-25) (KO 26).

Lamek rzekł do swych żon, Ady i Silli:

«Słuchajcie, co wam powiem, żony
Lameka.
Nastawcie ucha na moje słowa:
Gotów

jestem

zabić

człowieka

dorosłego, jeśli on mnie zrani, i
dziecko - jeśli mi zrobi siniec! Jeżeli
Kain

miał

być

pomszczony

siedmiokrotnie,

to

Lamek

siedemdziesiąt siedem razy! (Rdz
4,23-24).

• Przez oko za oko, ząb za ząb, co jest

olbrzymim postępem moralnym: oko
za oko, ząb za ząb, rękę za rękę,
nogę za nogę, 25 oparzenie za
oparzenie, ranę za ranę, siniec za
siniec. (Wj 21,24-25).

• Ojcze, przebacz im, bo nie wiedzą, co czynią.

(Łk 23, 34).

• Umiłowani, nie wymierzajcie sami sobie

sprawiedliwości, lecz pozostawcie to pomście
[Bożej]! Napisano bowiem

5

: Do Mnie należy

pomsta. Ja wymierzę zapłatę - mówi Pan - ale:
Jeżeli nieprzyjaciel twój cierpi głód - nakarm
go. 20 Jeżeli pragnie - napój go! Tak bowiem
czyniąc, węgle żarzące zgromadzisz jego
głowę. Nie daj się zwyciężyć złu, ale zło
zwyciężaj! (Rz 12,19-21).

• 1Krl 3:1bt"Salomon został zięciem faraona, króla egipskiego,

gdyż wziął za żonę córkę faraona i sprowadził ją do Miasta
Dawidowego, zanim dokończył budowy swego pałacu oraz
świątyni Pańskiej, jak też murów okalających Jerozolimę."

• 1Krl 7:8bt"A jego pałac, w którym mieszkał, tak samo

wykonany, był za domem z salą, na innym dziedzińcu.
Wybudował też pałac, podobny do tej sali, dla córki faraona,
którą poślubił."

• 1Krl 9:24bt"Skoro tylko córka faraona wyprowadziła się z

Miasta Dawidowego do własnego domu, który wzniósł dla niej,
Salomon zbudował Millo.

• 1Krl 11:1bt"Król Salomon pokochał też wiele kobiet obcej

narodowości, a mianowicie: córkę faraona, Moabitki,
Ammonitki, Edomitki, Sydonitki i Chittytki,"

A Pan rzekł do Mojżesza: Połóż laskę

Aarona z powrotem przed [Arką]
Świadectwa, by się przechowała jako
znak przeciw zbuntowanym. Zakończ
w ten sposób ich szemranie przede
Mną, aby nie poginęli.(Lb 17,25)

Mojżesz rzekł: Oto, co nakazał Pan: Napełnijcie

omer i przechowajcie go dla waszych
późniejszych pokoleń, aby ujrzeli pokarm,
którym

żywiłem

was

na

pustyni

po

wyprowadzeniu z ziemi egipskiej. (33)
Mojżesz rzekł do Aarona: Weź naczynie i
napełnij je omerem manny, i złóż ją przed
Panem, aby przechować ją dla waszych
późniejszych pokoleń. (34) Aaron położył je
przed świadectwem, aby przechować - jak to
Pan nakazał Mojżeszowi Wj 16,32-34.

Ps 45:9 Córki królewskie wychodzą ci

na spotkanie, królowa w złocie z
Ofiru stoi po twojej prawicy.

Dante w Czyśću XII,46 → Już twój nie

straszy widok, Roboamie, Kiedy na
wozie

swym

grodzkimi

wroty

Uciekasz, nim cię mściwe sięgnie
ramię.

