STWORZENIE ŚWIATA

W TEKSTACH KULTURY

SZTUKA

KAPLICA SYKSTYŃSKA

• papieska kaplica w Pałacu

Watykańskim.

• budowana w latach 1475-1483 z

fundacji papieża Sykstusa IV

• odbywają się tu konklawe, czyli

wybory nowego papieża

KAPLICA SYKSTYŃSKA

• strona lewa:

– Mojżesz z żoną Seforą w Egipcie - Pietro

Perugino

– Młodość Mojżesza - gorejący krzak

- Sandro Botticelli

– Przejście przez Morze Czerwone

- Cosimo Roselli

– Mojżesz na górze Synaj - Cosimo Roselli
– Ukaranie Kory, Danata, Aribona - Sandro

Botticelli

– Testament i śmierć Mojżesza - Luca

Signorelli

• strona prawa:

– Chrzest Chrystusa - Pietro Perugino i Pinturicchio
– Uzdrowienie trędowatego i kuszenie Chrystusa

- Sandro Botticelli

– Powołanie apostołów Piotra i Andrzeja - Domenico

Ghirlandaio

– Kazanie na Górze i uzdrowienie trędowatego

- Cosimo Roselli

– Przekazanie kluczy św. Piotrowi - Pietro Perugino
– Ostatnia Wieczerza - Cosimo Roselli

KAPLICA SYKSTYŃSKA

KAPLICA SYKSTYŃSKA

KAPLICA SYKSTYŃSKA

KAPLICA SYKSTYŃSKA

KAPLICA SYKSTYŃSKA

KAPLICA SYKSTYŃSKA

KAPLICA SYKSTYŃSKA

KAPLICA SYKSTYŃSKA

MICHELANGELO

BUONAROTTI

• ur. 6 marca 1475 w Caprese,

prowincji Toskanii we Włoszech,

• zm. 18 lutego 1564 w Rzymie
• włoski malarz, rzeźbiarz, poeta i archi

tekt  epoki Odrodzenia.

KAPLICA SYKSTYŃSKA -

sklepienie

• malowidła zdobiące sufit opowiadają historię

ludzkości od stworzenia świata, przez grzech
pierworodny aż do biblijnego potopu.

• według często powtarzanej legendy artysta

pracował sam w niesprzyjających
warunkach, niewygodnej pozycji i słabym
oświetleniu.

• badania przeprowadzone podczas ostatniej

konserwacji fresków wykazały, że miał on
kilku pomocników.

KAPLICA SYKSTYŃSKA -

sklepienie

• Bóg oddziela światło od ciemności
• Bóg stwarza słońce i księżyc
• Stworzenie Adama (jeden z najbardziej

znanych fresków Michała Anioła)

• Stworzenie Ewy
• Grzech Pierworodny (zerwanie owocu i

wypędzenie z raju)

• Potop
• Synowie Noego (Cham wyśmiewa pijanego

ojca, dwaj inni synowie okrywają go)

STWORZENIA ADAMA

STWORZENIE EWY

ODDZIELENIE ŚWIATŁA OD

CIEMNOŚCI

STWORZENIE SŁOŃCA

ODDZIELENIE LĄDU OD

WÓD

WILLIAM BLAKE

• ur. 28 listopada 1757 w Londynie,
• zm. 12 sierpnia 1827 w Londynie  
• XVIII-wieczny angielski poeta, 
• pisarz, rytownik, malarz,

drukarz i mistyk, prekursor romantyz
mu

STWORZENIE ŚWIATA

LITERATURA

JAN KOCHANOWSKI

• ur. 1530 w Sycynie,
• zm. 22 sierpnia 1584 w Lublinie
• polski poeta epoki renesansu, sekretarz

królewski

• uważany jest za jednego z najwybitniejszych

twórców renesansu w Europie,

• Uważany za najlepszego

poetę słowiańskiego, który przyczynił się do
rozwoju polskiego języka literackiego

PIEŚŃ XXV

Tyś pan wszytkiego świata, Tyś niebo zbudował
I złotymi gwiazdami ślicznieś uhaftował;
Tyś fundament założył nieobeszłej ziemi
I przykryłeś jej nagość zioły rozlicznemi.
•  
Za Twoim rozkazaniem w brzegach morze stoi,
A zamierzonych granic przeskoczyć się boi;
Rzeki wód nieprzebranych wielką hojność mają.
Biały dzień, a noc ciemna swoje czasy znają.
•  
Tobie k'woli rozliczne kwiatki Wiosna rodzi,
Tobie k'woli w kłosianym wieńcu Lato chodzi.
Wino Jesień i jabłka rozmaite dawa,
Potym do gotowego gnuśna Zima wstawa.
•  
Z Twej łaski nocna rosa na mdłe zioła padnie,
A zagorzałe zboża deszcz ożywia snadnie;
Z Twoich rąk wszelkie źwierzę patrza swej żywności,
A Ty każdego żywisz z Twej szczodrobliwości.

