Mierniki i wskaźniki

gospodarki magazynowej



Gospodarka Magazynowa

Najczęściej do analizy gospodarki
magazynowej stosuje się:

Analizę gospodarki magazynowej można przeprowadzać stosując

różne metody.

Najbardziej rozpowszechniona jest analiza wskaźnikowa.

Polega ona na obliczeniu określonych wskaźników, a następnie na

interpretacji wyniku i wyciągnięciu wniosków.

• wskaźniki wydajności

• operacyjne logistyczne wskaźniki pracy magazynu

• wskaźniki kosztowe działalności magazynów

• wskaźniki ekonomiczne pracy magazynu

Wskaźniki wydajności

Wskaźnik wykorzystania pojemności użytkowej magazynu

pojemność składowa
(nominalna) wg planu
zagospodarowania przestrzeni
magazynowej (m3)

pojemność
użytkowa
magazynu (m3)

Wskaźniki wydajności

Wskaźnik wykorzystania pojemności składowej magazynu

pojemność składowa
wykorzystana magazynu
(m3)

pojemność składowa
(nominalna) wg planu
zagospodarowania przestrzeni
magazynowej (m3)

Ten miernik określa, czy pojemność składowa, jaka w założeniu
powinna być wykorzystywana, rzeczywiście jest przeznaczona na
magazynowanie towarów lub materiałów. Wskazane jest, aby
wskaźnik kształtował się najbliżej wartości 1.

Wskaźnik eksploatacji przestrzeni składowej magazynu

Wskaźniki wydajności

wielkość obrotu
magazynowego
(przychód + rozchód)
rozchód badanym
okresie (t, zł)

pojemność składowa
(nominalna) wg planu
zagospodarowania
przestrzeni
magazynowej (m3)

Miernik ten określa stopień wykorzystania powierzchni składowej
magazynu

Wskaźniki wydajności

Wskaźnik technicznego uzbrojenia przestrzeni magazynowej

wartość
wyposażenia
technicznego
magazynu (zł)

pojemność
użytkowa
magazynu (m3)

Wskaźnik określa, w jakim stopniu powierzchnia użytkowa
magazynu jest wykorzystana na maszyny i urządzenia. Dzięki
niemu dowiedzieć się można o technologicznym zaawansowaniu
magazynu.

Wskaźniki wydajności

Wskaźnik wyposażenia przestrzeni magazynowej w środki transportowe

wartość środków
transportu
magazynowego (zł)

pojemność
użytkowa
magazynu (m3)

Określa poziom zmechanizowania magazynu, czyli ilość
środków transportowych wykorzystywanych przy
przemieszczaniu towarów i materiałów w granicach
magazynu.

Wskaźniki wydajności

Wskaźnik wydajności środków transportu magazynowego

ciężar ładunków przemieszczanych za
pomocą środków transportu
magazynowego w badanym okresie (t)

efektywny czas pracy środków
transportu magazynowego w
badanym okresie (godz.)

Miernik wskazuje na poziom wykorzystywania środków transportu
w procesie magazynowania. Określa, czy środki transportu są
dobrze wykorzystywane i czy są one odpowiednio przystosowane
do pracy w magazynie.

Wskaźniki wydajności

Wskaźnik wykorzystania środków transportu magazynowego

Tte - efektywny czas pracy środków
transportu magazynowego w
badanym okresie (godz.)
Qr - ciężar ładunków
przemieszczanych za pomocą
środków transportu magazynowego w
badanym okresie (t)
Qn - nominalna zdolność przewozowa
środków transportu magazynowego w
badanym okresie (t); jest to suma
iloczynów nominalnej nośności lub
udźwigu środków transportu przez
liczbę cykli roboczych środka
transportu w badanym okresie
Ttn - nominalny fundusz czasu pracy
środków transportu magazynowego w
badanym okresie (godz.)

