POJĘCIE ORAZ ZNACZENIE

AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ W

WYCHOWANIU -FIZYCZNYM

Aktywność -fizyczna ( ujęcie fizjologiczne) to

każdy ruch ciała spowodowany przez

mięśnie szkieletowe związany z wydatkiem

energetycznym na poziomie wyższym od

metabolizmu spoczynkowego

Akt-fiz ( w ujęciu behawioralnym) to

wolicjonalny ruch ciała w przestrzeń lub

wysiłek przeciw działający siła zewnętrznym.

Cel a trening



Określenie celu przez osobę rozpoczynającą trening
jest punktem wyjścia, a zarazem czynnością
decydującą w największym stopniu o efekcie
końcowym ćwiczącego. Należy mieć tego
świadomość, gdyż często wybieramy określony
trening, nie umiejąc uzasadnić swojego wyboru i
później okazuje się, iż po długim i systematycznym
trenowaniu nie uzyskaliśmy oczekiwanego efektu.
Najczęściej powodem takiego stanu rzeczy jest
właśnie nieodpowiednio dobrany trening. Aby jednak
wybrać właściwie należy wiedzieć, iż trening
sportowy, w tym  również trening fitness, może
przybierać różnoraką postać. Ponadto należy poznać
zasady rządzące określonym rodzajem treningu.
Dopiero wówczas, posiadając wiedzę na ten temat,
możemy mieć pewność, iż czas poświęcony na
ukierunkowaną aktywność fizyczną, nie pójdzie na
marne i przyniesie pożądany efekt.

4 podstawowe rodzaje
treningu:



trening siłowy,



trening wytrzymałościowo-
siłowy,



trening wytrzymałościowo-
tlenowy,



trening spalający



Trening siłowy polecany jest osobom,
których celem jest zwiększenie siły i
rozwój masy mięśniowej. Do tej grupy
ćwiczących należą w przewadze
mężczyźni. Trening siłowy przeprowadzić
można na siłowni, stosując
ukierunkowane ćwiczenia siłowe na
dane grupy mięśniowe w małej liczbie
powtórzeń z dużym ciężarem.



Trening wytrzymałościowy można podzielić na
trening wytrzymałościowo-siłowy i trening
wytrzymałościowo-tlenowy.
Celem pierwszego z nich jest zwiększenie wydolności
mięśniowej i uzyskanie rzeźby ciała. W związku z tym
stosuje się tu ćwiczenia wzmacniające poszczególne
partie mięśniowe, pracując z mniejszym
obciążeniem, lecz w większej ilości powtórzeń niż w
przypadku treningu typowo siłowego. Do tego
rodzaju treningu zaliczymy zatem również ćwiczenia
na siłowni, jak również wszystkie rodzaje aerobików
na bazie ćwiczeń wzmacniających: np. Body Shape,
ABT, TBC, Body Pump.



Trening wytrzymałościowo-tlenowy
(kondycyjny)przeznaczony jest dla wszystkich
chcących poprawić wydolność swojego
organizmu, czyli mówiąc potocznie polepszyć
kondycję. Efekt ten uzyskamy stosując ćwiczenia
aerobowe utrzymane w intensywnym tempie, a
więc trenując aerobik typu hi-low i step ( zajęcia
oparte na układzie choreograficznym
zawierającym kroki znacznie podnoszące tętno
ćwiczących: podskoki, trucht, fazę lotu ), biegi
oraz jazda na rowerze w zmiennym aczkolwiek
dość wysokim tempie.