– I stanie się w owym dniu - wyrocznia

Pana - że nazwie Mnie: Mąż mój, a już
nie powie: Mój Baal. (19) Usunę z jej ust
imiona Baalów i już nie będzie
wymawiać ich imion. (20) W owym dniu
zawrę z nią przymierze, ze zwierzem
polnym i ptactwem powietrznym, i z
tym, co pełza po ziemi. Łuk, miecz i
wojnę wyniszczę z jej kraju, i pozwolę jej
żyć bezpiecznie(Oz 2,18-20).

Lecz faryzeusze mówili: Wyrzuca złe

duchy mocą ich przywódcy

(Mt

9,34).

– Lecz faryzeusze, słysząc to, mówili: On

tylko przez Belzebuba, władcę złych
duchów, wyrzuca złe duchy.(Mt 12,24).

• Rdz 5,24: Żył więc Henoch w

przyjaźni z Bogiem, a następnie znikł,
bo zabrał go Bóg.

• Również o nich prorokował siódmy po

Adamie

[patriarcha]

Henoch,

mówiąc: «Oto przyszedł Pan z
miriadami swoich świętych (Jud 14).

• Syr 49,14: Nie było drugiego spośród

stworzonych na ziemi jak Henoch, on
bowiem z ziemi został uniesiony.

• Hbr 11,5: Przez wiarę Henoch został

przeniesiony, aby nie oglądał śmierci.
I nie znaleziono go, ponieważ Bóg go
zabrał. Przed zabraniem bowiem
otrzymał świadectwo, iż podobał się
Bogu.

• roz. III,1: Wezwali mnie Aniołowie, na

skrzydłach swoich mnie unieśli i
zabrali nei do pierwszego nieba.

• Pwt 34,6: I pochowano go w dolinie

krainy Moabu naprzeciw Bet-Peor, a
nikt nie zna jego grobu aż po dziś
dzień.

• Mal 3,22-24: Pamiętajcie o Prawie mego sługi,

Mojżesza, któremu na Horebie poruczyłem ustawy
i

zarządzenia

dla

całego

Izraela.

23 Oto Ja poślę wam proroka Eliasza

7

przed

nadejściem dnia Pańskiego, dnia wielkiego i
strasznego. 24 skłoni serce ojców ku synom, a
serce synów ku ich ojcom, abym nie przyszedł i
nie poraził [izraelskiej] przekleństwem. Por Łk
1,17: on sam pójdzie przed Nim w duchu i mocy
Eliasza, żeby serca ojców nakłonić ku dzieciom

7

, a

nieposłusznych - do usposobienia sprawiedliwych,
by przygotować Panu lud doskonały.

Mt 16,13-14: Gdy Jezus przyszedł w okolice Cezarei

Filipowej, pytał swych uczniów: «Za kogo ludzie
uważają Syna Człowieczego?» 14 A oni odpowiedzieli:
«Jedni za Jana Chrzciciela, inni za Eliasza, jeszcze inni
za Jeremiasza albo za jednego z proroków. Mk 9,11-13:
I pytali Go: «Czemu uczeni w Piśmie twierdzą, że
wpierw musi przyjść Eliasz?» 12 Rzekł im w
odpowiedzi: «Istotnie, Eliasz przyjdzie najpierw i
naprawi wszystko. Ale jak jest napisane o Synu
Człowieczym?

Ma

On

wiele

cierpieć

i

być

wzgardzonym. 13 Otóż mówię wam: Eliasz już
przyszedł

6

i uczynili mu tak, jak chcieli, jak o nim jest

napisane.

Niech szybko przyjdą, za naszych

czasów prorok Eliasz i Mesjasz –
potomek Dawida, Twój sługa. Niech z
odległej ziemi nam przyniosą dobrą
nowinę.

Niech na wieki panuje nam dami Bóg miłosierny,

Niech będzie błogosławiony Bog na swoim
chwalebnym tronie. Niech Bóg miłosierny
zachowa nas od ubóstwa. Niech Bóg miłosierny
wszędzie będzie nam pomocą i oparciem.
Niech Bóg miłosierny ześle nam proroka
Eliasza, aby nauczył nas wiedzy właściwej i aby
obdarował nas swoimi cudownymi darami.
Niech

Bóg

miłosierny

udzieli

nam

uczestniczenia w erze Mesjańskiej, i niech nam
udzieli życia w przyszedłem świecie.

