Zaborcy Polski w I poł. XIX

wieku.

Prusy

Porażki Prus w czasie „nawałnicy” Napoleońskiej w
Europie, uświadomiły władzom pruskim, że
konieczne jest przeprowadzenie gruntownych zmian.

1807– zniesiono poddaństwo chłopów a w 1811
rozpoczęto proces ich uwłaszczenia

. Proces ten

przeciągnął się do 1850 r, ponieważ chłopi za
odszkodowaniem musieli przekazać dawnym
właścicielom część uprawianych gruntów.
Zmiany zachodzące w Prusach ochrzczono mianem

„pruskiej drogi do kapitalizmu”

;

Zmiany w sensie socjalnym były o wiele
łatwiejsze niż polityczne, gdyż król

Fryderyk Wilhelm III

nie chciał rezygnować

ze swych uprawnień. W dalszym ciągu
władza opierała się na policji, biurokracji i
Kościele. Ustępstwem było zwołanie

landtagów

(sejmów prowincjonalnych).

Sytuacja nieco zmieniła się po kongresie
wiedeńskim, ponieważ Prusy zaczęły
rywalizować z Austrią o pierwszeństwo w
Związku Niemieckim. Ważnym etapem w
tej rozgrywce było powołanie

Związku

Celnego w 1834 r.

Związek Celny

Był to związek
zrzeszający w unii
celnej 18 państw
niemieckich pod
przewodnictwem
pruskim. Ujednolicono
systemy praw
handlowych,
wekslowych oraz
systemy monetarne
krajów członkowskich,
aczkolwiek nie
wprowadzono
jednolitej waluty.
Związek skupił
państwa Niemiec
północnych i
środkowych, od 1867
— także południowych
(poza nim pozostała
Austria);

Rosja

Rosja to państwo, które jako
jedyne wyszło zwycięsko z
wojen napoleońskich, car

Aleksander I

był jednym z

pomysłodawców i kreatorów

Kongresu Wiedeńskiego

, a

dodatkowo Rosja była jednym
z założycieli

Świętego

Przymierza

, dlatego też

nazywana była

„żandarmem

Europy

”.

Pierwsze lata panowania cara
Aleksandra I upłynęły pod znakiem
liberalnych reform, natomiast później
car zaprzestał zmian i powracał do
starego układu utrzymywanemu dzięki
samodzierżawiu i Cerkwi.
Tymczasem pod względem
gospodarczym Rosja był krajem
zacofanym, a na rozwiązanie czekała
kwestia chłopska.
Zła sytuacja państwa doprowadził do
tego, że w poł. XIX wieku pojawiły się
pierwsze próby obalenia władzy.

Powstanie dekabrystów

W

1821

r. spiskowcy powołali do życia dwie tajne

organizacje –

Towarzystwo Południowe

i

Towarzystwo

Północne

. Ich członkowie postulowali wprowadzenie

monarchii konstytucyjnej, zniesienie poddaństwa i
uwłaszczenie chłopów. W

1825

r. po śmierci cara

Aleksandra I oficerowie związani z władcą próbowali
przejąć władzę. Powstanie to jednak było źle
przygotowane i szybko upadło.

Od miesiąca grudnia,

w którym wydarzenie to miało miejsce, zostało
nazwane przewrotem dekabrystów ( ros. diekabr –
grudzień).

Uczestników zdarzenia surowo ukarano

śmiercią lub zsyłką na Syberię.

Ku południu

W 1 poł. XIX wieku Rosja zainteresowana był
przede wszystkim południem Europy – zwłaszcza
terenami nadczarnomorskimi. Państwo to
uważało się za ideologicznego spadkobiercę
cesarstwa Bizantyjskiego i popularyzatorem

idei

Panslawizmu

– idei jedności wszystkich Słowian,

którzy powinni się zjednoczyć pod
przewodnictwem Rosji.
W tym czasie Rosja przystąpiła również do
planowej ekspansji na tereny południowe i zajęła
Kaukaz, Gruzję, Armenię i Azerbejdżan.

Wojna krymska 1853-56

Próba opanowania przez Rosję terenów nadczarnomorskich
doprowadził do wybuchu

tzw. wojny krymskiej w latach 1853 – 56.

Naprzeciw siebie stanęły dwa bloki państw – Turcja wspierana przez
Francję, Wielką Brytanię oraz Piemont oraz Rosja.
Walki toczyły się głównie na

Krymie

( stad nazwa), ale wtoku walk

wojska wkroczyły na tereny Mołdawii i Wołoszczyzny, co
zaniepokoiło Austrię.
Jedna z największych bitew wojny była obrona twierdzy

-

Sewastopola

, a jej upadek spowodował wycofanie się Rosji z wojny.

Ostatecznie w

1856

r, państwa podpisały

pokój paryski

, który

zabraniał Rosji posiadania floty na Morzu Czarnym. Rosja musiała
zrzec się Mołdawii i Wołoszczyzny oraz roztoczyć opiekę prawna nad
prawosławna ludnością sułtana.
Przegrana w wojnie poważnie nadszarpnęła prestiż Rosji jako
mocarstwa.

Austria

W 1 poł. XIX wieku władzę w
Austrii skupiał premier (kanclerz)

Klemens von Metternich

, mimo iż

kraj ten pozostawał państwem
absolutystycznym, policyjnym i
zbiurokratyzowanym. Monarchia
Habsburska zbudowana była z
wielu narodów, które kraj
macierzysty określały „

więzieniem

narodów

”, który przeprowadzał

przymusową

germanizację

.

Austria podobnie jak Rosja borykała się z
wieloma problemami np. poddaństwem
chłopów i problemami narodowościowymi np.
konflikt Węgrów z Rumunami i Słowakami.
Pod względem gospodarczym Austria była
ogromnie zróżnicowana - najbardziej
rozwinięte pozostawały Czechy, Morawy,
Górna Austria, Śląsk Cieszyński, a zacofane
były Dalmacja, Bukowina i Galicja.
W kwestii polityki Austria stała na straży ładu
wiedeńskiego oraz konsekwentnie
realizowała zadania w ramach Świętego
Przymierza.

KONIEC