Trening spalający ma na celu zmniejszenie ilości tkanki
tłuszczowej u osoby trenującej. Ten typ treningu, obok
treningu wytrzymałościowo-siłowego jest bardzo popularny
wśród kobiet, gdyż łączne i poprawne ich stosowanie
gwarantuje smukłą i jędrną sylwetkę. Trening spalający
cechuje się umiarkowanym, stałym tempem. Mylne jest
zatem twierdzenie, iż najlepiej spalamy tkankę tłuszczową,
kiedy po treningu „pot leje się z nas strumieniami”, a my
„ mamy wszystkiego serdecznie dość”. Tkanka tłuszczowa,
wbrew pozorom, najlepiej spala się w trakcie treningu o
umiarkowanej intensywności, a więc na przykład podczas
zajęć aerobiku utrzymanych w tzw. low-impact, czyli
zajęciach w całości opartych na układzie choreograficznym,
który nie zawierają podskoków i innych kroków
podnoszących nasze tętno. Można w tym miejscu polecić
tzw. fatburner i step (low), a z innych treningów jogging oraz
jazdę na rowerze oraz pływanie w stałym umiarkowanym
tempie. Dodatkowo należy wziąć pod uwagę, iż tłuszcz
zaczyna spalać się dopiero po 20-30 minutach wysiłku, zaś
przemiany z tym związane mogą trwać nawet do 48 godzin
po zakończonym treningu. A więc stosując fatburner bądźmy
cierpliwi.

Zanim jednak rozpoczniemy trening warto
pamiętać o:



własnym stanie zdrowia- skonsultuj z lekarzem oraz z instruktorem
prowadzącym zajęcia możliwość ćwiczenia w przypadku posiadanych przez
ciebie dolegliwości. Poinformuj go o swoim ciśnieniu, ewentualnych
chorobach ( np. układu krążenia i układu oddechowego ), przebytych
kontuzjach i urazach ( kręgosłup, stawy ), ciąży, żylakach. Pamiętaj: o Twoim
treningu decyduje nie wiek, lecz Twoje zdrowie!



rozgrzewce, dzięki której przygotujemy organizm do wysiłku i
zminimalizujemy możliwość zaistnienia kontuzji podczas treningu, a ponadto
wejdziemy na właściwy dla danego treningu poziom tętna;



stretchingu, czyli rozciągnięciu ćwiczonych mięśni, co poprawi gibkość,
uelastyczni ścięgna i więzadła a przede wszystkim wydłuży mięśnie
( optycznie wysmukli sylwetkę ) i zminimalizuje możliwość wystąpienia, tzw.
zakwasów,;



wodzie mineralnej, którą należy pić małymi łykami zarówno w czasie
treningu, jak i po jego zakończeniu w celu uzupełnienia płynów w
organizmie i oczyszczenia go z toksyn i zbędnych produktów przemiany
materii;



stopniowym wdrażaniu się do aktywności- weź pod uwagę swoje
możliwości wysiłkowe, zacznij trenować 2 razy w tygodniu, a następnie
systematycznie zwiększaj intensywność oraz ilość treningów w ciągu
tygodnia maksymalnie do 5-6 godzin w tygodniu;



czasie treningu, który, jeśli ma być efektywny, nie powinien trwać mniej
niż 45 minut i nie więcej niż 1,5 godziny;



systematyczności trenowania- najlepiej ćwiczyć co drugi dzień, a w dniu
wolnym zapewnić ciału i duszy właściwą regenerację ( odnowa biologiczna:
masaż, sauna ). Trenuj przez cały rok, a nie tylko w wybranych okresach i
pamiętaj, iż na efekt ćwiczeń trzeba zapracować;



zdrowym trybie życia na co dzień ( regularne, częste i niewielkie posiłki,
dieta

Health-Related Fitness – sprawność ukierunkowana na
zdrowie.
Celem sprawności fizycznej jest pozytywne

zdrowie

fizyczne,

które warunkuje niskie ryzyko wystąpienia problemów
zdrowotnych. Osiągnięcia zaś mają na celu zdolność
angażowania się w codzienne zadania z adekwatną energią
oraz satysfakcjonujące uczestnictwo w wybranych

sportach

[1]

Według autorów sprawność fizyczna obejmuje: funcje
krążeniowo-oddechowe, względną szczupłość ciała, siłę
mięśniową, wytrzymałość i gibkość.
H-RF odnosi się do tych komponentów sprawności, które są
efektem korzystnego i niekorzystnego wpływu zwykłej
aktywności fizycznej oraz które mają związek z poziomem
stanu zdrowia.
Komponenty te są określone:
zdolnością do podejmowania codziennej aktywności z
wigorem i żwawo,
takim stanem cech i zdolności, który wskazuje na niskie
ryzyko przedwczesnego rozwoju chorób i osłabienia sił w
wyniku małej aktywności

[2]

.

