ORGANIZOWANIE
WYCIECZEK SZKOLNYCH

Wycieczka szkolna



Planowe i nadzorowane wyjście

lub wyjazd uczniów poza budynek
szkoły w celach edukacyjnych.
Pojęcie wycieczka szkolna odnosi
się do jednogodzinnych wyjść
w ramach zajęć przedmiotowych
jak też kilkudniowych wyjazdów
oraz wyjazdów zagranicznych.

Według W. Okonia (1961):

Wycieczka szkolna to forma pracy

dydaktyczno – wychowawczej szkoły,

umożliwiająca uczniom bezpośrednie

poznanie środowiska lokalnego,

własnego regionu, kraju ojczystego,

bądź innych krajów, ich właściwości

geograficznych, historycznych,

etnicznych, kulturowych

lub gospodarczych.

Według I. Janowskiego (2002):

Wycieczka szkolna to celowe, planowe

i nadzorowane wyjście lub wyjazd

uczniów poza budynek szkolny, dla

realizacji ustalonych w karcie wycieczki

celów dydaktyczno-wychowawczych

z uwzględnieniem elementów

krajoznawstwa

i czynności rekreacyjnych przez

zaangażowanie jej uczestników w ujęciu

przedmiotowym

lub kompleksowym

(interdyscyplinarnym).

Rys Historyczny:



Za propagatorów wycieczek uważa się S. Staszica,
J. U. Niemcewicza.



Ważne w rozwoju ruchu wycieczkowego było
wprowadzenie przez T. Czackiego gromadzenie
przez uczniów zbiorów do muzeum.



1873 r. – powstanie Towarzystwa Tatrzańskiego .



1919 r. – powołanie przez L. Węgrzynowicza Koła
Krajoznawcze Młodzieży Szkolnej oraz połączenie
wycieczek z dydaktyką.



1939 r. – Wydanie przez B. Krygowskiego Metodyki
szkolnych wycieczek geograficznych, gdzie zawarto
podział wycieczek, zasady ich organizacji wraz z
przykładowymi ćwiczeniami.

Klasyfikacja wycieczek szkolnych według
Ignacego Janowskiego.

1.

Ze względu na czas trwania:



Kilkugodzinne



Całodniowe



Kilkudniowe

2. Ze względu na zasięg (odległość):



Bliższe, lokalne (dla klas I – III
szkoły podstawowej do 15 km od
szkoły)



Dalsze, regionalne (w granicach
województwa, dla klas IV – VI)



Krajowe (dla uczniów gimnazjum i
szkół ponadgimnazjalnych)



Zagraniczne (dla szkół
ponadgimnazjalnych i wyjątkowo dla
gimnazjów)

3. Ze względu na zakres tematyczny:



Jednotematyczne (przedmiotowe)



Wielotematyczne

(interdyscyplinarne)

4. Ze względu na przygotowanie

sprawnościowe:



Powszechne (niewymagające

przygotowania fizycznego)



Specjalistyczne (tzw. Turystyki

kwalifikowanej)

5. Ze względu na cel i charakter

wycieczki:



Dydaktyczne (przedmiotowe i

interdyscyplinarne)



Krajoznawcze (zwiedzanie jak

największej liczby miejsc i obiektów)



Turystyczne



Wypoczynkowe (profilaktyka

zdrowotna)



Integracyjne (wzajemne poznanie

się uczestników)

Rola wycieczek szkolnych w
nauczaniu
i wychowaniu

Wycieczki pełnią ważne role w wychowaniu i nauczaniu

ponieważ:



Ułatwiają poznanie otaczającej rzeczywistości,
umożliwiając jej obserwację i dostarczając materiału
spostrzeżeniowego



Wpływają na rozwój mowy i myślenia



Rozwijają sferę emocjonalną, budzą poczucie estetyki



Wpływają na kształtowanie postaw społecznych,
umożliwiają współprzeżywanie, wspólne radowanie
się, uczą koleżeństwa, dyscypliny społecznej,
solidarności



Budzą przywiązanie do ojczystych stron, do swojego
kraju, kształtują postawę patriotyzmu

• przyczyniają się do kształtowania
zaradności, wytrzymałości, umiejętności
współdziałania,

przezwyciężania

trudności,

uczą

zachowania

w różnych sytuacjach, zbliżają szkołę do
życia, pokazując ludzi, ich życie, prace i
wyniki tej pracy