• Joz 3,14: Gdy więc lud wyruszył ze

swoich namiotów, by przeprawić się
przez Jordan, kapłani niosący Arkę
Przymierza szli na czele ludu.

• J 21,21-22: Gdy więc go Piotr ujrzał,

rzekł do Jezusa: «Panie, a co z tym
będzie?» 22 Odpowiedział mu Jezus:
«Jeżeli chcę, aby pozostał, aż przyjdę

6

, co tobie do tego? Ty pójdź za Mną.

• Pwt 21,17: Jeśli pierworodnym jest

syn niekochanej, musi mu przyznać
podwójną część wszystkiego, co
posiada, gdyż on jest pierwociną jego
siły. On ma prawo do pierworodztwa.

• . Pnp 8,6: Połóż mię jak pieczęć

6

na twoim

sercu,
jak pieczęć na twoim ramieniu,
bo jak śmierć potężna jest miłość,
a zazdrość jej niepKażdy dar należący do
ofiary pokarmowej ma być posolony

3

. Niech

nie brakuje soli przymierza Boga twego przy
żadnej ofierze pokarmowej. Każdy dar
posypiesz solą.rzejednana jak Szeol,
żar jej to żar ognia,
płomień Pański.

• Syr 48,1: 1 Następnie powstał Eliasz,

prorok jak ogień,
a słowo jego płonęło jak pochodnia.
2

1

On głód na nich sprowadził,

a swoją gorliwością zmniejszył ich
liczbę.
3 Słowem Pańskim zamknął niebo,
z niego również trzy razy sprowadził
ogień.

• Mk 9,5: Wtedy Piotr rzekł do Jezusa:

«Rabbi,

dobrze,

że

tu

jesteśmy;

postawimy trzy namioty: jeden dla Ciebie,
jeden dla Mojżesza i jeden dla Eliasza».

• Kpł 2,13: Każdy dar należący do ofiary

pokarmowej ma być posolony

3

. Niech nie

brakuje soli przymierza Boga twego przy
żadnej ofierze pokarmowej. Każdy dar
posypiesz solą

• Mt 5,13: Wy jesteście solą dla ziemi.

Lecz jeśli sól utraci swój smak,
czymże ją posolić? Na nic się już nie
przyda, chyba na wyrzucenie i
podeptanie przez ludzi.

• Pwt 30,11-14: Polecenie to bowiem, które ja ci

dzisiaj daję, nie przekracza twych możliwości i
nie jest poza twoim zasięgiem

2

. 12 Nie jest w

niebiosach, by można było powiedzieć: «Któż
dla nas wstąpi do nieba i przyniesie je nam, a
będziemy słuchać i wypełnimy je». 13 I nie jest
za morzem, aby można było powiedzieć: «Któż
dla nas uda się za morze i przyniesie je nam, a
będziemy słuchać i wypełnimy je». 14 Słowo to
bowiem jest bardzo blisko ciebie: w twych
ustach i w twoim sercu, byś je mógł wypełnić.

Wj 7,14-18: Rzekł Pan do Mojżesza: «Serce faraona jest

twarde, wzbrania się wypuścić lud. 15 Idź do faraona
rano, gdy wyjdzie nad wodę, pośpiesz mu na
spotkanie na brzeg Nilu. Weź do ręki laskę, która
zamieniła się w węża. 16 Powiedz mu: Pan, Bóg
Hebrajczyków, posłał mnie do ciebie z rozkazem:
Wypuść lud mój, by Mi oddał cześć na pustyni! Oto
dotąd nie posłuchałeś Mnie. 17 Tak mówi Pan: Po tym
poznasz, że Ja jestem Panem. Oto uderzę laską, którą
mam w ręce, wody Nilu, a zamienią się w krew. 18
Ryby Nilu poginą, a Nil wydawać będzie przykrą woń,
tak że Egipcjanie nie będą mogli pić wody z Nilu»

5

.

