ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ
SPOŁECZNYCH JAKO
INSTYTUCJA WYKONUJĄCA
ZADANIA
Z ZAKRESU UBEZPIECZEŃ
SPOŁECZNYCH
KIM JEST PŁATNIK SKŁADEK?
Autorzy:
Kubiak Agnieszka
Roszkowska Anna
ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ
SPOŁECZNYCH JAKO
INSTYTUCJA WYKONUJĄCA
ZADANIA
Z ZAKRESU UBEZPIECZEŃ
SPOŁECZNYCH
KIM JEST PŁATNIK SKŁADEK?
Autorzy:
Kubiak Agnieszka
Roszkowska Anna
Przedmiot działalności
Organy ZUS
Struktura ZUS
Konta płatników składek
Konta ubezpieczonych
Przedmiot działalności
Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest
państwową jednostką organizacyjną
posiadającą osobowość prawną,
zajmującą się gromadzeniem składek
na ubezpieczenia społeczne i
zdrowotne obywateli oraz
dystrybucją świadczeń (np.
emerytur, rent, zasiłków
chorobowych lub macierzyńskich) w
wysokości i na zasadach ustalonych
w przepisach powszechnie
obowiązujących.
Przedmiot działalności cd.
Do zakresu działania ZUS, określonego w ustawie z
dnia 13 października 1998 r. o systemie
ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 205,
poz. 1585), należy m.in.:
1)
realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych, a w
szczególności:
a)
stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych,
b)
ustalanie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych oraz
wypłacanie tych świadczeń, chyba że na mocy odrębnych przepisów
obowiązki te wykonują płatnicy składek,
c)
wymierzanie i pobieranie składek na ubezpieczenia społeczne,
ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych
Świadczeń Pracowniczych,
d)
prowadzenie rozliczeń z płatnikami składek z tytułu należnych składek i
wypłacanych przez nich świadczeń podlegających finansowaniu z funduszy
ubezpieczeń społecznych lub innych źródeł,
e)
prowadzenie indywidualnych kont ubezpieczonych i kont płatników
składek,
f)
orzekanie przez lekarzy orzeczników Zakładu oraz komisje lekarskie
Zakładu dla potrzeb ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń
społecznych
1)
opiniowanie projektów aktów prawnych z zakresu zabezpieczenia
społecznego
2)
realizacja umów i porozumień międzynarodowych w dziedzinie
ubezpieczeń społecznych
3)
wystawianie osobom uprawnionym do emerytur i rent z ubezpieczeń
społecznych imiennych legitymacji emeryta-rencisty, potwierdzających
status emeryta-rencisty
4)
dysponowanie środkami finansowymi funduszów ubezpieczeń
społecznych oraz środkami Funduszu Alimentacyjnego
5)
opracowywanie aktuarialnych analiz i prognoz w zakresie ubezpieczeń
społecznych
6)
kontrola orzecznictwa o czasowej niezdolności do pracy
7)
kontrola wykonywania przez płatników składek i przez ubezpieczonych
obowiązków w zakresie ubezpieczeń społecznych oraz innych zadań
zleconych Zakładowi
8)
wydawanie Biuletynu Informacyjnego
9)
popularyzacja wiedzy o ubezpieczeniach społecznych.
Organy ZUS
1)
Prezes zakładu
Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych kieruje
działalnością Zakładu i reprezentuje go na zewnątrz.
SPRAWUJE NADZÓR NAD PIONEM ZARZĄDZANIA STRATEGICZNEGO
ORAZ NADZORUJE WCHODZĄCY W JEGO SKŁAD:
a)
Obszar Organizacyjny
b)
Obszar Kontroli Płatników Składek
c)
Biuro Rady Nadzorczej
d)
Departament Spraw Pracowniczych
e)
Departament Kontrolingu
f)
Departament Audytu
g)
Departament Kontroli Wewnętrznej
h)
Departament Zarządzania Bezpieczeństwa Informacji
oraz bezpośredni nadzór nad:
Głównym Inspektorem Kontroli, kierującym Departamentem Kontroli
Płatników Składek
Organy ZUS cd.
2)
Zarząd Zakładu:
a)
Członka Zarządu nadzorującego Pion
Świadczeń i Orzecznictwa
b)
Członka Zarządu nadzorującego Pion
Finansów i Realizacji Dochodów
c)
Członka Zarządu nadzorującego Pion
Operacji i
Eksploatacji Systemów
d)
Członka Zarządu nadzorującego Pion
Administracji i Zamówień Publicznych
Organy ZUS cd.
