Pieniądz

Ujęcie historyczne:

cechy środków

pośredniczącyc

h w wymianie

złoto, srebro

rzadkość

trwałość

Metalistyczne podejście do określenia pieniądza, które
sprowadzało go wyłącznie do kruszcu, zakładało, że

- ruch cen jest spowodowany większym lub mniejszym

wydobyciem złota,

- a transfery tego kruszcu między krajami powodują

wyrównywanie cen w skali międzynarodowej.

W nominalistycznym podejściu do definicji pieniądza jego
wartość nie wynika z wartości kruszcu, lecz z decyzji władz
państwowych, nadających określonym formom pieniądza
charakter prawnego środka płatniczego

Na początku XX wieku pojawiło się obowiązujące aktualnie
funkcjonalne podejście do określenia pieniądza, według
którego
pieniądz to każde dobro posiadające natychmiastową zdolność
nabywczą i moc środka płatniczego z tytułu prawa lub
zwyczaju.

Funkcje

pieniądza

środka wymiany

środka

płatniczego

miernika

wartości

tezauryzacji

międzynarodow

ego środka

płatniczego

funkcja miernika

wartości i środka

wymiany

funkcja tezauryzacji

oraz funkcja środka

wymiany

ważn

e

mniej
ważne

Rysunek: Współcześnie - Istota funkcji

pieniądza

Rysunek: Rola funkcji pieniądza w wybranych
szkołach ekonomii

funkcja

pieniądza

J. E. Keynes

środek wymiany

monetaryści

płynny składnik

majątku

K. Marks

miernik wartości

Mówiąc o pieniądzu warto wskazać na cechy, jakie powinien posiadać tzw.
„zdrowy pieniądz”. Cechami tymi są:

powszechna akceptowalność - pieniądz jest pełnoprawnym środkiem
płatniczym. Oznacza to, że na obszarze oddziaływania danych władz
monetarnych nie można odmówić jego przyjęcia w rozliczaniu transakcji;

stabilna wartość - wartość pieniądza nie powinna podlegać większym
zmianom w czasie;

podzielność - jedną z głównych zalet pieniądza jest możliwość jego podziału
na mniejsze jednostki;

poręczność - współcześnie pieniądze musza być na tyle małe i lekkie, aby
ludzie mogli je bez trudu nosić przy sobie;

trwałość - materiał, z którego zrobiony jest pieniądz powinien być
odpowiednio trwały, dlatego też do produkcji pieniądza stosuje się papier o
najwyższej jakości;

jednolitość - pieniądze o takich samych nominałach (banknoty i monety)
powin ny mieć identyczną wartość;

rozpoznawalność - pieniądze powinny być łatwo rozpoznawalne i trudne do
sfałszowania

Popyt na pieniądz to zapotrzebowanie podmiotów spoza sek
tora bankowego (czyli gospodarstw domowych,
przedsiębiorstw) na zarówno pieniądz gotówkowy jaki i
bezgotówkowy, który natychmiast można zamienić na gotówkę.

Popyt na pieniądz można zdefiniować także jako
zapotrzebowanie zgłaszane przez podmioty gospodarcze
(gospodarstwa domowe, firmy, państwo) na pewien zasób
pieniądza, wynikające z motywów (oszczędności, przezorności,
chęci zysku, konieczności zawierania transakcji), jakimi kierują
się te podmioty.

J. M. Keynes wyodrębnił trzy rodzaje motywów zgłaszania
popytu na pieniądz:

•transakcyjny,

•przezornościowy ,

•spekulacyjny (portfelowy).

Podaż pieniądza – ujęcie ogólne:

M

0

- baza monetarna, zwana inaczej pieniądzem banku centralnego.

(pieniądz gotówkowy znajdujący się w obiegu + rezerwy
obowiązkowe banków oraz rachunki bieżące (rezerwy nadwyżkowe)
banków w banku centralnym);

M

1

- obejmuje M

0

oraz wkłady na żądanie osób prywatnych,

podmiotów gospodarczych i niebankowych instytucji finansowych.
Agregat ten obejmuje pieniądz płynny, gdyż środki na rachunkach
bieżących gotowe są do natychmiastowego użycia (np. wypłata
gotówki za pomocą czeku, zapłata przelewem lub kartą płatniczą,
itp.);

M

2

- zawiera M

1

oraz depozyty terminowe. Agregat ten informuje o

stanie oszczędności, które są podstawą możliwości kredytowych
sektora bankowego;

M

3

- obejmuje M

2

oraz lokaty w niebankowych instytucjach

finansowych (np. w funduszach inwestycyjnych); jest to najszersze
pojęcie pieniądza.

Formy współczesnego

pieniądza

pieniądz gotówkowy

pieniądz

bezgotówkowy

pieniądz

elektroniczny