Sposoby oddziaływań wychowawczych

w procesie pomocy paliatywnej dzieci.

Monika Lorenowicz

Diagnoza w pracy opiekuńczo wychowawczej- różnice programowe

Dame Dr Cicley Saunders

Jesteś ważny bo ty to ty.
Jesteś ważny do ostatniej chwili swojego

życia

I zrobimy wszystko co w naszej mocy,
Nie tylko aby Ci pomóc spokojnie odejść,
Ale także byś żył w pełni aż do końca.

„Rozmyślanie o śmierci jest
rozmyślaniem o wolności.” Jim Morrison

Opieka paliatywna to specjalność, która obejmuje
leczenie i opiekę nad nieuleczalnie chorymi, którzy
znajdują się w okresie terminalnym śmiertelnej
choroby. Celem działań medycyny paliatywnej nie
jest zatrzymanie procesu chorobowego oraz jego
wyleczenie, ale poprawienie jakości życia osób w tej
fazie choroby. Uzyskuje się to przez:



złagodzenie objawów choroby,



eliminowanie bólu,



wsparcie psychiczne i duchowe chorego i jego
najbliższych.



Dział medycyny paliatywnej obejmuje
głównie chorych w zaawansowanym stadium
choroby nowotworowej. Opieka paliatywna
powinna być sprawowana przez
wykwalifikowany zespół wielodyscyplinarny,
posiadający bogate doświadczenie
medyczne oraz niemedyczne.
Założenia medycyny paliatywnej powstały w
Wielkiej Brytanii i także tam jest najlepiej
rozwinięta. Pierwszy nowoczesny ośrodek
opieki paliatywnej – Hospicjum Świętego
Krzysztofa – założyła Cicely Saunders. W
Polsce od lat 90. XX wieku następuje
dynamiczny rozwój tej dziedziny.



W kraju działa około 200 jednostek
specjalizujących się w opiece paliatywnej.
W 2002 r. powstało Polskie Towarzystwo
Medycyny Paliatywnej zrzeszające
specjalistów tej dziedziny medycznej.
Celem towarzystwa jest propagowanie
badań naukowych z zakresu medycyny
paliatywnej, angażowanie w tę pracę
społeczności lekarskiej, wdrażanie
programów zdrowotnych dotyczących
opieki paliatywnej, a także
rozpowszechnianie wiedzy na temat
standardów postępowania w tej dziedzinie.

Towarzystwo bierze udział w organizowaniu
szkoleń

dla

przedstawicieli

zawodów

medycznych w zakresie medycyny paliatywnej

i

współuczestniczy

w

prowadzeniu

specjalizacji lekarzy. Zajmuje się także
wydawaniem

piśmiennictwa

dotyczącego

medycyny paliatywnej, organizuje sympozja i
konferencje

naukowe,

współpracuje

z

towarzystwami
i organizacjami naukowymi w Polsce i za
granicą

zajmującymi

się

pokrewnymi

dziedzinami.
We wrześniu 2009 na stronie internetowej
towarzystwa jego liczbę członków określano na
220

„Opieka paliatywna jest całościową,
czynną opieką nad chorymi, których
choroba nie poddaje się skutecznemu
leczeniu przyczynowemu. Obejmuje
ona zwalczanie bólu i innych objawów
oraz opanowanie problemów
psychicznych, socjalnych i duchowych
chorego. Celem nadrzędnym opieki
paliatywnej jest osiągnięcie jak
najlepszej, możliwej do uzyskania
jakości życia chorych i ich rodzin”



Opieka paliatywna powinna być
świadczona również rodzinie
i cierpiącego chorego podczas jego
choroby, a także w okresie osierocenia,
po utracie najbliższej osoby. W słowie
opieka zawarte są takie działania, w
których respektowana jest autonomia
chorego.

Zasady etyki paliatywnej



Poszanowanie niezależności poglądów chorego,
respektowanie jego prawa do prawdy, prywatności,
podejmowania decyzji i działania;



Respektowanie zasady sprawiedliwości, tj. możliwości
udzielania opieki paliatywnej wszystkim tym chorym,
którzy jej potrzebują;



Uznawanie zasady primum non nocere, co oznacza w
praktyce „ nie szkodzić i nie sprawiać niepotrzebnego
cierpienia”( fizycznego, psychicznego, duchowego).



