Problemy

zdrowotne okresu

wczesnoszkolnego.

Karłowicz Justyna

Okres wczesnoszkolny

• Obejmuje wiek od 7 do 10 roku życia,

charakteryzuje się dużą aktywnością
fizyczną i potrzebą ekspansji ruchowej.
Okres ten jest określany „złotym wiekiem
motoryczności”. W miejsce
nadpobudliwości i rozrzutności ruchowej
pojawia się celowość i ekonomia ruchów.

Higiena wieku szkolnego

• Zarówno szkoła jak i dom, zwłaszcza w pierwszych latach

szkolnych, powinny zapewnić dziecku dużo czasu na gry i
zabawy na wolnym powietrzu. Takie objawy i schorzenia jak
zła postawa, anemia, bark apatytu- wiążą się u dziecka w
dużej mierze z zahamowaniem naturalnej potrzeby ruchu.
Pogarszają ten stan złe warunki szkolne: ciasnota, zaduch,
brak pomieszczeń gimnastycznych.

• Dziecko w wieku szkolnym potrzebuje około 2000 do 2500

kalorii, przeciętnie około70 kalorii na 1kg wagi, w tym
produktów zawierających białka tyle, żeby na 1 kg wypadło
2-2,5g białka, z czego połowa pod postacią białka
zwierzęcego.

• Sen dziecka powinien trwać około 12 godzin już bez

odpoczynku w środku dnia

Główne problemy zdrowotne

• Wypadki, urazy i zatrucia są od wielu lat

pierwszą przyczyną zgonów dzieci. Główną
przyczyną urazów powodujących zgon są
wypadki komunikacyjne, utonięcia. Urazy są
też jedną z przyczyn leczenia szpitalnego.

• Problemy zdrowia psychicznego, których

przyczyną są przemiany społeczno-
ekonomiczne, w tym ubóstwo, bezrobocie,
wydłużenie czasu pracy rodziców, osłabienie
poczucia bezpieczeństwa osobistego, nadmiar
stresów.

CD.

• Próchnica zębów pojawia się już u 6-latków,

wkrótce po wyrżnięciu się pierwszego zęba
trzonowego. Intensywność próchnicy nasila się
z wiekiem i występuje ona u 87% 12-latków.

Próchnicy można w pełni zapobiegać poprzez
-utrzymywanie higieny jamy ustnej
-racjonalne żywienie
-uzupełnienie związków fluoru
-zgłaszanie się na okresowe profilaktyczne

badanie stomatologiczne.

Stabilizacja krzywizn

kręgosłupa

• W okresie między 7 a 10 rokiem życia ma miejsce

względna stabilizacja krzywizn kręgosłupa. Wraz ze
stopniowym rozwojem mięśni grzbietu i wzrostem ich
napięcia następuje znaczne pogłębienie lordozy
lędźwiowej. Dlatego u większości dzieci w tym okresie
obserwuje się lordotyczne typy postawy. Okres
rozpoczęcia nauki w szkole, związany jest ze znaczną
zmianą trybu życia dziecka, kilkugodzinne
przebywanie w pozycji siedzącej, często w
niewłaściwych warunkach, stwarza niebezpieczeństwo
przyjmowania niewłaściwej postawy ciała. Stąd w tym
okresie rozwoju szczególnie często pojawiają się wady
postawy.

Zaburzenia układu ruchu

• Związane są z intensywnym wzrastaniem i

kształtowaniem się postawy ciała (posturogenezą).
Istnieją dwa okresy krytyczne, w których ryzyko
rozwoju tych zaburzeń jest szczególnie duże. Pierwszy
przypada na wiek 7-8 lat, początek nauki w szkole, gdy
kończy się proces kształtowania się krzywizn
kręgosłupa, a równocześnie zmienia się tryb życia
dziecka, wiele czasu spędza w pozycji siedzącej. Drugi
to okres skoku pokwitaniowego wysokości ciała, w
którym intensywnemu wzrastaniu towarzyszą zmiany
proporcji ciała, dysproporcja w rozwoju kośćca i mięśni
oraz zmiany biomechaniki ciała. Zaburzenia te dotyczą
ok. 10-15% dzieci.