Miernik określa stopień
wykorzystania środków
transportowych w porównaniu z
ich nominalnymi możliwościami.
Im wyższy wskaźnik, tym
efektywniejsze wykorzystanie
tych środków transportu.

Wskaźniki wydajności

Wskaźnik wykorzystania czasu pracy urządzeń mechanicznych

efektywny czas pracy
urządzeń mechanicznych
stosowanych w magazynie w
badanym okresie (godz.)

nominalny fundusz czasu
pracy urządzeń
mechanicznych magazynu w
badanym okresie (godz.)

Określa stopień wykorzystania urządzeń mechanicznych w
porównaniu z ich możliwościami.

Wskaźniki wydajności

Wskaźnik wykorzystania urządzeń do składowania

ciężar (w t) lub
objętość (w m3)
dóbr materialnych
składowanych w
urządzeniach do
składowania w
czasie badania

dopuszczalne obciążenie
składowanymi dobrami
materialnymi (w t) lub
nominalna pojemność (w m3)
urządzeń do składowania
znajdujących się w magazynie

Miernik pozwala na
określenie, w jakim stopniu
wykorzystywane są palety,
półki, kontenery i inne
urządzenia do składowania.

Wskaźniki wydajności

wielkość zapasu dóbr
materialnych
składowanych w
magazynie na paletach
w czasie badań (t)

wielkość całego zapasu dóbr
składowanych w magazynie
w czasie badań

Określa, jaka część towarów lub materiałów jest składowana
na paletach, a jaka część nie.

Wskaźnik paletyzacji ładunków w magazynie

Operacyjne logistyczne wskaźniki

pracy magazynu

Procentowy wskaźnik przyjętych zamówień do realizacji w stosunku
do ogółu zamówień napływających w przyjętym do badania okresie

zamówienia przyjęte

zamówienia ogółem

Określa, ile ze wszystkich zamówień magazyn jest w stanie obsłużyć.

Operacyjne logistyczne wskaźniki

pracy magazynu

Procentowy wskaźnik zamówień zrealizowanych w stosunku
do ogółu przyjętych zamówień

zamówienia zrealizowane

zamówienia przyjęte

Wskaźnik określa, w jaki sposób magazyn wywiązuje się ze
swoich obowiązków. Ukazuje stopień realizacji zamówień.
Wszelkie odchylenia skutkują opóźnieniami w dostawach.

Operacyjne logistyczne wskaźniki

pracy magazynu

dostawy bezbłędne
(dobre)

dostawy ogółem

Ukazuje poziom poprawności realizowanych dostaw.
Im wyższy, tym lepiej jest zorganizowany i zarządzany
magazyn.

Procentowy wskaźnik bezbłędnych dostaw w stosunku do ogółu
wykonanych dostaw

Operacyjne logistyczne wskaźniki

pracy magazynu

faktury bezbłędne

faktury ogółem

Określa poziom poprawności wystawianych faktur. Błędne
faktury są przyczyną reklamacji, więc jak najwyższy poziom
miernika jest jak najbardziej pożądany.

Procentowy wskaźnik bezbłędnie wystawionych faktur

Operacyjne logistyczne wskaźniki

pracy magazynu

Procentowy wskaźnik zamówień zrealizowanych z opóźnieniem

zamówienia
zrealizowane z
opóźnieniem

zamówienia ogółem

Wskaźnik określa, ile z ogółu zamówień jest takich, które są
nieterminowo realizowane. Wskaźnik powinien być jak
najniższy.

