Procesy konsolidacyjne

w sektorze bankowym

•

Postępująca deregulacja sektora

finansowego

•

Zmniejszenie ochrony państwa nad rynkiem

finansowym

•

Liberalizacja rynków finansowych

•

Wzrastająca konkurencja na rynku

finansowym

Czynniki, wywołujące współczesne
tendencje konsolidacyjne:

1.

Fuzje

2.

Przejęcia

Formy konsolidacji:

Forma współpracy między firmami, które
powzięły

postanowienie

o

wspólnym

prowadzeniu działalności, dzięki integracji i
połączeniu swoich zasobów i umiejętności.

Rodzaje:

a)

Rozwiązanie obu spółek i stworzenie nowego
przedsiębiorstwa, które powstaje z połączenia
aktywów i kapitałów obu firm

b)

Inkorporowanie (przyłączenie) jednego z
przedsiębiorstw do drugiego

Fuzja

Transfer kontroli, czyli przeniesienie kontroli
nad

działalnością

gospodarczą

przedsiębiorstwa z jednej grupy inwestorów
na drugą.

Rodzaje:

a)

Przyjazne

b)

Wrogie

Przejęcie

„Fuzja, przejęcie lub współpraca strategiczna

dwóch lub kilku banków w celu zachowania lub
wzmocnienia konkurencyjności rynkowej”

S. Lachowski, Niezwykłe przyspieszenie, „Bank”, 1998, nr 1, s.34

„Wszelkie przedsięwzięcia polegające na łączeniu

dwóch lub więcej banków w jedną organizacyjną
całość lub tworzeniu zespołu banków powiązanych
kapitałowo, współdziałających ze sobą i
prowadzących wspólną politykę”

B. Kosiński, Konsolidacja kapitałowa w sektorze bankowym, „Bank i Kredyt”,

2000, nr10, Bankowe ABC, nr66, s.1

Konsolidacja banków- definicja

(1)

Analizując najczęściej przytaczane definicje
można zauważyć, że w każdym przypadku
konsolidacja sektora bankowego jest
pojmowana szeroko i uwzględnia całokształt
procesów przejęć oraz połączeń, których
efektem powinno być ogólnie pojęte
wzmocnienie pozycji konkurencyjnej banku.

Konsolidacja banków- definicja
(2)

1.

Klasyczne fuzje dwóch lub kilku
samodzielnych banków, u których podstaw
leży decyzja o połączeniu sił w celu
skutecznej realizacji przyjętej strategii.

2.

Przejmowanie przez bank większy i
silniejszy, np. w drodze zakupu, instytucji
mniejszej i słabszej kapitałowo.

Formy połączeń banków (1):

3.

Zakup udziałów w kapitale akcyjnym
banku przez bank dostatecznie silny
kapitałowo w wysokości pozwalającej na
aktywny wpływ na strategię i politykę
operacyjną oraz obsadę stanowisk
kierowniczych.

4.

Tworzenie bankowych holdingów i grup
kapitałowych, tzn. zespołów podmiotów w
których jednostka dominująca posiada
kluczowe pakiety akcji jednostek
podporządkowanych.

Formy połączeń banków
(2):

Przez

holding bankowy

rozumie się taką

formę współpracy, w której jednostką
dominującą jest spółka holdingowa
nieprowadząca działalności bankowej, a
zarządzająca pakietami akcji jednostek
podporządkowanych.

Kapitałowa grupa bankowa

zaś to zespół

złożony z banku dominującego,
posiadającego kluczowe pakiety akcji, oraz
banków podporządkowanych.

Holding a grupa
kapitałowa

5.

Tworzenie się konglomeratów finansowych
polegające na tworzeniu szczególnego
rodzaju grup bankowych, w których skład,
oprócz banków depozytowo-kredytowych,
wchodzą banki inwestycyjne oraz
instytucje ubezpieczeniowe.

6.

Zrzeszanie się małych banków, np.
spółdzielczych, lokalnych kas
oszczędnościowych, w celu prowadzenia
współpracy z bankiem dużym.

Formy połączeń banków
(3):

1.

Tworzenie sojuszy przez przyjazne zakupy
mniejszościowych pakietów właścicielskich.

2.

Tworzenie grup bankowych przez nabywanie
mniejszościowych pakietów właścicielskich
o charakterze strategicznym.

3.

Transgraniczne przejęcia mniejszych
banków przez większe.

4.

Narodowe fuzje lub przejęcia banków w celu
zdominowania rynku krajowego.

5.

Fuzje tworzące międzynarodowe giganty.