• O północy Pan pozabijał wszystko

pierworodne

Egiptu:

od

pierworodnego syna faraona, który
siedzi na swym tronie, aż do
pierworodnego

tego,

który

był

zamknięty w więzieniu, a także
wszelkie pierworodne z bydła (Wj
12,29).

Jeżeli brat z powodu ubóstwa sprzeda się tobie, nie

będziesz nakładał na niego pracy niewolniczej. 40
Będziesz się z nim obchodził jak z najemnikiem
albo jak z osadnikiem. Będzie służyć tobie tylko
do roku jubileuszowego

8

. 41 Wtedy wyjdzie od

ciebie razem ze swymi dziećmi i wróci do swojej
rodziny, do posiadłości swoich przodków. 42 Bo
oni

są

moimi

niewolnikami,

których

wyprowadziłem z ziemi egipskiej, nie powinni więc
być sprzedawani jak niewolnicy. 43 Nie będziesz
się z nim obchodził srogo. Będziesz się bał swego
Boga. Kpł 2,39-43.

Rzekł mu [jeden z nich]: «O tej porze

za rok znów wrócę do ciebie, twoja
zaś żona Sara będzie miała wtedy
syna (Rdz 18,10).

Por. Mt 24,36: Lecz o dniu owym i

godzinie

nikt

nie

wie,

nawet

aniołowie niebiescy, tylko sam Ojciec.

W. 29, por. Łk 10: nikogo w drodze nie

pozdrawiajcie.

• Nauczycielu, chcielibyśmy jakiś znak widzieć od Ciebie».

39 Lecz On im odpowiedział: «Plemię przewrotne i
wiarołomne żąda znaku, ale żaden znak nie będzie mu
dany, prócz znaku proroka Jonasza. 40 Albowiem jak
Jonasz był trzy dni i trzy noce we wnętrznościach wielkiej
ryby

14

, tak Syn Człowieczy będzie trzy dni i trzy noce w

łonie ziemi. 41 Ludzie z Niniwy powstaną na sądzie
przeciw temu plemieniu i potępią je; ponieważ oni
wskutek nawoływania Jonasza się nawrócili

15

, a oto tu jest

coś więcej niż Jonasz. 42 Królowa z Południa

16

powstanie

na sądzie przeciw temu plemieniu i potępi je; ponieważ
ona z krańców ziemi przybyła słuchać mądrości Salomona,
a oto tu jest coś więcej niż Salomon. (Mt 12,38-42).

• Uznaj więc, że Pan, Bóg twój, jest

Bogiem,

Bogiem

wiernym,

zachowującym przymierze i miłość
do tysiącznego pokolenia względem
tych, którzy Go miłują i strzegą Jego
praw (Pwt 7,9).

• Darmo

otrzymaliście,

darmo

dawajcie (Mt 10,8).

• wtedy to Pan Bóg ulepił człowieka z

prochu ziemi (Rdz 2,7). Ziemia staje
się świątynią Boga. Uczynisz Mi
ołtarz z ziemi i będziesz składał na
nim twoje całopalenia, twoje ofiary
biesiadne

6

z twojej trzody i z bydła

na każdym miejscu, gdzie każę ci
wspominać moje imię. Przyjdę do
ciebie i będę ci błogosławił. (Wj
20,24).

• Jeżeli zaprosi was ktoś z niewierzących a wy zgodzicie się

przyjść, jedzcie wszystko, co wam podadzą, nie pytając o
nic - dla spokoju sumienia. 28 A gdyby ktoś powiedział:
«To było złożone na ofiarę» - nie jedzcie przez wzgląd na
tego, który was ostrzegł, i z uwagi na sumienie. 29 Mam
na myśli sumienie nie twoje, lecz bliźniego. Bo dlaczego
by czyjeś sumienie miało wyrokować o mojej wolności?