Operacyjne logistyczne wskaźniki

pracy magazynu

zamówienia
niepełne

zamówienia ogółem

Procentowy wskaźnik zamówień zrealizowanych w
niepełnym wymiarze żądanych asortymentów

Operacyjne logistyczne wskaźniki

pracy magazynu

dostawy reklamowane

dostawy ogółem

Procentowy wskaźnik reklamowanych dostaw

Wskaźniki kosztowe działalności

magazynów

łączne koszty
magazynowania w
badanym okresie (zł)

wielkość obrotu
magazynowego wg
rozchodu w badanym
okresie (t, zł)

Jest to jeden z podstawowych mierników efektywności
funkcjonowania magazynu. Pozwala na śledzenie oszczędności
działalności magazynu w kolejnych okresach. Jego zaletą jest to,
że dość precyzyjnie charakteryzuje podstawową funkcję
magazynu, a wadą - że zależy od zbyt wielu czynników (np.
poziomu zróżnicowania cen, stawek płac, struktury
asortymentowej obrotu).

Wskaźnik kosztów magazynowania

Wskaźniki kosztowe działalności

magazynów

Wskaźnik kosztów składowania zapasu

łączne koszty
magazynowania w
badanym okresie (zł)

zapas średni w badanym
okresie (zł, t)

Ten wskaźnik określa poziom kosztów, które przypadają na
każdą złotówkę (lub inną jednostkę, np. tonę, kilogram)
wartości składowanego materiału bądź towaru. Im niższy
wskaźnik, tym sprawniej i taniej funkcjonuje magazyn.

Wskaźniki kosztowe działalności

magazynów

Wskaźnik kosztów efektywności pracy magazynu

jednostkowy
koszt
magazynowa
nia okresu
bazowego (zł)

jednostkowy koszt
magazynowania
okresu docelowego(zł)

wielkość obrotu
magazynowego
wg rozchodu w
okresie
docelowym (t, zł)

Określa poziom, na jakim kształtowały się koszty magazynowania
w dwóch okresach, oraz jak kształtowała się efektywność pracy
magazynu w tych okresach.

Wskaźniki kosztowe działalności

magazynów

Wskaźnik kosztów utrzymania powierzchni i przestrzeni magazynowej

Kmc - łączne koszty magazynowania w
badanym okresie (zł)
Pu - powierzchnia użytkowa magazynu(m2)
Vu - przestrzeń użytkowa magazynu (m3)

Wskaźnik służy do porównania działalności podobnie
zorganizowanych magazynów. Należy pamiętać o tym, aby zawsze
brać pod uwagę technologię składowania w magazynie, gdyż wtedy
wynik jest bardziej wiarygodny. Coraz częściej stosuje się drugi
wskaźnik (Muprz), szczególnie przy ocenie magazynów
zmechanizowanych wysokiego składowania.

Wskaźnik kosztów eksploatacji wyposażenia magazynu

Wskaźniki kosztowe działalności

magazynów

Wskaźnik kosztów eksploatacji wyposażenia magazynu

koszty
eksploatacji
wyposażenia
magazynowego
(zł)

wartość maszyn i
urządzeń
stanowiących
wyposażenie
magazynu (zł)

Miernik stosowany jest do porównania
podobnie zorganizowanych technologicznie
magazynów, do śledzenia szybkości
unowocześniania wyposażenia magazynu
lub do analizy kosztów użytkowania
maszyn i urządzeń w konkretnym czasie
oraz magazynie.

Wskaźniki kosztowe działalności

magazynów

koszty osobowe
pracowników
magazynu (zł)

średnia liczba
pracowników
zatrudnionych w
magazynie w
badanym okresie

Wskaźnik kosztów zatrudnienia pracownika magazynowego

Wysokość miernika zależy od: wielkości magazynu, stopnia jego
mechanizacji, liczby i stopnia kwalifikacji pracowników, wysokości
płac. Wskaźnik powinien być analizowany łącznie z miernikami
zmechanizowania magazynów, gdyż wielkość zatrudnienia jest
niższa w magazynach zmechanizowanych z ręczną obsługą.

Wskaźniki kosztowe działalności

magazynów

Wskaźnik obniżki kosztów jednostkowych magazynowania

Kj0 - jednostkowe koszty magazynowania
przed wprowadzeniem mechanizacji

Kj1 - jednostkowe koszty magazynowania po
wprowadzeniu mechanizacji

Miernik służy do oceny efektywności
nowowprowadzonych maszyn i urządzeń.

