Wpływ emocji na proces uczenia się 

 

 

Emocja jest wynikiem nieświadomej lub świadomej oceny zdarzenia jako istotnie 

wpływającego na cele lub interesy podmiotu. Emocja jest odczuwana jako pozytywna, jeśli 

zdarzenie jest zgodne z tymi cechami/interesami, a negatywna – jeśli jest z nimi niezgodna 

Istotą emocji jest uruchomienie gotowości do realizacji programu działania 

Emocja jest doświadczana jako szczególny rodzaj stanu psychicznego; często towarzyszą jej 

lub następują po niej zmiany somatyczne, ekspresje mimiczne lub pantomimiczne oraz 

reakcje o charakterze behawioralnym. 

Emocje są pierwotne, podstawowe 

Emocje mają podłoże neurobiologiczne. Z emocjami się rodzimy . Emocje są odziedziczone 

po zwierzętach Sposoby wyrażania emocji są uniwersalne, niezależne od wieku, pochodzenia 

społecznego, kultury, rasy. Dzieci ślepe i głuche od urodzenia mają podobną co widzący 

ekspresję emocji. 

 

Wpływ Emocji na Zapamiętywanie  

 

Emocje  niewątpliwie  mają  znaczący  wpływ  na  zapamiętywanie.  Informacje  mocno  

„nasączone” emocjami zapamiętywane są lepiej, niż informacje, gdzie występowanie  emocji 

jest  sporadyczne  lub  w  ogóle  ich  nie  ma.  Pierwszym  ważnym  elementem  oddziaływania 

emocji na pamięć jest proces „Uwagi”.  

Uwaga  nasila  pamięć  zdarzenia,  na  którym  została  skupiona.  Innymi  słowy  to  na  czym 

skupimy naszą uwagę zostanie lepiej zapamiętane. 

Siła z jaką nakierujemy naszą uwagę na dane zjawisko w dużej mierze zależy od stopnia w 

jakim  dane  zjawisko  jest  interesujące  co  znaczy  że  im  bardziej  nas  coś  zainteresuje  tym 

większą  uwagę  poświęcamy  danemu  zjawisku.  Podstawową  tezą  teorii  uczenia  się,  jest 

założenie  ,że  proces  uczenia  się  jest  napędzany  porażką  oczekiwań  czyli  jeżeli  coś  nie 

przebiega  tak  jak  powinno,  lub  gdy  pamiętamy  mniejszą  część  materiału  niż  sądziliśmy, 

musimy  uczyć  się  dalej,  by  dostosować  oczekiwania  do  zmienionej  rzeczywistości.  Jak 

zakłada Mandler (1984) sprzeczność z oczekiwaniem ma duże szanse wywołać emocje takie 

jak  frustracja  czy  zdenerwowanie  które  z  kolei  zaś  mobilizują  uwagę  i  proces  uczenia  się. 

Proces uczenia się ma dwa cele  

1. Szukanie sposobu modyfikacji planu by móc poradzić sobie z przeszkodą  

2.  Identyfikacje  niespełnionego  warunku,  by  podobna  przeszkoda  nie  miała  miejsca  w 

przyszłości.  

Reakcja emocjonalna na inny efekt działań niż zakładany skupia uwagę na tej cesze sytuacji 

by móc wyjaśnić i uniknąć podobnej w przyszłości. W ten sposób uczymy się zmieniać swoje 

oczekiwania w adaptacyjny sposób.  

Najogólniej ujmując emocje spełniają trojaką rolę w procesie uczenia się.  

Po 1 emocje zawsze towarzyszą zawiedzionym oczekiwaniom i kierują uwagę człowieka na 

towarzyszące temu zdarzenia jako warte zapamiętania. 

Po2  emocje  mobilizują  zwracanie  uwagi  na  te  cechy  otoczenia  które  człowiek  uważa  na 

ważne a co pozwala mu na lepsze zapamiętanie tych cech. 