Typy transakcji konsolidacyjnych
w skali globalnej:

Klasyfikacja:

a)

techniczne i operacyjne

b)

rynkowe i marketingowe

c)

finansowe

d)

menadżerskie

Przyczyny łączenia się
banków:

•

konkurencję ze strony innych banków oraz

instytucji parabankowych i niebankowych

•

globalizację i liberalizację rynków

finansowych

•

zmiany w otoczeniu gospodarczym na skutek

wdrażania innowacji technologicznych

Do głównych przyczyn operacji

konsolidacyjnych zaliczamy (1):

•

rozszerzenie bazy klientów i zwiększenie ich

zdolności wyboru konkurencyjnych źródeł
finansowania lub lokat finansowych

•

zagrożenie upadłością banków o trudnej

sytuacji finansowej

•

potrzebę reorganizacji i restrukturyzacji

instytucji finansowych

Do głównych przyczyn operacji

konsolidacyjnych zaliczamy (2):

•

możliwości osiągnięcia przez banki korzyści

wynikających z synergii

•

nacisk właścicieli banków na polepszenie

efektywności finansowej, zwłaszcza zwrotu z
kapitału

•

działania władz kształtujących politykę

gospodarczą

Do głównych przyczyn operacji

konsolidacyjnych zaliczamy (3):

•

relatywnie niską cenę zakupu w stosunku do

kosztów inwestycji odtworzeniowych czy
tworzenia nowych instytucji lub sieci

•

łatwy dostęp do źródeł finansowania tych

transakcji dzięki posiadaniu nadwyżek
wolnych środków pieniężnych lub dobrej
koniunkturze na rynku kapitałowym

Do głównych przyczyn operacji

konsolidacyjnych zaliczamy (4):

•

nie mają odpowiednich zasobów, pozwalających na

zmianę polityki w trakcie cyklu koniunkturalnego

•

nie posiadają licznego personelu, którego

kwalifikacje pozwalałyby na głębokie zmiany zarówno
w działalności pożyczkowej, jak i lokacyjnej

•

nie dysponują odpowiednimi środkami na szkolenie

personelu w takim samym stopniu jak mogą to robić
duże banki

•

brak jest także zasobów finansowych, które

pozwoliłyby na sprostanie wzrastającemu popytowi
na kredyty ze strony rozwijających się
pożyczkobiorców

Ograniczenia małych
banków:

W praktyce operacjom konsolidacyjnym
towarzyszą zwykle wysokie koszty,
wynikające z przeprowadzonych zmian
organizacyjnych i kadrowych, zmian
technicznych, odpraw dla zwalnianych załóg,
przystosowania zespołu pracowników do
nowych rozwiązań.

Koszty konsolidacji

Klasyfikacja:

1.

Transakcyjne

, ponoszone na usługi doradcze,

obsługę prawną przedsięwzięcia, prowizje dla
banków inwestycyjnych, itp..

2.

Jednorazowe koszty finansowe integracji

, związane

z prowadzeniem procesu przejęcia, koszty redukcji,
harmonizacji procesów.

3.

Niejednorazowe koszty finansowe,

będące

wydatkami rozłożonymi w czasie i ponoszonymi w
celu zintegrowania łączących się podmiotów.

4.

Koszty zasobów ludzkich

, wynikające z utraty

produktywności pracy związanej z implementacją
planu integracji

Koszty konsolidacji

PRZEBIEG PROCESU

KONSOLIDACYJNEGO W WYBRANYCH

KRAJACH

Konsolidacja w USA

•

Podział instytucji finansowych:

–

Depozytowe (banki)

–

Banki specjalistyczne

–

Firmy ubezpieczeniowe

Lata 1980/1990 eliminacja

regulacji

–

Garn-ST. Germain Depository Act

–

Competetive Equality Banking Act

–

Riegel-Neal Interestate Banking and Branching
Efficiency Act

–

Financial Act Modernization

Zmiany liczby banków oraz
wartości aktywów

•

1990-1999 liczba banków zmniejszyła się z

15304 do 10070

•

Towarzyszył temu wzrost wielkości instytucji

finansowych mierzonej wartością aktywów
oraz udziałem w rynku



Rokiem wzmożonej aktywności był rok 1995

−

Odnotowano 493 krajowe transakcje M&A

W 1999 roku – 30 transakcji transgranicznych

W 1998 roku wartość transakcji krajowych wyniosła

372 mld USD, a w 1999 transakcji
transgraniczncych 32 mld USD

Największe fuzje

•

1995-Cahse Manhattan Corporation i Chemical Banking

Corporation

–

Aktywa nowej instytucji wyniosły 300 mld USD

–

Stał się jednym z największych banków na świecie

1998 – Citicorp i Travellers Group Inc

–

Powstał konglomerat oparty na 3 fialarach :