Przestrzegania zasady czynienia dobra, tj. udzielanie
pomocy, leczenie, zmniejszanie cierpienia,
zaspokajanie pragnień, towarzyszenie choremu.

Metody w opiece

paliatywnej



metody wspomagające- wspierają
dziecko i jego rodzinę,



metody poznawcze – wpływają na
jego sposób myślenia,



metody behawioralne – zmieniają
zachowanie,



metody fizykalne – oddziałują na
układy czuciowe.



Ad. 1. metody wspomagające – ich celem jest promowanie
odpowiedniej opieki psychologicznej i socjalnej na d dzieckiem.
Podstawową zasadą jest skupienie opieki na rodzinie, co
oznacza, że opiera się ona na potrzebach rodziny i dziecka.



Ad 2. metody poznawcze mają na celu oddziaływanie na
myślenie i wyobraźnię dziecka. Najlepsze są interesujące
zabawki, które pozwalają coś zobaczyć, usłyszeć, zrobić. W
przypadku starszych dzieci korzystne jest skoncentrowanie się
na grze, rozmowie lub ciekawym opowiadaniu. Muzyka, nawet
tak prosta jak kołysanka zaśpiewana przez mamę, stanowi
uniwersalny środek uspokajający i odwracający uwagę.

• Tworzenie wyobrażeń – to proces, którego dziecko koncentruje

się na wyobrażeniu przyjemnych i interesujących doznań,
zamiast na bólu. Zarówno kolory, dźwięki, zapachy, smaki, jak i
miła atmosfera, mogą być doświadczane w wyobraźni.

• Prawdziwa hipnoza wymaga specjalnego przeszkolenia, lecz

uśmierzenie bólu mogą przynieść słowa opisujące wygodę i ulgę
wymawiane w szczególny sposób np. „ zauważ, że im głębiej
oddychasz, tym bardziej jesteś odprężony. Ból jest słabszy.
Zobacz, że czujesz się już lepiej”.



Ad. 3 metody behawioralne

• Głębokie oddychanie – stanowi prostą metodę pomagającą dzieciom

w zmniejszeniu bólu i uzyskaniu samokontroli. Metoda ta skupia
uwagę, zmniejsza napięcie mięśniowe, rozluźnia przeponę i pozwala
na lepsze utlenowanie całego ciała.

• Stopniowa relaksacja- to metoda napinania i rozluźniania kolejnych

grup mięśni w pozycji leżącej. Jest to technika przydatna dla
nastolatków. Relaksacja jest często łączona z sugestią i głębokim
oddychaniem.



Ad. 4 metody fizykalne

• Dotyk – jest bardzo ważny dla wszystkich dzieci, a szczególnie dla

nie umiejących mówić. Dotyk musi odpowiadać potrzebom dziecka, co
oznacza, że nie może być zbyt natarczywy ani fizycznie, ani
psychicznie. Dotykanie obejmuje głaskanie, trzymanie, kołysanie,
pieszczenie, masowanie rąk, palców, stóp, głowy, brzucha, jak również
przewijanie.

• Przez skórna elektryczna stymulacja nerwów obwodowych (TENS) –

jest uzyskiwana za pomocą zasilanego bateryjnie urządzenia,
stymulującego elektrycznie skórę przez umieszczone na niej elektrody.
Zabieg jest odczuwany przez dzieci jako mrowienie lub łaskotanie.



Określ plan leczenia

( obejmujący leczenie przeciwnowotworowe, jeżeli jest

dostępne)



Leki analgetyczne i inne rodzaje terapii

„ zgodnie z drabiną” wspomagające

„zgodnie z zegarem” behawioralne

„zgodnie z najlepsza drogą podania” fizyczne

„ zgodnie z dzieckiem” poznawcze



Zastosuj plan



Regularnie oceniaj stan dziecka i w razie potrzeby
modyfikuj plan