STAŁA SZYBKOŚCI

ELIMINACJI I

BIOLOGICZNY OKRES

PÓŁTRWANIA

STAŁA SZYBKOŚCI

ELIMINACJI (K)



stała szybkości pierwszego rzędu dla
procesu eliminacji leku z organizmu na
drodze wydalania i biotransformacji.



Określa ułamek dawki leku eliminowany
z organizmu w jednostce czasu.



Obliczanie stałej szybkości
eliminacji: 
K = (lnC

1

 - lnC

2

) / (t

2

 - t

1

)

JEDNORAZOWE DOŻYLNE PODANIE LEKU

MODEL 1 – KOMPARTMENTOWY

C = C

0

·e

-Kt

skala liniowa

lnC = lnC

0

- Kt skala półlogarytmiczna

K = (lnC

1

 - lnC

2

) / (t

2

 - t

1

) [ h

-1

]

JEDNORAZOWE DOŻYLNE PODANIE LEKU

MODEL 2 – KOMPARTMENTOWY



Polączyć linią prostą końcowe stężenia na krzywej (w tym przypadku 3
ostatnie) Przedlużyć prostą do osi rzędnych – punkt przecięcia wyznacza
wartość wspólczynnika B z równania. Nachylenie prostej wyznacza stalą
szybkości eliminacji (beta)

Wzór na beta taki sam jak na K.

t

t

e

B

e

A

C

















-

-

STAŁA SZYBKOŚCI

ELIMINACJI (K)



Dla reakcji zerowego rzędu:

Obliczanie stałej szybkości

eliminacji: 
K = (C - C

0

) / t



Im wyższą wartość ma stała eliminacji tym
szybciej lek jest usuwany z ustroju.



Podstawiając do równania zamiast C
wyrażenie C

0

/2 (z równania na

stałąeliminacji) możemy obliczyć biologiczny
okres półtrwania leku. Biologiczny okres
półtrwania nie zależy od podanej dawki leku
a jest odwrotnie proporcjonalny do stałej
szybkości eliminacji. Oznacza to ze im
mniejsza wartość stałej szybkości eliminacji,
tym większa jest wartość biologicznego
okresu półtrwania, czyli tym wolniej
zachodzi eliminacja leku z organizmu.
Wiedza ta pozwala na odpowiednie dobranie
częstotliwości podania leku.

BIOLOGICZNY OKRES

PÓŁTRWANIA LEKU (T

0.5

)



czas, po upływie którego stężenie leku
obserwowane we krwi zmaleje o połowę
w wyniku eliminacji po zakończeniu
procesu wchłaniania i dystrybucji
(proces przechodzenia leku z
przestrzeni naczyniowej do
pozanaczyniowej oraz rozmieszczania w
płynach i tkankach organizmu).



Dla reakcji pierwszego rzędu:

Biologiczny okres półtrwania leku: 

t

0.5

 = ln2 / K = 0,693 / K

Dla reakcji zerowego rzędu:

Biologiczny okres półtrwania leku: 

t

0.5

 = C / (2 * K)

Wartość biologicznego półtrwania leku dla

procesów rzędu zerowego jest zależna -
odmiennie niż w przypadku procesów pierwszego
rzędu -  od stężenia początkowego, zwiększenie
dawki leku prowadzi więc do przedłużenia t

0.5

.

PRAKTYCZNE
ZASTOSOWANIE

Kumulacja leku jest tym większa, im

większy jest

biologiczny okres

półtrwania

leku (im mniejsza stała

eliminacji) i im krótszy jest

przedział

czasu

τ

pomiędzy podaniami.

USTALANIE SCHEMATU

DAWKOWANIA



Określamy szybkość dawkowania D/t
zapewniającą określone stężenie
maksymalne/minimalne.



Określamy szybkość dawkowania D/t
zapewniającą osiągnięcie określonego
średniego stężenia substancji C

śr

.



Przykład 1

Zaproponować schemat dawkowania acetazolamidu

wiedząc, że stężenie tego leku w osoczu ma się wahać
między 43 i 10 mg/l.

Przyjąć F = 1, K = 0,18 1/h, Vd = 14l, D = 500mg.

Rozwiązanie: Wykorzystując podane równania otrzymujemy:

τ

max

=

D

max

= 14 l • 33 mg/l = 462 mg

τ = D (τ

max

/

D

max

)

= 500 mg • (8h/462 mg) = 8,65 h

Schemat dawkowania: 500 mg co 8h lub 250 mg co 4h,

podając dawkę inicjującą 500mg.

= 8 h



Przykład 2

Biologiczny okres półtrwania teofiliny u 60-letniej chorej

ważącej 64 kg jest równy 16 h,a klirens ogólnoustrojowy 1,4
l/h. Zaproponować schemat dawkowania aminofiliny u tej
chorej zapewniając średnie stężenie leku 15 mg/l.

Rozwiązanie:
Korzystając z równania i podstawiając F = 0,85 otrzymujemy:

D/τ = (15 mg/l x 1,4 l/h) / 0,85 = 24,70 mg/h = 197,64 mg co

8 h

Schemat dawkowania ≈ 200 mg aminofiliny co 8h lub 300 mg

aminofiliny co 12h.

DZIĘKUJĘ ZA

UWAGĘ