Po  3  pobudzenie  emocjonalne  powoduje  wielokrotne  powtarzanie  informacji  co  pozwala  na 

szybsze i efektywniejsze ich zapamiętanie.  

Przejawem  związku  emocji  z  pamięcią  jest  pamięć  uzależniona  od  stanu  emocjonalnego. 

Oznacza to, że materiał wyuczony w jakimś stanie emocjonalnym może być łatwiej lub lepiej 

przypominany, gdy w momencie przypominania osoba znajduje się w tym samym stanie. Np. 

jeżeli  poprosić  ludzi  o  zapisywanie  codziennie  jakiś  wydarzeń  nacechowanych  emocjami  i 

ocenianie  stopnia  ich  emocjonalności,  po  pewnym  czasie  okazuje  się,  że  ludzie  pamiętają 

tylko te zdarzenia które wywołały głębsze (silniejsze) emocje.  

Emocjonalna  koncentracja  uwagi-  Obraz  który  wywołuje  emocje  jest  w  dużo  większym 

stopniu zapamiętany niż obraz neutralny. Np. scena z filmu podczas której rabuś okrada bank 

i  zabija  przechodnia.  Widz  scenę  zapamiętał  doskonale  (ofiara,  krew)  ale  pominął  neutrale 

szczegóły  jak  kolor  ścian,  zegar,  itd.  Emocje  więc  nie  polepszają  pamięci  wszystkich 

szczegółów, ale zapamiętuje centralne elem. sceny. Czyli emocjonalna scena odwraca uwagę 

od równolegle wydarzających się zdarzeń i pomija je.  

Specyficzne emocje radości i smutku wpływają na selektywną percepcję materiału, ale musi 

on być bardzo adekwatny do tych emocji, a nie tylko pozytywny lub negatywny; 

Pamięć  uzależniona  od  stanu  emocjonalnego-  Zapamiętany  materiał  zostanie  lepiej 

odtworzony jeżeli osoba która go zapamiętała będzie w takim samym stanie emocjonalnym w 

jakim się uczyła. Zjawisko to występuję jednak w ograniczonych warunkach.  

Efekt zgodności nastroju- ludzie zwracają większą uwagę na znaki zgodne z ich z nastrojem 

tj osoba smutna będzie bardziej koncertować się na smutnych wydarzeniach, znakach.  

Wnioski z Badań:   

Emocje i ich wpływ na percepcję człowieka  

Niedethal i Seterlund (1994) postanowili zbadać wpływ emocji na percepcję człowieka. W 

tym  celu  poprzez  utwory  muzyczne  wywoływali  u  badanego  nastrój  radosny  bądź  smutny. 

Podczas gdy badani siedzieli przez cały eksperyment ze słuchawkami na uszach, zostały im 

eksponowane na ekranie ciągi liter; niektóre z nich były wyrazami, inne nie (były to np. ciągi 

liter które można wymówić, ale nie występują w słowniku jak np. wyraz blatkin). Badanych 

poproszono  by  pracowali  tak  szybko  jak  tylko  to  było  możliwe.  Za  zadanie  mieli  nacisnąć 

jeden przycisk jeśli dany ciąg liter był wyrazem, jeśli zaś ciąg liter wyrazem nie był, mieli za 

zadanie przycisnąć inny przycisk. Wyrazy należały do 5 kategorii Wyrazy RADOSNE takie 

jak zachwyt, wyrazy POZYTYWNE, lecz nie związane z radością takie jak spokój, wyrazy 

SMUTNE takie jak płacz, wyrazy NEGATYWNE nie związane ze smutkiem jak rana, oraz 

NEUTRALNE takie jak nawyk. Poprzez to badanie dowiedli że muzyka istotnie wpływa na 

nastrój. Osoby badane, dużo szybciej podejmowały decyzje czy dany ciąg liter jest wyrazem 

w odniesieniu do wyrazów radosnych niż smutnych. Ponadto osoby które słuchały radosnej 

muzyki  szybciej  identyfikowały  wyrazy  oznaczające  radość,  a  osoby  słuchające  utworów 

muzycznych  które  były  smutne  szybciej  wybierały  wyrazy  oznaczające  smutek.  Warto 

zaznaczyć,  że  wpływy  radosnego  i  smutnego  nastroju,  nie  objęły  wyrazów  pozytywnych  i 

negatywnych które nie były związane ze specyficznymi emocjami.  

