Grupy produktów

żywnościowych

Jedynie pożywienie urozmaicone pod względem
produktow może dostarczyc organizmowi
koniecznych składników odżywczych. By
skomponowac je odpowiednio, trzeba poznac
wartości odzywcze rozncyh rodzajow żywności.
Charakterystyke zywieniowa produktow
spożywczych ulatwia ich podzial na grupy.
Najbardziej ogolnym jest podzial na produkty
pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. Zazwyczaj
stosuje się podzialy bardziej szczegółowe.
W jednej grupie znajduja się produkty spożywcze o
zbliżonym skladzie jakościowym (zawieraja
podobne składniki odzywcze), ale o roznym
skladzie ilościowym.

Najczęściej stosowany jest podzial na 12
nastepujacych grup:

IProdukty zbozowe.
IIMleko i produkty mleczne.
IIIJaja.
IVMieso, ryby i ich przetwory.
VMaslo i smietana
VIInne tluszcze.
VIIZiemniaki.
VIIIWarzywa i owoce zawierające duzo witamin C.

IXWarzywa i owoce zawierające duzo
karotenoidow.
XInne warzywa i owoce.
XISuche nasiona roślin straczkowych.
XIICukier i słodycz.

Produkty zbożowe

Należą do niej: mąka, kasze, makarony, pieczywo,
chleb, bulki, płatki, ryż, kluski.
Produkty te są bogate w cukrowce złożone głównie:
skrobia i błonnik dlatego pełnia role energetyczna
Białka jest od 5-10% ale jest to białko
niepełnowartościowe.
Produkty te stanowią ważne źródłem składników
mineralnych. Dostarczają :żelaza, magnezu,
wapnia, potasu, fosforu a także cynku i miedzi.
Jednak są one mało przyswajalne a to za sprawą
obecności błonnika i kwasu fitynowego.
Przetwory zbożowe są bogate w witaminy z grupy B
(głownie B , B i PP)
Przetwory z mak ciemnych (razowych) są bogatsze w
witaminy, składniki mineralne i błonnik.

Mleko i produkty mleczne.

Należą do niej: Mleko, sery(twarogowe, podpuszczkowe),
napoje mleczne fermentowane – kefiry,
jogurty, serwatka, maślanka.
Produkty te maja wysoka wartość odżywcza gdyż
zawierają wysoko wartościowe i lekkostrawne
białka.
Tłuszcz w mleku występuje w postaci emulsji dlatego jest
lekko strawne.
Cukier w mleku to laktoza.
Bogate źródło wapnia i fosforu.
Są bogate w witaminy. Stanowią podstawowe źródło
witamin A,D, zawierają również inne witaminy takie jak
B2 oraz PP.
W serach podpuszczkowych oraz w napojach
fermentowanych występuje również witamina B
wytwarzana przez bakterie stosowane do fermentacji.

Masło i śmietana

Masło i śmietana zostały
wydzielone z grupy
tłuszczów ze względu na
odmienna role w żywieniu.
Tłuszcz w maśle jest
lekkostrawny i łatwo
przyswajalny
Źródło witamin: karoten i
D.
Zawiera duże ilości
cholesterolu.
Masło jest niezbędne w
żywieniu dzieci, młodzieży i
kobiet w ciąży ze względu
na witaminę A.
śmietany słodkie: 12%,
18%, 30%.
śmietany kwaśne: 12%,
18%.

Jaja

Jaja należą do produktów spożywczych najbardziej
wszechstronnych pod względem zawartości składników
odżywczych.
Nie są produktami wysokokalorycznymi, dostarczają
średnio 130kcal/100g ~ 2 jajka
Białko jaj ma bardzo wysoka wartość biologiczna. Jest
bardzo dobrze przyswajalnym białkiem.
Tłuszcz znajdujący się w żółtku jaja zawiera bardzo dużo
lecytyny, nasyconych kwasów tłuszczowych oraz
cholesterolu.
Jaja, głównie żółtko są dobrym źródłem :żelaza, fosforu,
wapnia oraz siarki
O wysokiej wartości odżywczej jaj decyduje również
obecność znacznych ilości witamin rozpuszczalnych w
tłuszczach (A i D) i witamin z grupy B, głównie B2 i B6 .

Mięso, ryby i ich przetwory

Należą do niej:
-mięso zwierząt rzeźnych (trzoda chlewna)
-drób (kurczęta, indyki, kaczki, gęsi)
-ryby
-dziczyzna
Są dobrym źródłem białka pełnowartościowego (wyjątek
białko z chrząstek i błony np. żelatyna)
Ważne źródło witamin z grupy B zwłaszcza witaminy B i
PP.
Są bogatym źródłem żelaza o bardzo wysokiej
przyswajalności, cynku i miedzi
tłuszcze:
-zwierząt rzeźnych zawierają dużo cholesterolu.
-ryb są cenne ponieważ zawierają NNKT

Inne tłuszcze

Należą do nich
wszystkie tłuszcze poza
masłem , czyli
margaryna, oleje, tran,
smalec, sadło.
Źródło energii
Tłuszcze zwierzęce
zawierają dużo kwasów
tłuszczowych
nasyconych i
cholesterol.
Tłuszcze roślinne
natomiast zawierają
NNKT, nie mają
cholesterolu.
Oleje zawierają
witaminę E a
margaryny A oraz D
dodawaną podczas
produkcji.

Ziemniaki

Zostały one wyodrębnione
jako osobna grupa ze
względu na powszechność i
taniość.
Głównym ich składnikiem
jest skrobia
Białka ziemniaków chociaż
niepełnowartościowe jest
dobrej jakości.
Główne składniki mineralne
to potas i magnez.
Ziemniaki są bardzo
ważnym źródłem witaminy
C, witaminy z grupy B oraz
K
Mają małą wartość
energetyczną.

Warzywa i owoce zawierające duże ilości
witaminy C

Warzywa kapustne:
-kapusta biała
-kapusta czerwona
-kapusta włoska
-brukselka
-kalafior
-kalarepa
natka pietruszki
papryka, pomidory.
Owoce:
-porzeczki czarne
-porzeczki czerwone
-truskawki, poziomki
-maliny
-jagody
-Cytrusowe pomarańcza, grejfrut,
cytryna.

Warzywa i owoce
bogate w
karotenoidy

Warzywa:
-Marchew
-Dynia
-Boćwina
-Brokuły
-Kabaczek
-Cukinia
-Sałata
-Szczaw
-Szpinak
Owoce:
-Arbuz
-Brzoskwinie
-Czereśnie
-Mandarynki
-Mango
-Morela
-Melon

Inne warzywa i
owoce

Warzywa:
-cebula
-buraki
-korzeń pietruszki
-ogórki
-por
-seler
-rabarbar
Owoce:
-gruszki
-jabłka
-śliwki
-winogrona

Suche nasiona
roślin
strączkowych

Czyli nasiona fasoli,
grochu, soli soczewicy.
Ich białko ma najwyższą
wartość odżywczą
wśród białek roślinnych.

Składniki mineralne:
fosfor, magnez,
potas, żelazo, i cynk.
Występuje duża ilość
witamin z grupy B.

Cukier i wyroby
cukiernicze

Należą do nich: cukier,
cukierki, czekolada, miód.
Maja bardzo wysokie
wartości energetyczne 300-
500kcal/100g.
Stosowane są ze względu na
walory smakowe a nie na
wartości odżywcze.
Czekolada wzbogaca posiłki
w magnez i witaminy z
grupy B .