Przeciwwskazania do szczepień
i powikłania poszczepienne

Monika Grajczyk, Monika Gontarz

Szczepionki – podawać
czy nie?

Przeciwskazania do szczepień wg. ACIP

Reakcja alergiczna na
szczepionkę

Przeciwskazania do szczepień wg. ACIP



Szczepionki z żywymi
drobnoustrojami u osób z
upośledzoną odpornością

Przeciwskazania do szczepień wg. ACIP



Encefalopatia, która wystąpiła po
podaniu szczepionki z komponentą
krztuścową

Przeciwskazania do szczepień wg. ACIP



Szczepionki z żywymi wirusami u
kobiet w ciąży

Sytuacje wymagające

szczególnej ostrożności



Nie należy opóźniać szczepienia
w przypadku wystąpienia łagodnej
choroby dróg oddechowych lub innej
ostrej choroby o lekkim przebiegu
z gorączką lub bez niej.

Sytuacje wymagające

szczególnej ostrożności



Osoby czasowo zwolnione ze szczepienia
z powodu ostrej choroby o umiarkowanym
lub ciężkim przebiegu należy zaszczepić
jak najszybciej po wyzdrowieniu i po
wykluczeniu przeciwwskazań.

Sytuacje wymagające
szczególnej ostrożności



Należy zebrać dokładny wywiad dotyczący
reakcji po wcześniejszych szczepieniach,
szczególnie zawierających komponentę
krztuścową.

(Przyszły) lekarzu!

Oceń sytuację!

Powikłania
poszczepienne



Niepożądane odczyny
poszczepienne (NOP) to wszystkie
negatywne reakcje organizmu na
podaną szczepionkę. Szczepienia
budują odporność na wiele chorób,
tak zwaną pamięć odpornościową,
ale mogą także wywołać pewne
dolegliwości a także poważne
powikłania.

Klasyfikacja NOP



ciężkie– odczyny zagrażające życiu, które mogą
wymagać hospitalizacji w celu ratowania zdrowia,
prowadzić do trwałego ubytku sprawności fizycznej lub
umysłowej, kończą się śmiercią;



poważne– charakteryzują się dużym nasileniem
objawów w postaci znacznego obrzęku kończyny, silnego
zaczerwienienia, wysokiej gorączki, zwykle nie wymagają
hospitalizacji, nie prowadzą do trwałego uszczerbku dla
zdrowia i nie stanowią zagrożenia dla życia;



łagodne– nie mają szczególnie dużego nasilenia,
charakteryzują się występowaniem miejscowego obrzęku
kończyny, silnego miejscowego zaczerwienienia lub
gorączki.

Przyczyny NOP



działanie samej szczepionki (np.
uczulenie na jej składnik),



nieprawidłowe podanie szczepionki,



inna przyczyna, przypadkowo
występująca w tym samym czasie,
co szczepienie.

Rodzaje odczynów
poszczepiennych



Odczyny miejscowe



Odczyny ze strony ośrodkowego
układu nerwowego



Inne niepożądane odczyny
poszczepienne

Miejscowe i ogólne odczyny
poszczepienne



obrzęk, zaczerwienienie i bolesność



sącząca się przetoka nad węzłem
chłonnym



ropień bakteryjny bądź jałowy



powiększenie węzłów chłonnych

Odczyny poszczepienne
ośrodkowego układu nerwowego



poliomyelitis poszczepienne
wywołane wirusem szczepionkowym
(porażenie lub niedowład wiotki z
objawami utrzymującymi się 60 lub
więcej dni)



encefalopatia



drgawki

Odczyny poszczepienne
OUN



zapalenie mózgu



zapalenie opon mózgowo-
rdzeniowych



zespół Guillain-Barre (symetryczny
niedowład o ostrym początku,
gwałtownie postępujący z
zaburzeniami czucia)

Pozostałe niepożądane
odczyny poszczepienne



bóle stawowe



wstrząs anafilaktyczny – natychmiast po podaniu
szczepionki



gorączka powyżej 39 °C



epizod hipotensyjno-hiporeaktywny (jest to
charakterystyczny stan po szczepieniu DTP, w
którym niemowlę przez pewien okres (10 minut
do 36 godzin) ma obniżone ciśnienie tętnicze
(stany hipotonii do zapaści naczyniowej
włącznie), obniżone napięcie mięśniowe, nie
przyjmuje posiłków i nie nawiązuje kontaktów z
otoczeniem);

Pozostałe niepożądane
odczyny poszczepienne



nieutulony ciągły płacz (utrzymujący się powyżej
3 godzin płacz lub krzyk o znacznym nasileniu i
wysokim tonie, pojawiający się przeważnie 6–18
godzin po szczepieniu),



uogólnione zakażenie prątkiem BCG



małopłytkowość,



posocznica, w tym wstrząs septyczny,



zapalenie jąder



zapalenie ślinianek