Oddziaływanie emocji na uwagę. Ridley Stroop  

niezależnie od tego, jakim  kolorem  były napisane. Jednak gdy musieli nazwać kolor, jakim 

napisane  było  słowo,  robili  to  znacznie  wolniej,  jeśli  bodźce  były  niespójne  (np.  słowo 

„czerwony”  napisane  zielonym  tuszem  Badanie  wpływu  emocji  na  uwagę  najlepsze  wyniki 

dało  podczas  badania  uczucia  lęku.  Oczywiste  jest,  że  uczucie  lęku  zwęża  zakres  uwagi. 

Kiedy  człowiek  odczuwa  lęk  skupia  się  głównie  na  źródle  swojego  lęku,  lub  na  sposobie 

zabezpieczenia  się  przed  tym,  i  nie  zwracają  uwagi  na  nic  innego.  John  Ridley  Stroop  w 

latach 30. XX wieku odkrył, że pewna wysoce zautomatyzowana czynność (tj.czytanie słowa) 

silnie  zakłóca    wykonanie  czynności  mało  zautomatyzowanej  (tj.  nazywanie  koloru,  jakim 

słowo  jest  napisane).  W  eksperymencie  Stroopa  badani  czytali  tak  samo  szybko  wyrazy 

oznaczające kolory (np. „czerwony”, „żółty”, „zielony”),),a szybciej – jeśli były spójne (np. 

słowo  „zielony”  napisane  zielonym  tuszem)w  porównaniu  do  szybkości  nazywania  koloru 

kolorowych  pasków.  W  oryginalnym  zadaniu  Stroopa  słowa  oznaczające  kolory  zakłócały 

nazywanie koloru czcionki słowa (jeśli kolor czcionki i znaczenie słowa nie były takie same). 

Jak  się  później  okazało,  zakłócanie,  choć  słabsze,  wywołują  również  słowa  nieoznaczające 

kolorów.  Słowa  semantycznie  powiązane  z  określonym  kolorem  (np.  „krew”)  będą 

wywoływały silniejszą interferencję niż słowa powiązane z nim umiarkowanie (np. „suknia”) 

albo wcale niepowiązane (np. „pieśń”). Wynika to z tego, że w ludzkim umyśle pewne słowa 

są prawdopodobnie powiązane w sieci  semantyczne i  aktywacja określonych powiązań (np. 

„krew”  będzie  silnie  aktywowała  „czerwień”)  może  wydłużać  czas  reakcji  w  nazywaniu 

koloru  słów  (MacLeod,  1991).  Stwierdzono  również,  że  dla  niektórych  osób  pewne  słowa 

(nawet  niezwiązane  z  kolorami)  będą  silnie  interferowały  z  zadaniem  Stroopa.  Watts  z 

zespołem (1986) prosili osoby cierpiące na lęk przed pająkami (arachnofobików) o nazywanie 

koloru  słów  neutralnych  i  słów  związanych  z  pająkami  (np.  „pająk”,  „sieć”,  „pajęczyna”). 

Osoby  te  potrzebowały  znacznie  więcej  czasu  na  nazwanie  koloru  słów  związanych  z 

pająkami  niż  słów  neutralnych.  Natomiast  w  grupie  kontrolnej  (osób  nieodczuwających 

takiego lęku) nie było różnicy w czasie nazywania obydwu rodzajów słów. 