3)
Rada Nadzorcza ZUS
Zadania Rady
a)
powoływanie i odwoływanie członków Zarządu ZUS na wniosek Prezesa ZUS,
b)
ustalanie wynagrodzeń dla członków Zarządu ZUS, z wyłączeniem Prezesa
ZUS,
c)
uchwalanie regulaminu działania Zarządu ZUS,
d)
okresowa ocena pracy Zarządu ZUS,
e)
zatwierdzanie rocznego planu finansowego ZUS i sprawozdania z jego
wykonania,
f)
zatwierdzanie rocznego sprawozdania z działalności ZUS,
g)
opiniowanie powoływania i odwoływania głównego inspektora kontroli ZUS,
h)
opiniowanie rocznego planu finansowego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(FUS) oraz sprawozdania z wykonania tego planu,
i)
opiniowanie rocznego planu finansowego Funduszu Rezerwy Demograficznej
(FRD) oraz sprawozdania z wykonania tego planu,
j)
opiniowanie rocznego planu finansowego Funduszu Emerytur Pomostowych
(FEP) oraz sprawozdania z wykonania tego planu,
k)
opiniowanie projektu statutu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
l)
opiniowanie projektów aktów prawnych z zakresu ubezpieczeń społecznych
oraz zgłaszanie inicjatyw w tym zakresie kierowanych do ministra właściwego
do spraw zabezpieczenia społecznego,
m)
wybór biegłego rewidenta badającego roczne sprawozdania finansowe ZUS,
FUS, FRD i FEP.
Zasady ustalania składu Rady:
Rada Nadzorcza ZUS powoływana jest na
pięcioletnią kadencję przez Prezesa Rady
Ministrów. Radę Nadzorczą ZUS ustala jej skład
według następujących zasad:
czterech członków Rady, w tym przewodniczącego,
powołuje się na wniosek ministra właściwego do spraw
zabezpieczenia społecznego, złożony w porozumieniu z
ministrem właściwym do spraw finansów publicznych,
po jednym członku Rady powołuje się na wniosek
każdej reprezentatywnej organizacji pracodawców,
również po jednym członku Rady powołuje się na
wniosek każdej reprezentatywnej organizacji
związkowej,
jednego członka Rady powołuje się na wniosek
ogólnokrajowych organizacji emerytów i rencistów.
Organy ZUS cd. –
Rada Nadzorcza ZUS
Organizacja prac Rady
W wewnętrznej strukturze Rady Nadzorczej ZUS
istotną rolę ogrywa przewodniczący Rady
Nadzorczej, który kieruje jej pracami oraz
reprezentuje Radę na zewnątrz. Do zadań
przewodniczącego Rady należy w szczególności:
inicjowanie i organizowanie prac Rady,
ustalanie tematyki i terminu posiedzeń Rady,
przewodniczenie obradom Rady,
powoływanie ekspertów w celu opracowania opinii lub
ekspertyzy w sprawach rozpatrywanych przez Radę.
Przewodniczący Rady Nadzorczej pełni również nadzór
merytoryczny nad działalnością Biura Rady Nadzorczej,
które jest wyodrębnioną komórką Centrali Zakładu,
powołaną do obsługi Rady.
Zbigniew Derdziuk
Elżbieta
Łopacińska
Paweł Jaroszek
Dariusz Śpiewak
Michał Jonczynski
Struktura ZUS
Płatnik
Płatnik składek jest to osoba, która
opłaca ubezpieczenia społeczne za osoby
ubezpieczone.
Płatnikami składek są
m.in.:
pracodawca
w stosunku do: pracowników i poborowych
odbywających służbę zastępczą;
podmiot na rzecz, którego wykonywana jest
odpłatnie praca w czasie odbywania kary
pozbawienia wolności lub tymczasowego
aresztowania – w stosunku do osób, które ją
wykonują na podstawie skierowania do pracy,
lub podlegają ubezpieczeniom społecznym z
tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego,
jeżeli wypłaca go ten podmiot;
ubezpieczony zobowiązany do opłacenia
składek na własne ubezpieczenia
społeczne;
Kancelaria Sejmu w stosunku do posłów
i posłów do Parlamentu Europejskiego
wybranych w Rzeczypospolitej Polskiej
oraz Kancelaria Senatu w stosunku
do senatorów;
· powiatowy urząd pracy - w stosunku do
osób pobierających zasiłek dla
bezrobotnych, świadczenie integracyjne
lub stypendium.
Podział płatników
Wyróżnia się podział płatników ze
względu na:
charakter prowadzonej działalności:
działalność rolnicza (KRUS) lub działalność
pozarolnicza (ZUS)
Forma organizacyjna
liczbę osób zatrudnionych
do 5 osób ubezpieczonych
powyżej 5 osób ubezpieczonych
W przypadku drugiego kryterium istotną
różnicą jest fakt, iż w sytuacji kiedy płatnik
składa do ZUS comiesięczne dokumenty
rozliczeniowe a zatrudnia nie więcej niż 5
ubezpieczonych to może dokonać wyboru czy
ww. dokumenty przekazuje w formie papierowej
czy elektronicznie za pomocą programu
„PŁATNIK”. Natomiast w przypadku gdy płatnik
zatrudnia powyżej 5 osób ubezpieczonych
musi przekazać dokumenty do Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych za pomocą
aktualnego programu „PŁATNIK”.
Obowiązki płatników
Zgłoszenie płatnika
Płatnicy składek są zobowiązani dokonać
zgłoszenia płatnika składek w terminie 7 dni od
daty zatrudnienia pierwszego pracownika lub
powstania stosunku prawnego uzasadniającego
objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi
pierwszej osoby.