18

(1Kor 10,27-29). Bo nie wchodzi do jego serca, lecz do
żołądka i na zewnątrz się wydala». Tak uznał wszystkie
potrawy za czyste ( Mk 7,19). Jezus odwoła się do dziejów
Naamana: I wielu trędowatych było w Izraelu za proroka
Elizeusza, a żaden z nich nie został oczyszczony, tylko
Syryjczyk Naaman (Łk 4,27).

• Jeżeli w waszym kraju osiedli się

przybysz, nie będziecie go uciskać
(Kpł 19,33). Albowiem nie w ilości
jest Twoja siła ani panowanie Twoje
nie zależy od mocnych, lecz Ty jesteś
Bogiem pokornych, wspomożycielem
uciśnionych,

opiekunem

słabych,

obrońcą odrzuconych i wybawcą
tych, co utracili nadzieję. (Jdt 9,11).

• W raju znajduje się pałac mający

nazwę: pałac chorób. Meskasz
wchodzi do teog pałacu i wszystkie
choroby, cierpienia, bóle na siebie
przyzywa i zaprasza, aby w Niego
uderzyły. On sam obarczył się
naszymi cierpieniami, i chorobami.
Aż człowiek nie opuści tego świata i
nastania chwała. Amen.

• Gdy Je znajdziecie, donieście mi (Mt

2,8).

• Czy myślisz, że nie mógłbym

poprosić Ojca mojego, a zaraz
wystawiłby Mi więcej niż dwanaście
zastępów aniołów? (Mt 26,53).

• pokonałem Ben Hadada z Damaszku,

z jego 12 sprzymierzeńcami (pewnie
także Izraelem i Judą). Chazazel
zebrał wojsko i wyruszył przeciwko
mnie. Walczyłem z nim i pokonałem
go. On uciekł, aby życie swe ocalić, ja
maszerowałem aż do Damaszku i
zniszczyłem jego ogrody.

• Oz 9,7: Izrael woła: Głupcem jest

prorok.

Oni ustanawiali sobie królów, ale beze

Mnie. Książąt mianowali - też bez
mojej wiedzy. (Oz 8,4).

• Rdz 46,27: Synów zaś Józefa, którzy

mu się urodzili w Egipcie, było
dwóch. Wszystkich zatem członków
rodziny Jakuba, którzy przybyli do
Egiptu, było siedemdziesięciu.

• Gedeon miał siedemdziesięciu

własnych synów, miał bowiem wiele
żon. Sdz 8,30

• Jr 35,19: dlatego to mówi Pan

Zastępów, Bóg Izraela: Nie zabraknie
Jonadabowi, synowi Rekaba,
potomka, który by stał zawsze
przede Mną.

• Ap 19,8: dano jej oblec bisior lśniący i

czysty» - bisior bowiem oznacza
czyny sprawiedliwe świętych.

• I rzekł Pan do niego: «Nadaj mu imię

Jizreel

3

,

bo

niewiele

czasu

upłynie,

a

pomszczę na domu Jehu krwawe
zbrodnie w Jizreel i kres położę
królestwu domu Izraela. (Oz 1,4).

• Mt 23,35: Tak spadnie na was wszystka krew

niewinna, przelana na ziemi, począwszy od krwi
Abla sprawiedliwego aż do krwi Zachariasza

12

, syna

Barachiasza, którego zamordowaliście między
przybytkiem a ołtarzem.

• Łk 11,49-51: Dlatego też powiedziała Mądrość

Boża: Poślę do nich proroków i apostołów, a z nich
niektórych zabiją i prześladować będą. 50 Tak na
tym plemieniu będzie pomszczona krew wszystkich
proroków, która została przelana od stworzenia
świata, 51 od krwi Abla aż do krwi Zachariasza,
który zginął między ołtarzem a przybytkiem.