Emocje a pamięć . Frederic Barlett  

Frederic Bartlett czytał angielskim studentom legendę indiańską, której ci wcześniej nie znali 

Bartlett  sprawdzał  następnie  (po  upływie  różnego  czasu),  jak  dobrze  studenci  pamiętają  tę 

legendę.  Okazało  się,  że  im  więcej  czasu  upłynęło  od  jej  przeczytania,  tym  bardziej 

zniekształcone były odtworzone z pamięci historie. Studenci dodawali informacje, które nie 

były im wcześniej prezentowane, opuszczali pewne elementy historii, przestawiali kolejność 

zdarzeń,  itp.  Generalnie  opuszczali  fragmenty,  które  były  niejasne  na  gruncie  kultury 

amerykańskiej  i  uzupełniali  historię  o  informacje  „bardziej  zrozumiałe”.

 

Kolejne  badania 

potwierdziły wniosek Bartletta: przechowujemy w pamięci informacje, które ocenione są jako 

istotne,  stanowią  one  „punkty  orientacyjne”  oraz  zawierały  w  sobie  jakiekolwiek  emocje  co 

ułatwiało przypominanie. Podczas przypominania uzupełniamy je o brakujące fragmenty – do 

głosu  dochodzi  tak  zwana  pamięć  generatywna.  Dalsze  badania  pokazały,  że  ten  proces 

przypominania dotyczy najczęściej informacji zawartych w pamięci semantycznej. Zdarzenia 

rzeczywiste (pamięć epizodyczna) odtwarzane są jedynie z niewielkimi zniekształceniami. 

Zaangażowanie emocjonalne a zeznanie naocznego świadka.  

Yuille i Cutshall, postanowili 5 miesięcy po zdarzeniu (napad na sklep. Rabuś ukradł gotówkę 

i kilka sztuk broni. Właściciel postanowił wyjść przed sklep by zapamiętać numery 

rejestracyjne samochodu złodzieja. Ponieważ złodziej jeszcze nie odjechał z miejsca 

przestępstwa oddał w kierunku właściciela sklepu 2 strzały które zraniły sprzedawcę. 

Sprzedawca oddał 6 strzałów w kierunku rabusia co spowodowało zgon) przeprowadzić 

wywiad ze świadkami napaści na sklep z bronią; zestresowanie świadków mających kontakt z 

właścicielem sklepu lub rabusiem, wykazało ,że po 5 miesiącach od zdarzenia pamiętali oni 

lepiej samo zdarzenie niż osoby u których zdiagnozowano brak zestresowania czyli osób  

mniej zaangażowanych gdyż nie mieli oni kontaktu ani z rabusiem ani z właścicielem sklepu. 

Udowodniono ,że Jeśli zdarzenie jest ważne i niezwykłe, powstają warunki zarówno do 

wyrażenia emocji, jak i do dystynktywnego przypominania. Jeśli o zdarzeniu myśli się często 

lub pojawiają się traumatyczne retrospektywne przebłyski jak to się zdarza w przypadku 

silnie traumatycznych zdarzeń, to samo zdarzenie pozostanie bardziej wyraziste w pamięci. 

Wpływ nastroju na przypominanie.  Badanie Barona (1987) 

Baron przepadał pary osób tej samej płci. Jedna osoba  to rzekomy kandydat do pracy 

(pomocnik eksperymentatora) a drugą był student. Wśród badanych Indukowany był  nastrój 

radosny, smutny lub neutralny. Podczas gdy osoba jaką był kandydat do pracy studiowała 

pytania wywiadu, badacz wprowadzał w odpowiedni  nastrój studenta dając mu do wykonania 

zadanie. Po wykonaniu mówił mu wprost „wykonałeś zadanie lepiej niż inni/ gorzej niż 

inni.”.  Po wywiadzie z osobą aplikująca na stanowisko podczas której   Pomocnik wymieniał 

swoje 3 pozytywne cechy, a potem 3 negatywne.  studencki którzy byli w radosnym nastroju  

sprzyjał korzystnym ocenom i zatrudnieniu kandydata (w por. do smutnego) Pozytywny 

nastrój sprzyjał przypominaniu pozytywnych cech kandydata. W przypadku gdy student był 

w smutnym nastroju występowało lepsze przypominanie cech negatywnych.  

Wpływ nastroju na dokonywanie ocen