Do najczęstszych zaburzeń należą:

• Boczne skrzywienie kręgosłupa(skolioza)-zniekształcenie osi

kręgosłupa, odchylenie w bok od jego osi długiej, często z rotacją
kręgów. Zaburzenie występuje u ok. 2-4% dzieci. Wymaga
długotrwałego leczenia.

• Młodzieńcza kifoza piersiowa- stopniowe pogłębianie kifozy

kręgosłupa piersiowego i zaokrąglanie pleców. W leczeniu
wykorzystuje się gimnastykę leczniczą.

• Zniekształcenia statyczne kończyn dolnych w tym:
-koślawość kolan- odległość między kostkami przyśrodkowymi

podudzi jest większa niż 5 cm Często towarzyszy płaskostopiu i
otyłości

-stopy płasko-koślawe- zmniejszenie łuku podłużnego stopy

widoczne bez obciążania z odchyleniem osi pięty na zewnątrz.

• Wady postawy- odchylenia w ułożeniu poszczególnych części

ciała względem siebie oraz osi tułowia, widoczne w pozycji
stojącej.

Zapobieganie wadom

postawy

• Prawidłowe odżywianie ;
• Praca fizyczna i umysłowa, obowiązki i zabawa-

proporcjonalnie realizowane;

• Codzienne przebywanie na świeżym powietrzu;
• Odzież lekka, nie krępująca ruchów,

dostosowana do temperatury powietrza ;

• Odpowiednie krzesła i biurka ;
• Obuwie –miękkie, elastyczne, z szerokimi

noskami;

• Dużo gier i zabaw sportowych.

Najczęstsze zaburzenia w rozwoju

fizycznym dzieci

• Niedobór wysokości ciała -oznacza, że wysokość

ciała dziecka znajduje się poniżej 10 centyla.
Niedobór ten może być spowodowany różnymi
przyczynami:

-czynniki genetyczne- rodzice są niscy,
-zwolnione tempo wzrastania i dojrzewania- zespół

Turnera, zespół Downa,

-zaburzeniami hormonalnymi- niedobór hormonu

wzrostu w następstwie niedoczynności przysadki
mózgowej,

-chorobami innych układów- chorobami układu

kostnego, wrodzonymi chorobami metabolicznymi

CD.

• Otyłość- przewlekła choroba metaboliczna objawiająca

się zwiększeniem ilości tkanki tłuszczowej w organizmie.
Wyróżnia się:

-Otyłość prostą- spowodowaną dodatnim bilansem

energetycznym, czyli zaburzeniem równowagi między
energią dostarczoną z pożywieniem, a jej wydatkowaniem,

Przyczyny- czynniki środowiskowe, czynniki genetyczne.
-Otyłość wtórną –towarzyszącą różnym chorobom, w tym

hormonalnym, genetycznie uwarunkowanym ,
uszkodzeniom OUN

*u otyłych dzieci może występować: obciążenie układu

kostnego nadmierną masą ciała, zmiany na skórze oraz
zaburzenia metaboliczne.

Rola żywienia w rozwoju

• Nie dożywione dzieci cechuje opóźnienie rozwoju

fizycznego, motorycznego i psychicznego. Mają one
bardzo ograniczone zasoby podskórnej tkanki
tłuszczowej, jak też tkanki mięśniowej, są zwykle
niższe w stosunku do swoich rówieśników, wykazują
opóźnione dojrzewanie kośćca. Dzieci niedożywione są
apatyczne, łatwo się męczą psychicznie i fizycznie,
wykazują niezdolność do koncentrowania uwagi i
słabsze postępy w nauce. Prawidłowy sposób
odżywiania w późniejszym okresie życia nie jest w
stanie całkowicie wyrównać utraconych wcześniej
możliwości optymalnego rozwoju psychicznego i
fizycznego.

