PRZYRZĄ

DY

OPTYCZ

NE

DEFINICJA

PRZYRZĄDU OPTYCZNEGO

Przyrząd optyczny, urządzenie optyczne

służące do zmieniania drogi promieni świetlnych,

a czasem także promieni niektórych innych form

promieniowania elektromagnetycznego. W

zależności od konstrukcji, służyć może do

różnych celów, jak np. obserwacji obiektów

trudno lub wręcz w ogóle nierozpoznawalnych za

pomocą nieuzbrojonego ludzkiego oka (obiektów

zbyt małych), obserwacji obiektów zasłoniętych

dla bezpośredniej obserwacji, projekcji lub

ekspozycji obrazów, nadania oświetleniu

odpowiedniego kierunku i kształtu, lub też

korekty wad wzroku.

ZWIERCIADŁA

Obraz odbity w zwierciadle może być:

- pozorny

- rzeczywisty

- prosty, odwrócony

- pomniejszony, powiększony, taki sam

ZWIERCIADŁO KULISTE WKLĘSŁE

Zwierciadło kuliste wklęsłe- częścią
odbijającą jest wewnętrzna strona kuli.
Promienie świetlne po odbiciu skupiają się w
jednym punkcie zwanym ogniskiem
zwierciadła

ZWIERCIADŁO KULISTE WYPUKŁE

Zwierciadło kuliste wypukłe- częścią
odbijającą jest zewnętrzna strona kuli.
Promienie świetlne po odbiciu rozpraszają
się a ich przedłużenia skupiają się w
ognisku pozornym.

ZWIERCIADŁO PŁASKIE

Zwierciadło płaskie- powierzchnia jego
jest gładka, odbija znaczną część
promieniowania jakie pada na płaszczyznę.

PRYZMAT

Pryzmat- jest to graniastosłup foremny o
podstawie trójkąta. Promień świetlny po
dwukrotnym załamaniu rozszczepia się na
barwną smugę.

PŁYTKA RÓWNOLEGŁOŚCIENNA

Promień świetlny po przejściu przez płytkę
równoległościenną załamuje się
dwukrotnie i promień wyjściowy jest
przesunięty równolegle do promienia
wejściowego o grubości płytki.

SOCZEWKI SKUPIAJĄCE

Soczewki skupiające- promienie
świetlne po dwukrotnym załamaniu
skupiają się w ognisku soczewki.

1) Jeżeli przedmiot leży przed soczewką w odległości
x > 2f, to jego obraz jest odwrócony, pomniejszony i
rzeczywisty.

2) Jeżeli przedmiot leży przed soczewką w odległości
x = 2f, to jego obraz jest odwrócony, tej samej wielkości
co przedmiot.

3) Jeżeli przedmiot leży przed soczewką w odległości f
< x < 2f, to jego obraz jest odwrócony, powiększony i
rzeczywisty.

4) Jeżeli przedmiot leży przed soczewką
w odległości x = f, to obraz nie powstaje.

5) Jeżeli przedmiot leży przed soczewką w odległości x < f,
to jego obraz jest prosty, powiększony i pozorny.
Obraz ten leży po tej samej stronie, po której znajduje się przedmiot.

SOCZEWKI ROZPRASZAJĄCE

Soczewki rozpraszające- cieńsze po
środku, grubsze po brzegach. Promienie
świetlne po przejściu rozpraszają się, a ich
przedłużenia skupiają się w ognisku
pozornym.

LUPA

Lupa- jest typowym
przyrządem optycznym
powiększającym kąt
widzenia. Lupa to w
praktyce oprawiona
soczewka skupiająca.
Powstawanie obrazu w
lupie i sposób powiększania
kąta widzenia przedstawiono
na rysunku.

LUNETA ASTRONOMICZNA

Luneta astronomiczna- składa się, podobnie jak
mikroskop, z okularu i obiektywu. Obraz odległego
przedmiotu powstaje tuż za ogniskową obiektywu, a
jednocześnie tuż przed ogniskiem okularu F

2

. Okular pełni

więc rolę lupy. Luneta zwiększa kąt widzenia. Do oka
dociera wiązka światła pod kątem α

1

. Kąt ten jest większy

od kąta α, pod jakim widzimy przedmiot bez użycia lunety.
Powiększenie kątowe lunety p

K

wyraża się wzorem:

gdzie: f

1

, f

2

– ogniskowe okularu i obiektywu.