• Dlatego Pan sam da wam znak

5

: Oto

Panna

6

pocznie i porodzi Syna, i

nazwie Go imieniem Emmanuel

6

. (Iz

7,14).

• Czyż nie jesteście dla Mnie jak

Kuszyci

2

wy, synowie Izraela? -

wyrocznia Pana. Czyż Izraela nie
wyprowadziłem z ziemi egipskiej jak
Filistynów z Kaftor, a z Kir -
Aramejczyków? (Am 9,7).

J 4,9: Na to rzekła do Niego

Samarytanka: «Jakżeż Ty będąc
Żydem, prosisz mnie, Samarytankę,
bym Ci dała się napić?» Żydzi
bowiem z Samarytanami unikają się
nawzajem.

• Ne 8,8: Czytano więc z tej księgi,

księgi Prawa Bożego, dobitnie, z
dodaniem objaśnienia, tak że lud
rozumiał czytanie.

• kiedy Ezechiasz,król Judy, nie

podporządkował się mojemu jarzmu,
oblegałem Jerozolimę, zdobyłem place
otoczne murami, zawładnąłem także małymi
wioskami polożonymi wokoło miasta. Użyłem
wież oblężniczych, taranów i podkopów.
250000 osób wziąłem do niewoli. Zamknąłem
Ezechiasza w Jerozolimie, jego stolicy, jak
ptaka w klatce. Przeciwko niemu wzniosłem
pal, mordując każdego,kto wyszedł przez
bramy miasta.

• Jr 52,28 mówi o 3023 osobach:

Ludności

zaś,

jaką

nakazał

Nabuchodonozor

uprowadzić

do

niewoli, było: w siódmym roku - trzy
tysiące

dwudziestu

trzech

mieszkańców Judy.

• Jr 52,28-30 → Ludności zaś, jaką nakazał

Nabuchodonozor uprowadzić do niewoli, było:
w siódmym roku - trzy tysiące dwudziestu
trzech mieszkańców Judy;

29

w osiemnastym

roku Nabuchodonozora - osiemset trzydzieści
dwie osoby z Jerozolimy;

30

w roku

dwudziestym trzecim Nabuchodonozora
dowódca straży przybocznej Nebuzaradan
uprowadził do niewoli spośród mieszkańców
Judy siedemset czterdzieści pięć osób. Razem
więc było cztery tysiące sześćset osób.

• Jochanan, syn Kareacha, wszyscy dowódcy wojskowi i

cały naród nie usłuchali głosu Pana [nakazującego]
pozostać w ziemi judzkiej.

5

Zabrał więc Jochanan, syn

Kareacha, i wszyscy dowódcy wojskowi całą resztę
Judy, która powróciła z różnych okolic, gdzie byli
rozproszeni, by zamieszkać w ziemi judzkiej,

6

mężczyzn, kobiety, dzieci, córki królewskie i wszystkie
osoby,

które

Nebuzaradan,

dowódca

straży

przybocznej, zostawił wraz z Godoliaszem, synem
Achimaka, synem Szafana, nadto i proroka Jeremiasza
oraz Barucha, syna Neriasza.

7

Poszli przeto do Egiptu,

nie usłuchawszy głosu Pana, i dotarli do Tachpanches.
(Jr 43,4-7).

• Po przesiedleniu babilońskim

Jechoniasz był ojcem Salatiela;
Salatiel ojcem Zorobabela;

13

Zorobabel ojcem Abiuda; Abiud
ojcem Eliakima; Eliakim ojcem Azora;

14

Azor ojcem Sadoka; Sadok ojcem

Achima; Achim ojcem Eliuda;

15

Eliud

ojcem Eleazara; Eleazar ojcem
Mattana; Mattan ojcem Jakuba;

16

Jakub ojcem Józefa, męża Maryi, z
której narodził się Jezus, zwany
Chrystusem. (Mt 1,12-16).