Wskaźniki kosztowe działalności

magazynów

wielkość zysku
osiągniętego przez
magazyn w
badanym okresie
(zł)

łączne koszty
magazynowania w
badanym okresie
(zł)

Wskaźnik stopy zysku osiągniętego przez magazyn

Wskaźniki kosztowe działalności

magazynów

Zi - wielkość zapasu magazynowego na początku
badanego okresu (t, zł)

Omp - wielkość obrotu magazynowego wg przychodu w
badanym okresie (t, zł)

Omr - wielkość obrotu magazynowego wg rozchodu w
badanym okresie (t, zł)

Miernik może być powszechnie stosowany.
Odzwierciedla zmieniający się stan zapasów w
badanym okresie.

Wskaźnik stanu zapasów w magazynie

Wskaźniki kosztowe działalności

magazynów

Wskaźnik średniego zapasu w magazynie

Z1 - wielkość zapasu magazynowego na
początku badanego okresu (t, zł)

Zn - wielkość zapasu końcowego (t, zł)

Z2 - stany zapasów w badanym okresie (t, zł)

n - ogólna liczba stanów zapasów będąca
podstawą obliczenia zapasu średniego

Wskaźniki kosztowe działalności

magazynów

Wskaźnik średniego obrotu magazynowego

Omr - wielkość obrotu magazynowego wg
rozchodu w badanym okresie (t, zł)

d - liczba dni w badanym okresie

Wskaźnik szczególnie przydaje się do oceny
działalności magazynu o szerokim
asortymencie materiałów lub towarów. Oblicza
się go również w celu porównania magazynów
o podobnej wielkości i wartości obrotu oraz
ustalenia ewentualnych odchyleń

Wskaźniki kosztowe działalności

magazynów

wartość średniego zapasu
magazynowego w badanym
okresie (zł)

wielkość średniego zapasu
magazynowego w
jednostkach naturalnych w
badanym okresie (t, m3, j.ł.)

Miernik ten określa średnią wartość jednostki towarów lub
materiałów składowanych w magazynie.

Wskaźnik wartości zapasu magazynowego

Wskaźniki kosztowe działalności

magazynów

Omr - wielkość obrotu magazynowego
wg rozchodu w badanym okresie (t, zł)

Zs - wielkość średniego zapasu
magazynowego w badanym okresie (t, zł)

d - liczba dni w badanym okresie

Wskaźnik szybkości obrotu magazynowego (rotacji): w razach i w dniach

Wskaźnik rotacji zapasów w razach (Mrr) określa, ile razy w danym
czasie trzeba było dokonać obrotu średnim zapasem, aby uzyskać
określoną wielkość rozchodu towarów lub materiałów. Wskaźnik
rotacji zapasów w dniach (Mrd) oznacza, przez jaki okres przeciętny
zapas pokrywał wielkość rozchodów materiałów lub towarów.

Wskaźniki kosztowe działalności

magazynów

Wskaźnik wykorzystania przepustowości magazynu

Omr1,2,...,n - wielkość obrotu magazynowego
poszczególnych asortymentów towarów lub materiałów wg
rozchodu w badanym okresie (zł)
Zm1,2,...,n - wielkość zapasów maksymalnych
poszczególnych asortymentów towarów lub materiałów,
które może pomieścić magazyn wg planu zagospodarowania
przestrzeni składowej (zł, t, j.ł.)
Mrr1,2,...,n - szybkość obrotów magazynowych (wielkość
rotacji) poszczególnych asortymentów towarów lub
materiałów w razach

Wskaźnik wykorzystania przepustowości magazynu
wyrażany jest wielkością bezwzględną. Im wskaźnik jest
bliższy jedności, tym korzystniejsza jest intensywność
procesów magazynowych.