SYSTEMY

KLASYFI

KACJI

PAMIĘCI

Tulving uważa,że pamięć składa się z
pewnej liczby wzajemnie ze sobą
powiązanych systemów. Przez system
rozumie on zbiór skorelowanych
procesów ,które w obrębie jednego
systemu są silniej powiązane z innymi
procesami z tego samego systemu niż z
procesami spoza systemu.
Uporządkowanie systemów
pamięciowych dotyczy głównie
kolejności ich występowania w rozwoju
jednostki oraz gatunku.

KLASYFIKACJA ZE WZGLĘDU NA
FORMAT PRZECHOWYWANIA
INFORMACJI

W/G TULVINGA



Pamięć semantyczna-

odnosi się

do faktów i wiedzy ogólnej, nie jest
związana z żadnymi przeżyciami jednostki
czy wspomnieniami. Kodujemy w niej
informacje o świecie docierające do nas z
różnych źródeł.



Pamięć epizodyczna-

niezbędna

do przywoływania osobistych doświadczeń
ujętych w naszym własnym kontekście.
Zapisujemy w niej czyste doznania
zmysłowe.

CHARAKTERYSTYKA
PAMIĘCI SEMANTYCZNEJ:



Rejestruje informacje na podstawie danych
pośrednich, danych ,które dostarczane są z różnych
źródeł.



Jest magazynem mieszczącym całokształt wiedzy
człowieka o języku, słowach, innych symbolach
werbalnych oraz relacjach pomiędzy nimi.



Informacje są uporządkowane pojęciowo.



Zmagazynowane informacje dotyczą świata .



Kontekst nie ma wpływu na zapamiętywanie.



Aktualizacja informacji ma charakter automatyczny.



Odgrywa dużą rolę w wykształceniu.



Bardzo przydatna dla systemów sztucznej inteligencji.



W sądzie może być wykorzystana , ale dla kogoś kto
występuje jako biegły.

CHARAKTERYSTYKA
PAMIĘCI EPIZODYCZNEJ:



Informacja o epizodach albo zdarzeniach ma ścisłą
lokalizację czasową i przestrzenną (oś czasowa).



Kontekst oraz czynnik emocjonalny ma zasadniczy
wpływ na zapamiętywanie informacji.



Zwiększa zdolność wyprowadzania informacji z
dostępnych danych.



Wydobywane informacje na temat własnej przeszłości
pozwala na zmianę całego systemu pamięciowego.



Aktualizacja informacji ma charakter dowolny i
wymaga pewnego wysiłku.



Ma niewielkie znaczenie dla wykształcenia ogólnego.



Może być wykorzystywana jako świadectwo w sądzie.

Tulving nie poprzestał na

rozróżnieniu tylko tych dwóch

rodzajów pamięci . W roku 1985

dołączył jeszcze pamięć

proceduralną . Odpowiedzialna

jest ona za skuteczne reagowanie

w danym środowisku.

Stanowi ona jedyny system

spośród trzech przedstawionych,

który działa w sposób całkowicie

autonomiczny.

Pamięć proceduralna

odpowiada za zdolność do

nauki zachowań i sposobów

wykonywania czynności

automatycznie bez udziału

świadomości.

Wykorzystanie pamięci

semantycznej wymaga

wcześniejszego posiadania

pamięci proceduralnej. Tu

reakcje są już świadome i

odwołują się do właściwości

świata . Zaś pamięć

epizodyczna odwołuje się do

osobistych doświadczeń

jednostki ,która zdaje sobie

sprawę iż wie, że wie. A to już

jest rodzajem

samoświadomości.

KLASYFIKACJA ZE WZGLĘDU NA
FORMY PRZECHOWANIA I
WYDOBYCIA

W/G SQUIRE’A



Pamięć deklaratywna
-,,wiedza,że...” Przypomina to co
potocznie nazywamy pamięcią. Jej
zawartość uruchamiamy
przypominając sobie np. datę
wybuchu wojny i musi być ona
dostępna świadomości.