Bankowość detaliczna, inwestycyjna i działalność

ubezpieczeniowa

–

komplementarność usług oferowanych przez obie
instytucje

–

700 mld USD aktywów

–

Efekt synergii operacyjnej oraz efekt
dywersyfikacji

Rokowania na przyszłość

Brak banku o charakterze ogólnokrajowym

◦

Bank America – wybrzeże zachodnie

◦

Nations Bank – południowy wschód

◦

Bank One- region centralny

◦

Chase Manhattan – region Nowego Jorku i
północny wschód

◦

First Union Corp – wschodnie wybrzeże

Konsolidacja w Japonii

•

1990-1996 sytuacja japońskich banków ulegała
pogorszeniu

•

Mała efektywność oraz niska jakość oferowanych
produktów

•

1996- deregulacja rynków kapitałowych

•

1998 – zniesienie zakazu tworzenia struktur
holdingowych w sferze usług finansowych

•

Od 2000 roku nasilenie procesów fuzji i przejęć
pomiędzy bankami funkcjonującymi w tym samym
segmencie rynku bankowego

•

Problemem są oszczędności kosztowe odłożone w
czasie

1996- fuzja Mitsubishi Bank oraz Bank of
Tokyo

•

600 mld USD aktywów

•

Obniżka kosztów działania wynikiem racjonalizacji
sieci placówek i redukcji etatów

2000 – powstał holding finansowy DKB Fuji Bank IBJ
-jeden z największych banków na świecie pod

względem aktywów

Konsolidacja w krajach UE

•

Unia walutowa jako finalizacja procesu
deregulacji

•

Znaczne rozdrobnienie instytucji
finansowych

•

Duże zaangażowanie państwa jako
właściciela banków

Specyfika

•

W ostatnich latach XX wieku intensywne
nasilenie fuzji i przejęć w Europie Zachodniej

•

1. Integracja kapitałowa z innymi bankami

2. Integracja z firmami ubezpieczeniowymi

2 kierunki geograficzne:

I. w ramach UE ( wewnątrz danego kraju)
II. Geograficzna ekspansja na rynki
rozwijające się

•

W 1999 r. w krajach europejskich miało
miejsce 414 przejęć krajowych, 27 w
krajach UE oraz 56 w krajach spoza UE

•

W 80% transakcji były zaangażowane
głównie banki niemieckie, włoskie,
francuskie i austriackie

•

Konsolidacja regionalna: HVB Group, KBC,
Unicredito Italiano, Nordea

•

W przyszłości będą miały miejsce fuzje i
przejęcia przede wszystkim w wymiarze
międzynarodowym

Konsolidacja banków w
Polsce

•

Proces prywatyzacji rozpoczęty, gdzie
sprzedającym był na ogół Skarb Państwa

•

1993- AIB European Investments zakupił
Wielkopolski Bank Kredytowy S.A.

•

1994- Bayerische Hypound und
Vereiensbank AH – BPH S.A.

•

1996-BIG Bank Gdański S.A. (fuzja)

•

1996- Polski Bank Rozwoju S.A.- BRE S.A.
(fuzja)

Fazy procesów konsolidacyjnych

1.

do 1996 r. fuzje i przejęcia sanacyjne

2.

Od 1997 do 1999 – fuzje i przejęcia
podmiotów w dobrej sytuacji ekonomicznej
oraz konsolidacja administracyjna

3.

Od 1999 r. – konsolidacja właścicielska,
będąca wynikiem przejmowania banków
polskich przez kapitał zagraniczny

•

Od 1999 ma miejsce jeszcze jeden szczególny
rodzaj fuzji

–

HypoVereinsbanku z z Bankiem Przemysłowo-Handlowym

–

Citibank Poland z Bankiem Handlowym

–

ING z Bankiem Śląskim

Od 2000 roku decyzję często podejmowane są za granicą:
-w sytuacji zakupu 2 banków polskich przez tego samego

inwestora strategicznego ( Wielkopolski Bank Kredytowy
z Bankiem Zachodnim)

-łączenie się 2 banków zagranicznych posiadających

większościowe pakiety w bankach w Polsce ( BPH z PBK)

W 2002 r. Dominet dokonał zakupu akci Cuprum Banku, a

Nordea przejęła LG Petrobank

Podsumowanie

•

Wzrost udziału w kapitalizacji giełdy

•

Wzrost koncentracji usług bankowych

•

Mimo skoncentrowanej grupy największych
banków daje się zauważyć duże
rozproszenie

Ostatnie fuzje

•

Pekao S.A. z BPH jako efekt połączenia
UniCredito z HVB

•

Do struktur Banku

Pekao

SA została

przyłączona część Centrali Banku BPH wraz z
285 Oddziałami, a także Centra Korporacyjne
wraz ze wszystkimi klientami korporacyjnymi,
część Biura Maklerskiego, placówki
partnerskie oraz spółki zależne, z wyjątkiem
BPH TFI

•

Plany kupna AIG Bank przez PKO BP

•

Przejęcie przez Barclays części
inwestycyjnej Lehman Brothers

•

Przejęcie Bear Stearns przez JP Morgan

•

Kupno Merrill Lynch przez Bank of America

Dziękujemy za uwagę