Filozofie na przestrzeni

wieków

średniowiecze 

Skrótowo

Filozofia Średniowiecza



Teocentryzm



Augustynizm



Tomizm



Franciszkanizm



Mistycyzm.



Inne nurty - scholastyka, spór o
uniwersalia

Teocentryzm



W filozofii, postawa będąca
wyrazem przekonania, że Bóg jest
przyczyną, ośrodkiem i
ostatecznym celem wszystkiego co
istnieje. Bóg jest też odpowiedzią
na wszelkie pytania i wątpliwości.

Ad maio

rem glor

iam

Dei !

<Na Bożą

chwałę!>

Augustynizm



Koncepcja Boga



Koncepcja stworzenia



Człowiek i poznanie



Św. Augustyn korzystał z koncepcji prawa
naturalnego.
Jest to prawo, które zostało wpisane w serce i duszę
człowieka nie przez niego samego, ale przez Boga.
Jest to prawo niezmienne, każdy człowiek jest zdolny
do jego odczytania. Są to podstawowe zasady
moralne wpisane we wnętrze każdego człowieka.

<Św. Augustyn (354 – 430) , Z początku należał do sekty
manichejczyków, później myśl swoją nakierował ku neoplatonizmowi.

NEOPLATONIZM

– prąd filozoficzny, korzystający z myśli Platona

charakteryzującym się łącznością z takimi prądami filozoficznymi jak
kreacjonizm czy iluminizm

„Dilog

e et q

uod v

is

fac” -

„Koch

aj i ró

b

co chc

esz”

Podsumowanie filozofii św.
Augustyna – główne założenia:



Bóg jako dobro najwyższe – Absolut;



By poznać Boga, należy najpierw poznać swoją
duszę, czyli miejsce wewnątrz człowieka, w
którym mieszka prawda;



Boga można bardziej poznać przez wolę i wiarę,
a nie rozum;



Świat stworzony przez Boga jest dobry, ale
istnieje w nim zło;



Istnieje dobro absolutne;



Człowiek czyni zło, gdy odwraca się od dobra,
czyli od Boga;



Bóg jest dobry i zbawia człowieka.

Tomizm



Św. Tomasz uważał, iż człowiek swoim
rozumem może pojąć wszystko, w ten
sposób próbował też wytłumaczyć istnienie
Boga (poprzez stworzenie tzw. 5 dróg
dowodzących istnienia Boga). Drogą do
poznania Boga miała być obserwacja świata.

5 dróg św. Tomasza prowadzących

do uznania istnienia Boga :



Droga z ruchu.

Każdy ruch wymaga, by był byt – obiekt, który jest poruszany i

taki, który porusza. Tomasz pytał, kto porusza obiektem poruszającym. Gdyby
poruszał się on sam z siebie, to musiałby być odwiecznym, a tak nie jest w
przypadku żadnych istot. Stąd też wymagany jest poruszyciel z zewnątrz – Bóg.



Droga z przygodności rzeczy.

Obiekty, byty, nieustannie się zmieniają,

powstają i giną. Ich istnienie nie jest konieczne, ale tylko możliwe. To zaś, co jest
możliwe, domaga się istnienia bytu koniecznego, który byłby początkiem dla
wszystkich innych bytów.



Droga ze stopni doskonałości.

Żadna z rzeczy przygodnych, istniejących na

świecie, nie jest doskonała w stopniu najwyższym – może się tylko zbliżać do
doskonałości. Musi istnieć byt, który miałby w sobie wszystkie doskonałości w
stopniu najwyższym, absolutnym.



Droga z celowości.

Wszystkie rzeczy, byty, ciała, mają jakiś cel i ze względu na

niego działają. Stałość, z jaką ten cel osiągają, nie jest przypadkowa. Musi istnieć
byt, który tymi dążeniami kieruje.



Droga z przyczynowości.

Droga ta przedstawia byt w jego przyczynach

wewnętrznych i zewnętrznych. Byt nie jest sam z siebie swoją przyczyną, nie
pochodzi sam od siebie. Jedyną możliwością zaistnienia bytu jest przyczyna
zewnętrzna. Przyczyna taka nie może być bytem stworzonym, bowiem sama jest
przyczyną bytów stworzonych. Tym samym musi być istotą niestworzoną -
Bogiem

.



BYT (w rozumieniu św. Tomasza) – to, co realnie istnieje.

Franciszkanizm

Założenia franciszkanizmu:

-życie człowieka nie musi być wieczną ascezą, bolesnym oczekiwaniem

na śmierć, może być afirmacją świata i jego piękna;

-sens życia człowieka tkwi w miłości braterskiej i chwaleniu Boga

Stwórcy;

-radość ludziom daje obcowanie z przyrodą i jej pięknem; świat jest

domem człowieka, człowiek jest częścią natury; św. Franciszek kochał
wszystkie stworzenia, całą przyrodę;

-ubóstwo to wyraz miłości do bliźniego, miłość daje ludziom radość, a ta

prowadzi do świętości; św. Franciszek wyrzekł się wszelkich bogactw,
tak samo czynili jego bracia;

-ubóstwo uczy pokory; Franciszek mówił "Jestem tak mały, że mogę

zmieszać się z pyłem";

-wypełnianie nakazów ewangelicznych jest możliwe do

urzeczywistnienia, należy wprowadzać je w życie, postępować tak, jak
Chrystus;

-ostatecznym szczęściem dla człowieka jest śmierć.

Scholastyka

Twórcami scholastyki byli Albert

Wielki i św. Tomasz z Akwinu.
Scholastyka jest to pewien okres w
filozofii chrześcijańskiej, zbiór
nurtów, których podstawowym
założeniem była próba uzgodnienia
prawd wiary chrześcijańskiej z
rozumem naturalnym.

Podstawowe założenia
scholastyki:
1.Dogmaty i prawdy wiary są
niepodważalne, można jednak
uzasadnić je rozumowo.
2.Metody rozumowego
dowodzenia przejęto z Logiki
Arystotelesa.
Scholastyka stała się
podstawą teologii, czyli nauki o
Bogu.

Mistycyzm



Przekonanie o dominacji uczucia nad
rozumem, które może wznieść ludzką
duszę do Boga lub ku nieskończoności.
Mistycyzm zakłada, że wiara i
intuicja są najwyższymi formami
poznania, a świat, człowiek i natura
mają istotę duchową.



UWAGA!

Jest to prąd najbardziej

charakterystyczny dla romantyzmu !!

Spór o uniwersalia



Średniowiecze jest tą epoką, w której rozgorzał
bardzo mocno spór o tzw. uniwersalia (inaczej
powszechniki). Dotyczył on tego, czy rzeczy
istnieją w rzeczach, czy też poza rzeczami, czy
też może są tylko nazwami. W sporze tym
ujawniły się trzy grupy poglądów:



realizm –

uniwersalia istnieją w rzeczach, w

rzeczywistości;



idealizm –

istnieją poza rzeczami, jako idee, to

pojęcia naszego myślenia;



nominalizm –

są to tylko nazwy, nie mają

swoich odpowiedników w rzeczywistości;