Definicja sprawności w ramach koncepcji H-RF obejmuje następujące

komponenty

:

Sprawność morfologiczna
- BMI (Body Mass Index),
- dystrybucja tłuszczu,
- mineralna gęstość kości

Sprawność mięśniowo-

szkieletowa

siła i wytrzymałość mięśni ramion,

nóg i tułowia, gibkość

Sprawność motoryczna

kontrola postawy ciała jako

kombinacja równowagi, koordynacji,

kontroli psychicznej i szybkości

neuromięśniowej

Sprawność krążeniowo-

oddechowa

submaksymalna zdolność wysiłkowa i

wytrzymałość, system dostarczania

tlenu,

resynteza ATP, procesy

termoregulacyjne,

VO

2

max (maksymalny minutowy

pobór tlenu)

Sprawność przemian

metabolicznych

działanie hormonów (np. insulina),

gospodarka węglowodanowa (krew,

tkanki),

metabolizm lipidowy

Aktywność ruchowa krakowskich

studentów a ich sprawność fizyczna

Cel badań. W badaniach własnych podjęto próbę określenia związku między poziomem aktywności
ruchowej krakowskich studentów z pierwszego roku studiów a ich rozwojem somatycznym,
funkcjonalnym i motorycznym oraz poznania wpływu różnych form zajęć ruchowych na rozwój
niektórych komponentów sprawności fizycznej badanej w koncepcji health-related fitness (H-RF).
Materiał i metody badań. Wykorzystano materiał zebrany w badaniach prowadzonych na terenie
ośmiu państwowych uczelni Krakowa. Ogółem uwzględniono wyniki badań 3453 studentów, w tym
1744 kobiet i 1709 mężczyzn przyjętych na pierwszy rok studiów. Wyliczono podstawowe
charakterystyki statystyczne w grupach wyróżnionych ze względu na poziom aktywności ruchowej
(wysoki, średni, niski). Przeprowadzono także obserwacje ciągłe 152 studentów z AWF i Politechniki
Krakowskiej. Różnice między grupami badano z wykorzystaniem analizy wariancji. Istotność
statystyczną sprawdzono testem post hoc NIR.
Wyniki. Przeprowadzona analiza zebranych materiałów pochodzących z badań pierwszego rocznika
studiujących w Krakowie pozwoliła potwierdzić pozytywny wpływ zwiększonej aktywności ruchowej
na poziom rozwoju funkcjonalnego i motorycznego, szczególnie u mężczyzn. Przyjęto założenie, że
efekt pracy pedagogicznej był widoczny jeszcze przed rozpoczęciem studiów. Kierunek i zakres
dynamiki rozwoju sprawności fizycznej na uczelniach różniących się jakością i liczbą obligatoryjnych
zajęć fizycznych w programie studiów pozwolił zauważyć odwrotnie proporcjonalną zależność
między poziomem cech somatycznych i funkcjonalnych oraz zdolności motorycznych w pierwszych
badaniach a ich dynamiką rozwoju w kolejnych latach studiów.
Wnioski. Należy uważać aktywność fizyczną za ważny czynnik wpływający na rozwój sprawności
fizycznej studentów ujętej w koncepcji zdrowia. Obowiązkowe zajęcia z wychowania fizycznego
mogą być bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na jej poziom. W związku z tym nie powinno
się rezygnować z takiej formy uczestnictwa młodzieży akademickiej w kulturze fizycznej.

Przeprowadzono mnóstwo badań nad wplywem HR-F na
człowieka, ich wyniki można znaleźć w postaci publikacji,
zestawień, czy artykułów. Dla wieku 19-25 badania
najczęściej wykonywane są na studentach AWF itp. Więcej
badań znajduje się w plikach dołączonych z prezentacją.

Marcin Olejnik
Marcin Kleszyk
Robert Szymczak