• budzą różnorodne zainteresowania

• uczą metod poznawania rzeczywistości

Cele wychowawcze wycieczek
szkolnych:



kształtowanie osobowości przez ukazywanie wartości

wynikających z przebywania w świecie przyrody i kultury



tworzenie postaw do przyjęcia określonego stylu życia,
wynikającego

z

potrzeby

uprawiania

turystyki

i

krajoznawstwa



zaspokajanie potrzeb kulturalnych, budowanie wrażliwości
i poczucia piękna



kształtowanie emocjonalnych postaw przywiązania do kraju
ojczystego, do dziedzictwa kulturowego własnego regionu



tworzenie postaw otwartych na współdziałanie w ramach
grupy i kulturę bycia



Wyrabianie odpowiedzialności za przyjęte zobowiązania
i chęci działania na rzecz innych

AKTY PRAWNE



ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI
NARODOWEJ I SPORTU z dnia 8 listopada 2001 r.
w sprawie warunków i sposobu organizowania
przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki
krajoznawstwa i turystyki.
(Dz. U. Nr 135, poz. 1516)

§ 1. 1. Przedszkola, szkoły i
placówki, zwane dalej
"szkołami", mogą organizować
dla wychowanków i uczniów,
zwanych dalej "uczniami",
różnorodne formy
krajoznawstwa i turystyki.



ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI
NARODOWEJ I SPORTU z dnia 31 grudnia 2002
r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w
publicznych i niepublicznych szkołach i
placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69)

§32 
Przy organizacji zajęć, imprez i wycieczek poza
terenem szkoły lub placówki liczbę opiekunów oraz
sposób zorganizowania opieki ustala się
uwzględniając wiek, stopień rozwoju
psychofizycznego, stan zdrowia i ewentualna
niepełnosprawność osób powierzonych opiece szkoły
lub placówki, a także specyfikę zajęć, imprez i
wycieczek oraz warunki w jakich będą się one
odbywać.  
Kryteria, o których mowa w ust.1 uwzględnia się
również przy ustalaniu programu zajęć, imprez i
wycieczek.

• ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW

z dnia 6 maja 1997 r. w sprawie określenia
warunków bezpieczeństwa osób przebywających w
górach, pływających, kąpiących się i
uprawniających sporty wodne.
(Dz. U.Nr 57, poz.358)

§ 3. 1. Wycieczki piesze lub
narciarskie na terenach górskich,
leżących na obszarach parków
narodowych i rezerwatów
przyrody oraz leżących powyżej
1.000 m n.p.m., mogą prowadzić
tylko górscy przewodnicy
turystyczni.

KATEGORIE

Wycieczki



Przedmiotowe



Krajoznawczo-

turystyczne

Imprezy

• Biwaki

• konkursy

• turnieje

• turystyka
kwalifikowana

• obozy
wędrowne

• imprezy
wyjazdowe

Wymagana dokumentacja:

1.

Karta wycieczki zawierająca:



Cel i założenia



Trasę



Termin i liczbę dni



Liczbę uczestników



Środek transportu



Imię i nazwisko kierownika i opiekunów
wraz z oświadczeniami o przestrzeganiu
zasad bezpieczeństwa

KARTA WYCIECZKI (IMPREZY)
XL Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Żeromskiego w Warszawie
Cel i założenia programowe wycieczki
(imprezy) ..............................................................................
...............................................................................................................................
.................... ......
...............................................................................................................................
...........................
...............................................................................................................................
...........................
Trasa wycieczki
(imprezy) ................................................................................................................
.
...............................................................................................................................
..........................
...............................................................................................................................
..........................
...............................................................................................................................
..........................
Termin ....................................... ilość dni .........................
klasa/grupa ..........................................
Liczba
uczestników ...........................................................................................................
..............
Kierownik ...............................................................................................................
.......................
(imię i nazwisko)
Liczba
opiekunów: .............................................................................................................
.............
Środek
lokomocji ................................................................................................................
............
OŚWIADCZENIE
Zobowiązuję się do przestrzegania przepisów dotyczących zasad bezpieczeństwa
na wycieczkach i imprezach dla dzieci i młodzieży.
Opiekunowie wycieczki (imprezy) :
.................................................................. (imię i nazwisko, podpis)
.................................................................. (imię i nazwisko, podpis) Kierownik
wycieczki (imprezy)
...............................................................
(imię i nazwisko, podpis)

2. Harmonogram zawierający:

• Datę, godzinę

• Liczbę przebytych kilometrów

• Miejscowości pobytu

• Program wycieczki

• Adresy noclegów, miejsca
posiłków.