Wady wzroku

• Krótkowzroczność- jest wadą refrakcji polegającą na tym, że

wiązka promieni świetlnych zostaje zogniskowana przez układ
optyczny oka nie na siatkówce, a przed nią. Oko krótkowzroczne
może skupić na siatkówce tylko wiązki pochodzące z punktów
leżących blisko oka.

• Nadwzroczność- polega na tym, że promienie świetlne przecinają

się poza siatkówką.

• Astygmatyzm- jest wadą, w której siła łamiąca układu optycznego

jest różna w różnych obszarach oka i promienie krzyżują się w
niejednakowych odległościach od siatkówki. W efekcie punkt świetlny
widziany jest przez osobę z tą wadą jako linia.

• Zez- występuje z częstością ok. 4%. Jest nieprawidłowe ustawienie

gałek ocznych w pozycji spoczynkowej-oczy patrzą w różnych
kierunkach.

• Zaburzenia widzenia barw- występują w trzech postaciach, tj.

zaburzenie widzenia i ślepota na barwę czerwoną, zieloną i niebieską.

• Zaćma- choroba polegająca na częściowym lub całkowitym

zmętnieniu soczewki.

W zapobieganiu wadom wzroku u dzieci w wieku szkolnym istotne

znaczenie ma właściwe oświetlenie pomieszczeń, w których
przebywają dzieci.

Odporność

W przypadku odporności swoistej działającej

selektywnie, skierowanej przeciwko
określonym drobnoustrojom, wyróżnia się dwa
mechanizmy odpowiedzi immunologicznej:

-humoralną, która funkcjonuje w oparciu o

przeciwciała produkowane przez limfocyty B,
neutralizujące geny,

-komórkową, w której główną rolę odgrywają

subpopulacjie limfocytów T, neutralizujące
antygeny bezpośrednio.

Odporność w okresie

wczesnoszkolnym

• Wraz z wiekiem zmniejsza się w organizmie człowieka

średnia liczba leukocytów w mm3. W wieku 7 lat wynosi
8000. W okresie wczesnoszkolnym następuje dojrzewanie
układu immunologicznego, którego efektem jest
zwiększenie stężenia immunoglobulin. Wpływ na
kształtowanie się odporności humoralnej dziecka mają
przede wszystkim antygeny środowiska zewnętrznego,
spełniające rolę stymulatorów. Starsze dzieci stykają się z
antygenami wielokrotnie i reagują na nie odpowiedzią typu
wtórnego, wynikającą z obecności komórek pamięci
immunologicznej. Ważną rolę w funkcjonowaniu humoralnej
odporności czynnej odgrywają szczepienia ochronne i
zakażenia. Dzieci, które częściej stykają się z antygenami
chorobotwórczymi mają wyższe stężenia immunoglobulin.

Sposoby zaspokajania potrzeb biologicznych

dziecka w młodszym wieku szkolnym

• Zaspokajanie potrzeby ruchu i pomoc w przystosowaniu

motorycznym do szkoły przez umożliwianie uczestnictwa we
właściwie prowadzonych lekcjach wychowania fizycznego,
ćwiczeniach śródlekcyjnych itd.

• Zapewnienie zbilansowanego śniadania w domu oraz posiłku

i napojów w szkole,

• Zapewnienie miejsca do pracy w domu- meble dostosowane

do wysokości ciała, odpowiednie oświetlenie pokoju i miejsca
pracy, pomoc w organizacji czasu wolnego i odrabiania lekcji,
ograniczenie czasu korzystania z komputera i oglądania
telewizji

• Edukacja do bezpieczeństwa, w tym: bezpieczne poruszanie

się po drodze i ulicy, używanie kasków i sprzętu ochronnego
w czasie uprawiania sportów, nauczenie pływania.