Mózg
„Szerszy jest niż niebo”-Emily
Dickinson, The Poems of
Emily Dickinson
Warunkowanie strachu
• W wyniku warunkowania, bodźce
wcześniej nie mające żadnego
znaczenia, stają się znakami
ostrzegawczymi (sygnalizatory
niebezpieczeństwa).
• Istnieją wbudowane, wrodzone
reakcje obronne, które mogą być
wyzwalane przez wyzwalacz
naturalny , jak i wyuczony.
• Warunkowanie strachu otwiera szlaki
ewolucyjnie ukształtowanego reagowania
na nowe wydarzenia obecne w środowisku
• (niebezpieczeństwo, które zapowiadają
„wyuczone bodźce wyzwalające „ może być
rzeczywiste lub wyimaginowane).
• Rolę bodźców warunkowych mogą
odgrywać różnorodne warunki
zewnętrzne( środowiskowe), jak i
wewnętrzne( umysłowe)
• Warunkowanie uczenia się strachu
przebiega bardzo szybko( czasami
wystarczy zaledwie jedno połączenie
bodźca warunkowego z
bezwarunkowym-> spotkanie z
drapieżnikiem)
• Skutki warunkowania strachu
utrzymują się bardzo długo
• Częste wystawianie na bodziec
warunkowy przy braku bodźca
bezwarunkowego może doprowadzić
do „wygasania”
• Wygasanie nie jest tożsame z
wyeliminowaniem związku między
bodźcem warunkowym i
bezwarunkowym
• „Spontaniczny nawrót”-> jednego dnia reakcja
warunkowa może być zupełnie wygaszona, a
drugiego może się pojawić w całej okazałości
• „Spontaniczny nawrót”, odnowienie i
przywrócenie świadczą o tym ,że bodziec
warunkowy został kiedyś skojarzony z
niebezpieczeństwem, ale zmniejsza
prawdopodobieństwo, że wywoła on reakcje
lękową
Badania Marka Boutona
• Najpierw szczury zostały wystawione na
połączone czasowo bodźce w postaci
dźwięku i drażnienia elektrycznego w
jednej komorze.
• Następnie szczury zostały umieszczone w
innej komorze i miały zaaplikowany
bodziec warunkowy, czyli dźwięk tak
długo, aż przestawał wywoływać reakcje
lękowe ( do czasu, gdy warunkowana
reakcja została wygaszona)
Ciekawe…
• Samo umieszczenie zwierząt na
powrót w komorze, w której
uprzednio połączono bodziec
warunkowy z bezwarunkowym,
wystarczyło dla odnowienia
warunkowej reakcji strachu
• Można przywrócić wygaszone reakcje
lękowe, wystawiając zwierzęta na
bodziec warunkowy lub jakiekolwiek
inne stresujące wydarzenia.
Niewymazywalność wyuczonego
strachu
• Odkrycia dokonane na szczurach,
pokrywają się z obserwacjami osób
cierpiących na lęki patologiczne(fobie)
• Leczenie pozwala na opanowanie
nawet na kilka lat strachu przed
wyzwalającym fobie bodźcem
• Po przebytym stresie, czy doznaniu
jakiegoś urazu, reakcja lękowa może
powrócić z pełną siłą
Nieświadomy strach
• Możliwe jest skuteczne
warunkowanie strachu bez
uświadomienia sobie bodźca
warunkowego, czy związku między
strachem a bodźcem warunkowym
Kluczowy aspekt warunkowania
strachu
• Łączenie się reakcji lękowych z
konkretnymi bodźcami
• Kiedy bodziec ustali się jako
wyuczony wyzwalacz strachu,
prowadzi do wyrażania reakcji
lękowych za każdym razem, gdy się
pojawi