3. Zgoda obojga rodziców na udział
w imprezie (w przypadku uczniów
niepełnoletnich).

OŚWIADCZENIE
Zgadzam się na udział mojego dziecka
(Imię i nazwisko)
w wycieczce szkolnej
____________________________________________________
(termin i trasa wycieczki)
Wyrażam zgodę na przeprowadzenie wszelkich
niezbędnych zabiegów lub operacji w stanach
zagrażających życiu lub zdrowiu mojego dziecka.
Jednocześnie oświadczam, iż zapoznałam(em) się z
regulaminem wycieczki.

-------------------------------------------------
(Data, czytelny podpis rodzica/opiekuna

4. Regulamin w formie pisemnej
oraz poświadczenie zapoznania się
z nim przez podpis każdego
uczestnika wycieczki.

OŚWIADCZENIE
Zobowiązuję się do przestrzegania przepisów dotyczących zasad
bezpieczeństwa na wycieczkach i imprezach dla dzieci i
młodzieży.
Opiekunowie wycieczki/imprezy Kierownik wycieczki/imprezy
(imię i nazwisko oraz podpis) (podpis)
..........................................................
..........................................................
..........................................................

5. Zadania kierownika i opiekunów
wycieczki.
6. Szczegółowy program wycieczki

Przebieg wycieczki

1.

Opracowanie trasy wycieczki



Nauczyciel samodzielnie



Wspólnie z uczniami



Nauczyciel może zlecić wybranej
grupie uczniów

2. Opracowanie szczegółowego

planu, który powinien zawierać:

• Miejsce

• Termin

• Czas trwania

• Podział na zespoły

• Wyznaczonych liderów

zespołów

• Instrukcje do zadań

realizowanych przez zespoły
podczas wycieczki

3. Podzielenie klasy na zespoły i
przydzielenie im zadania.
Każdy zespół otrzymuje dokładną
instrukcję. Powinna ona zawierać:

• opis zadania do wykonania: wykonanie
szkiców, pomiarów, zebranie okazów,
jakie informacje trzeba zebrać, na co
zwrócić szczególna uwagę, w jakiej formie
przygotować sprawozdanie.

Podczas wycieczki nauczyciel powinien
monitorować pracę uczniów, udzielać
wyjaśnień, odpowiedzi na pytania
uczniów.

4. Podsumowanie wycieczki.

Na kolejnej lekcji uczniowie przedstawiają
na forum klasy powierzone im zadania,
omawiają sposoby ich wykonania,
informują, czego się nauczyli, jakie sa
efekty ich pracy.

Po wycieczce warto zorganizować np.
wystawę obrazów, rysunków, fotografii.

Mocne i słabe
strony

•

integruje zespół

klasowy

• uczy pracy w zespole

•Rozwija umiejętności
organizacyjne

•Pozwala na poznanie
swojego środowiska

•Rozwija zainteresowania

•Skłania do poszukiwania
nowej wiedzy

•

Wymaga dużo

czasu na
przygotowanie

• często
wymaga
nakładów
finansowych

Ważne



przed zabraniem wychowanków

na wycieczkę należy najpierw
odbyć ją samemu, by zapoznać
się z topografia miejsca, poznać
jego specyfikę



należy zwrócić uwagę, by

zdobywanie nowych wiadomości
odbywało się systematycznie i
planowo

Bibliografia:



Korus B. (2008), Wycieczka szkolna, W: Różycka E.,
(red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku,
Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa.



Brudnik E., Moszyńska A., Owczarska B. (2010),
Wycieczka, W: Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie.
Poradnik po metodach aktywizujących,
Wydawnictwo JEDNOŚĆ, Kielce.



Hakke Cz., Nonas N. (1986), Wycieczki i zajęcia
terenowe: poradnik metodyczny, WSiP, Warszawa.



Czajkowska Z., Czajkowski St., Krawczyk M. (1964),
Wycieczka uczy i wychowuje, Państwowe Zakłady
Wydawnictw Szkolnych, Warszawa.