•Pamięć
niedeklaratywna-,,wiedz
a,jak...”
Uruchamiana jest w
specyficznych sytuacjach
jak np. jazda na łyżwach i
nie musi być dostępna
świadomości.

Przy czym poprzedzanie i warunkowanie uważane są dzisiaj nie za
rodzaje pamięci , ale procedury w wyniku , których może powstać zapis
pamięciowy.

CHRAKTERYSTYKA
PAMIĘCI DEKLARATYWNEJ:



Informacje zawarte są w postaci
abstrakcyjnych lub konkretnych
reprezentacji angażujących język(łatwo
przywoływane w postaci słownej).



Dostęp do informacji jest względnie
niezależny od kontekstu.



Wydobycie informacji bywa czasami
poprzedzone wysiłkiem.



Informacje mogą być przedstawione
werbalnie.



Mogą być one również wplecione w
wypowiedź pisemną .

Gdy posługujemy się pamięcią deklaratywną to
angażujemy hipokamp oraz korę płatów czołowych
i skroniowych.

W przypadku pamięci niedeklaratywnej oprócz
hipokampa uruchamiana jest kora motoryczna i
móżdżek.

CHARAKTERYSTYKA PAMIĘCI
NIEDEKLARATYWNEJ:



Informacje przechowywane są w postaci
związków S-R czyli jak powiedzieliby
behawioryści –nawyków. Począwszy od
kodowania bardzo prostych nawyków, aż
po bardzo złożone.



Nie są one dostępne w postaci werbalnej.



Ujawniają się wyłącznie w kontekście w
jakim zostały przyswojone.



Informacje zawarte w pamięci jak i procesy
wydobycia mają charakter automatyczny.



Pamięć niedeklaratywna rzadko zostaje
zakłócona.

PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA KRYTERIUM
MECHANIZMÓW WYDOBYCIA

W/G

SCHECTERA I GRAFA:



Pamięć jawna



Pamięć ukryta

Podział ten w pewnym stopniu

pokrywa się z podziałem na
pamięć deklaratywną i
niedeklaratywną .Choć Schecter i
Graf w przeciwieństwie do
Squire’a kładą większy nacisk na
mechanizmy wydobycia
informacji.

Pamięć jawna

wymaga od człowieka

pełnego ujawniania zawartości pamięci.
Charakteryzuje się ona wydobywaniem
całej znanej nam wiedzy tzw.
podręcznikowej .
Wydobywanie tych informacji może
przybierać różne formy:

 rozpoznanie właściwej odpowiedzi w
zadaniu

 odtworzenie pierwotnej kolejności
zapamiętanych elementów

 odpowiadanie na pytania wymagające
użycia wiedzy szkolnej

 odpowiadanie na pytania wymagające
użycia pamięci deklaratywnej związanej z
osobistą przeszłością

Pamięć ukryta

wymaga od

człowieka wykorzystania pewnych

informacji lub umiejętności , a nie tylko

przywołanie informacji.

W pamięci ukrytej zapamiętywane są

informacje w bardzo przypadkowy

sposób. Pomimo tego informacje tam

zawarte stanowią złożony zbiór.

Cechą charakterystyczna dla tego rodzaju

pamięci jest mechanizm torowania

(priming)-

ułatwianie dostępu do specyficznej

informacji , z którą wcześniej mieliśmy

kontakt jednokrotnie lub wielokrotnie.

Inną formą pamięci ukrytej jest

wykonywanie zadań wymagających
użycia opanowanych wcześniej
umiejętności, np. umiejętność czytania,
pisania, posługiwania się jakimś
narzędziem.

Umiejętności te mogą przejawiać się w

naszym zachowaniu nawet wtedy, kiedy
jawna pamięć deklaratywna ulegnie
zakłóceniu.

Dotyczy to także utajnionej pamięci

deklaratywnej.

Bibliografia:

Maruszewski T. (2002) –Psychologia poznania
Nęcka E. , Orzechowski J., Szymura B.(2006) –
Psychologia poznawcza
Strelau J.(2007)- Psychologia- Podręcznik
akademicki
Maruszewski T.- Okruchy pamięci (internet)