PIEŚŃ XXV

• jest doskonałym odzwierciedleniem

systemu wartości, przyjętego przez
Kochanowskiego

• próba ukazania, jak wielką miłością,

dobrocią i mądrością kierował
się Bóg, powołując do istnienia
człowieka i otaczający go świat

• Podmiot mówiący w wierszu

wypowiada się w imieniu zbiorowości

ADAM MICKIEWICZ

• ur. 24

grudnia 1798 w Zaosiu lub Nowogród
ku,

• zm. 26

listopada 1855 w Konstantynopolu

• uważany za największego poetę

polskiego romantyzmu (jeden z
wieszczów)

• Autor „Dziadów”, „Pana Tadeusza”

ODA DO MŁODOŚCI

To ziemia!
Patrz. jak nad jej wody trupie
Wzbił się jakiś płaz w skorupie.
Sam sobie sterem, żeglarzem, okrętem;
Goniąc za żywiołkami drobniejszego płazu,
To się wzbija, to w głąb wali;
Nie lgnie do niego fala, ani on do fali;
A wtem jak bańka prysnął o szmat głazu.

ODA DO MŁODOŚCI

• narodziny Nowego świata i odejście

Starego

• Stary świat to miejsce przeznaczone

dla snobów i egoistów

• Młody to miejsce dla idealistów

i artystów

• motyw biblijnego tworzenia świata

służy podniesieniu rangi przemian

JAN TWARDOWSKI

• ur. 1 czerwca 1915 w Warszawie
• zm. 18 stycznia 2006 
• ksiądz rzymskokatolicki, prałat honor

owy Jego Świątobliwości,

• polski poeta
• przedstawiciel

współczesnej liryki religijnej.

PODZIĘKOWANIE

• Dziękuję ci że nie jest wszystko tylko białe

albo czarne
za to że są krowy łaciate
bladożółta psia trawka
kijanki od spodu oliwkowozielone
dzięcioły pstre z czerwonom plamą pod
ogonem
pstrągi szaroniebieskie
brunatnofioletowa wilcza jagoda
złoto co się godzi z każdym kolorem i nie
przyjmuje cienia

PODZIĘKOWANIE

• policzki piegowate

dzioby nie tylko krótkie albo długie
przecież gile mają grube a dudki
krzywe
za to
że niestałość spełnia swe zadanie
i ci co tak kochają że bronią błędów
tylko my chcemy być wciąż albo -
albo
i jesteśmy na złość stale w kratkę 

PODZIĘKOWANIE

• Wiersz-modlitwa dziękczynna do

Boga za stworzenie niejednorodność
świata

• Wdzięczność Stwórcy za

różnorodność wszystkich elementów
świata

ZBIGNIEW HERBERT

• ur. 29 października 1924 we Lwowie
• zm. 28 lipca 1998 w Warszawie
• polski poeta, eseista, dramaturg,
• twórca słynnego cyklu poetyckiego

"Pan Cogito", autor słuchowisk;

• kawaler Orderu Orła Białego
• z wykształcenia ekonomista, prawnik

i filozof.

MODLITWA PANA COGITO -

PODRÓŻNIKA

• Panie dziękuję Ci że stworzyłeś świat

piękny i bardzo różny 
a także za to że pozwoliłeś mi w
niewysłowionej dobroci Twojej 
być w miejscach które nie były
miejscami mojej codziennej udręki

MODLITWA PANA COGITO -

PODRÓŻNIKA

• charakter modlitwy dziękczynnej za

świat piękny i różnorodny

• Dziękczynienie za możliwość

poznania samego siebie poprzez
konfrontację z niezwykłymi
miejscami oraz dobrymi i mądrymi
ludźmi

MUZYKA

JOSEF HAYDN

• ur. 31 marca 1732 w Rohrau,
• zm. 31 maja 1809 w Wiedniu 
• austriacki kompozytor okresu klasycy

zmu.

• najstarszy z tzw. trzech klasyków

wiedeńskich, obok Wolfganga
Amadeusza Mozarta i Ludwiga van
Beethovena

STWORZENIE ŚWIATA

• Po raz pierwszy oratorium zostaje wykonane w

1798. W dziele tym chciał jak najlepiej wyrazić
naturę swej sztuki. Obejmuje 3 części, dużą
rolę gra chór, rozpoczyna się wstępem, w
którym przedstawiony jest chaos, potem
ukazane są kolejne etapy powstania świata aż
do stworzenia pierwszych ludzi, całość kończy
rozbudowana fuga. Postaci, które zdają relację
to aniołowie – Gabriel, Rafael, Uriel jako
soliści. Solowe wykonanie przypada też
Adamowi i Ewie.