Osoby opłacające składki wyłącznie na własne
ubezpieczenie albo na ubezpieczenie osób z nimi
współpracujących dokonują zgłoszenia płatnika
składek w terminie 7 dni od daty powstania
obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.
Zgłoszenie płatnika składek –
osoby fizycznej
Powinno zawierać w szczególności następujące dane:
numery NIP i REGON (a jeżeli płatnikowi nie nadano tych
numerów lub jednego z nich - numer PESEL serię i numer
dowodu osobistego albo paszportu, nazwisko, imię pierwsze i
drugie, datę i miejsce urodzenia, obywatelstwo),
rodzaj i numer uprawnienia, na podstawie którego prowadzona
jest pozarolnicza działalność,
nazwę organu wydającego uprawnienie oraz datę jego wydania,
nazwę skróconą firmy, pod którą prowadzona jest pozarolnicza
działalność,
datę powstania obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia
społeczne,
wykaz rachunków bankowych,
adres siedziby,
adres zamieszkania, jeżeli jest inny niż adres siedziby,
adres do korespondencji, adres prowadzenia działalności.
Zgłoszenie płatnika składek – osoby prawnej lub
jednostki organizacyjnej nieposiadającej
osobowości prawnej
Powinno zawierać w szczególności następujące dane:
NIP i REGON,
nazwę skróconą płatnika,
nazwę zgodną z aktem prawnym konstytuującym płatnika,
nazwę organu założycielskiego płatnika,
występowanie obowiązku wpisu do rejestru lub ewidencji,
nazwę organu rejestrowego lub ewidencyjnego,
datę i numer wpisu do rejestru lub ewidencji,
datę powstania obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne,
wykaz rachunków bankowych,
adres siedziby i adres do korespondencji,
adres prowadzenia działalności.
Zgłoszenia płatnika składek należy dokonać we
wskazanej przez Zakład jednostce terytorialnej
ZUS w formie dokumentu pisemnego wg
ustalonego wzoru albo w formie wydruku z
aktualnego programu informatycznego
udostępnionego przez Zakład.
Wraz ze zgłoszeniem płatnik składek
zobowiązany jest przekazać do ZUS kopie
decyzji urzędu skarbowego o nadaniu numeru
NIP i zaświadczenia urzędu statystycznego o
nadaniu aktualnego numeru REGON.
Płatnicy składek - podmioty zagraniczne,
które nie posiadają w Polsce siedziby ani
przedstawicielstwa, dokonują zgłoszenia
płatnika składek na zasadach ogólnych w
I Oddziale ZUS w Warszawie.
O wszelkich zmianach, jakie nastąpiły w zgłoszeniu,
płatnik składek jest zobowiązany zawiadomić
właściwą jednostkę terytorialną ZUS w terminie 14
dni od:
zaistnienia zmian,
stwierdzenia nieprawidłowości we własnym zakresie,
otrzymania zawiadomienia o stwierdzeniu
nieprawidłowości przez ZUS
w formie dokumentu pisemnego wg ustalonego
wzoru albo w formie wydruku z aktualnego programu
informatycznego udostępnionego przez Zakład lub w
formie dokumentu elektronicznego poprzez
teletransmisję danych.
Wyrejestrowanie płatnika
Płatnik składek, który zakończył prowadzoną działalność
dokonuje zgłoszenia wyrejestrowania
w terminie 14 dni od dnia wygaśnięcia tytułu
do ubezpieczeń.
Jeżeli zgłoszenia wyrejestrowania płatnika składek osoby
fizycznej lub prawnej albo jednostki organizacyjnej
nieposiadającej osobowości prawnej
nie zidentyfikują się w systemie informatycznym, Zakład
może żądać od płatnika ponownego złożenia dokumentu.
Zakład może sporządzić z urzędu zgłoszenie płatnika składek
oraz dokumenty korygujące ten dokument, jak również może
korygować z urzędu błędy stwierdzone w tych dokumentach.
Ponadto Zakład może z urzędu wprowadzać i korygować dane
bezpośrednio na kontach ubezpieczonych i płatników,
informując o tym ubezpieczonych i płatników składek.
Konto płatnika
Konto płatnika, jest to konto, na którym
ewidencjonowana jest kwota zobowiązań
z tytułu składek oraz innych składek
danego płatnika zbieranych przez ZUS,
kwoty zapłaconych składek, stan
rozliczeń oraz inne informacje dotyczące
płatnika składek.
Indywidualne konto
ubezpieczonego
Indywidualne konto ubezpieczonego, na
którym ewidencjonowane są składki oraz
informacje dotyczące przebiegu ubezpieczeń
społecznych danego ubezpieczonego.
Subkonto – konto ubezpieczonego, na które
trafiają środki ze składek, które przed chwilą
wprowadzenia zmian (maj 2011 r.) trafiłyby
na konto w OFE.
O kontach ubezpieczonych oraz informacjach,
jakie się na nich znajdują mówi art. 40
Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
DZIĘKUJEMY ZA
UWAGĘ.